Why I train grandmothers to treat depression | Dixon Chibanda

Vertaald door: Peter van de Ven Nagekeken door: Axel Saffran

On a warm August morning in Harare,

Op een ochtend in augustus in Harare,

Farai,

loopt Farai,

a 24-year-old mother of two,

een 24 jaar oude moeder van twee kinderen,

walks towards a park bench.

naar een bankje in het park.

She looks miserable and dejected.

Ze ziet er ellendig en bedroefd uit.

Now, on the park bench sits an 82-year-old woman,

Op het bankje zit een 82 jaar oude vrouw,

better known to the community as Grandmother Jack.

die iedereen Grootmoeder Jack noemt.

Farai hands Grandmother Jack an envelope from the clinic nurse.

Farai geeft Grootmoeder Jack een envelop van de buurtverpleegster.

Grandmother Jack invites Farai to sit down

Grootmoeder Jack laat Farai plaats nemen

as she opens the envelope and reads.

terwijl ze de envelop opent en gaat lezen.

There's silence for three minutes or so as she reads.

Het is drie minuten stil terwijl ze leest.

And after a long pause, Grandmother Jack takes a deep breath,

En na een lange pauze, haalt Grootmoeder Jack diep adem,

looks at Farai and says,

kijkt Farai aan en zegt,

"I'm here for you.

'Ik ben er voor je.

Would you like to share your story with me?"

Wil je mij jouw verhaal vertellen?'

Farai begins,

Farai begint te vertellen,

her eyes swelling with tears.

terwijl de tranen in haar ogen staan.

She says, "Grandmother Jack,

Ze zegt: 'Grootmoeder Jack,

I'm HIV-positive.

Ik ben HIV-positief.

I've been living with HIV for the past four years.

Ik heb de afgelopen vier jaar met HIV rondgelopen.

My husband left me a year ago.

Mijn man heeft mij een jaar geleden verlaten.

I have two kids

Ik heb twee kinderen

under the age of five.

jonger dan 5 jaar.

I'm unemployed.

Ik heb geen werk.

I can hardly take care of my children."

Ik kan nauwelijks voor mijn kinderen zorgen'.

Tears are now flowing down her face.

De tranen stromen over haar gezicht.

And in response, Grandmother Jack moves closer,

Grootmoeder Jack schuift daarop dichter naar haar toe,

puts her hand on Farai,

legt haar hand op Farai,

and says, "Farai, it's OK to cry.

en zegt: 'Farai, je mag huilen.

You've been through a lot.

Je hebt heel veel meegemaakt.

Would you like to share more with me?"

Wil je me nog meer vertellen?'

And Farai continues.

En Farai gaat door.

"In the last three weeks,

'De afgelopen drie weken

I have had recurrent thoughts of killing myself,

heb ik vaak aan zelfmoord gedacht,

taking my two children with me.

met mijn twee kinderen erbij.

I can't take it anymore.

Ik kan het niet meer aan.

The clinic nurse sent me to see you."

De plaatselijke verpleegster heeft me naar jou gestuurd'.

There's an exchange between the two, which lasts about 30 minutes.

De twee vrouwen praten ongeveer 30 minuten.

And finally, Grandmother Jack says,

En tenslotte zegt Grootmoeder Jack:

"Farai,

'Farai,

it seems to me that you have all the symptoms of kufungisisa."

je hebt alle symptomen die wijzen op kufungisisa'.

The word "kufungisisa" opens up a floodgate of tears.

Door het woord "kufungisisa" beginnen de tranen nog meer te stromen.

So, kufungisisa is the local equivalent of depression

Kufungisisa betekent in mijn land

in my country.

hetzelfde als depressie.

It literally means

Het betekent letterlijk

"thinking too much."

'te veel denken'.

The World Health Organization estimates

De Wereldgezondheidsorganisatie

that more than 300 million people globally, today, suffer from depression,

schat dat meer dan 300 miljoen mensen

over de hele wereld aan depressie lijden, oftewel kufungisisa.

or what in my country we call kufungisisa.

