Ray Kurzweil: Get ready for hybrid thinking

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

Let me tell you a story.

ပုံပြင်တစ်ခုကို ပြောပါရစေ။

It goes back 200 million years.

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း သန်း ၂၀၀ ဆီကို သွားကြပါမယ်။

It's a story of the neocortex,

အဲဒါက neocortex အကြောင်းပါ၊

which means "new rind."

အဲဒါရဲ့ အဓိပ္ပါယ်က "အခေါက် အသစ်"လို့ ရပါတယ်။

So in these early mammals,

အဲဒီ သမိုင်းဦး နို့တိုက်သတ္တဝါတွေထဲမှာ၊

because only mammals have a neocortex,

ခုနက ပြောခဲ့တဲ့ neocortex အကောင်များကသာ

rodent-like creatures.

ကိုက်ဖြတ်သတ္တဝါတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။

It was the size of a postage stamp and just as thin,

၎င်းတို့ဟာ စာတိုက်တံဆိပ်ခေါင်း အရွယ်လောက်ရှိခဲ့ကာ အတော့ကိုပါးခဲ့ကြပါတယ်၊

and was a thin covering around

ပြီးတော့ သစ်ကြားစေ့အရွယ် သူတို့ဦးနှောက်ဟာ

their walnut-sized brain,

အမျှေးပါးဖြင့် ဖုံးအုပ်လျက် ရှိနေခဲ့တယ်၊

but it was capable of a new type of thinking.

အဲဒီအကောင်ဟာ ပုံစံသစ်ဖြင့် တွေးခေါ်နိုင်စွမ်း ရှိခဲ့ပါတယ်။

Rather than the fixed behaviors

နို့မတိုက်ကြတဲ့ သတ္တဝါတွေဆီမှာလို

that non-mammalian animals have,

ပုံသေဖြစ်တဲ့ အပြုအမူများနဲ့မတူတဲ့

it could invent new behaviors.

ပြုမူပုံအသစ်တွေကို တီထွင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

So a mouse is escaping a predator,

ဥပမာ ကြွက်တစ်ကောင်ရဲ့ နောက်မှာ သားရဲကောင် လိုက်လာနေတယ်၊

its path is blocked,

သူ့လမ်းဟာ ပိတ်ဆို့ခံနေရတယ်ဆိုရင်

it'll try to invent a new solution.

၎င်းဟာ နည်းအသစ်ကို ရှာဖို့ ကြိုးစားမယ်။

That may work, it may not,

အဲဒါဟာ အောင်မြင်ချင်မှ အောင်မြင်မှာပါ၊

but if it does, it will remember that

ဒါပေမဲ့ အောင်မြင်ခဲ့ရင် ၎င်းဟာ အဲဒါကို မှတ်မိနေမှာပါ၊

and have a new behavior,

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် ပြုမူပုံအသစ် ပေါ်လာမယ်၊

and that can actually spread virally

အဲဒါကို ၎င်းဟာ လက်တွေ့မှာ

through the rest of the community.

သူ့ရပ်ကွက်ထဲက သူတွေဆီကို ဖြန့်ဝေပေးနိုင်မှာပါ။

Another mouse watching this could say,

အဲဒါကို စောင့်ကြည့်နေခဲ့တဲ့ အခြားကြွက်ကလည်း၊

"Hey, that was pretty clever, going around that rock,"

"တယ်ဟုတ်ပါလား၊ သူတော်တယ်၊ အဲဒီကျောက်ကို ကွေ့ပတ်သွားကြရအောင်" ဆိုပြီး

and it could adopt a new behavior as well.

သူကပါ ပြုမူပုံအသစ်ကို ကျင့်သုံးလာနိုင်ပါတယ်။

Non-mammalian animals

နို့မတိုက်ကြတဲ့ သတ္တဝါတွေဟာ

couldn't do any of those things.

အဲဒါမျိုးးကို လုံးဝမလုပ်ကိုင်တတ်ကြပါ။

They had fixed behaviors.

သူတို့ရဲ့ ပြုမူပုံဟာ ပုံသေသတ်မှတ်ပြီးသားပါ။

Now they could learn a new behavior

သူတို့ကပါ ပြုမူပုံအသစ် တစ်ခုကို လေ့လာနိုင်ကြတာမှန်ပေမဲ့၊

but not in the course of one lifetime.

ဘဝ တစ်သက်တာ အတွင်းမှာ မဟုတ်ဘဲ

In the course of maybe a thousand lifetimes,

ထောင်ချီရှိမယ့် အသက်တာများအတွင်းမှာ

it could evolve a new fixed behavior.

ပြုမူပုံအသစ်ကိုသူတို့ရှာတွေ့ချင် တွေ့လာကြမှာပါ။

That was perfectly okay 200 million years ago.

ကျွန်တော် ပြောပြခဲ့တာက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း သန်း ၂၀၀ တုန်းကပါ။

The environment changed very slowly.

