Shaka Senghor: Why your worst deeds don't define you | TED

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Dick Stada

Twenty-three years ago,

Drieëntwintig jaar geleden,

at the age of 19,

op 19-jarige leeftijd,

I shot and killed a man.

schoot ik een man dood.

I was a young drug dealer

Ik was een jonge drugsdealer

with a quick temper

met een kort lontje

and a semi-automatic pistol.

en een semi-automatisch pistool.

But that wasn't the end of my story.

Maar dat was niet het einde van mijn verhaal.

In fact, it was beginning,

In feite begon het pas.

and the 23 years since

De 23 jaren nadien

is a story of acknowledgment,

zijn een verhaal van erkenning,

apology and atonement.

spijtbetuiging en boetedoening.

But it didn't happen in the way

Maar dit verliep niet op de manier waarop je het zou verwachten.

that you might imagine or think.

These things occurred in my life

Deze dingen kwamen in mijn leven op een verrassende manier,

in a way that was surprising,

especially to me.

vooral voor mij.

See, like many of you,

Zoals velen van jullie

growing up, I was an honor roll student,

presteerde ik bovengemiddeld,

a scholarship student,

was voorbestemd voor de universiteit

with dreams of becoming a doctor.

en droomde ervan dokter te worden.

But things went dramatically wrong

Maar het ging helemaal mis

when my parents separated

toen mijn ouders uit elkaar gingen en uiteindelijk scheidden.

and eventually divorced.

The actual events are pretty straightforward.

De feitelijke gebeurtenissen zijn vrij simpel.

At the age of 17,

Toen ik 17 jaar was,

I got shot three times

werd ik door drie kogels getroffen op een straathoek in Detroit.

standing on the corner of my block in Detroit.

Een vriend reed mij naar het ziekenhuis.

My friend rushed me to the hospital.

Doctors pulled the bullets out,

Doktoren verwijderden de kogels,

patched me up,

lapten me op

and sent me back to the same neighborhood where I got shot.

en stuurden me terug naar dezelfde buurt waar ik zojuist was beschoten.

Throughout this ordeal,

Tijdens deze hele beproeving

no one hugged me,

omarmde niemand mij,

no one counseled me,

gaf niemand me advies

no one told me I would be okay.

en zei niemand me dat het goed zou komen.

No one told me that I would live in fear,

Niemand vertelde me dat ik in angst zou leven,

that I would become paranoid,

dat ik paranoïde zou worden,

or that I would react hyper-violently

of dat ik hyper-agressief zou reageren op het feit dat ik was neergeschoten.

to being shot.

Niemand vertelde mij dat ik op een dag

No one told me that one day,

I would become the person behind the trigger.

degene zou zijn die de trekker overhaalt.

Fourteen months later,

Veertien maanden later,

at 2 a.m.,

om 2 uur 's nachts,

I fired the shots

vuurde ik de kogels af

that caused a man's death.

die een einde maakten aan een iemands leven.

When I entered prison,

Toen ik de gevangenis in ging,

I was bitter, I was angry, I was hurt.

was ik bitter, boos en gekwetst.

I didn't want to take responsibility.

Ik wilde geen verantwoordelijkheid nemen.

I blamed everybody from my parents

Ik gaf alles en iedereen de schuld,

to the system.

van mijn ouders tot het systeem.

I rationalized my decision to shoot

Ik rationaliseerde mijn besluit om te schieten:

because in the hood where I come from,

'In mijn wijk

it's better to be the shooter

is het beter om te schieten

than the person getting shot.

dan beschoten te worden'.

As I sat in my cold cell,

Ik zat in mijn koude cel

en voelde me hulpeloos,

I felt helpless,

unloved and abandoned.

onbemind en in de steek gelaten.

I felt like nobody cared,

Ik had het gevoel dat niemand om mij gaf,

and I reacted

waardoor ik me vijandig opstelde jegens mijn gevangenschap.

with hostility to my confinement.

Ik raakte steeds dieper in de problemen.

And I found myself getting

deeper and deeper into trouble.

I ran black market stores,

Ik verkocht zwartemarkt-artikelen,

I loan sharked,

ik leende geld uit tegen een hoge rente

and I sold drugs that were illegally smuggled

en ik verkocht drugs die illegaal de gevangenis waren binnen gesmokkeld.

into the prison.

Ik was geworden wat de cipier van het tuchthuis in Michigan noemde:

I had in fact become

what the warden of the Michigan Reformatory called

"the worst of the worst."

"de slechtste van de slechtste".

