A lesson on looking | Amy Herman

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

Take a look at this work of art.

ဒီအနုပညာ လက်ရာကို ကြည့်ကြည့်ပါ။

What is it that you see?

သင်တို့ မြင်တာက ဘာလဲ?

At first glance, it looks to be a grandfather clock

တစ်ချက်ကြည့်ရုံနဲ့ အဖိုးရဲ့ နာရီကြီးနဲ့ တူပြီး

with a sheet thrown over it

အထည်စ တစ်ခုနဲ့ လွှမ်းခြုံထားပြီး

and a rope tied around the center.

ဗဟိုမှာ ကြိုးနဲ့ ချည်ထားပုံပါ။

But a first look always warrants a second.

ဒါပေမဲ့ ပထမတချက်ကြည့်ပြီးရင် ဒုတိယ အကြိမ် ကြည့်ဖို့ လိုဦးမှာပါ။

Look again.

ထပ်ပြီး ကြည့်ကြပါ။

What do you see now?

အခုကော သင်ဟာ ဘာကို မြင်ပါသလဲ။

If you look more closely,

သင်ဟာ ပိုမို နီးကပ်စွာကြည့်မယ် ဆိုရင်၊

you'll realize that this entire work of art

ဒီအနုပညာ လက်ရာ တစ်ခုလုံးကို ပန်းပု တစ်ခုအဖြစ်

is made from one piece of sculpture.

ပြုလုပ်ထားတာကို မြင်လာရမှာပါ။

There is no clock,

အဲဒီမှာ နာရီ မရှိပါ။

there is no rope,

ကြိုးလည်းမရှိပါ။

and there is no sheet.

အထည်စလည်း မရှိပါ။

It is one piece of bleached Honduras mahogany.

အဲဒါဟာ ဆေးချွတ်ထားတဲ့ ဟွန်ဒူးရပ်စ် မဟော်ဂနီသစ်ပါ။

Now let me be clear:

ဒီနေရာမှာ ကျွန်မ ရှင်းပြပါရစေ-

this exercise was not about looking at sculpture.

ဒီလေ့ကျင့်ခန်းက ပန်းပုကို ကြည့်ရှုရန် မဟုတ်ခဲ့ပါ။

It's about looking

အဲဒါက ကြည့်ရှုတတ်ခြင်းနဲ့

and understanding that looking closely can save a life,

နားလည်ခြင်း အကြောင်း၊ ကြည့်ရှုခြင်းက အသက်ကို ကယ်တင်နိုင်ပုံ၊

သင့်ကုမ္ပဏီကိုပြောင်းလဲနိုင်ပုံနဲ့

change your company

and even help you understand why your children behave the way they do.

သင့်ကလေးတွေ သူတို့ ပြုမူနေကြပုံကိုတောင် နားလည်ဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

အဲဒါဟာဖြင့် ကျွမ်းကျင်ပညာ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ကျွန်မက အမြင်အတတ်ပညာလို့ ခေါ်ပြီး

It's a skill that I call visual intelligence,

and I use works of art to teach everybody,

သာမန်ဘဝထဲက သာမန်လူတွေကို၊ Navy SEAL များနဲ့ လူသတ်မှု စုံထောက်မှအစ

from everyday people to those for whom looking is the job,

ကြည့်ရှုခြင်းကို အလုပ်တစ်ခုပမာ လုပ်ကိုင်နေကြရသူတို့ကို

like Navy SEALs and homicide detectives and trauma nurses.

ကျွန်မဟာ အနုပညာကို သုံးပြီး အဲဒီ အတတ်ပညာကို သင်ကြားပေးနေသူပါ။

The fact is that no matter how skilled you might be at looking,

ကိုယ်ဟာ ကြည့်ရှုရာတွင် ဘယ်လောက်ပဲ ကျွမ်းကျင်စေကာမူ၊

you still have so much to learn about seeing.

မြင်နိုင်ဖို့အတွက် ကိုယ့်ဆီမှာ သင်ယူစရာတွေ အများကြီးပါ။

Because we all think we get it in a first glance and a sudden flash,

ကိုယ်ဟာ တချက်ကြည့်ရုံနဲ့ ရုတ်ခနဲ အားလုံး သိနိုင်တယ်လို့ ကျုပ်တို့ ထင်ကြလို့ပါ၊

but the real skill is in understanding how to look slowly

ဒါပေမဲ့ တကယ့်ကျွမ်းကျင်မှုက တဖြည်းဖြည်းချင်း ဘယ်လိုကြည့်ရမယ်၊

ပိုပြီး ဂရုတစိုက် ဘယ်လို ကြည့်ရမယ် ဆိုတာကမှ ကျွမ်းကျင်မှုပါ။

and how to look more carefully.

The talent is in remembering --

မှတ်မိနိုင်ခြင်းက ပါရမီ တစ်ရပ်ပါ --

in the crush of the daily urgencies that demand our attention --

နေ့စဉ်ဘဝထဲက အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စတွေကို အာရုံစိုက်ဖို့ လိုတဲ့ အကြားမှာ --

to step back and look through those lenses to help us see

နောက်ကို ပြန်ဆုတ်လျက် ကျုပ်တို့ တချိန်လုံး လွတ်ကျန်ခဲ့တာတွေကို

what we've been missing all along.