ပတ်ဝန်းကျင်ဟာ တဖြည်းဖြည်းချင်း ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။

It could take 10,000 years for there to be

ပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ ထင်ရှားသိသာတဲ့ အပြောင်းအလဲ တစ်ခုဖြစ်လာဖို့အတွက်

a significant environmental change,

နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀၀ ကြာချင်ကြာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

and during that period of time

အဲဒီလို ကာလအတော်အတွင်းမှာ

it would evolve a new behavior.

ပြုမူပုံ အသစ်ဆိုတာ ပေါ်ပေါက်ချင် ပေါ်လာခဲ့မှာပါ။

Now that went along fine,

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် နေထိုင်လာခဲ့ကြရာကနေပြီး

but then something happened.

တစ်စုံတစ်ခု ဖြစ်ပျက်သွားခဲ့ပါတယ်။

Sixty-five million years ago,

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၆၅ သန်းတုန်းက

there was a sudden, violent change to the environment.

ပတ်ဝန်းကျင်ထဲတွင် ရုတ်ခနဲ ပြင်းထန်တဲ့ အပြောင်းအလဲကြီး ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

We call it the Cretaceous extinction event.

အဲဒါကို Cretaceous မျိုးသုဉ်းမှုလို့ ခေါ်ပါတယ်။

That's when the dinosaurs went extinct,

ဒိုင်နောဆော အကောင်တွေ မျိုးသုဉ်းသွားတဲ့ အချိန်ကာလပါ၊

that's when 75 percent of the

တိရိစ္ဆာန် နဲ့ အပင်တွေထဲက ၇၅ ရာခိုင်နှုန်း

animal and plant species went extinct,

ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ကြပါတယ်၊

and that's when mammals

အဲဒီတုန်းကမှ နို့တိုက်သတ္တဝါတွေဟာ

overtook their ecological niche,

ပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာ လွှမ်းမိုးလာနိုင်ခဲ့ကာ

and to anthropomorphize, biological evolution said,

ဇီ၀ဆင့်ကဲဖြစ်ပျက်မှုကို လူသားပုံစံကို သွင်းလာနိုင်ခဲ့ပါတယ်၊

"Hmm, this neocortex is pretty good stuff,"

"အင်း၊ neocortex ကောင်တွေဟာ သိပ်ကို တော်ခဲ့ကြပါကလား"

and it began to grow it.

ပြောစရာ ဖြစ်လာပြီး ဆက်လက်ဖွံဖြိုးကြီးထွားခဲ့တာပါ။

And mammals got bigger,

နို့တိုက်သတ္တဝါတွေဟာ ပိုပိုကြီးထွားလာခဲ့ကြပါတယ်၊

their brains got bigger at an even faster pace,

သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်များကျတော့ ပိုလို့ကို လျင်မြန်စွာ ကြီးလာခဲ့ပါတယ်၊

and the neocortex got bigger even faster than that

ကျွန်တော်တို့ ပြောလာခဲ့ကြတဲ့ neocortex ဆိုရင် ပိုလို့ကို လျင်မြန်စွာ ကြီးလာခဲ့ပြီး

and developed these distinctive ridges and folds

အထင်အရှားမြင်နိုင်တဲ့ အတွန့်များ နဲ့ အခေါက်များ ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့ပါတယ်

basically to increase its surface area.

အဓိကအားဖြင့် ၎င်းတို့ရဲ့ မျက်နှာပြင် ဧရိယာကို တိုးချဲ့ရန် ဖြစ်ခဲ့တယ်။

If you took the human neocortex

ကျွန်တော်တို့ဟာ လူသားရဲ့ neocortex ကို ယူကြည့်လျက်

and stretched it out,

ဆွဲဆန့်လိုက်ကြမယ်ဆိုရင်၊

it's about the size of a table napkin,

အဲဒါဟာ စားပွဲခင်း တစ်ခုစာလောက် ရှိပါလိမ့်မယ်။

and it's still a thin structure.

ဒါပေမဲ့၊ ပါးချပ်တဲ့ပုံစံ ရှိနေတုန်းပါ။

It's about the thickness of a table napkin.

၎င်းရဲ့ အထူဟာလည်း စားပွဲခင်း အတိုင်းပါပဲ။

But it has so many convolutions and ridges

တစ်ချိန်တည်းမှာ ၎င်းထဲမှာ အတွန့်အလိမ့်တွေ တော်တော့ကို များပါတယ်၊

it's now 80 percent of our brain,

အခုဆိုရင် ၎င်းတို့ဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြပါတယ်၊

and that's where we do our thinking,

ကျွန်တော်တို့ စဉ်းစားတွေးခေါ်ကြတဲ့ နေရာတွေပါပဲ၊

and it's the great sublimator.