And because of my activity,

En door mijn illegale praktijken

I landed in solitary confinement

belandde ik in de isoleercel.

for seven and a half years

Daar zat ik zevenenhalf jaar

out of my incarceration.

van mijn gevangenschap.

Now as I see it, solitary confinement

In mijn ogen is de isoleercel een van de meest inhumane en barbaarse plekken

is one of the most inhumane and barbaric places

you can find yourself,

waar je je kunt bevinden,

but find myself I did.

maar dat was waar ik mijzelf vond.

One day, I was pacing my cell,

Op een dag was ik aan het ijsberen,

when an officer came and delivered mail.

toen een diender langskwam om mijn post te bezorgen.

I looked at a couple of letters

Ik bekeek een paar brieven

before I looked at the letter

voordat ik de brief zag

that had my son's squiggly handwriting on it.

waarop ik mijn zoon's kronkelende handschrift herkende.

And anytime I would get a letter from my son,

Een brief van mijn zoon

it was like a ray of light

voelde altijd als een lichtstraal in de bitterste duisternis.

in the darkest place you can imagine.

And on this particular day, I opened this letter,

Die dag opende ik deze brief

waarin hij met hoofdletters had geschreven:

and in capital letters, he wrote,

"My mama told me why you was in prison:

"Mijn moeder heeft me verteld waarom je in de gevangenis zit:

murder."

moord."

He said, "Dad, don't kill.

Hij schreef: "Pap, niet moorden.

Jesus watches what you do. Pray to Him."

Jezus ziet wat je doet. Bid tot hem."

Now, I wasn't religious at that time,

Ik was toentertijd niet gelovig,

nor am I religious now,

noch ben ik dat nu,

but it was something so profound

maar er zat iets heel dieps

about my son's words.

in de woorden van mijn zoon.

Ze zetten mij aan het denken over zaken waaraan ik nooit eerder had gedacht.

They made me examine things about my life

that I hadn't considered.

It was the first time in my life

Het was de eerste keer in mijn leven

that I had actually thought about the fact

dat ik stil stond bij het feit

that my son would see me as a murderer.

dat mijn zoon mij als moordenaar zou zien.

I sat back on my bunk

Ik ging op mijn slaapbank zitten

and I reflected on something I had read

en dacht na over iets wat ik had gelezen van Plato,

in [Plato],

die Socrates in 'Apology' laat zeggen

where Socrates stated in "Apology"

that the unexamined life isn't worth living.

dat een onbewust geleefd leven het niet waard is om geleefd te worden.

At that point is when the transformation began.

Dat was het moment waarop de transformatie begon.

But it didn't come easy.

Maar het ging niet vanzelf.

One of the things I realized,

Een van de dingen die ik mij realiseerde als onderdeel van de transformatie,

which was part of the transformation,

was that there were four key things.

was dat er vier sleutelcomponenten waren.

The first thing was,

De eerste was,

I had great mentors.

dat ik goede mentoren had.

Now, I know some of you all are probably thinking,

Ik weet dat sommige van jullie nu denken:

how did you find a great mentor in prison?

hoe vind je een goede mentor in de gevangenis?

But in my case,

Maar in mijn geval waren een aantal van mijn mentoren

some of my mentors

who are serving life sentences

die levenslang uitzaten,

de beste mensen die ooit in mijn leven voorbijkwamen,

were some of the best people to ever come into my life,

because they forced me to look at my life honestly,

omdat ze me dwongen eerlijk naar mijzelf te kijken,

and they forced me to challenge myself

en me dwongen om mijn besluiten te overdenken.

about my decision making.

The second thing was literature.

Het tweede was literatuur.

Prior to going to prison,

Voordat ik naar de gevangenis ging

I didn't know that there were so many brilliant

wist ik niet dat er zoveel briljante zwarte dichters, schrijvers

black poets, authors and philosophers,

en filosofen waren.

and then I had the great fortune

Toen ontdekte ik tot mijn geluk

of encountering Malcolm X's autobiography,

de autobiografie van Malcolm X.

and it shattered every stereotype I had about myself.

Die vermorzelde elk stereotype dat ik over mezelf had.

The third thing was family.

Het derde was familie.

For 19 years, my father stood by my side

19 jaar lang had mijn vader aan mijn zijde gestaan

with an unshakable faith,

met onwankelbaar vertrouwen,

because he believed that I had what it took

omdat hij geloofde dat ik in staat zou zijn

to turn my life around.

om mijn leven te beteren.

