The birds and the bees are just the beginning | Carin Bondar

Translator: Aung Min Reviewer: sann tint

Anyone in the room thought about sex today?

ဒီနေ့ ဒီအခန်းထဲက တစ်ယောက်ယောက်များ လိင်အကြောင်းစဉ်းစားမိသေးလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Yeah, you did.

ရှင်စဉ်းစားခဲ့တာပဲ။

Thank you for putting your hand up over there.

လက်ထောင်ပြတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Well, I'm here to provide you with

ရှင်တို့ရဲ့ အပြာရောင် စိတ်ကူးအိပ်မက်အတွက်

some biological validation

ဇီဝဗေဒအထောက်အထားတွေ

for your sordid daydreams.

ပြပါမယ်။

I'm here to tell you a few things

တောရိုင်းလိင်အကြောင်းနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး

that you might not have known about wild sex.

ရှင်တို့မသိတာလေးတွေ ပြောပြပါမယ်။

Now, when humans think about sex,

လူတွေ လိင်အကြောင်းစဉ်းစားရင်

male and female forms

စိတ်ထဲမှာပေါ်လာတာက

are generally what come to mind,

အဖို အမပေါ့။

but for many millions of years,

ဒါပေမဲ့ နှစ်သန်းချီကြာအောင်

such specific categories didn't even exist.

ဒီလိုတိကျတဲ့ ပုံစံဆိုတာ မရှိခဲ့ဘူး။

Sex was a mere fusion of bodies

လိင်ဆိုတာ ဆဲလ်ပေါင်းစပ်ရုံ ဒါမှမဟုတ်

or a trickle of DNA

သက်ရှိနှစ်ခုနဲ့ အထက်ကြား

shared between two or more beings.

DNA ဖလှယ်ရုံလေးဖြစ်ပါတယ်။

It wasn't until about 500 million years ago

နှစ်သန်း ၅၀၀ မတိုင်ခင်ထိ လိင်တံနဲ့တူတဲ့၊

that we start to see structures akin to a penis

DNA ပေးတဲ့ အင်္ဂါ ပြီးရင် DNA လက်ခံတဲ့ အင်္ဂါ ယောနိဝဆိုတာ

or a thing that gives DNA out,

and a vagina, something that receives it.

မတွေ့ရသေးပါဘူး။

Now invariably, you're probably thinking about

အခု ရှင်တို့ကတော့ ကျွန်မတို့ မျိုးစိတ်မှာ တွေ့ရတဲ့

what belongs to our own species,

ခပ်ဆင်ဆင် အင်္ဂါအကြောင်းကို

these very familiar structures,

စဉ်းစားနေလောက်ပြီ။

but the diversity that we see in sexual structures

ဒါပေမယ့် တိရစ္ဆာန်လောကမှာတွေ့ရတဲ့

in the animal kingdom that has evolved

မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ အခြေနေအမျိုးမျိုးကြောင့်

in response to the multitude of factors

ဆင့်ကဲပေါ်ပေါက်လာတဲ့ လိင်အင်္ဂါကွဲပြားမှုက

surrounding reproduction

တော်တော်လေး အံ့အားသင့်ဖို့ကောင်းတယ်။

is pretty mind-blowing.

Penile diversity is especially profuse.

အထူးသဖြင့် လိင်တံကွဲပြားမှု ကြီးကျယ်လွန်းပါတယ်။

So this is a paper nautilus.

ဒါကတော့ paper nautilusပါ။

It's a close relative of squid and octopus,

ပြည်ကြီးငါးနဲ့ ရေဘဝဲတွေရဲ့ အနီးဆုံး မျိုးနွယ်စုပေါ့။

and males have a hectocotylus.

အဖိုတွေမှာ hectocotylus တစ်ခုပါပါတယ်။

Just what is a hectocotylus?

Hectocotylus ဆိုတာ ဘာပါလိမ့်။

A detachable, swimming penis.

ဖြုတ်လို့ရပြီး ကူးခတ်တတ်တဲ့ လိင်တံပါ။

It leaves the [body of the male],

၄င်းက အဖိုခန္ဓာကိုယ်ကို စွန့်ခွာပြီး

finds the female through pheromonal cues in the water,

ရေထဲမှာရှိတဲ့ အချက်ပြဓာတုကို ခြေရာခံပြီး အမကို ရှာပါတယ်။

attaches itself to her body

ပြီးရင် အမ ခန္ဓာကို တွယ်ကပ်လိုက်တယ်။

and deposits the sperm.

ပြီးရင် သုပ်ပိုး သွင်းတယ်။

For many decades, biologists actually felt

နှစ်ပေါင်းတော်တော်ကြာ ဇီဝဗေဒပညာရှင်တွေက

that the hectocotylus was a separate organism altogether.