ပြီးတော့ ၎င်းတို့ဟာ သိပ်ကို သိမ့်မွေ့ကြပါတယ်။

We still have that old brain

ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး

that provides our basic drives and motivations,

လှုပ်ရှားမှုများ နဲ့ လိုအင်များကို စီမံပေးတဲ့ ဦးနှောက်ဟောင်း ရှိနေတုန်းပါ၊

but I may have a drive for conquest,

ဒါပေမဲ့၊ ကျွန်တော်ဟာ တစ်ခုခုကို ရယူအောင်မြင်ချင်ရင်တော့၊

and that'll be sublimated by the neocortex

neocortex ကမှ အဲဒါကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ပါတယ်၊

into writing a poem or inventing an app

ကဗျာရေးမယ်၊ ဒါမှမဟုတ် app တစ်ခုခုကို ထွင်မယ်၊

or giving a TED Talk,

ဒါမှမဟုတ် TED Talk မှာလာပြီး ဟောပြောချင်မယ်ဆိုရင်၊

and it's really the neocortex that's where

တကယ် လှုံ့ဆော်တိုက်တွန်းပေးတာက

the action is.

neocortex ပဲဖြစ်ပါတယ်။

Fifty years ago, I wrote a paper

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ငါးဆယ်တုန်းက ကျွန်တော်ဟာ စာတမ်းတစ်စောင်ကို ရေးခဲ့ပါတယ်

describing how I thought the brain worked,

ဦးနှောက် အလုပ်လုပ်ပုံဆိုင်ရာ ကျွန်တော်ရဲ့ ထင်မြင်ချက်ကို ရေးသားခဲ့တာပါ၊

and I described it as a series of modules.

အဲဒါကို ကျွန်တော်ဟာ မော်ဂျူး တသီကြီးဖြင့် ဖေါ်ပြခဲ့ပါတယ်။

Each module could do things with a pattern.

မော်ဂျူးတိုင်းဟာ အရာတွေကို ပုံစံတစ်စုံတစ်ခုအတိုင်း လုပ်ပေးခဲ့တယ်။

It could learn a pattern. It could remember a pattern.

၎င်းဟာ ပုံစံတစ်ခုကို သင်ယူနိုင်ခဲ့တယ်။ ပုံစံကို မှတ်မိနိုင်ခဲ့တယ်။

It could implement a pattern.

ပြီးတော့ ပုံစံတစ်ခုကို အသုံးပြုနိုင်ခဲ့တယ်။

And these modules were organized in hierarchies,

ပြီးတော့ အဲဒီမော်ဂျူးတွေကို ကြီးစဉ်ငယ်လိုက် စီစဉ်ထားတာပါ၊

and we created that hierarchy with our own thinking.

ကျွန်တော်တို့ဟာ အဲဒီဝါစဉ်ကို မိမိတို့စိတ်ကူးအတိုင်း ဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ်။

And there was actually very little to go on

ပြီးတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၅၀ တုန်းက

50 years ago.

လုပ်လို့ ရနိုင်ခဲ့တာ သိပ်မများခဲ့ပါဘူး။

It led me to meet President Johnson.

အဲဒီအလုပ်ကြောင့် ကျွန်တော်ဟာ သမ္မတ Johnson နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။

I've been thinking about this for 50 years,

ကျွန်တော်ဟာ အဲဒီအကြောင်းကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၅၀ စလုံးမှာ

and a year and a half ago I came out with the book

စဉ်းစားလာခဲ့ရာ လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်ခွဲတုန်းက

"How To Create A Mind,"

"How To Create A Mind" ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကို ထုတ်ဝေဖြစ်ခဲ့ပါတယ်၊

which has the same thesis,

ခုကပြောခဲ့တဲ့ ယူဆချက်ကိုပဲ အခြေခံထားခဲ့ပေမဲ့

but now there's a plethora of evidence.

အခုတော့ တင်ပြစရာ အထောက်အထားတွေ လိုတာထက်ကို ပိုများပါတယ်။

The amount of data we're getting about the brain

အာရုံကြောဆိုင်ရာ သိပ္ပံပညာထံမှနေပြီး ရရှိလာနေတဲ့ အချက်အလက် ပမာဏဟာ

from neuroscience is doubling every year.

တစ်နှစ်တစ်ခြား နှစ်ဆများများလာနေပါတယ်။

Spatial resolution of brainscanning of all types

ဦးနှောက်ကို စကင်လုပ် စစ်ဆေးမှုရဲ့ ပြတ်သားမှုဟာလည်း

is doubling every year.

နှစ်တိုင်းမှာ နှစ်ဆပိုမြင့်မားလာနေပါတယ်။

We can now see inside a living brain

အခုဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ဟာ အသက်ရှင် အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဦးနှောက်ထဲကို ဝင်ကြည့်နိုင်ပါပြီ

and see individual interneural connections

နာဗ်ကြောတွေတစ်ခုနဲ့တစ်ခု ချိတ်ဆက်နေကြပုံကို ကြည့်နိုင်ပါပြီ

connecting in real time, firing in real time.

အချိန်နဲ့တပြေးညီ ချိတ်ဆက်ကာ လိုတာကို အချိန်နဲ့တပြေးညီ ပစ်စမ်းကြည့်နိုင်ပါပြီ။

We can see your brain create your thoughts.