And the World Health Organization also tells us

De Wereldgezondheidorganisatie

that every 40 seconds,

zegt ook dat elke 40 seconden

someone somewhere in the world commits suicide

iemand ergens ter wereld zelfmoord pleegt

because they are unhappy,

omdat ze ongelukkig zijn,

largely due to depression or kufungisisa.

door depressie of kufungisisa.

And most of these deaths are occurring in low- and middle-income countries.

Deze zelfmoorden gebeuren het meest in landen met lage en middeninkomens.

In fact,

De Wereldgezondheidsorganisatie zegt zelfs

the World Health Organization goes as far as to say

that when you look at the age group between 15 to 29,

dat binnen de leeftijdsgroep van 15 tot 29,

a leading cause of death now is actually suicide.

een van de voornaamste doodsoorzaken nu zelfmoord is.

But there are wider events that lead to depression

Maar er zijn diepere oorzaken

die tot depressie en soms tot zelfmoord leiden,

and in some cases, suicide,

such as abuse,

zoals mishandeling,

conflict, violence,

conflictsituaties, geweld,

isolation, loneliness --

isolatie, eenzaamheid --

the list is endless.

en zo kan je doorgaan.

But one thing that we do know

Maar één ding weten we zeker:

is that depression can be treated and suicides averted.

depressie kun je behandelen en zelfmoord is te voorkomen.

But the problem is

Het probleem is

we just don't have enough psychiatrists or psychologists in the world

dat er niet genoeg psychiaters of psychologen zijn

to do the job.

om dit werk te doen.

In most low- and middle-income countries, for instance,

In landen met lage en middeninkomens, bijvoorbeeld,

the ratio of psychiatrists to the population

is de ratio tussen psychiaters en de bevolking

is something like one for every one and a half million people,

ongeveer één per anderhalf miljoen mensen,

which literally means that 90 percent of the people

wat erop neerkomt dat 90 procent van de mensen

needing mental health services

die psychische hulp nodig hebben

will not get it.

deze niet krijgen.

In my country,

In mijn land

there are 12 psychiatrists,

zijn er 12 psychiaters --

and I'm one of them,

en ik ben er één van --

for a population of approximately 14 million.

voor een bevolking van ongeveer 14 miljoen mensen.

Now, let me just put that into context.

Laat ik dit in een context plaatsen.

One evening while I was at home,

Ik zat op een avond thuis,

I get a call from the ER,

en werd gebeld door MUG,

or the emergency room,

oftewel de mobiele urgentiegroep,

from a city which is some 200 kilometers away

vanuit een stad die 200 km

from where I live.

verderop ligt.

And the ER doctor says,

En de MUG arts zegt:

"One of your patients,

'Eén van uw patiënten,

someone you treated four months ago,

die u vier maanden geleden behandelde,

has just taken an overdose,

heeft zojuist een overdosis genomen,

and they are in the ER department.

en ze is in de Eerste Hulp.

Hemodynamically, they seem to be OK,

Hemodynamisch gezien is alles oké,

but they will need neuropsychiatric evaluation."

maar we hebben een neuropsychiatrische diagnose nodig.'

Now, I obviously can't get into my car in the middle of the night

Ik kan natuurlijk niet middenin de nacht in mijn auto springen

and drive 200 kilometers.

en 200 km rijden.

So as best as we could,

Dus we proberen telefonisch,

over the phone with the ER doctor,

samen met de MUG arts,

we come up with an assessment.

tot een diagnose te komen.

We ensure that suicidal observations are in place.

We zorgen ervoor dat er zelfmoordpreventie is.

We ensure that we start reviewing the antidepressants

en dat we de antidepressiva gaan herzien

that this patient has been taking,

van deze patiënt.

and we finally conclude

We besluiten uiteindelijk

that as soon as Erica -- that was her name, 26-year-old --

dat zodra Erica -- dat was haar naam, 26 jaar oud --

as soon as Erica is ready to be released from the ER,

zodra Erica de Eerste Hulp uit mag,

she should come directly to me with her mother,

ze onmiddellijk naar mij moet komen samen met haar moeder,

and I will evaluate

en dat ik zal beoordelen wat er moet gebeuren.

and establish what can be done.

And we assumed that that would take about a week.

We gingen ervan uit dat dit een week zou duren.