ဒီဟာကို အကောင်သက်သက် တစ်ကောင်လို့ ထင်ခဲ့ကြတယ်။

Now, the tapir is a mammal from South America.

ကြံ့သူတော်က တောင်အမေရိကက နို့တိုက်သတ္တဝါတစ်မျိုးပါ။

And the tapir has a prehensile penis.

သူ့မှာ ဆုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ လိင်တံရှိတယ်။

It actually has a level of dexterity in its penis

သူ့လိင်တံမှာ ကျွန်မတို့လက်နဲ့ ဆင်တူတဲ့

much akin to what we have with our hands.

ဆုပ်ကိုင်ကွေးဆန့်နိုင်စွမ်းရည်ရှိတယ်။

And it uses this dexterity

သူက ဒီစွမ်းရည်ကို အသုံးချပြီး

to bypass the vagina altogether

အမရဲ့ ယောနိဝကို တစ်ခါတည်းဖြတ်ကျော်ပြီး

and deposit sperm directly into the female's uterus,

သားအိမ်ထဲကို သုတ်ပိုးတွေ တိုက်ရိုက်ထည့်သွင်းတယ်။

not to mention it's a pretty good size.

အရွယ်ကြီးတယ်ဆိုတာ ပြောစရာမလိုပါဘူး။

The biggest penis in the animal kingdom,

တိရိစ္ဆာန်လောကမှာ ကြံ့သူတော်ရဲ့ လိင်တံက

however, is not that of the tapir.

အကြီးဆုံးမဟုတ်ဘူး။

The biggest penis-to-body-size ratio

လိင်တံနဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အချိုးချရင် အကြီးဆုံးက

in the animal kingdom actually belongs

to the meager beach barnacle,

ကမ်းခြေခရင်းကောင်ဖြစ်ပါတယ်။

and this video is actually showing you

ခရင်းကောင်ရဲ့ လိင်တံခန္ဓာအချိုးနဲ့သာ တူနေရင် လူ့လိင်တံက

what the human penis would look like

ဘာနဲ့တူမလဲဆိုတာ ဒီဗွီဒီယိုက

if it were the same size as that of a barnacle.

ပြသနေတာပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

Mm-hm. (Laughter)

အင်.. (ရယ်သံများ)

So with all of this diversity in structure,

ဒီလို အင်္ဂါကွဲပြားမှုတွေနဲ့

one might think, then, that penises

မျိုးပွားမှုအောင်မြင်ဖို့အတွက် လိင်တံတွေက

are fitting neatly into vaginas all over the place

ယောနိဝထဲမှာ အံဝင်ဂွင်ကျဖြစ်ကြတယ်လို့

for the purposes of successful reproduction.

ထင်ကောင်းထင်နိုင်ပါတယ်

Simply insert part A into slot B,

အပိုင်း 'က'ကို အပေါက် 'ခ'ထဲကို ထိုးထည့်လိုက်ရင်

and we should all be good to go.

အဆင်ပြေသွားပြီပေါ့။

But of course, that doesn't exactly happen,

ဒါပေမယ့် အဲဒီလိုတော့ တကယ်မဖြစ်ဘူးလေ။

and that's because we can't just take form into account.

ဘာကြောင့်လဲတော့ ပုံစံတင်မကဘူး

We have to think about function as well,

သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကိုပါ စဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်။

and when it comes to sex,

လိင်နဲ့ ပတ်သက်လာရင်

function relates to the contributions made

လုပ်ဆောင်မှုဆိုတာ လိင်ဆဲလ်တွေဖြစ်တဲ့

by the gametes, or the sperm and the eggs.

သုတ်ပိုးနဲ့ သားဥတွေရဲ့ ကဏ္ဍနဲ့ ဆက်စပ်ပါတယ်။

And these contributions are far from equal.

ဒီကဏ္ဍတွေဆိုတာလည်း မတူကြဘူးလေ။

Eggs are very expensive to make,

သားဥတွေက တန်ဖိုးကြီးတယ်

so it makes sense for females to be very choosy

ဒါကြောင့် အမတွေက သားဥကို ဝေမျှဖို့ အဖော်ကို သေချာရွေးရတယ်ဆိုတာ

about who she shares them with.

မဆန်းဘူး။

Sperm, on the other hand, is abundant and cheap,

သုတ်ပိုးတွေက ပေါတယ်၊ တန်ဖိုးနည်းတယ်။

so it makes more sense for males

ဒါကြောင့် အဖိုတွေက အနာဂတ်မျိုးဆက်တွေရဲ့

to have a more-sex-is-better strategy

ဖခင်ဖြစ်ဖို့ "လိင်များများဆက်ဆံလေ

when it comes to siring members

ကောင်းလေ"ဆိုတဲ့ နည်းဗျူဟာကို

of future generations.

သုံးကြတယ်။

So how do animals cope

ဖိုမကြား လိုအပ်ချက်မတူညီတာကို

with these very incongruent needs between the sexes?