မြင်နိုင်တဲ့ မှန်ဘီလူးတွေနဲ့ ကြည့်တတ်ရန် လိုပါတယ်။

ဒီတော့ ပန်းချီကားနဲ့ ပန်းပုကို ကြည့်ခြင်းက ဘယ်လိုများ ကူညီပေးနိုင်လဲ။

So how can looking at painting and sculpture help?

Because art is a powerful tool.

အနုပညာဟာ အားကောင်းတဲ့ ကိရိယာဖြစ်လို့ပါ။

It's a powerful tool that engages both sight and insight

အားကောင်းတဲ့ အဲဒီ ကိရိယာဟာ ကိုယ်မြင် ရတာကိုရော အတွင်းပိုင်းအမြင်ကို အသုံးချပြီး

and reframes our understanding of where we are and what we see.

ကျုပ်တို့ ရောက်နေတဲ့ နေရာနဲ့ ကြည့်နေတာကို နားလည်မှုရဲ့ ဘောင်ကို ပြောင်းပေးနိုင်တယ်။

Here's an example of a work of art

အမြင် အသိပညာကို ပြန်သတိရစေတဲ့ အနုပညာ လက်ရာ

that reminded me that visual intelligence --

တစ်ခုကို ပြန်ပြောပြရလျှင် --

it's an ongoing learning process

အဲဒါဟာ တချိန်လုံး သင်ယူနေရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် ဖြစ်ပြီး

and one that really is never mastered.

ဘယ်တော့မှာလည်း တဖက်ကမ်းခတ် ကျွမ်းကျင်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

I came across this quiet, seemingly abstract painting,

ကျွန်မဟာ ဆိတ်ငြိမ်ပုံရတဲ့ ဒီစိတ္တဇ ပန်းချီနားမှ ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရတယ်၊

and I had to step up to it twice,

ကျွန်မဟာ နှစ်ကြိမ်မက သုံးကြိမ်တိုင်အောင်

even three times,

ချဉ်းကပ်ခဲ့ရတယ်၊

to understand why it resonated so deeply.

၎င်းဟာ အဲဒီလို နက်ရှိုင်းစွာ ဟိန်းသံ ထွက်နေတာ ဘာကြောင့်လဲ။

Now, I've seen the Washington Monument in person thousands of times,

ကျွန်မ ဝါရှင်တန် အထိမ်းအမှတ်ကို ကိုယ်တိုင် ကြိမ်ပေါင်း ထောင်ချီ မြင်ခဲ့ဘူးတယ်၊

well aware of the change in the color of marble a third of the way up,

စကျင်ကျောက်ရဲ့ အရောင် ပြောင်းလဲနေပုံ ကိုလည်း ကောင်းကောင်း သိထားတယ်၊

but I had never really looked at it out of context

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မဟာ ၎င်းကို ဆက်စပ်တွေးခေါ်ခြင်း မရှိဘဲ၊

or truly as a work of art.

တနည်း၊ အနုပညာ လက်ရာအဖြစ် ဘယ်တုန်းကမှ မကြည့်ခဲ့ဘူးပါ။

And here, Georgia O'Keeffe's painting of this architectural icon made me realize

အခုတော့၊ အဲဒီ ဗိသုကာ လက်ရာကိုပဲ Georgia O'Keeffe ရဲ့ ပန်းချီကားကျခါမှ၊

that if we put our mind to it,

ကျွန်မတို့က အဲဒီထဲကို အာရုံပြု ကြည့်ကြမယ်ဆိုရင်၊

it's possible to see everyday things

နေ့စဉ်ဖြစ်စဉ်တွေကို လုံးဝကို အသစ်ဖြစ်တဲ့

in a wholly new and eye-opening perspective.

မျက်စိကို ဖွင့်ပေးတဲ့ ရှုထောင့်မှ ကြည့်လို့ ရလာနိုင်မှာပါ။

Now, there are some skeptics that believe that art just belongs in an art museum.

အနုပညာက အနုပညာပြတိုက်ထဲမှာသာ ရှိရမယ်လို့ ဝေဖန်ရှုမြင်သူတွေလည်း ရှိကြပါတယ်။

၎င်းတို့ဟာ ရသပညာဆိုင်ရာ တန်ဖိုးမှလွဲပြီး လက်တွေ့ဘာမှ သုံးမရနိုင်ဘူး ယုံကြည်တယ်။

They believe that it has no practical use beyond its aesthetic value.

ကျွန်မ ပို့ချလေ့ရှိတဲ့ ပရိသတ်များ အကြားမှာ သူတို့ကို မြင်နိုင်ပါတယ်။

I know who they are in every audience I teach.

သူတို့ရဲ့လက်တွေကို ကြက်ခြေခတ်လျက် ခြေထောက်တွေကိုပါ ကြက်ခြေခတ်ထားသူတွေပါ။

Their arms are crossed, their legs are crossed,

their body language is saying,

သူတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ဘာသာစကားကိုက၊

"What am I going to learn from this lady who talks fast

"ပန်းချီတွေနဲ့ ပန်းပုတွေအကြောင်းကို အခုလို အမြန်စလို ပြောနေတဲ့ အမျိုးသမီးထံမှနေပြီး

about painting and sculpture?"

ငါဘာများ သင်ယူနိုင်မလဲ" မေးနေတယ်။

So how do I make it relevant for them?