A week passes.

Er gaat een week voorbij.

Three weeks pass.

Drie weken gaan voorbij.

No Erica.

Geen Erica.

And one day I get a call from Erica's mother,

Op een dag word ik gebeld door Erica's moeder,

and she says,

en ze zegt:

"Erica committed suicide three days ago.

'Erica heeft drie dagen geleden zelfmoord gepleegd.

She hanged herself from the mango tree

Ze heeft zichzelf opgehangen aan de mangoboom

in the family garden."

in de tuin van ons huis'.

Now, almost like a knee-jerk reaction,

Als een soort automatische reactie

I couldn't help but ask,

kon ik het niet nalaten te zeggen:

"But why didn't you come to Harare, where I live?

"Maar waarom kwam u niet naar Harare, waar ik woon?

We had agreed that as soon as you're released from the ER,

We hadden afgesproken dat zodra u uit de Eerste Hulp zou komen,

you will come to me."

u naar mij zou komen".

Her response was brief.

Haar antwoord was simpel.

"We didn't have the 15 dollars bus fare

"We hadden geen 15 dollar voor de bus

to come to Harare."

om naar Harare te komen".

Now, suicide is not an unusual event

Nu is zelfmoord niet iets ongewoons

binnen de geestelijke gezondheidszorg.

in the world of mental health.

But there was something about Erica's death

Maar iets in Erica's dood

that struck me at the core of my very being.

raakte me heel diep.

That statement from Erica's mother:

De uitspraak van Erica's moeder:

"We didn't have 15 dollars bus fare to come to you,"

"We hadden geen 15 dollar voor de bus om naar Harare te komen",

made me realize

deed me beseffen

that it just wasn't going to work,

dat ik niet kon verwachten

me expecting people to come to me.

dat mensen naar mij zouden komen.

And I got into this state of soul-searching,

Ik begon na te denken

trying to really discover my role

over mijn rol als psychiater

as a psychiatrist in Africa.

in Afrika.

And after considerable consultation and soul-searching,

Na uitvoerig overleg en diep nadenken,

talking to colleagues, friends and family,

gesprekken met collega's, vrienden en familie,

it suddenly dawned on me

kwam ik plotseling op het idee

that actually, one the most reliable resources we have in Africa

dat één van de meest betrouwbare hulpbronnen die we hier in Afrika hebben

are grandmothers.

grootmoeders zijn.

Yes, grandmothers.

Inderdaad, grootmoeders.

And I thought,

Ik dacht,

grandmothers are in every community.

iedere gemeenschap heeft grootmoeders.

There are hundreds of them.

Er zijn er honderden.

And --

En --

(Laughter)

(Gelach)

And they don't leave their communities in search of greener pastures.

En ze gaan niet weg uit hun gemeenschap op zoek naar een beter leven.

(Laughter)

(Gelach)

See, the only time they leave

Ze gaan namelijk alleen weg

is when they go to a greener pasture called heaven.

als ze naar de groene weide, het hiernamaals, gaan.

(Laughter)

(Gelach)

So I thought, how about training grandmothers

Dus waarom gaan we de grootmoeders niet trainen

in evidence-based talk therapy,

in evidence-based gesprekstherapie,

which they can deliver on a bench?

die ze op een bankje kunnen leveren?

Empower them with the skills to listen,

Leer ze hoe ze moeten luisteren,

to show empathy,

hoe ze zich moeten inleven;

all of that rooted in cognitive behavioral therapy;

dit alles heeft zijn wortels in cognitieve gedragstherapie;

empower them with the skills to provide behavior activation,

leer ze hoe ze gedrag kunnen veranderen,

een activiteitenplan kunnen opstellen;

activity scheduling;

and support them using digital technology.

en ondersteun ze via digitale technologie.

You know, mobile phone technology.

Zoals mobiele telefoons.

Pretty much everyone in Africa has a mobile phone today.

Bijna iedereen in Afrika heeft een mobiele telefoon.

So in 2006,

Dus begon ik,

I started my first group

in 2006, met mijn eerste groep

of grandmothers.

grootmoeders.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)

Today, there are hundreds of grandmothers

Er zijn inmiddels honderden grootmoeders

who are working in more than 70 communities.

die in meer dan 70 gemeenschappen werken.