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲမှာ အတွေးအခေါ်များ ပေါ်ပေါက်လာတာကို မြင်လို့ရနိုင်ပါပြီ။

We can see your thoughts create your brain,

တစ်ချိန်တည်းမှာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အတွေးအခေါ်များက ဦးနှောက်ကို ဖန်တီးနေတာကို မြင်လို့ရပြီ၊

which is really key to how it works.

အဲဒါက ဦးနှောက် အလုပ်လုပ်ပုံရဲ့ သော့ချက်ပါပဲ။

So let me describe briefly how it works.

အခုတော့ ဦးနှောက် အလုပ်လုပ်ပုံကို အကျဉ်းချုပ် ပြောပြပါရစေ။

I've actually counted these modules.

ကျွန်တော်ဟာ ခုနက မော်ဂျူးတွေကို တစ်ခုချင်း ရေတွက်ကြည့်ခဲ့ပါတယ်။

We have about 300 million of them,

စုစုပေါင်း အဲဒါတွေဟာ သန်းပေါင်း ၃၀၀ ခန့်ရှိတယ်၊

and we create them in these hierarchies.

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ ၎င်းတို့ကို ကြီးစဉ်ငယ်လိုက် စီစဉ်ထားပါတယ်။

I'll give you a simple example.

ရိုးရှင်းတဲ့ ဥပမာ တစ်ခုဖြင့် ပြပေးပါမယ်။

I've got a bunch of modules

ဒီမှာဆိုရင် မော်ဂျူး အတွဲတစ်ခု ရှိပါတယ်၊

that can recognize the crossbar to a capital A,

ညွှန်မြားက စာလုံးကြီး A ဆီကိုရောက်ရင် သိမှတ်ရန်အတွက် ဖြစ်ပါတယ်၊

and that's all they care about.

သူတို့ရဲ့ အဓိကအလုပ်က အဲဒါပါပဲ။

A beautiful song can play,

လှပတဲ့ သီချင်းကို ကြားနိုင်ရပါတယ်၊

a pretty girl could walk by,

လှတဲ့ ကောင်မလေး ဘေးက ဖြတ်သွားချင် ဖြတ်သွားမှာပါ၊

they don't care, but they see a crossbar to a capital A,

သူတို့ဟာ ဘာကိုမှ ဂရိုစိုက်မှာ မဟုတ်ပါ၊ ဒါပေမဲ့ စာလုံးကြီး A ပေါ်လာရင်တော့

they get very excited and they say "crossbar,"

သူတို့က သိပ်ကို တက်ကြွလာလျက် ညွှန်မြား ဆိုပြီး ဟစ်ကြမယ်၊

and they put out a high probability

ပြီးတော့ သူတို့လိုချင်တဲ့ ရလဒ်မျိုးရဖို့

on their output axon.

စောင့်ကြည့်နေမှာပါ။

That goes to the next level,

အဲဒီနောက်မှာ နောက်တစ်ဆင့်ကို သွားကြမယ်၊

and these layers are organized in conceptual levels.

အဲဒီအဆင့်လွှာတွေကို ခံယူချက် အဆင့်များအဖြစ် စုစည်းထားပါတယ်။

Each is more abstract than the next one,

တစ်ဆင့်စီစာ နောက်တစ်ခုထက်ကို ပိုပြီး စိတ်ကူးယဉ်ဆန်ပါတယ်၊

so the next one might say "capital A."

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ နောက်တစ်ဆင့်မှာဆိုရင် "စာလုံးကြီး A"လို့ ဖေါ်ပြနိုင်တယ်။

That goes up to a higher level that might say "Apple."

အဲဒီနောက် ပိုမြင့်တဲ့အဆင့်ဆီကို တက်သွားလျက် "Apple"လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

Information flows down also.

အချက်အလက်တွေဟာ အောက်ဘက်ကိုလည်း စီးဆင်းပါတယ်။

If the apple recognizer has seen A-P-P-L,

တကယ်လို့ ပန်းသီးကို သိမှတ်လိုလို့ A-P-P-L ကို မြင်နေပြီဆိုရင်၊

it'll think to itself, "Hmm, I think an E is probably likely,"

၎င်းက၊ "အင်း၊ ရှေ့ဆက်ပြီး E တစ်ခုပေါ်လာဖို့ အလားအလာများတယ်"လို့ ဆိုပါလိမ့်မယ်။

and it'll send a signal down to all the E recognizers

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ၎င်းဟာ အောက်ဘက်ဆီကို စာလုံး E ကို သိမှတ်လိုကြသူတို့ထံ အချက်ပို့လိုက်ကာ

saying, "Be on the lookout for an E,

"E တစ်လုံးကို စောင့်ကြည့်နေပါ၊

I think one might be coming."

တစ်လုံး လာတော့မယ် ထင်တယ်"လို့ ဆိုနိုင်တယ်။

The E recognizers will lower their threshold

E ကို သိမှတ်သူများဟာ သူတို့ရဲ့ အဆင့်ကို နှိမ့်ချလိုက်ကာ

and they see some sloppy thing, could be an E.

E ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ တစ်ချို့အရာများကို မြင်နိုင်ကြတယ်။

Ordinarily you wouldn't think so,

သာမန်အားဖြင့် ကျွန်တော်တို့ဟာ အဲဒီလို စဉ်းစားကြမှာ မဟုတ်ပေမဲ့၊

but we're expecting an E, it's good enough,

အခုတော့ E တစ်လုံးကို စောင့်မျှော်ကြမယ် ဆိုတော့ အတော်ကလေး ကောင်းပါမယ်၊

and yeah, I've seen an E, and then apple says,

အဲဒီနောက်မှာ E တစ်လုံးကို မြင်လိုက်ရရင်

"Yeah, I've seen an Apple."

"ဟုတ်ပြီ၊ ကျွန်တော် Apple ကို မြင်ရပြီ" လို့ ဆိုနိုင်ပါပြီ။

Go up another five levels,

ဆက်ပြီး အထက်ကို အဆင့်ငါးဆင့် တက်ကြရအောင်

and you're now at a pretty high level

အခုတော့ အဆင့်ဟာ အတော့်ကို မြင့်လာပါပြီ၊

of this hierarchy,

လက်ရှိ ဝါစဉ် အရပေါ့လေ။

and stretch down into the different senses,

ပြီးတော့ နယ်ပယ်အသီးသီးဆီကို ဆွဲဆန့်ကြည့်နိုင်ပါတယ်၊

and you may have a module that sees a certain fabric,

ကျွန်တော်တို့ဟာ အထူးဖြစ်တဲ့ အမျှင်ကို မြင်နိုင်တဲ့ မော်ဂျူး ရှိနိုင်ပါတယ်၊

hears a certain voice quality, smells a certain perfume,

ရှာလိုတဲ့ အသံအမျိုးအစားကို၊ လိုချင်တဲ့ အနံ့မျိုးကို ဖေါ်ထုတ်နိုင်ကာ

and will say, "My wife has entered the room."

"ကျွန်တော့ဇနီး အခန်းထဲ ဝင်လာပြီ" လို့ ပြောနိုင်တယ်။

Go up another 10 levels, and now you're at

နောက်ထပ် အဆင့် ၁၀ ဆီကို သွားမယ်ဆိုရင်၊

a very high level.

ကျွန်တော်ရဲ့ အဆင့်ဟာ သိပ်ကို မြင့်လာပါပြီ။

You're probably in the frontal cortex,

ကျွန်တော်တို့ဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ ရှေ့ပိုင်းလွှာကို ရောက်သွားနိုင်ပါတယ်၊

and you'll have modules that say, "That was ironic.

ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ၊ "ဟ၊ ရွဲ့တဲ့တဲ့ကြီးပါလား။

That's funny. She's pretty."

ရယ်စရာကောင်းလိုက်တာ။ သူဟာလှလိုက်တာ"လို့ ပြောမယ့် မော်ဂျူးလည်း ရှိနိုင်တယ်။

You might think that those are more sophisticated,

အဲဒါတွေဟာ ပိုလို့ကို ရှုပ်ထွေးလိုက်တာလို့ ခင်ဗျားတို့ ထင်နိုင်ကြပါတယ်၊

but actually what's more complicated

ဒါပေမဲ့ တကယ့်ကို ရှုပ်ထွေးတာက

is the hierarchy beneath them.

၎င်းတို့ရဲ့ အောက်ခြေမှာ ရှိတဲ့ ဝါစဉ်ပါပဲ။

There was a 16-year-old girl, she had brain surgery,

တချိန်တုန်းက ၁၆ နှစ်ရွယ် ကလေးမလေးကို ဦးနှောက် ခွဲစိတ်မှု လုပ်နေခဲ့တယ်၊

and she was conscious because the surgeons

ဆရာ၀န်တွေက သူနဲ့ စကားပြောလိုခဲ့ကြလို့

wanted to talk to her.

သူဟာ သတိရလျက် ရှိနေခဲ့တယ်။

You can do that because there's no pain receptors

ဦးနှောက်ထဲမှာ နာကျင်မှုကို ခံစားနိုင်တာ ဘာတစ်ခုမှ မရှိလို့

in the brain.

အဲဒီလို လုပ်နိုင်ပါတယ်။

And whenever they stimulated particular,

ကျွန်တော်တို့ ဒီမှာ အနီရောင်နဲ့ မြင်ရတဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့ ရှေ့ပိုင်း နေရာလေးကိုမှ

very small points on her neocortex,

ဆရာဝန်တွေက ဆွပေးတဲ့ အခါတိုင်းမှာ

shown here in red, she would laugh.

ကလေးမလေးဟာ ရယ်နေခဲ့ပါတယ်။

So at first they thought they were triggering

အဲဒါနဲ့ သူတို့ဟာ ရယ်မောမှုကို တုံ့ပြန်တဲ့ နေရာပဲလို့

some kind of laugh reflex,

သူတို့ ထင်ခဲ့ကြပါတယ်၊

but no, they quickly realized they had found

ဒါပေမဲ့၊ မကြာမီမှာပဲ သူတို့ နားလည်လိုက်ကြတာက

the points in her neocortex that detect humor,

ဦးနှောက်လွှာထဲက သူတို့တွေ့လိုက်တဲ့ နေရာဟာ ဟာသနဲ့ သက်ဆိုင်နေခဲ့တယ်၊

and she just found everything hilarious

သူတို့က အဲဒီနေရာလေးတွေကို ဆွပေးတိုင်းမှာ

whenever they stimulated these points.