ဒါကို သူတို့အတွက် နားလည်လာအောင် ကျွန်မ ဘယ်လို လုပ်ရမလဲ။

ကျွန်မဟာ သူတို့ကို Kumi Yamashita ရဲ့ ဒီလို အနုပညာလက်ရာကို

I ask them to look at this work of art,

like this portrait by Kumi Yamashita.

ကြည့်ကြရန် မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်။

And I ask them to step in close,

သူတို့ကို အနီးကပ်လျက် ကြည့်ကြရန်၊

and even closer still,

အဲဒီထက်တောင် ပိုနီးကပ်စွာ ချဉ်းကပ်စေလျက်၊

and while they're looking at the work of art,

သူတို့က အနုပညာ လက်ရာကို ကြည့်ရှုနေကြစဉ်၊

they need to be asking questions about what they see.

သူတို့ဟာ သူတို့ မြင်နေရတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မေးခွန်းကို မေးကြရန် လိုအပ်ပါတယ်။

And if they ask the right questions,

သူတို့က မှန်ကန်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို၊

like, "What is this work of art?

"ဒီ အနုပညာ လက်ရာက ဘာများပါလိမ့်?

Is it a painting? Is it a sculpture?

အဲဒါ ပန်းချီကားလား၊ ပန်းပုများလား?

What is it made of?" ...

ဘာနဲ့ လုပ်ထားတာလဲ?"မေးခဲ့ပါက ...

they will find out that this entire work of art

အဲဒီ အနုပညာ လက်ရာ တစ်ခုလုံးကို

is made of a wooden board,

သစ်သားချပ်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားတာကို၊

10,000 nails

သံချောင်း ၁၀၀၀၀ နဲ့

and one unbroken piece of sewing thread.

အဆက်မပြတ် ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ အပ်ချည်နဲ့ လုပ်ထားတာ မြင်လာကြမယ်။

Now that might be interesting to some of you,

ဒီနေရာမှာ ခင်ဗျားတို့အတွက် စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းနိုင်တာက၊

but what does it have to do with the work that these people do?

အဲဒါက ဒီလူတွေ လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ဘာဆိုင်လို့လဲ?

And the answer is everything.

အရာတိုင်းနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်လို့ ဖြေရပါမယ်။

Because we all interact with people multiple times on a daily basis,

ကျုပ်တို့ဟာ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ လူတွေနဲ့ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ဆက်ဆံတုံ့ပြန်နေရတော့၊

and we need to get better at asking questions

ကျုပ်တို့ မြင်ကြတာဟာ ဘာများလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းကို

about what it is that we see.

ကျုပ်တို့ မေးမြန်းရန် လိုအပ်နေလို့ပါ။

ကိုယ့်အလုပ်တွေကို လုပ်ကိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို

Learning to frame the question in such a way

as to elicit the information that we need to do our jobs,

နှိုက်ထုတ်ယူနိုင်ရန် ကိုယ့်မေးခွန်းကို ဘောင်ခတ် မေးတတ်မှုဟာ

is a critical life skill.

ဘဝဆိုင်ရာ အရေးပါတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုပါ။

Like the radiologist who told me

ရေဒီယိုရောင်ခြည်အထူးကုက ကျွန်မကို ပြောခဲ့ဘူးသလို၊

that looking at the negative spaces in a painting

ပန်းချီးကား တစ်ခုထဲ မပါရှိတဲ့ နေရာများကို ကြည့်ခြင်းကလည်း

helped her discern more discreet abnormalities in an MRI.

MRI ပုံထဲက ထင်ရှားတဲ့ ပုံမမှန်မှုတွေကို ခွဲခြားသိလာအောင် ကူပေးခဲ့ကြတယ်။

Or the police officer who said that understanding the emotional dynamic

ဒါမှမဟုတ် ပန်းချီတစ်ခုထြဉ စိတ်ခံစားမှု ပြောင်းလဲတတ်ပုံကို နားလည်နိုင်ခဲ့လို့

between people in a painting

အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှု တစ်ခုထဲတွင်

helped him to read body language at a domestic violence crime scene,

ခန္ဓာကိုယ်ဘာသာစကားကို ဖတ်ရှုနိုင်အောင် ကူပေးခဲ့လို့၊ သူဟာ

and it enabled him to think twice before drawing and firing his weapon.

သူ့လက်နက်ကို ထုတ်လျက် ပစ်ခတ်ဖို့ နှစ်ကြိမ် စဉ်းစားစေခဲ့ကြောင်း ပုလိပ်က ဆိုခဲ့ဘူးတယ်။

And even parents can look to see absences of color in paintings

မိဘများက သူတို့ ကလေးတွေရဲ့ ပန်းချီကား ထဲတွင် တချို့ အရောင်များ မရှိကြခြင်းကို

to understand that what their children say to them

ကြည့်တတ်ခြင်းဖြင့် ကလေးတွေ ပြောခဲ့ကြတာဟာ မပြောခဲ့ကြတာလိုပဲ

is as important as what they don't say.

အရေးကြီးတာကို နားလည်နိုင်ကြတယ်။

So how do I --

ဒီတော့ ကျွန်မဟာ--

how do I train to be more visually intelligent?

အမြင်အာရုံ ပိုပြီး တော်လာအောင် ဘယ်လိုများ လေ့ကျင့်ယူပါသလဲ?

