What time is it on Mars? | Nagin Cox

Vertaald door: Paul Vrancken Nagekeken door: Peter van de Ven

So many of you have probably seen the movie "The Martian."

Velen van jullie hebben waarschijnlijk de film 'The Martian' gezien.

But for those of you who did not, it's a movie about an astronaut

Maar voor wie dat niet het geval is: het is een film over een astronaut

who is stranded on Mars, and his efforts to stay alive

die gestrand is op Mars en zijn pogingen om in leven te blijven

until the Earth can send a rescue mission to bring him back to Earth.

tot de aarde een reddingsmissie kan sturen om hem terug te brengen naar de aarde.

Gladly, they do re-establish communication

Gelukkig herstellen zij de communicatie

with the character, astronaut Watney, at some point

met astronaut Watney, op zeker moment,

so that he's not as alone on Mars until he can be rescued.

zodat hij niet meer zo alleen op Mars is totdat hij gered kan worden.

So while you're watching the movie, or even if you haven't,

Terwijl je naar de film kijkt, of zelfs zonder dat,

when you think about Mars,

als je aan Mars denkt,

you're probably thinking about how far away it is and how distant.

dan denk je waarschijnlijk aan hoe ver het is en hoe afgelegen.

And, what might not have occurred to you is,

En misschien is niet bij je opgekomen

what are the logistics really like of working on another planet --

hoe de logistiek eigenlijk is van het werken op een andere planeet --

of living on two planets

van het wonen op twee planeten

when there are people on the Earth and there are rovers or people on Mars?

als er mensen zijn op aarde en er zijn wagentjes of mensen op Mars.

So think about when you have friends, families and co-workers

Stel, je hebt vrienden, familieleden en collega's

in California, on the West Coast or in other parts of the world.

in Californië, aan de westkust, of elders in de wereld.

When you're trying to communicate with them,

Als je probeert met hen te communiceren

one of the things you probably first think about is:

dan is het eerste waar je soms aan denkt:

wait, what time is it in California?

wacht even, hoe laat is het in Californië?

Will I wake them up? Is it OK to call?

Bel ik ze uit bed? Is het OK om te bellen?

So even if you're interacting with colleagues who are in Europe,

Zelfs als je met collega's overlegt die in Europa zitten,

you're immediately thinking about:

dan denk je onmiddellijk:

What does it take to coordinate communication when people are far away?

wat betekent het om de communicatie te coördineren als mensen ver weg zijn?

So we don't have people on Mars right now, but we do have rovers.

We hebben nog geen mensen op Mars maar wel Marswagentjes.

And actually right now, on Curiosity, it is 6:10 in the morning.

En op dit moment is het bij Curiosity 6:10 in de ochtend.

So, 6:10 in the morning on Mars.

Dus 6:10 in de ochtend op Mars.

We have four rovers on Mars.

We hebben vier wagentjes op Mars.

The United States has put four rovers on Mars since the mid-1990s,

Amerika heeft vier wagentjes op Mars sinds het midden van de jaren 90

and I have been privileged enough to work on three of them.

en ik heb het voorrecht om met drie ervan te mogen werken.

So, I am a spacecraft engineer, a spacecraft operations engineer,

Ik ben dus ruimtevaartingenieur, een ingenieur bij ruimtevaartoperaties

at NASA's Jet Propulsion Laboratory in Los Angeles, California.

van NASA's Straalaandrijvingslaboratorium in Los Angeles in Californië.

And these rovers are our robotic emissaries.

En deze wagentjes zijn onze robotvertegenwoordigers.

So, they are our eyes and our ears, and they see the planet for us

Ze zijn dus onze ogen en oren en ze bekijken de planeet voor ons

tot we mensen kunnen sturen.

until we can send people.

So we learn how to operate on other planets through these rovers.

We leren hoe we op andere planeten te werk kunnen gaan door deze wagentjes.

So before we send people, we send robots.

Voor we mensen sturen, sturen we robots.

So the reason there's a time difference on Mars right now,

Dat er op Mars een tijdsverschil is

ten opzichte van onze tijd,

from the time that we're at

is because the Martian day is longer than the Earth day.

komt omdat de Marsdag langer is dan de aarddag.

Our Earth day is 24 hours,

Onze aarddag is 24 uur

because that's how long it takes the Earth to rotate,

want zo lang duurt één rotatie van de aarde,

how long it takes to go around once.

