Stephen Burt: Why people need poetry

Vertaald door: Saskia O'Neill Nagekeken door: Peter van de Ven

I read poetry all the time

Ik lees veel gedichten en schrijf er vaak over

and write about it frequently

en ik ontleed gedichten om te zien hoe ze werken,

and take poems apart

to see how they work

because I'm a word person.

want ik ben een woordenmens.

I understand the world best, most fully,

Ik begrijp de wereld beter in woorden dan in plaatjes of cijfers

in words rather than, say, pictures or numbers,

and when I have a new experience or a new feeling,

en als ik iets nieuws meemaak of voel,

I'm a little frustrated

ben ik wat gefrustreerd, totdat ik het in woorden uit kan drukken.

until I can try to put it into words.

I think I've always been that way.

Zo ben ik denk ik altijd geweest.

I devoured science fiction as a child. I still do.

Ik verslond science fiction als kind, en nog steeds.

And I found poems by Andrew Marvell

Ik ontdekte gedichten van Andrew Marvell

and Matthew Arnold and Emily Dickinson

en Matthew Arnold en Emily Dickinson en William Butler Yeats,

and William Butler Yeats

because they were quoted in science fiction,

omdat ze in sciencefiction werden geciteerd.

and I loved their sounds

Ik was dol op de klanken

and I went on to read about ottava rima

en ging vervolgens lezen over ottava rima en medial caesura en enjambement

and medial caesuras and enjambment

and all that other technical stuff

en alle technische dingen waar je om geeft als je al van gedichten houdt.

that you care about if you already care about poems,

because poems already made me happier

Want gedichten maakten me al blijer en verdrietiger en levendiger.

and sadder and more alive.

And I became a poetry critic

Ik werd poëziecriticus omdat ik van de hoed en de rand wilde weten.

because I wanted to know how and why.

Now, poetry isn't one thing that serves one purpose

Poëzie kan niet worden omschreven als één ding met één doel,

any more than music or computer programming

net zo min als muziek of programmeren één doel hebben.

serve one purpose.

The greek word poem, it just means "a made thing,"

Het Griekse woord 'poéma' betekent gewoon 'iets wat is gemaakt'

and poetry is a set of techniques,

en dichtkunst bestaat uit technieken,

ways of making patterns

manieren om patronen te maken die emoties in woorden weergeven.

that put emotions into words.

The more techniques you know,

Als je meer technieken kent, kan je meer dingen maken

the more things you can make,

and the more patterns you can recognize

en meer patronen herkennen

in things you might already like or love.

in dingen die je misschien al leuk vindt.

That said, poetry does seem to be

Maar het lijkt erop dat poëzie met name geschikt is voor specifieke dingen.

especially good at certain things.

For example, we are all going to die.

Bijvoorbeeld: we gaan allemaal dood.

Poetry can help us live with that.

Poëzie kan ons helpen om daarmee te leven.

Poems are made of words, nothing but words.

Gedichten bestaan uit woorden, verder niets.

The particulars in poems are like

De bijzonderheden van gedichten zijn als de eigenaardigheden,

the particularities, the personalities,

that distinguish people from one another.

als de karakters die mensen van elkaar onderscheiden.

Poems are easy to share, easy to pass on,

Gedichten zijn eenvoudig te delen en door te geven

and when you read a poem, you can imagine

en als je een gedicht leest lijkt het soms

someone's speaking to you or for you,

alsof iemand tegen, of voor jou, spreekt.

maybe even someone far away

Misschien iemand ver weg

or someone made up or someone deceased.

of iemand die niet echt bestaat of die is overleden.

That's why we can go to poems when we want to

Daarom grijpen we soms naar gedichten

remember something or someone,

als we ons iets of iemand willen herinneren,

to celebrate or to look beyond death

om iets te vieren, om verder dan de dood te kijken,

or to say goodbye,

of om afscheid te nemen.

and that's one reason poems can seem important,

Dat is waarom gedichten belangrijk kunnen zijn,

even to people who aren't me,

zelfs voor mensen die niet zijn zoals ik,

who don't so much live in a world of words.

die niet zozeer in een wereld van woorden leven.

The poet Frank O'Hara said,

De dichter Frank O'Hara zei ooit:

"If you don't need poetry, bully for you,"

"Als je geen gedichten nodig hebt, jammer dan".

but he also said when he didn't want to be alive anymore,

Maar hij zei ook dat toen hij een eind aan zijn leven wilde maken,

the thought that he wouldn't write any more poems

het idee dat hij geen gedichten meer zou schrijven hem had gestopt.

had stopped him.