It comes down to four As.

စီချပြရရင် အဲဒါဟာ A လေးခုပါ။

Every new situation, every new problem --

အခြေအနေအသစ်တိုင်း၊ ပြဿနာ အသစ်တိုင်း --

ကျွန်မတို့ အချက်လေးချက်ကို သုံးကြတယ်။

we practice four As.

First, we assess our situation.

ပထမဦးစွာ မိမိအ​ခြေအနေကို အကဲခတ်ရမယ်။

We ask, "What do we have in front of us?"

"တို့ရှေ့မှာ ရှိနေတာ ဘာများလဲး" မေးခွန်းထုတ်ကြတယ်။

Then, we analyze it.

နောက် အဲဒါကို ဆန်းစစ်ကြတယ်။

We say, "What's important?

‘‘အရေးကြီးတာ ဘာလဲ? မေးတယ်။

What do I need? What don't I need?"

ငါ လိုအပ်တာ၊ မလိုအပ်တာက ဘာလဲ? "

Then, we articulate it in a conversation, in a memo, in a text, in an email.

နောက်မှာ ကျွန်မတို့ အဲဒါကို ဆွေးနွေးကြတယ်၊ မှတ်တမ်းတင်တယ်၊ စာနဲ့ အီးမေးလ် ရေးကြတယ်။

And then, we act: we make a decision.

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ဟာ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ကြတယ်။

We all do this multiple times a day,

ကျွန်မတို့ အဲဒါကို နေ့စဉ် အကြိမ်များစွာ လုပ်ကြရပေမဲ့၊

but we don't realize what a role seeing and looking plays

ကြည့်ရှုခြင်းနဲ့ မြင်ရခြင်းတို့က အဲဒီ လုပ်ဆောင်ချက် အားလုံးထဲမှာ

in all of those actions,

ဘယ်လို အခန်းမှ ပါဝင်ကြတာကို ၎င်း၊

and how visual intelligence can really improve everything.

အမြင်အသိပညာက အရာရာတိုင်းကို ဘယ်လိုများ တိုးတက်လာစေကြောင်းကို၎င်း မသိနားလည်ကြပါ။

So recently, I had a group of counterterrorism officials

မကြာမီတုန်းက အကြမ်းဖက်မှုကို တိုက်ဖျက်ရေး အရာရှိ တစ်စုတို့ဟာ

at a museum in front of this painting.

ပြတိုက်တစ်ခုထဲက ဒီပန်းချီကားရဲ့ ရှေ့မှာ ရပ်နေခဲ့ကြတယ်။

El Greco's painting, "The Purification of the Temple,"

El Greco ရဲ့ "ကျောင်းတော်ကို သန့်စင်ခြင်း" ဆိုတဲ့ ပန်းချီပါ၊

in which Christ, in the center, in a sweeping and violent gesture,

အလယ်မှာ ရှိနေတဲ့ ခရစ်တော်ဟာ ကြမ်းတမ်းတဲ့ အမူအရာဖြင့်

is expelling the sinners from the temple of prayer.

ကျောင်းတော်ထဲက ဆုတောင်းနေရာမှ မကောင်းမှုသမားတွေကို မောင်းထုတ်နေပုံပါ။

The group of counterterrorism officials had five minutes with that painting,

အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး အရာရှိတို့ဟာ ပန်းချီကားရှေ့မှာ အချိန် ငါးမိနစ်ရခဲ့ပြီး

and in that short amount of time, they had to assess the situation,

အဲဒီလို အချိန်တိုအတွင်းမှာ သူတို့ဟာ အခြေအနေကို စူးစမ်းလျက်၊

analyze the details,

အသေးစိတ်ခွဲ အချက်တွေကို ဆန်းစစ်ပြီး

articulate what, if anything,

သူတို့သာ အဲဒီပန်းချီကားထဲမှာ ရှိနေခဲ့ကြပါက

they would do if they were in that painting.

ဘယ်လို အရေးယူ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြမလဲ ဆိုတာ ဆွေးနွေး ဆုံးဖြတ်ကြရန် ဖြစ်ခဲ့တယ်။

As you can imagine, observations and insights differed.

ကျုပ်တို့ စိတ်ကူးရနိုင်သလို သူတို့ရဲ့ လေ့ လာမှုတွေနဲ့ မြင်တွေ့ပုံ မတူကွဲပြားခဲ့တယ်။

Who would they talk to?

သူတို့ ဘယ်သူနဲ့များ ကစားပြောချင်မလဲ?

Who would be the best witness?

အကောင်းဆုံး သက်သေက ဘယ်သူတွေလဲ?

Who was a good potential witness?

အားကိုးစရာ သက်သေက ဘယ်သူလဲ?

Who was lurking?

အဲဒီမှာ ချောင်းခိုနေသူ ရှိလား?

Who had the most information?

အချက်အလက် အများဆုံး သိသူက ဘယ်သူလဲ?

But my favorite comment came from a seasoned cop

ကျွန်မ အကြိုက်ဆုံး မှတ်ချက်ကို ကြားလိုက်ရတာက ဝါရင့်အရာရှိထံမှပါ

who looked at the central figure and said,

သူဟာ ဗဟိုအကျဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ကို ကြည့်ရင်း

"You see that guy in the pink?" --

"ပန်းရောင် အဝတ်အစားနဲ့လူကို တွေ့လား?"

referring to Christ --

ခရစ်တော်ကို ညွှန်းနေခဲ့တာ --

he said, "I'd collar him, he's causing all the trouble."