I also met an amazing woman

Ook ontmoette ik een geweldige vrouw

who is now the mother of my two-year-old son Sekou,

die nu de moeder is van mijn tweejarige zoon Sekou.

and she taught me how to love myself

Zij leerde me mijzelf lief te hebben

in a healthy way.

op een gezonde manier.

The final thing was writing.

Als laatste was er het schrijven.

When I got that letter from my son,

Toen ik die brief van mijn zoon kreeg,

I began to write a journal

begon ik dingen op te schrijven

about things I had experienced in my childhood

die ik had beleefd in mijn jeugd

and in prison,

en in de gevangenis.

and what it did is it opened up my mind to the idea

Dit opende mijn geest voor het idee van verzoening.

of atonement.

Earlier in my incarceration, I had received

Eerder in mijn gevangenschap had ik een brief ontvangen

a letter from one of the relatives of my victim,

van een familielid van mijn slachtoffer.

and in that letter,

In die brief

she told me she forgave me,

vertelde ze me dat ze me vergaf,

because she realized I was a young child

omdat ze besefte dat ik een kind was

who had been abused

met een harde jeugd,

and had been through some hardships

vol ontberingen achter de rug,

and just made a series of poor decisions.

en een paar slechte keuzes had gemaakt.

It was the first time in my life

Dat was voor het eerst in mijn leven

that I ever felt open to forgiving myself.

dat ik me in staat voelde mezelf te vergeven.

One of the things that happened

Een van de dingen die gebeurden

after that experience is that

na die ervaring

is dat ik dacht aan die andere mannen

I thought about the other men who were incarcerated

die net als ik in de cel zaten.

alongside of me,

and how much I wanted to share this with them.

Hoezeer ik dit met hen wilde delen.

And so I started talking to them about

Dus ik begon met hen te praten

some of their experiences,

over hun ervaringen

and I was devastated to realize

en was geschokt toen ik besefte

that most of them came from the same abusive environments,

dat de meesten uit dezelfde ruwe omstandigheden kwamen.

And most of them wanted help and they wanted to turn it around,

De meesten wilden hulp en wilden het goede pad op,

but unfortunately the system

maar helaas is het systeem

that currently holds 2.5 million people in prison

dat momenteel 2,5 miljoen mensen gevangen houdt,

is designed to warehouse

ontworpen als opslagplaats

as opposed to rehabilitate or transform.

in plaats van als plek voor rehabilitatie en transformatie.

So I made it up in my mind

Dus ik nam me voor

that if I was ever released from prison

dat ik na mijn vrijlating

that I would do everything in my power

alles zou doen wat ik maar kon

to help change that.

om dat te helpen veranderen.

In 2010, I walked out of prison

In 2010 verliet ik de gevangenis

for the first time after two decades.

voor het eerst na twintig jaar.

Now imagine, if you will,

Stel je even voor:

Fred Flintstone walking into an episode

Fred Flintstone die een aflevering van 'The Jetsons' binnenloopt.

of "The Jetsons."

That was pretty much what my life was like.

Dat beschrijft mijn ervaring een beetje.

For the first time, I was exposed to the Internet,

Voor het eerst stond ik bloot aan het internet, sociale media,

social media,

cars that talk like KITT from "Knight Rider."

auto's die praten als KITT uit 'Knight Rider'.

But the thing that fascinated me the most

Maar wat me het meest fascineerde

was phone technology.

was telefoontechnologie.

See, when I went to prison,

Toen ik de gevangenis in ging,

our car phones were this big

waren onze autotelefoons zo groot

and required two people to carry them.

dat twee mensen ze moesten dragen.

So imagine what it was like when I first grabbed

Stel je voor hoe het was

my little Blackberry

om een Blackberry te pakken

and I started learning how to text.

en te leren sms'en.

But the thing is, the people around me,

Maar de mensen om me heen

they didn't realize that I had no idea

beseften niet dat ik geen idee had

what all these abbreviated texts meant,

wat al die afkortingen betekenden.

like LOL, OMG, LMAO,

LOL, OMG, LMAO en zo.

until one day I was having a conversation

Op een dag sms'te ik met een vriend

with one of my friends via text,

en ik vroeg hem om iets te doen en hij antwoordde "K".

and I asked him to do something, and he responded back, "K."

And I was like, "What is K?"

Ik dacht, wat is K?

And he was like, "K is okay."

Dus hij zegt: "K is oké".

So in my head, I was like,

En ik vroeg me af:

"Well what the hell is wrong with K?"

"Wat is er nou mis met oké?"

And so I text him a question mark.

Dus ik sms een vraagteken.

And he said, "K = okay."

Hij antwoordt: "K = oké".