één keer ronddraaien.

So our day is 24 hours.

Onze dag telt dus 24 uur.

It takes Mars 24 hours and approximately 40 minutes to rotate once.

Op Mars duurt het 24 uur en ongeveer 40 minuten om rond te draaien.

So that means that the Martian day is 40 minutes longer than the Earth day.

Dat betekent dus dat de Marsdag 40 minuten langer is dan de aarddag.

So teams of people who are operating the rovers on Mars, like this one,

Teams besturen de wagentjes op Mars, zoals dit team.

what we are doing is we are living on Earth, but working on Mars.

Wij wonen op aarde, maar we werken op Mars.

So we have to think as if we are actually on Mars with the rover.

We moeten doen alsof we eigenlijk met het wagentje op Mars zijn.

Our job, the job of this team, of which I'm a part of,

Ons werk, het werk van het team waar ik deel van uitmaak,

is to send commands to the rover to tell it what to do the next day.

is commando's sturen naar het wagentje, die bepalen wat het de volgende dag doet.

To tell it to drive or drill or tell her whatever she's supposed to do.

Opdragen om te rijden of te boren of wat het ook maar moet doen.

So while she's sleeping -- and the rover does sleep at night

Terwijl het slaapt -- want het wagentje slaapt echt 's nachts,

because she needs to recharge her batteries

omdat het zijn accu's weer moet opladen

and she needs to weather the cold Martian night.

en het moet de koude nachten op Mars zien te doorstaan.

And so she sleeps.

En dus slaapt het.

So while she sleeps, we work on her program for the next day.

Terwijl het slaapt, werken wij aan zijn programma voor de volgende dag.

So I work the Martian night shift.

Ik werk dus in nachtdienst op Mars.

(Laughter)

(Gelach)

So in order to come to work on the Earth at the same time every day on Mars --

Om op aarde dagelijks op dezelfde Marstijd te gaan werken --

like, let's say I need to be at work at 5:00 p.m.,

stel, ik moet aan het werk om 5 uur 's middags,

this team needs to be at work at 5:00 p.m. Mars time every day,

dit team moet elke dag aan het werk om 5 uur 's middags Marstijd,

then we have to come to work on the Earth 40 minutes later every day,

dan moeten we op aarde elke dag 40 minuten later beginnen

in order to stay in sync with Mars.

om zo synchroon te blijven met Mars.

That's like moving a time zone every day.

Dat is elke dag een tijdzone verschuiven.

So one day you come in at 8:00, the next day 40 minutes later at 8:40,

De ene dag kom je om 8:00 uur binnen, de volgende dag 40 minuten later om 8:40,

the next day 40 minutes later at 9:20,

de volgende dag 40 minuten later om 9:20,

the next day at 10:00.

de volgende dag om 10:00 uur.

So you keep moving 40 minutes every day,

Elke dag blijf je 40 minuten verschuiven

until soon you're coming to work in the middle of the night --

tot je al gauw begint te werken in het midden van de nacht --

the middle of the Earth night.

het midden van de aardnacht.

Right? So you can imagine how confusing that is.

Je kunt je dus voorstellen hoe verwarrend dat is.

Hence, the Mars watch.

Vandaar het Marshorloge.

(Laughter)

(Gelach)

This weights in this watch have been mechanically adjusted

In dit horloge zijn de gewichtjes mechanisch aangepast

so that it runs more slowly.

zodat het langzamer loopt.

Right? And we didn't start out --

Maar aanvankelijk --

I got this watch in 2004

ik kreeg dit horloge in 2004

when Spirit and Opportunity, the rovers back then.

toen Spirit en Opportunity de Marswagentjes waren.

We didn't start out thinking

We dachten vooraf niet:

that we were going to need Mars watches.

we hebben Marshorloges nodig.

Right? We thought, OK, we'll just have the time on our computers

We dachten, we hebben de tijd gewoon op onze computers

and on the mission control screens, and that would be enough.

en op de schermen van het controlecentrum en dat zou genoeg zijn.

Yeah, not so much.

Ja, maar niet heus.

Because we weren't just working on Mars time,

Want we werkten niet alleen volgens Marstijd,

we were actually living on Mars time.

we leefden ook echt volgens Marstijd.

And we got just instantaneously confused about what time it was.