"ကျွန်တော်ဟာ သူ့ကို ဆွဲသွားမှာ၊ ပြဿနာကို ဖန်တီးတာက သူပါ။"

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

So looking at art gives us a perfect vehicle to rethink how we solve problems

ဒီတော့ အနုပညာ လက်ရာကို ကြည့်ရှုခြင်းက ကျုပ်တို့က နည်းပညာတွေမပါဲ ပြဿနာတွေ

without the aid of technology.

ဖြေရှင်းကြပုံကို ပြသနေတဲ့ သာဓကကောင်း တစ်ခုပါ။

Looking at the work of Felix Gonzalez-Torres,

Felix Gonzalez-Torres ရဲ့ လက်ရာကို ကြည့်ကြရင်၊

you see two clocks in perfect synchronicity.

ကွက်တိ ကိုက်ညီစွာ အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ နာရီနှစ်လုံးကို မြင်ရပါမယ်။

The hour, minute and second hand perfectly aligned.

နာရီ၊ မိနစ်နဲ့ စက္ကန့်လက်တံတွေ လုံးဝကို ကိုက်ညီနေကြပါတယ်။

They are installed side by side and they're touching,

နာရီနှစ်လုံးကို ဘေးချင်း ချထားပြီး ထိစပ်လျက် ရှိနေကြပြီး၊

and they are entitled "'Untitled' (Perfect Lovers)."

‘‘ခေါင်းစဉ်မဲ့ (စံပြ ချစ်သူများ)’’ အမည်ပေးထားတယ်။

ဒါပေမဲ့ ပိုနီးကပ်စွာ စဉ်းစားကြည့်လိုက်ရင်၊ ဒီနာရီနှလုံးတို့ဟာ

But closer analysis makes you realize

that these are two battery-operated clocks,

ဘက်ထရီကို သုံးရတာကို သိနားလည်လိုက်တာနဲ့

which in turn makes you understand --

ကိုယ်တို့ သိရှိနားလည် လာကြရမှာက --

"Hey, wait a minute ...

"ဟေး၊ ခဏလေး ...

One of those batteries is going to stop before the other.

ဘက်ထရီတစ်လုံးဟာ အရင်တစ်ခုထက် စောပြီး ရပ်သွားမှာပါ။

One of those clocks is going to slow down and die before the other

ဒီတော့ နာရီတစ်လုံးဟာ ရပ်သွားလျက် တစ်ခုက စောပြီး ချုပ်ငြိမ်းသွားမယ် ဆိုတော့

and it's going to alter the symmetry of the artwork."

အဲဒီအနုပညာလက်ရာရဲ့ အချိုးညီမှုကို ပြောင်းပစ်မယ်။"

Just articulating that thought process

အဲဒီလို တွေးကြည့်မိတာနဲ့ကို

includes the necessity of a contingency plan.

အရေးပေါ် အစီအစဉ် တစ်ခုခု ထည့်လာရန် တောင်းဆိုပါမယ်။

You need to have contingencies for the unforeseen,

ကျုပ်တို့ဟာ မြင်မနိုင်တာ၊ မျှော်လင့် မထားတာနဲ့ မသိတာ အတွက်ကို

the unexpected and the unknown,

အရေးပေါ်များကို ထည့်စီစဉ်ထားကြရပါမယ်။

whenever and however they may happen.

အဲဒါ ဘယ်နေရာမှာမဆို ဘယ်အချိန်မှာမဆို ဖြစ်ပျက်နိုင်ကြပါတယ်။

အခုလို ကျုပ်တို့ရဲ့ အသိပညာကို မြှင့်တင်ရန် အနုပညာကို အသုံးချရာတွင်

Now, using art to increase our visual intelligence

involves planning for contingencies,

အရေးပေါ် ကိစ္စများကို စီမံမှုလည်း အကျုံးဝင်ပါတယ်။

understanding the big picture and the small details

အကြီးစား ပုံရိပ် မြင်တတ်ရန်နဲ့ သေးနုတ်တဲ့ အချက်တွေကို နားလည်ရန်၊

and noticing what's not there.

အဲဒီမှာ မရှိတာကိုလည်း သတိထားရန် လိုအပ်တယ်။

So in this painting by Magritte,

Magritte ရဲ့ ဒီပန်းချီကားထဲ ကျတော့၊

noticing that there are no tracks under the train,

ရထားအောက်မှာ သံလမ်းမရှိခြင်း၊

there is no fire in the fireplace

မီးဖိုထဲမှာ မီးမရှိခြင်း၊

ဖယောင်းတိုင်စိုက်တံထဲတွင် ဖယောင်းတိုင်တွေ မရှိခြင်းကမှ

and there are no candles in the candlesticks

actually more accurately describes the painting

တကယ်ကျတော့၊ အဲဒီအချက်တွေကမှ ပန်းချီ ကားကို ပိုတိကျစွာ ဖေါ်ပြသလို ရှိနေပြီး

than if you were to say, "Well, there's a train coming out of a fireplace,

‘‘တွေ့လား မီးဖိုထဲကနေ ထွက်လာနေတဲ့ ရထား၊ ပြီးတော့ မီးဖိုစင်ပေါ်မှာ

and there are candlesticks on the mantle."