And so I tap back, "FU." (Laughter)

Waarop ik antwoord: "FU". (Gelach)

And then he texts back, and he asks me

Dan sms't hij terug en vraagt me

why was I cussing him out.

waarom ik hem uitscheld.

And I said, "LOL FU,"

Dus ik zeg: "LOL FU

oftewel finally understand" [eindelijk begrepen] (Gelach)

as in, I finally understand.

(Laughter)

And so fast forward three years,

Drie jaar later

I'm doing relatively good.

gaat het best goed met me.

I have a fellowship at MIT Media Lab,

Ik heb een beurs bij MIT Media Lab,

I work for an amazing company called BMe,

werk voor een geweldig bedrijf, BMe,

I teach at the University of Michigan,

en geef les aan de University of Michigan.

but it's been a struggle

Maar het is een worsteling,

because I realize that there are more

want ik besef dat er meer mensen naar huis komen

men and women coming home

who are not going to be afforded those opportunities.

die niet zulke kansen krijgen.

I've been blessed to work with some amazing

Ik heb samen met fantastische mensen

men and women,

anderen mogen helpen bij hun terugkeer naar de maatschappij.

helping others reenter society,

and one of them is my friend named Calvin Evans.

Een van hen is mijn vriend Calvin Evans.

He served 24 years for a crime he didn't commit.

Hij zat 24 jaar onschuldig vast.

He's 45 years old. He's currently enrolled in college.

Hij is 45 jaar en doet momenteel een universitaire opleiding.

And one of the things that we talked about

We praatten over de drie dingen

is the three things that I found important

die ik belangrijk vond in mijn persoonlijke transformatie.

in my personal transformation,

the first being acknowledgment.

Ten eerste erkenning.

I had to acknowledge that I had hurt others.

Ik moest erkennen dat ik anderen pijn had gedaan.

I also had to acknowledge that I had been hurt.

Maar ook dat ikzelf gekwetst was.

The second thing was apologizing.

Ten tweede moest ik mij verontschuldigingen

I had to apologize to the people I had hurt.

bij de mensen die ik gekwetst had.

Even though I had no expectations of them accepting it,

Ook al kon ik geen positieve reactie verwachten,

it was important to do because it was the right thing.

was het belangrijk omdat dat het juiste was.

But I also had to apologize to myself.

Maar ik moest me ook bij mezelf verontschuldigen.

The third thing was atoning.

Ten derde was er verzoening.

For me, atoning meant

Voor mij betekende dat teruggaan naar mijn gemeenschap

going back into my community

and working with at-risk youth

en werken met risicojongeren die op hetzelfde pad zaten.

who were on the same path,

but also becoming at one with myself.

Ook betekende het eenwording met mezelf.

Through my experience of being locked up,

Door mijn ervaring van opgesloten zijn

one of the things I discovered is this:

ontdekte ik onder andere het volgende:

the majority of men and women

het merendeel van de mannen en vrouwen die vastzitten,

who are incarcerated are redeemable,

zijn te beteren.

and the fact is,

In feite keert 90% van die mensen

90 percent of the men and women who are incarcerated

will at some point return to the community,

op enig moment terug naar de maatschappij.

and we have a role in determining what kind

Wij hebben de taak om te bepalen

of men and women return to our community.

wat voor soort mensen terugkeert naar de maatschappij.

My wish today

Mijn wens is nu

is that we will embrace

dat we een meer empathische benadering gaan vinden

a more empathetic approach

van onze omgang met massa-opsluiting.

toward how we deal with mass incarceration,

that we will do away with

We moeten af van die 'opgeruimd-staat-netjes'-mentaliteit,

the lock-them-up-and-throw-away-the-key mentality,

because it's proven it doesn't work.

want het is bewezen dat die niet werkt.

My journey is a unique journey,

Mijn reis is uniek,

but it doesn't have to be that way.

maar ze hoeft dat niet te zijn.

Anybody can have a transformation

Iedereen kan een transformatie beleven

if we create the space for that to happen.

als we de ruimte daarvoor creëren.

So what I'm asking today

Ik vraag je vandaag

is that you envision

om je een wereld voor te stellen

a world where men and women

waarin mannen en vrouwen

aren't held hostage to their pasts,

geen gijzelaars zijn van hun verleden.

where misdeeds and mistakes

Waar misdaden en fouten

don't define you for the rest of your life.

je niet een leven lang definiëren.

I think collectively, we can create that reality,

Ik denk dat we daar samen voor kunnen zorgen

and I hope you do too.

en ik hoop jij ook.

Thank you.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)