Poetry helps me want to be alive,

Gedichten helpen mij te willen leven

and I want to show you why by showing you how,

en ik wil jullie laten zien waarom door te kijken naar hoe --

how a couple of poems react to the fact that

hoe sommige gedichten weerspiegelen

we're alive in one place at one time in one culture,

dat we in een bepaalde tijd, plaats en cultuur leven

and in another we won't be alive at all.

en in een andere helemaal niet.

So here's one of the first poems I memorized.

Dit is een van de eerste gedichten die ik uit mijn hoofd heb geleerd.

It could address a child or an adult.

Het kan gericht zijn aan een kind of een volwassene.

"From far, from eve and morning

"Van ver weg, diep in de nacht,

From yon twelve-winded sky,

Twaalf windrichtingen hier vandaan,

The stuff of life to knit me

De stof die mij tot leven bracht,

Blew hither; here am I.

Hierheen geblazen; zie mij staan.

Now — for a breath I tarry

En nu - een ademteug, ik blaas hem langzaam uit

Nor yet disperse apart —

Nog een geheel, nog niet apart,

Take my hand quick and tell me,

Neem snel mijn hand en zeg me,

What have you in your heart.

Wat heb je op je hart.

Speak now, and I will answer;

Spreek nu, ik geef je antwoord;

How shall I help you, say;

Zeg me hoe ik je helpen kan;

Ere to the wind's twelve quarters

Voordat ik in de twaalf windstreken

I take my endless way."

Mijn oneindige weg op ga."

[A. E. Housman]

[A. E. Housman]

Now, this poem has appealed

Dit gedicht is populair

to science fiction writers.

bij sciencefictionschrijvers.

It's furnished at least three science fiction titles,

Er zijn tenminste drie sciencefictionboeken uit voortgekomen.

I think because it says poems can brings us news

Misschien omdat het laat zien dat poëzie ons kan informeren

from the future or the past

over de toekomst of het verleden

or across the world,

of over de andere kant van de wereld,

because their patterns can seem to tell you

want hun patronen lijken te kunnen vertellen

what's in somebody's heart.

wat iemand voelt.

It says poems can bring people together temporarily,

Het zegt dat gedichten mensen tijdelijk samen kunnen brengen,

which I think is true,

wat denk ik ook zo is.

and it sticks in my head not just because it rhymes

En het blijft in mijn hoofd hangen niet alleen omdat het rijmt,

but for how it rhymes,

maar door hoe het rijmt,

cleanly and simply on the two and four,

simpel en helder, op de tweede en de vierde:

"say" and "way,"

'zeg' en 'weg',

with anticipatory hints on the one and three,

met verwachtingsvolle aanwijzingen op de eerste en de derde:

"answer" and "quarters,"

'antwoord' en 'windstreken',

as if the poem itself were coming together.

alsof het gedicht zelf op zijn plek valt.

It plays up the fact that we die

Het benadrukt het feit dat we dood gaan

by exaggerating the speed of our lives.

door te overdrijven hoe snel ons leven gaat.

A few years on Earth become

Een paar jaar op aarde

one speech, one breath.

worden één woord, één ademteug.

It's a poem about loneliness --

Het is een gedicht over eenzaamheid --

the "I" in the poem feels no connection will last —

de 'ik' in het gedicht denkt dat geen enkele relatie blijvend is.

and it might look like a plea for help

Het lijkt misschien een roep om hulp

'til you get to the word "help,"

tot je bij het woord 'helpen' komt,

where this "I" facing you, taking your hand,

waar de ik-figuur je aankijkt, je hand neemt,

is more like a teacher or a genie,

meer als een meester of een geest, tenminste dat is wat hij wil geloven.

or at least that's what he wants to believe.

It would not be the first time a poet had

Het zou niet de eerste keer zijn

written the poem that he wanted to hear.

dat een dichter een gedicht schreef dat hij zelf wilde horen.

Now, this next poem really changed

Het volgende gedicht heeft echt veranderd wat ik leuk vond en wat ik las

what I liked and what I read

and what I felt I could read as an adult.

en wat ik vond dat ik kon lezen als volwassene.