သူမအတွက် အရာတိုင်းဟာ ရယ်စရာ ကောင်းနေခဲ့တယ်။

"You guys are so funny just standing around,"

"ရှင်တို့ ဒီမှာ ရပ်နေကြတာ ရယ်စရာ ကောင်းလိုက်တာ"

was the typical comment,

သူမက ဆိုလေ့ရှိခဲ့တယ်၊

and they weren't funny,

တကယ်တမ်းမှာ ဆရာဝန်တွေဟာ

not while doing surgery.

ခွဲစိတ်စမ်းသပ်နေကြလို့ လုံးဝကို ရယ်စရာ မဟုတ်ခဲ့ကြပါ။

So how are we doing today?

ကောင်းပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဒီနေ့ အခြေအနေကကော လို့ မေးနိုင်ကြပါတယ်။

Well, computers are actually beginning to master

ကွန်ပျူတာတွေဟာ လူသား ဘာသာစကားကို

human language with techniques

ခုနက ဦးနှောက် အလွှာပါးနဲ့ ဆင်တူတဲ့

that are similar to the neocortex.

နည်းပညာများဖြင့် စီမံဆောင်ရွက်နေကြပါပြီ။

I actually described the algorithm,

ကျွန်တော် ပြောပြခဲ့တဲ့ အယ်လဂိုရီသမ်ဟာ

which is similar to something called

တကယ်တမ်းတွင် ဝါစဉ်လာ ဝှက်ထားတဲ့ Markov ပုံစံလို့ ခေါ်လေ့ရှိကြတာနဲ့

a hierarchical hidden Markov model,

အတော့်ကို ဆင်တူပါတယ်၊

something I've worked on since the '90s.

လွန်ခဲ့တဲ့ ၉၀ ပြည့်နှစ်များကတည်းက ကျွန်တော် လုပ်ကိုင်လာခဲ့တဲ့ အရာပါ။

"Jeopardy" is a very broad natural language game,

"Jeopardy" ဆိုရင် ကျယ်ပြန့်တဲ့ သဘာဝ ဘာသာစကား ဂိမ်းပါ၊

and Watson got a higher score

Watson ကျတော့ ပိုပြီး အဆင့်မြင့်ပါတယ်၊

than the best two players combined.

အတော်ဆုံးကစားသူ နှစ်ယောက်ပေါင်းထက်ကို ပိုမြင့်ပါတယ်။

It got this query correct:

၎င်းဟာ ဒီလို မေးမြန်းမှုကို မှန်ကန်စွာ ဖြေနိုင်ခဲ့တယ်၊

"A long, tiresome speech

"A long, tiresome speech

delivered by a frothy pie topping,"

delivered by a frothy pie topping" ဆိုလိုက်တာကို

and it quickly responded, "What is a meringue harangue?"

၎င်းက လျင်မြန်စွာဖြင့် "What is a meringue harangue?"လို့ဖြေလိုက်တယ်။

And Jennings and the other guy didn't get that.

Jennings နဲ့ တခြားလူတွေ အဲဒါကို မလုပ်နိုင်ခဲ့ကြပါ။

It's a pretty sophisticated example of

အဲဒါဟာ ကွန်ပျူတာတွေက လူသားရဲ့ ဘာသာစကားကို

computers actually understanding human language,

လက်တွေ့ နားလည်လာကြပုံ အတော့်ကို သိမ်မွေ့တဲ့ ဥပမာ တစ်ခုပါ၊

and it actually got its knowledge by reading

ပြီးတော့ ၎င်းဟာ ၎င်းရဲ့ အသိပညာတွေကို

Wikipedia and several other encyclopedias.

Wikipedia နဲ့ များပြားလှတဲ့ စွယ်စုံကျမ်းတွေကို ဖတ်ခြင်းဖြင့် ရယူခဲ့တာပါ။

Five to 10 years from now,

ဒီနေ့မှစလို့ ၁၀ နှစ်ကြာလာတဲ့ အခါမှာ၊

search engines will actually be based on

ရှာဖွေရေး အင်ဂျင်တွေဟာ၊ လက်တွေ့မှာ

not just looking for combinations of words and links

စာလုံးတွေနဲ့ လင့်တွေရဲ့ ဆက်စပ်ချိတ်ဆက်မှုကို ကြည့်ရုံသက်သက်ဖြင့် မဟုတ်တော့ဘဲ

but actually understanding,

တကယ့်ကို သိရှိနားလည်လာကြလို့၊

reading for understanding the billions of pages

ဝက်ဘ် ပေါ်မှာ နဲ့ စာအုပ်တွေထဲက စာမျက်နှာ ကုဍေကုဍာချီကို ဖတ်လျက်

on the web and in books.