ဖယောင်တိုင်းတွေ ရှိနေကြတယ်’’ ပြောနေသလိုပါပဲ။

It may sound counterintuitive to say what isn't there,

အဲဒီမှာ မရှိတာကို ဖေါ်ပြခြင်းဟာ အသိစိတ်နဲ့ ဆန့်ကျင်သလို ထင်စရာရှိပေမဲ့၊

but it's really a very valuable tool.

အဲဒါဟာ သိပ်ကို တန်ဖိုးရှိတဲ့ ကိရိယာပါ။

When a detective who had learned about visual intelligence

စုံထောက် တစ်ဦးဟာ ရှုမြင်ခြင်း အတတ်ပညာကို North Carolina မှာ

in North Carolina

သင်ယူခဲ့တဲ့ နောက်မှာ

was called to the crime scene,

ပြစ်မှုမြင်ကွင်းဆီကို ဆင့်ခေါ်ခံလိုက်ရပြီး

it was a boating fatality,

လှေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ လူသေမှုပါ၊

and the eyewitness told this detective that the boat had flipped over

မျက်မြင်သက်သေက အဲဒီလှေဟာ မှောက်သွားတဲ့ အကြောင်း၊

and the occupant had drowned underneath.

အဲဒီမှာ ထိုင်ပါလာသူဟာ လှေအောက်မှာ သေသွားခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။

အဲဒါနဲ့ ပြစ်မှု ရှုခင်းကို စုံစမ်းရတဲ့ အရာရှိဟာ မြင်ရတာတွေကို လိုက်ကြည့်နေခဲ့တယ်၊

Now, instinctively, crime scene investigators look for what is apparent,

but this detective did something different.

ဒါပေမဲ့ ဒီစုံထောက်ကျတော့ လုံးဝတမျိုးကို လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။

He looked for what wasn't there, which is harder to do.

အဲဒီမှာ မရှိခဲ့တာကို သူလိုက်ရှာခဲ့တာ ပိုလို့ကို ခက်တဲ့ အလုပ်ပါ။

And he raised the question:

ဒီနောက သူမေးလိုက်တာက-

if the boat had really tipped flipped over --

လှေဟာ တကယ့်ကိုပဲ မှောက်သွားခဲ့တယ် ဆိုရင် --

as the eyewitness said that it did --

မျက်မြင်သက်သေက ဆိုခဲ့သလို ဖြစ်ခဲ့ပါက --

how come the papers that were kept at one end of the boat

လှေရဲ့ အစွန်းတစ်ဖက်တွင် ရှိနေခဲ့တဲ့ စာရွက်များဟာ

were completely dry?

ဘယ်လိုများ လုံးဝခြောက်သွေ့နေတာလဲ?

Based on that one small but critical observation,

အရေးပါတဲ့ အဲဒီလို အချက်ကလေးကို အခြေခံပြီး

the investigation shifted from accidental death to homicide.

စစ်ဆေးမှုဟာ မတော်တဆသေမှုမှ လူသတ်မှုသို့ ပြောင်းလဲဖြစ်သွားခဲ့တယ်။

Now, equally important to saying what isn't there

ဒီတော့ ရှိမနေတဲ့အရာ အရေးကြီးနိုင်တယ်လို့ ဆိုနိုင်သလိုပဲ

is the ability to find visual connections where they may not be apparent.

မြင်မရနိုင်တဲ့ အမြင်အာရုံ ချိတ်ဆက်မှုများ ရှာဖွေနိုင်စွမ်းဟာလည်း အရေးကြီးတယ်။

Like Marie Watt's totem pole of blankets.

Marie Watt ရဲ့ ရက်အင်ဒီယန်း စောင့်တွေဆိုပါစို့။

It illustrates that finding hidden connections in everyday objects

နေ့စဉ်သုံး အရာဝတ္ထုတွေထဲမှာ ဝှက်ထားတဲ့ အရာများကို ရှာနိုင်မှုဟာ

သိပ်ကို နက်ရှိုင်းတဲ့ တုံ့ပြန်မှု ရှိနိုင်တာကို ပြသနေတယ်။

can resonate so deeply.

The artist collected blankets from all different people

အနုပညာရှင်တို့ သူ့ရပ်ကွက်ထဲက လူအမျိုးမျိုးတို့ထံမှ

in her community,

စောင်တွေကို စုစည်းခဲ့ပြီး၊

and she had the owners of the blankets write, on a tag,

စောင်ပိုင်ရှင်ရဲ့ အမည်ကို တံဆိပ်ထိုး ရေးစေခဲ့တယ်၊

the significance of the blanket to the family.

မိသားစုအတွက် စောင်ရဲ့ အရေးပါမှုကို ပြသပါတယ်။

Some of the blankets had been used for baby blankets,

အချို့ စောင်တွေကို ကလေးစောင်များအဖြစ် သုံးခဲ့ကြတယ်၊

တချို့ကျတော့ ပျော်ပွဲစားစောင်အဖြစ်အသုံးပြုခဲ့ကြတယ်၊

some of them had been used as picnic blankets,

some of them had been used for the dog.

ခွေးအတွက် သုံးခဲ့တဲ့ စောင်လည်း ပါခဲ့ပါတယ်။

We all have blankets in our homes

ကျုပ်တို့ အားလုံးတွင် မိမိတို့ အိမ်မှာ စောင်တွေ ရှိကြတယ်၊

and understand the significance that they play.