It might not make any sense to you

Misschien begrijp je het niet meteen als je het nooit eerder hebt gezien.

if you haven't seen it before.

"The Garden"

"De Tuin"

"Oleander: coral

"Oleander: koraalrood

from lipstick ads in the 50's.

van lippenstiftreclames uit de jaren 50.

Fruit of the tree of such knowledge

Vruchten van de boom van zo veel kennis

To smack (thin air)

Een klap (uit het niets)

meaning kiss or hit.

-zoen of een mep.

It appears

Het verschijnt

in the guise of outworn usages

in de gedaante van ouderwetse gebruiken

because we are bad?

omdat wij slecht zijn?

Big masculine threat,

Grote mannelijke bedreiging,

insinuating and slangy."

verwijtend en vol straattaal."

[Rae Armantrout]

[Rae Armantrout]

Now, I found this poem in an anthology

Ik heb dit gedicht in 1989 gevonden

of almost equally confusing poems in 1989.

in een bundel vol met dit soort verwarrende gedichten.

I just heard that there were these scandalous writers

Ik had gehoord over controversiële onbegrijpelijk schrijvers:

called Language poets who didn't make any sense,

de 'Language poets'.

and I wanted to go and see for myself what they were like,

Ik wou wel eens zien waar het over ging en ik vond niet alle schrijvers leuk,

and some of them didn't do much for me,

but this writer, Rae Armantrout,

maar deze, Rae Armantrout,

did an awful lot, and I kept reading her

deed wel iets met me en ik ben haar blijven lezen

until I felt I knew what was going on,

totdat ik het idee had dat ik begreep waar het over ging.

as I do with this poem.

Zoals bij dit gedicht.

It's about the Garden of Eden and the Fall

Het gaat over de Hof van Eden en de zondeval

and the Biblical story of the Fall,

en het Bijbelse verhaal over de zondeval,

in which sex as we know it

waarin seks en dood en schuld tegelijkertijd in de wereld kwamen.

and death and guilt

come into the world at the same time.

It's also about how appearances deceive,

Het gaat ook over hoe schijn bedriegt,

how our culture can sweep us along

over hoe onze cultuur ons soms verleidt

into doing and saying things we didn't intend

om dingen te doen en zeggen die we niet meenden

or don't like, and Armantrout's style

of niet leuk vinden.

Armantrout probeert ons met haar stijl te stoppen of te vertragen.

is trying to help us stop or slow down.

"Smack" can mean "kiss" as in air kisses,

'Klap' kan worden geassocieerd met klapzoenen,

as in lip-smacking,

but that can lead to "smack" as in "hit"

maar een 'klap' doet denken aan 'slaan',

as in domestic abuse,

wat een brug is naar huiselijk geweld,

because sexual attraction can seem threatening.

want seksuele aantrekkingskracht kan bedreigend voelen.

The red that means fertility

Het rood dat staat voor vruchtbaarheid kan ook staan voor gif.

can also mean poison.

Oleander is poisonous.

Oleanders zijn giftig.

And outworn usages like "smack" for "kiss"

En ouderwetse woorden zoals 'klapzoen'

or "hit" can help us see

of 'klappen geven' kunnen ons helpen te zien hoe onze onbevestigde aannames

how our unacknowledged assumptions

can make us believe we are bad,

ons laten geloven dat we slecht zijn,

either because sex is sinful

ofwel omdat seks zondig is, ofwel omdat we zo veel seksisme tolereren.

or because we tolerate so much sexism.

We let guys tell women what to do.

We staan toe dat mannen vrouwen commanderen.

The poem reacts to old lipstick ads,

Het gedicht is een reactie op oude lippenstiftreclames

and its edginess about statement,

en de irritatie over de mededeling,

its reversals and halts, have everything to do

zoals het omkeert en stopt, heeft alles te maken

with resisting the language of ads

met verzet tegen de taal van reclames

that want to tell us so easily what to want,

die ons zo graag wil vertellen wat we moeten willen,

what to do, what to think.

wat we moeten doen en vinden.

That resistance is a lot of the point of the poem,

Die weerstand is in het gedicht een belangrijk punt.

which shows me, Armantrout shows me

Armantrout laat zien hoe het is om ernstige bedreigingen

what it's like to hear grave threats

and mortal dishonesty in the language

en afschuwelijke bedriegerij te horen

of everyday life, and once she's done that,

in ons dagelijks taalgebruik.