သိရှိနားလည်လာကြမှာပါ။

So you'll be walking along, and Google will pop up

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ခင်ဗျားတို့ လမ်းလျှောက်သွားနေတုန်းမှာ

and say, "You know, Mary, you expressed concern

"Mary ခင်ဗျာ၊ လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်လတုန်းက

to me a month ago that your glutathione supplement

ရှင်ရဲ့ glutathione ဖြည့်စာကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်ချက်ကို ထုတ်ပြောခဲ့တာ မှတ်မိလား၊

wasn't getting past the blood-brain barrier.

အဲဒါက သွေး-ဦးနှောက် အတားအဆီးကို ဖြတ်​မကျော်နိုင်ခဲ့တဲ့ ပြဿနာ မှတ်မိလား။

Well, new research just came out 13 seconds ago

ကောင်းပြီ၊ သုတေသန ရလဒ်အသစ်တစ်ခု လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၃ စက္ကန့်တုန်းက ထွက်လာပြီ

that shows a whole new approach to that

glutathione ကို သောက်သုံးမှုဆိုင်ရာ လုံးဝကို အသစ်ဖြစ်တဲ့

and a new way to take glutathione.

ချဉ်းကပ်မှုအကြောင်း ပါရှိပါတယ်။

Let me summarize it for you."

အဲဒါကို ရှင့်အတွက် အကျဉ်းချုံးပြီး ရှင်းပြပါရစေ။" ပြောလာလာနိုင်ပါတယ်။

Twenty years from now, we'll have nanobots,

တဖန်၊ ဒီနေ့ကနေပြီး အနှစ်နှစ်ဆယ် ကြာလာရင် nanobot တွေ ပေါ်လာကြပါမယ်၊

because another exponential trend

ဒီနေ့ မြင်နေရတဲ့ နောက်ဦးတည်ချက် တစ်ခုက

is the shrinking of technology.

နည်းပညာတွေကို ချုံ့ပစ်မှု ဖြစ်နေလို့ပါပဲ။

They'll go into our brain

၎င်းတို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲကို ရောက်သွားကြမှာပါ၊

through the capillaries

သွေးကြောမျှင်တွေမှ တစ်ဆင့်

and basically connect our neocortex

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ neocortex ကို

to a synthetic neocortex in the cloud

မိုးတိမ်ထဲက neocortex အတုနဲ့ ချိတ်ဆက်ပေးဖို့အတွက်ပါ

providing an extension of our neocortex.

အဲဒါက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ neocortex တွေကို တိုးချဲ့ပေးမှုပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

Now today, I mean,

ဒီနေ့မှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့

you have a computer in your phone,

ဖုန်းတွေထဲမှာ ကွန်ပျူတာ ပါလာနေပါပြီ၊

but if you need 10,000 computers for a few seconds

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့က စက္ကန့်အနည်းငယ်ကြာ သိပ်ကို ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ တွက်ချက်မှုများအတွက်

to do a complex search,

ကွန်ပျူတာ အလုံး ၁၀၀၀၀ လိုအပ်လာခဲ့ရင်

you can access that for a second or two in the cloud.

ခင်ဗျားတို့ဟာ တစ်-နှစ် စက္ကန့်ကြာ မိုးတိမ်မှတစ်ဆင့် ရယူသုံးနိုင်လာပါမယ်။

In the 2030s, if you need some extra neocortex,

2030 ပြည့်နှစ်တွေထဲမှာကျတော့၊ ခင်ဗျားတို့ဟာ နောက်ထပ် neocortex နည်းနည်းလိုလာရင်၊

you'll be able to connect to that in the cloud

အဲဒါကို ခင်ဗျားတို့ဟာ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲကနေပြီး မိုးတိမ်ဆီကို

directly from your brain.

တိုက်ရိုက် ချိတ်ဆက်လာနိုင်မှာပါ။

So I'm walking along and I say,

ဒါကြောင့်မို့လို့၊ "အို၊ ရှေ့မှာ Chris Anderson ပါလား။

"Oh, there's Chris Anderson.

သူဟာ ငါ့ဆီကို ဦးတည် လမ်းလျှောက်လာနေတယ်။

He's coming my way.

ငါဟာ သိပ်ကို ထက်မြက်တဲ့ စကားတွေကို ပြောနိုင်ရင် ကောင်းမှာပဲ။

I'd better think of something clever to say.

ငါ့ဆီမှာ အချိန်ဆိုလို့

I've got three seconds.

သုံးစက္ကန့်ပဲ ရှိတော့တယ်။

My 300 million modules in my neocortex

ကျွန်တော့ neocortex ထဲက မောဂျူး သန်း ၃၀၀ တို့က အဲဒါကို

isn't going to cut it.

လုပ်ပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

I need a billion more."

ငါဟာ မော်ဂျူး နောက်ထပ် ကုဍေ တစ်ရာလိုလိမ့်မည်" စိတ်ကူးမိမှာပါ။

I'll be able to access that in the cloud.