And in the last year alone,

Alleen al het afgelopen jaar

more than 30,000 people received treatment

werden er meer dan 30.000 mensen behandeld

op de Friendship Bench

on the Friendship Bench

from a grandmother in a community in Zimbabwe.

door een grootmoeder in een gemeenschap in Zimbabwe.

(Applause)

(Applaus)

And recently, we published this work that is done by these grandmothers

Onlangs publiceerden we over het werk dat gedaan wordt door die grootmoeders,

in the Journal of the American Medical Association.

in het tijdschrift van de 'American Medical Association'.

And --

En --

(Applause)

(Applaus)

And our results show that six months after receiving treatment

en het resultaat is dat na zes maanden

na behandeling door een grootmoeder,

from a grandmother,

people were still symptom-free:

mensen geen symptomen meer hebben:

no depression,

geen depressie,

suicidal ideation completely reduced.

geen suïcidale gedachten meer.

In fact, our results -- this was a clinical trial --

Onze resultaten -- dit was een klinische studie --

in fact, this clinical trial showed

de klinische studie toonde aan

that grandmothers were more effective at treating depression

dat grootmoeders beter waren in het behandelen van depressie

than doctors and --

dan artsen en --

(Laughter)

(Gelach)

(Applause)

(Applaus)

And so,

En dus,

we're now working towards expanding this program.

zijn we nu bezig dit programma uit te breiden.

There are more than 600 million people currently aged above 65 in the world.

Er zijn meer dan 600 miljoen mensen van boven de 65 in de wereld.

And by the year 2050,

En in 2050

there will be 1.5 billion people aged 65 and above.

zal dit opgelopen zijn tot 1,5 miljard mensen.

Imagine if we could create a global network of grandmothers

Stel dat we een wereldwijd netwerk van grootmoeders konden creëren

in every major city in the world,

in iedere grote stad in de wereld,

who are trained in evidence-based talk therapy,

die opgeleid zijn in evidence-based gesprekstherapie,

ondersteund via digitale platforms,

supported through digital platforms,

networked.

en genetwerkt.

And they will make a difference in communities.

Ze zullen hun gemeenschap hervormen.

They will reduce the treatment gap

Ze dichten de kloof voor de behandeling

for mental, neurological and substance-use disorders.

van geestelijke en neurologische afwijkingen en verslaving.

Finally,

Tot besluit,

this is a file photograph of Grandmother Jack.

een foto van Grootmoeder Jack.

So, Farai had six sessions on the bench with Grandmother Jack.

Farai had zes sessies op de bank met Grootmoeder Jack.

Today, Farai is employed.

Farai heeft nu een baan.

She has her two children at school.

Haar twee kinderen gaan naar school.

And as for Grandmother Jack,

Wat betreft Grootmoeder Jack,

one morning in February, we expected her to see her 257th client on the bench.

op een ochtend in februari zou ze haar 257ste cliënt zien.

She didn't show up.

Maar ze kwam niet opdagen.

Ze was naar een groenere weide gegaan, het hiernamaals.

She had gone to a greener pasture called heaven.

But I believe that Grandmother Jack,

Maar ik denk dat Grootmoeder Jack,

from up there,

daar boven,

she's cheering on all the other grandmothers --

alle andere grootmoeders toejuicht --

the increasing number of grandmothers who are making a difference

het toenemende aantal grootmoeders

die het leven helpen veranderen van duizenden mensen.

in the lives of thousands of people.

En ik weet zeker dat ze waardering voelt

And I'm sure she's in awe

when she realizes that something that she helped to pioneer

wanneer ze zich realiseert dat iets waaraan zij meehielp te pionieren

is now spreading to other countries,

zich nu uitbreidt naar andere landen,

like Malawi,

zoals Malawi,

the island of Zanzibar

het eiland Zanzibar

and coming closer to home here in the Unites States

en dichter bij huis hier in de Verenigde Staten

in the city of New York.

in New York.

May her soul rest in peace.

Zij ruste in vrede.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)

(Cheering)

(Gejuich)

(Applause)

(Applaus)