၎င်းတို့ရဲ့ အရေးပါမှုကို ကျုပ်တို့ နားလည်ကြပါတယ်။

အလားတူပဲ၊ ကျွန်မဟာ ဒေါက်တာသစ်တို့အား ညွန်ကြားပေးတတ်တာက၊

But similarly, I instruct new doctors:

သူတို့ လူနာရဲ့အခန်းထဲသို့ လျှောက်ဝင်ကြတဲ့အခါမှာ

when they walk into a patient's room,

before they pick up that medical chart,

ကျန်းမာရေး ဇယားကတ်ကို သူတို့ ယူမကြည့်ခင်၊

just look around the room.

အခန်းပတ်ပတ်ကို ကြည့်ရှုကြဖို့ မှာပါတယ်။

Are there balloons or cards,

အဲဒီမှာ ပူဖောင်တွေ ပို့စ်ကတ်တွေ ရှိလား၊

or that special blanket on the bed?

ဒါမှမဟုတ် အိပ်ရာပေါ်မှာ အထူးစောင်များ ရှိနေလား?

That tells the doctor there's a connection to the outside world.

အဲဒါက အပြင်ကမ္ဘာနဲ့ အချိတ်အဆက် ရှိတာကို ပြသနေပါတယ်။

If that patient has someone in the outside world

အဲဒီလူနာထံတွင် သူ့ကို ပံ့ပိုးကူညီပေးနိုင်မဲ့သူ

to assist them and help them,

တစ်ဦးဦး ရှိနေတယ် ဆိုလျှင်၊

the doctor can implement the best care with that connection in mind.

အဲဒီ ချိတ်ဆက်မှုကို ထည့်တွက်လျက် ဆရာဝန်ဟာ အကောင်းဆုံး စောင့်ရှောက်မှု ပေးနိုင်မယ်။

In medicine, people are connected as humans

ကုသပေးမှုထဲတွင်၊ လူတွေအားလုံးဟာ လူသားတွေအနေနဲ့ ချိတ်ဆက်နေကြတယ်၊

before they're identified as doctor and patient.

သူတို့ကို ဆရာဝန်နဲ့ လူနာအဖြစ် မသတ်မှတ်ခင် အထိပေါ့လေ။

But this method of enhancing perception --

ဒါပေမဲ့ ဒီအဆင့်မြင့် ကြိုတင်သိမြင်မှုကို

မရပ်အနား ဆက်တိုက်ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်တယ်၊

it need not be disruptive,

and it doesn't necessitate an overhaul in looking.

ပြီးတော့ အဲဒီထဲမှာ အလုံးစုံကို ကြည့်ရှုရန် လိုအပ်တယ်လို့ မဆိုလိုပါ။

Like Jorge Méndez Blake's sculpture of building a brick wall

Jorge Méndez Blake ရဲ့ Kafka ရဲ့ "El Castillo" စာအုပ်ပေါ်မှာ

above Kafka's book "El Castillo"

အုတ်နံရံကြီး ဆောက်လုပ်ခဲ့တဲ့ ပန်းပုလက်ရာလိုပဲ

shows that more astute observation can be subtle and yet invaluable.

ပိုပြီးလာဘ်မြင်ရာကျတဲ့ လေ့လာချက်က သိမ်မွေ့ နိုင်ပေမဲ့ တန်ဖိုးဖြတ်မရတာ ဖြစ်နိုင်တယ်။

You can discern the book,

သင်ဟာ စာအုပ်ကို သတိထားမိနိုင်ပြီး၊

၎င်းဟာ ၎င်းရဲ့ အထက်တွင် ရှိနေတဲ့ အုတ်နံရံနဲ့ အချိုးမကျမှန်းကို

and you can see how it disrupted the symmetry

of the bricks directly above it,

သင်ဟာ နားလည် သဘောပေါက်နိုင်ပေမဲ့၊

but by the time you get to the end of the sculpture,

သင်ဟာ အဲဒီပန်းပုရဲ့ အဆုံးပိုင်းကို ရောက်တယ် အခါမှာ ကျတော့၊

you can no longer see the book.

သင်ဟာ စာအုပ်ကို မတွေ့မြင်နိုင်တော့ပါ။

But looking at the work of art in its entirety,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီ အနုပညာလက်ရာ တစ်ရပ်လုံးကို ကြည့်ရှုကြည့်တဲ့ အခါမှာ

you see that the impact of the work's disruption on the bricks

အုတ်နံရံထဲက မညီညာမှုတွေရဲ့ သက်ရောက်မှုဟာ

is nuanced and unmistakable.

အဓိပ္ပါယ် ဆောင်နေပြီး မှားယွင်းပြီးယူဆမရနိုင်ပါ။

One thought,

အတွေးအခေါ် တစ်ခု၊

one idea,

စိတ်ကူး တစ်ခု၊

one innovation can alter an approach,

ဆန်းသစ်တီထွင်မှု တစ်ခုဟာ ချဉ်းကပ်မှုကို ပြောင်းပစ်နိုင်သလို၊

change a process

လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပြောင်းပစ်နိုင်ပြီး

and even save lives.