Meteen raakten we in de war over hoe laat het was.

So you really needed something on your wrist to tell you:

Je had dus iets om je pols nodig om je te kunnen vertellen:

What time is it on the Earth? What time is it on Mars?

hoe laat is het op aarde? Hoe laat is het op Mars?

And it wasn't just the time on Mars that was confusing;

Het was niet alleen de tijd op Mars die verwarrend was;

we also needed to be able to talk to each other about it.

we moesten ook in staat zijn om er met elkaar over te praten.

So a "sol" is a Martian day -- again, 24 hours and 40 minutes.

Dus een "sol" is een Marsdag -- nogmaals: 24 uur en 40 minuten.

So when we're talking about something that's happening on the Earth,

Als we praten over iets dat op aarde gebeurt,

we will say, today.

dan zeggen we 'today'.

So, for Mars, we say, "tosol."

Voor Mars zeggen we 'tosol'.

(Laughter)

(Gelach)

Yesterday became "yestersol" for Mars.

Gisteren werd 'yestersol' voor Mars.

Again, we didn't start out thinking, "Oh, let's invent a language."

Ook nu weer dachten we vooraf niet "O, laten we een taal uitvinden."

It was just very confusing.

Maar het was verwarrend.

I remember somebody walked up to me and said,

Ik herinner me iemand die op me af kwam en zei:

"I would like to do this activity on the vehicle tomorrow, on the rover."

"Ik wil deze activiteit morgen doen met het voertuig, met het wagentje."

And I said, "Tomorrow, tomorrow, or Mars, tomorrow?"

En ik zei: "Morgen, morgen, of Marsmorgen?"

We started this terminology because we needed a way to talk to each other.

We begonnen met deze terminologie omdat we een manier nodig hadden om te praten.

(Laughter)

(Gelach)

Tomorrow became "nextersol" or "solorrow."

Morgen werd 'nextersol' of 'solorrow'.

Because people have different preferences for the words they use.

Omdat mensen andere voorkeuren hebben voor de woorden die ze gebruiken.

Some of you might say "soda" and some of you might say "pop."

Sommigen zeggen misschien 'tonic'' en anderen zeggen misschien 'fris'.

So we have people who say "nextersol" or "solorrow."

Wij hebben dus mensen die zeggen 'nextersol' of 'solorrow'.

And then something that I noticed after a few years of working on these missions,

Iets wat ik na een paar jaar werken aan deze missies merkte,

was that the people who work on the rovers, we say "tosol."

was dat de mensen die aan de wagentjes werken zoals wij, 'tosol' zeggen .

The people who work on the landed missions that don't rove around,

De mensen die aan de landingsmissies werken die niet rondrijden,

they say "tosoul."

die zeggen 'tosoul'.

So I could actually tell what mission you worked on from your Martian accent.

Ik kon dus eigenlijk zeggen welke missie je had vanwege je Martiaanse accent.

(Laughter)

(Gelach)

So we have the watches and the language, and you're detecting a theme here, right?

We hebben dus de horloges en de taal -- je bespeurt een rode draad? --

So that we don't get confused.

opdat we niet verward raken.

But even the Earth daylight could confuse us.

Maar zelfs het aardse daglicht kon ons in verwarring brengen.

If you think that right now, you've come to work

Als je bedenkt dat je nu op je werk zit

and it's the middle of the Martian night

en het is midden in de Marsnacht

and there's light streaming in from the windows

en er stroomt licht binnen door de ramen,

that's going to be confusing as well.

dan is dat ook verwarrend.

So you can see from this image of the control room

Dus kun je uit dit beeld van de controlekamer opmaken

that all of the blinds are down.

dat alle jaloezieën omlaag zijn.

So that there's no light to distract us.

Zodat er geen licht is dat ons afleidt.

The blinds went down all over the building about a week before landing,

De jaloezieën gingen in het hele gebouw ongeveer een week voor de landing omlaag

and they didn't go up until we went off Mars time.

en ze gingen niet meer omhoog tot we van Marstijd afgingen.

So this also works for the house, for at home.

Dit geldt dus ook voor thuis.

I've been on Mars time three times, and my husband is like,

Ik heb drie keer met Marstijd gewerkt en mijn man zegt dan:

OK, we're getting ready for Mars time.

we bereiden ons voor op Marstijd.