ကျွန်တော်ဟာ မိုးတိမ်မှတစ်ဆင့် အဲဒီလို ချဉ်းကပ် ရယူနိုင်ပါမယ်။

And our thinking, then, will be a hybrid

အဲဒီလိုဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တွေးခေါ်မှုဟာ နှစ်မျိုးစပ်ဖြစ်လာပါမယ်၊

of biological and non-biological thinking,

ဇီ၀ တွေးခေါ်မှု နဲ့ ဇီဝမဟုတ်တဲ့ တွေးခေါ်မှု ပေါင်းစပ်လာပါမယ်၊

but the non-biological portion

အဲဒီထဲက ဇီဝမဟုတ်တဲ့ အပိုင်းကိုကျတော့

is subject to my law of accelerating returns.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အရှိန်အဟုန် တိုးတက်လာမှု အပေါ်မှာ မူတည်ပါလိမ့်မည်။

It will grow exponentially.

အဲဒါဟာ အဆမတန် ကြီးထွားလာနေမှာပါ။

And remember what happens

ကျွန်တော်တို့က နောက်ဆုံး တစ်ကြိမ်တုန်းက

the last time we expanded our neocortex?

neocortex ကို တိုးချဲ့နိုင်ခဲ့စဉ်တုန်းက ဖြစ်ခဲ့တာကို မှတ်မိကြတယ် မဟုတ်လား?

That was two million years ago

အဲဒါဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း နှစ်သန်းတုန်းက

when we became humanoids

ကျွန်တော်တို့ လူသားအသွင်ကို စပြောင်းလာခဲ့စဉ်တုန်းက ဖြစ်ခဲ့တာ၊

and developed these large foreheads.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်ရှေ့ပိုင်းတွေ ဖွံဖြိုးကြီးထွားလာခဲ့တယ်။

Other primates have a slanted brow.

တခြား မျိုးကွဲတွေရဲ့ ပြတ်နဖူးဟာ ခပ်ရွေ့ရွေ့လေးပဲ ရှိခဲ့တယ်။

They don't have the frontal cortex.

သူတို့ဆီမှာ ရှေ့ပိုင်း ဦးနှောက်လွှာ မရှိခဲ့ပါ။

But the frontal cortex is not really qualitatively different.

တကယ်တော့ ရှေ့ပိုင်း ဦးနှောက်လွှာရဲ့ အရည်အသွေးဟာ ခြားနားခဲ့တာ မဟုတ်ခဲ့ပါ။

It's a quantitative expansion of neocortex,

အဲဒါဟာ neocortex ကို အရေအတွက်အရ တိုးချဲ့ပေးလိုက်တာပါ၊

but that additional quantity of thinking

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် တွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ အဲဒီလို တိုးချဲ့ရလိုက်တဲ့ အရေအတွက်ကမှ

was the enabling factor for us to take

ကျွန်တော်တို့အား အရည်အသွေးဆိုင်ရာ ခုန်ပျံမှုကို လုပ်လာစေခဲ့တဲ့ အချက်ဖြစ်လာကာ

a qualitative leap and invent language

ဘာသာစကားကို၊ ပြီးတော့ အနုပညာကို

and art and science and technology

သိပ္ပံပညာ နဲ့ နည်းပညာတွေကို

and TED conferences.

လက်ရှိ TED တွေ့ဆုံပွဲတွေကို လုပ်နိုင်လာစေခဲ့တာပါ။

No other species has done that.

တခြားသော ဘယ်သတ္တဝါတွေကမှ အဲဒီလို မလုပ်နိုင်ခဲ့ကြပါ။

And so, over the next few decades,

ဒါကြောင့်မို့လို့၊ နောင်လာမယ့် ဆယ်စုနှစ် အချို့အတွင်းမှာ၊

we're going to do it again.

ကျွန်တော်တို့ဟာ အဲဒါမျိုးကို ထပ်ပြီး လုပ်ကြဦးမှာပါ။

We're going to again expand our neocortex,

ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ neocortex ကို တိုးချဲ့ကြဦးမှာပါ၊

only this time we won't be limited

ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ချီတွင် ကျွန်တော်တို့ဟာ အဆောက်အဦတို့လို ခိုင်မာတဲ့

by a fixed architecture of enclosure.

ကန့်သတ်ချက် ရှိတော့မှာ မဟုတ်ပါ။

It'll be expanded without limit.

အဲဒါကို အကန့်အသတ်မရှိ တိုးချဲ့ပေးလိုက်မှာပါ။

That additional quantity will again

အဲဒီလို ဖြည့်စွက်ရရှိကြမယ့် အရေအတွက်ဟာဖြင့်

be the enabling factor for another qualitative leap

ယဉ်ကျေးမှု နဲ့ နည်းပညာထဲမှာ အရည်အသွေးဆိုင်ရာ

in culture and technology.

ခုန်ပျံမှု နောက်တစ်ခုအတွက် နောက်အလားအလာ တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

Thank you very much.

ခင်ဗျားတို့အားလုံးကို အထူး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်တီးသံများ)