လူတွေရဲ့ အသက်တွေကိုတောင် ကယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

I've been teaching visual intelligence for over 15 years,

ကျွန်မဟာ အမြင်အတတ်ပညာကို သင်ပေးလာခဲ့တာ ၁၅ နှစ် ကျော်သွားပါပြီ၊

and to my great amazement and astonishment --

ကျွန်မ တအံ့တဩဖြစ်ရပြီး အံ့အားသင့်စရာ ကောင်းလာခဲ့တာ

အဲဒီလို တအံ့တဩဖြစ်ရမှုနဲ့ အံ့အားသင့်ရမှုဟာ ဘယ်တော့မှ ရပ်စဲသွားမယ်လို့ မထင်ရပါ၊

to my never-ending astonishment and amazement,

I have seen that looking at art with a critical eye

အနုပညာ လက်ရာကို ဝေဖန်ရေး အမြင်ဖြင့် ကြည့်တတ်မှုဟာဖြင့်

can help to anchor us in our world of uncharted waters,

မရေရာလှတဲ့ ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီးမှာ

whether you are a paramilitary trooper,

ကိုယ်ဟာ လက်နက်ကိုင် ပြည်သူ့စစ်သားလား၊

a caregiver, a doctor or a mother.

စောင့်ရှောက်ပေးသူက၊ ဆရာဝန်လား၊ မိခင်လား၊ ရပ်တည်နိုင်ဖို့ကို ကူညီပေးမှာပါ။

Because let's face it, things go wrong.

အ​ခြေအနေတွေဟာ ဆိုးဝါးသွားနိုင်တာကို ရင်ဆိုင်နိုင်ရပါမယ်။

(ရယ်သံများ)

(Laughter)

အရာတွေ မှားယွင်းသွားနိုင်ပါတယ်။

Things go wrong.

And don't misunderstand me,

နားလည်မှု မလွှဲမှားစေလိုပါ။

ကျွန်မ တစ်မိနစ်အတွင်းမှာ ဒိုးနတ်ကို စားနိုင်တော့မှာပါ။

I'd eat that doughnut in a minute.

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

But we need to understand the consequences of what it is that we observe,

ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ဟာ ကိုယ့်လေ့လာနေတာရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို နားလည်ရန် လိုအပ်ပြီး၊

and we need to convert observable details into actionable knowledge.

လေ့လာနိုင်ခဲ့တဲ့ အသေးစိတ်တွေကို လုပ်ဆောင် လို့ရမယ့် ဗဟုသုတအဖြစ် ပြောင်းလဲတတ်ရပါမယ်။

Like Jennifer Odem's sculpture of tables standing sentinel

Sentinel ရပ်နေစားပွဲရဲ့ ဂျနီဖာ Odem ရဲ့ပန်းပုလိုပဲ

on the banks of the Mississippi River

New Orleans မှာ မစ္စစပီမြစ်ရဲ့ ကမ်းပေါ်မှာ တန်းစီ ရပ်နေကြတဲ့

in New Orleans,

Jennifer Odem ရဲ့ ပန်းပုဖြစ်တဲ့ စားပွဲများဟာ Katrina

guarding against the threat of post-Katrina floodwaters

ရေဘေးနောက်မှာ လာနိုင်တဲ့ ဘေးကို ဟန့်တားပေးရန်၊

and rising up against adversity,

ကပ်ဘေးကို ဆန့်ကျင် တိုက်ပေးရန် အသင့်ရှိနေကြသလိုပဲ

we too have the ability to act affirmatively

ကျုပ်တို့ဟာလည်း တတပ်တအား လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိရန် လိုတဲ့အပြင်

and affect positive change.

အပြုသဘော အပြောင်းလဲတွေကို သက်ရောက်နိုင်စွမ်း ရှိကြရပါမယ်။

I have been mining the world of art

ကျွန်မဟာ အနုပညာတွေကို ဖေါ်ထုတ်ပေးဖို့ ကြိုးစားလာခဲ့တာက

to help people across the professional spectrum

ပရော်ဖက်ရှင်နယ် နယ်ပယ် အသီးသီးထဲက လူတွေကို ကူညီပေးလျက်

to see the extraordinary in the everyday,

နေ့စဉ်ဘဝထဲမှာ ထူးခြားချက်တွေကို မြင်နိုင်လာကြစေရန်၊

to articulate what is absent

မမြင်မရှိတဲ့ အရာကို ဖေါ်ထုတ်နိုင်လျက်၊

and to be able to inspire creativity and innovation,

သေးသေးလေးပဲဖြစ်ဖြစ် ဖန်တီး ဆန်းသစ်နိုင်စွွမ်ကို စေ့ဆော်ပေးနိုင်ဖို့

no matter how small.

အတွက်သာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

And most importantly,

အရေးအကြီးဆုံး အချက်က

to forge human connections where they may not be apparent,

ရှိတယ်လို့ မထင်ရတဲ့ နေရာများမှာ လူတွေအကြား အဆက်အသွယ်များကို အားပေးဖို့ ကြိုးစားရင်း

empowering us all to see our work and the world writ large

ကျုပ်တို့ အားလုံးအနေနဲ့ ကျုပ်တို့ကမ္ဘဟာ ပိုကျယဝန်းလာပြီး

with a new set of eyes.

အမြင် မျက်စိအသစ်တွေနဲ့ ဖြစ်ထွန်းလာစေလိုပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)