And so he'll put foil all over the windows and dark curtains and shades

Hij doet dan overal folie op de ramen en donkere gordijnen en zonwering

because it also affects your families.

omdat het ook je gezin raakt.

And so here I was living in kind of this darkened environment, but so was he.

Daar zat ik dan in die verduisterde omgeving, maar hij ook.

And he'd gotten used to it.

En hij raakte eraan gewend.

But then I would get these plaintive emails from him when he was at work.

Maar dan kreeg ik die klaag-e-mails van hem als hij op zijn werk was.

Should I come home? Are you awake?

Zal ik naar huis komen? Ben je wakker?

What time is it on Mars?

Hoe laat is het op Mars?

And I decided, OK, so he needs a Mars watch.

En ik besloot dat hij een Marshorloge nodig had.

(Laughter)

(Gelach)

But of course, it's 2016, so there's an app for that.

Maar nu is het 2016 en er is natuurlijk een app voor.

(Laughter)

(Gelach)

So now instead of the watches, we can also use our phones.

In plaats van de horloges kunnen we ook onze smartphones gebruiken.

But the impact on families was just across the board;

De invloed op het gezin gold over de hele linie;

it wasn't just those of us who were working on the rovers

het betrof niet alleen diegenen die met de wagentjes werkten

but our families as well.

maar ook onze gezinnen.

This is David Oh, one of our flight directors,

Dit is David Oh, een van onze vluchtleiders,

and he's at the beach in Los Angeles with his family at 1:00 in the morning.

aan het strand in Los Angeles met zijn gezin om 1 uur 's nachts.

(Laughter)

(Gelach)

So because we landed in August

Omdat we in augustus zijn geland

and his kids didn't have to go back to school until September,

en zijn kinderen pas weer terug naar school hoefden in september

they actually went on to Mars time with him for one month.

leefden ze met hem volgens Marstijd gedurende een maand.

They got up 40 minutes later every day.

Elke dag stonden ze 40 minuten later op.

And they were on dad's work schedule.

Ze zaten op het werkschema van hun vader.

So they lived on Mars time for a month and had these great adventures,

Een maand lang leefden ze volgens Marstijd en beleefden spannende avonturen,

like going bowling in the middle of the night

zoals bowlen in het midden van de nacht

or going to the beach.

of naar het strand gaan.

And one of the things that we all discovered

Iets wat we allemaal ontdekten was

is you can get anywhere in Los Angeles

dat je in Los Angeles overal terecht kunt

at 3:00 in the morning when there's no traffic.

om 3 uur 's nachts als er geen verkeer is.

(Laughter)

(Gelach)

So we would get off work,

Na werktijd

and we didn't want to go home and bother our families,

wilden we niet thuis ons gezin lastig vallen,

and we were hungry, so instead of going locally to eat something,

maar we hadden honger en in plaats van in de buurt wat te eten, zeiden we:

we'd go, "Wait, there's this great all-night deli in Long Beach,

"Wacht even, we hebben toch dat geweldige 24-uurs restaurant in Long Beach.

and we can get there in 10 minutes!"

We zijn er binnen 10 minuten!"

So we would drive down -- it was like the 60s, no traffic.

Dus reden we er heen -- als in de jaren 60, geen verkeer.

We would drive down there, and the restaurant owners would go,

We reden er heen en de restauranteigenaar zei:

"Who are you people?

"Wie zijn jullie ?

And why are you at my restaurant at 3:00 in the morning?"

En waarom zijn jullie in mijn restaurant om 3 uur 's nachts?"

So they came to realize that there were these packs of Martians,

Ze beseften dat er hordes Martianen waren

roaming the LA freeways, in the middle of the night --

die uitzwerfden over de snelwegen van LA midden in de nacht --

in the middle of the Earth night.

in het midden van de aardnacht.

And we did actually start calling ourselves Martians.

We gingen ons zelf Marsbewoners noemen.

So those of us who were on Mars time would refer to ourselves as Martians,

Als je volgens Marstijd werkte, noemde je jezelf Marsbewoner

and everyone else as Earthlings.

en alle anderen waren aardbewoners.

(Laughter)

(Gelach)

And that's because when you're moving a time-zone every day,

Omdat je elke dag een tijdzone verschuift,

you start to really feel separated from everyone else.

begin je jezelf afgezonderd te voelen van alle anderen.