I think she can show other people, women and men,

Vervolgens laat ze anderen, vrouwen en mannen, zien

what it's like to feel that way

hoe het is om dat zo te voelen

and say to other people, women and men

en ze zegt tegen anderen, vrouwen en mannen

who feel so alienated or so threatened

die zich zo geïsoleerd en bedreigd voelen,

that they're not alone.

dat ze niet de enigen zijn.

Now, how do I know that I'm right

Hoe weet ik dat mijn uitleg van dit wat verwarrende gedicht klopt?

about this somewhat confusing poem?

Well in this case, I emailed the poet a draft of my talk

Ik heb de dichter een ruwe versie van mijn talk gemaild

and she said, "Yeah, yeah, that's about it."

en ze zei: "Ja, ja, dat is het wel zo'n beetje."

Yeah. (Laughter) (Applause)

Ja. (Gelach)

(Applaus)

But usually, you can't know. You never know.

Maar normaal gesproken weet je dat niet.

You can't be sure, and that's okay.

Je kunt het niet zeker weten en dat is prima.

All we can do we is listen to poems

We kunnen alleen maar naar gedichten luisteren en raden

and look at poems and guess

and see if they can bring us what we need,

en bedenken of ze ons geven wat we nodig hebben

and if you're wrong about some part of a poem,

en als je een deel van het gedicht niet helemaal begrijpt,

nothing bad will happen.

is dat helemaal niet erg.

Now, this next poem is older than Armantrout's,

Het volgende gedicht is ouder dan dat van Armantrout,

but a little younger than A. E. Housman's.

maar iets jonger dan die van A. E. Housman.

"The Brave Man"

"De Stoere Man"

"The sun, that brave man,

"De zon, die stoere man,

Comes through boughs that lie in wait,

komt door de afwachtende takken,

That brave man.

die stoere man.

Green and gloomy eyes

Groene, trieste ogen,

In dark forms of the grass

in de donkere patronen van het gras,

Run away.

gaan ervandoor.

The good stars,

De flinke sterren,

Pale helms and spiky spurs,

lichte helmen en puntige sporen,

Run away.

gaan ervandoor.

Fears of my bed,

Mijn angsten in bed,

Fears of life and fears of death,

angsten van leven en angsten van dood,

Run away.

gaan ervandoor.

That brave man comes up

Die stoere man komt op,

From below and walks without meditation,

van beneden en loopt zonder gefilosofeer,

That brave man."

die stoere man."

[Wallace Stevens]

[Wallace Stevens]

Now, the sun in this poem,

De zon in dit gedicht van Wallace Stevens lijkt zo serieus,

in Wallace Stevens' poem, seems so grave

because the person in the poem is so afraid.

omdat de persoon in het gedicht zo bang is.

The sun comes up in the morning through branches,

De zon komt 's ochtends op door de takken,

dispels the dew, the eyes, on the grass,

verjaagt de dauw, de ogen op het gras,

and defeats stars envisioned as armies.

en verslaat de sterren die als legers worden gezien.

"Brave" has its old sense of showy

'Stoer' betekent fier

as well as its modern sense, courage.

maar ook dapper.

This sun is not afraid to show his face.

De zon is niet bang om tevoorschijn te komen,

But the person in the poem is afraid.

maar de persoon in het gedicht is bang.

He might have been up all night.

Wellicht heeft hij de hele nacht wakker gelegen.

That is the reveal Stevens saves for that fourth stanza,

Dat is de onthulling die Stevens bewaart voor die vierde strofe,

where run away has become a refrain.

waar 'gaan ervandoor' het refrein wordt.

This person might want to run away too,

Deze persoon wil er wellicht ook vandoor gaan,

but fortified by the sun's example,

maar versterkt door het voorbeeld van de zon,

he might just rise.

staat hij misschien wel op.

Stevens saves that sonically odd word "meditation"

Stevens bewaart het woord 'filosoferen' voor het eind.

for the end.

Unlike the sun, human beings think.

In tegenstelling tot de zon, denken mensen na.

We meditate on past and future, life and death,

We filosoferen over verleden en toekomst, leven en dood, boven en beneden.

above and below.

And it can make us afraid.

Dat kan ons angstig maken.

Poems, the patterns in poems,

Gedichten, de patronen van gedichten,

show us not just what somebody thought

laten niet alleen zien wat iemand dacht,

or what someone did or what happened

of wat hij deed of wat er gebeurde,

but what it was like to be a person like that,

maar hoe het was om die persoon te zijn,

to be so anxious, so lonely, so inquisitive,

zo angstig, zo eenzaam, zo onderzoekend,

so goofy, so preposterous, so brave.

zo maf, zo irrationeel, zo dapper.

That's why poems can seem at once so durable,

Daarom lijken gedichten tegelijkertijd zo duurzaam,

so personal, and so ephemeral,

zo persoonlijk en zo vergankelijk,

like something inside and outside you at once.

als iets dat tegelijk vanbinnen zit en vanbuiten.

The Scottish poet Denise Riley compares poetry

De Schotse dichter Denise Riley vergelijkt poëzie met een naald:

to a needle, a sliver of outside I cradle inside,

een flintertje van buiten dat ik vanbinnen beschut.

and the American poet Terrance Hayes

De Amerikaanse dichter Terrance Hayes

wrote six poems called "Wind in a Box."

heeft zes gedichten geschreven die 'Wind in een Doos' heten.

One of them asks, "Tell me,

In één daarvan wordt gevraagd:

what am I going to do when I'm dead?"

"Zeg me wat ik na mijn dood ga doen?"

And the answer is that he'll stay with us

En het antwoord is dat hij bij ons blijft

or won't stay with us inside us as wind,

of in ons blijft , als wind,

as air, as words.

als lucht, als woorden.

It is easier than ever to find poems

Het is eenvoudiger dan ooit om gedichten te vinden

that might stay inside you, that might stay with you,

die je misschien met je mee zult dragen,

from long, long ago, or from right this minute,

van lang geleden of juist van dit moment,

from far away or from right close to where you live,

van ver weg of van dichtbij,

almost no matter where you live.

het maakt niet uit waar je woont.

Poems can help you say, help you show how you're feeling,

Gedichten kunnen je helpen te zeggen, te laten zien wat jij voelt,

but they can also introduce you

maar ze kunnen je ook kennis laten maken

to feelings, ways of being in the world,

met gevoelens, met levenshoudingen,

people, very much unlike you,

van mensen die heel anders zijn dan jij.

maybe even people from long, long ago.

Misschien mensen die heel lang geleden leefden.

Some poems even tell you

Sommige gedichten vertellen je zelfs

that that is what they can do.

dat ze dat kunnen doen.

That's what John Keats is doing

John Keats doet dat

in his most mysterious, perhaps, poem.

in zijn misschien wel meest mysterieuze gedicht.

It's mysterious because it's probably unfinished,

Het is mysterieus omdat het waarschijnlijk niet af is.

he probably left it unfinished,

Hij heeft het waarschijnlijk niet afgemaakt.

and because it might be meant

Misschien was het bedoeld voor een rol in een toneelstuk?

for a character in a play,

but it might just be Keats' thinking

Of het zijn gewoon Keats' gedachten over de invloed van zijn schrijven,

about what his own writing,

his handwriting, could do,

van zijn handschrift.

and in it I hear, at least I hear, mortality,

Daarin is te horen, hoor ik tenminste, sterfelijkheid

and I hear the power of older poetic techniques,

en de kracht van oudere vormen van dichtkunst,

and I have the feeling, you might have the feeling,

en ik heb het gevoel, jij hebt misschien het gevoel

of meeting even for an instant, almost becoming,

dat je heel even iemand van lang geleden ontmoet,

someone else from long ago,

in hem verandert bijna,

someone quite memorable.

een gedenkwaardige persoon.

"This living hand, now warm and capable

"Deze levende hand, nu warm en in staat

Of earnest grasping, would, if it were cold

Om ernstig te grijpen, zou als hij koud was

And in the icy silence of the tomb,

En in de ijzige stilte van het graf,

So haunt thy days and chill thy dreaming nights

Zo in uw dagen rondspoken en uw dromerige nachten verkillen

That thou would wish thine own heart dry of blood

Dat u uw eigen hart zou willen stoppen

So in my veins red life might stream again,

om in mijn aderen weer rood leven te laten stromen,

And thou be conscience-calm’d -- see here it is --

en uw gemoedsrust terug zou keren -- kijk hier is het --

I hold it towards you."

ik steek het naar u uit."

Thanks.

Bedankt.

(Applause)

(Applaus)