You're literally in your own world.

Je zit letterlijk in je eigen wereld.

So I have this button on that says, "I survived Mars time. Sol 0-90."

Ik heb dus deze button op die zegt: 'Ik heb Marstijd overleefd. Sol 0-90.'

And there's a picture of it up on the screen.

Er is een foto van, daar op het scherm.

So the reason we got these buttons is because we work on Mars time

De reden waarom we die buttons hebben, is dat we volgens Marstijd werken

in order to be as efficient as possible with the rover on Mars,

om zo efficiënt mogelijk te kunnen omgaan met het wagentje op Mars

to make the best use of our time.

om onze tijd optimaal te benutten.

But we don't stay on Mars time for more than three to four months.

We hanteren Marstijd niet meer dan drie of vier maanden.

Eventually, we'll move to a modified Mars time, which is what we're working now.

Uiteindelijk gaan we naar een gewijzigd Marstijd-schema, waarmee we nu werken.

And that's because it's hard on your bodies, it's hard on your families.

Omdat het zwaar voor je lichaam is en zwaar voor je gezin.

In fact, there were sleep researchers who actually were studying us

Er waren zelfs slaaponderzoekers die ons bestudeerden,

because it was so unusual for humans to try to extend their day.

omdat het zo ongewoon was voor mensen om hun dagen te proberen te verlengen.

And they had about 30 of us

Op ongeveer dertig van ons

that they would do sleep deprivation experiments on.

voerden ze slaaptekort-experimenten uit.

So I would come in and take the test and I fell asleep in each one.

Dus dan kwam ik me laten testen en viel elke keer in slaap.

And that was because, again, this eventually becomes hard on your body.

En dat kwam weer omdat het op den duur zwaar voor je lichaam wordt.

Even though it was a blast.

Maar toch was het geweldig.

It was a huge bonding experience with the other members on the team,

Het gaf een enorm saamhorigheidsgevoel met de andere leden van het team,

but it is difficult to sustain.

maar het is moeilijk vol te houden.

So these rover missions are our first steps out into the solar system.

Deze wagentjesmissies zijn onze eerste stappen in het zonnestelsel.

We are learning how to live on more than one planet.

We leren op meer dan één planeet te leven.

We are changing our perspective to become multi-planetary.

We wijzigen ons perspectief om multi-planetair te worden.

So the next time you see a Star Wars movie,

De volgende keer als je een Star Wars-film ziet

and there are people going from the Dagobah system to Tatooine,

en er gaan mensen van het Dagobah systeem naar Tatooine,

think about what it really means to have people spread out so far.

bedenk dan wat het in feite betekent dat mensen zo ver van je af zitten.

What it means in terms of the distances between them,

Wat het betekent in termen van de afstanden tussen hen,

how they will start to feel separate from each other

hoe ze zich van elkaar gescheiden voelen

and just the logistics of the time.

en de logistiek van andere tijdzones.

We have not sent people to Mars yet, but we hope to.

We hebben nog geen mensen naar Mars gestuurd, maar hopen dat wel te gaan doen.

And between companies like SpaceX and NASA

En met bedrijven als SpaceX en NASA

and all of the international space agencies of the world,

en alle internationale ruimteagentschappen van de wereld

we hope to do that in the next few decades.

hopen we dat in de komende paar decennia te kunnen doen.

So soon we will have people on Mars, and we truly will be multi-planetary.

Spoedig zullen er mensen op Mars staan en we zullen echt multi-planetair zijn.

And the young boy or the young girl

De jongen of het meisje

who will be going to Mars could be in this audience or listening today.

dat straks naar Mars gaat, kan hier in dit publiek zitten of dit beluisteren.

I have wanted to work at JPL on these missions since I was 14 years old

Ik heb bij JPL aan deze missies willen werken vanaf mijn veertiende

and I am privileged to be a part of it.

en ik voel me bevoorrecht.

And this is a remarkable time in the space program,

Dit is een opmerkelijke periode binnen het ruimteprogramma

and we are all in this journey together.

en we maken deze reis samen.

So the next time you think you don't have enough time in your day,

De volgende keer dat je vindt dat een dag te weinig uren heeft,

just remember, it's all a matter of your Earthly perspective.

onthoud dan dat het allemaal een kwestie is van je aardse perspectief.

Thank you.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)