တိရိစ္ဆာန်တွေဘယ်လိုဖြေရှင်းကြလဲ။

I mean, if a female doesn't choose a particular male,

အမတစ်ကောင်က အဖိုတစ်ကောင်ကို မရွေးဘူး ဒါမှမဟုတ်

or if she has the ability to store sperm

သူမမှာ သုတ်ပိုးသိုလှောင်နိုင် စွမ်းရှိသလို

and she simply has enough,

အလုံအလောက်လည်းရှိတယ်ဆိုရင်

then it makes more sense for her to spend her time

သူမအချိန်တွေကိုသုံးပြီး

doing other biologically relevant things:

တစ်ခြားဆိုင်ရာဆိုင်ရာကိစ္စတွေလုပ်နေမှာပေါ့

avoiding predators, taking care of offspring,

ဥပမာ အမဲလိုက်ကောင်ကို ရှောင်မယ် သားသမီးထိန်းကျောင်းမယ်

gathering and ingesting food.

အစာရှာပြီး စားမယ်။

This is, of course, bad news for any male

အမရဲ့ သုတ်ပိုးဘဏ်မှာ သုတ်ပိုးအပ်နှံမယ့် အဖိုအတွက်တော့

who has yet to make a deposit in her sperm bank,

ဒါကတော့ သတင်းဆိုးပဲလေ။

and this sets the scene for some pretty drastic strategies

ဒါကြောင့် မျိုးပွားအောင်မြင်ဖို့အတွက် ထူးခြားတဲ့ နည်းဗျူဟာတွေ

for successful fertilization.

ပေါ်ပေါက်လာတာပေါ့။

This is bedbug sex,

ဒါကတော့ ကြမ်းပိုးလိင်ဆက်ဆံပုံပါ။

and it's aptly termed traumatic insemination.

အနာတရဖြစ်စေတဲ့ သုတ်ပိုးသွင်းမှုလို လျော်ညီစွာခေါ်ပါတယ်။

Males have a spiked, barbed penis

အဖိုတွေမှာ ချွန်ထက်တဲ့ လိင်တံရှိတယ်။

that they literally stab into the female,

လိင်တံနဲ့ အမကို ထိုးတာပါ။

and they don't stab it anywhere near her vagina.

သူမရဲ့ ယောနိဝအနီးအနားကို ထိုးတာမဟုတ်ဘူး

They stab it anywhere in her body,

ဘယ်နေရာကိုမဆိုထိုးတယ်။

and the sperm simply migrates

ပြီးတော့ သုတ်ပိုးတွေက သူမရဲ့

through her hemolymph to her ovaries.

သွေးပြန်ရည်ကြောကနေမှ သားဥအိမ်ကိုသွားတာပါ။

If a female gets too many stab wounds,

တကယ်လို့ အမက ထိုးဒဏ်ရာတွေများခဲ့ရင်

or if a stab wound happens to become infected,

အနာတစ်ခုက ပိုးဝင်ရင်

she can actually die from it.

သေသွားနိုင်တယ်။

Now if you've ever been out for a nice,

ရှင်က ကန်ဘောင်နား အေးအေးဆေးဆေး

peaceful walk by the lake

လမ်းလျှောက်နေပြီး

and happened to see some ducks having sex,

ဘဲတချို့လိင်ဆက်ဆံနေတာ တွေ့ဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင်

you've undoubtedly been alarmed,

ရှင်သေချာပေါက် လန့်သွားလိမ့်မယ်။

because it looks like gang rape.

ဘာလို့ဆို အဲဒါက အုပ်စုဖွဲ့မုဒိမ်းမှုနဲ့တူနေလို့လေ။

And quite frankly, that's exactly what it is.

အမှန်အတိုင်းဆိုရရင် တကယ်လည်း အဲလိုပါပဲ။

A group of males will grab a female,

အဖိုတစ်စုက အမတစ်ကောင်က ဆွဲကိုင်

hold her down,

ဖမ်းချုပ်ထားပြီး

and ballistically ejaculate their spiral-shaped penis

သူတို့ရဲ့ စပရိန်ပုံလိင်တံကို

into her corkscrew-shaped vagina

သူမရဲ့ ဝက်အူပုံယောနိဝထဲ ထပ်ခါထပ်ခါ

over and over and over again.

သုတ်ပိုးထုတ်လွှတ်ပါလိမ့်မယ်။

From flaccid to ejaculation in less than a second.

တစ်စက္ကန့်အတွင်း လိင်တံအပျော့ကနေ သုတ်ပိုးထုတ်လွှတ်တာပေါ့။

Now the female actually gets the last laugh, though,

နောက်ဆုံးအနိုင်ရတာက အမပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့

because she can actually manipulate her posture

သင့်လျော်တဲ့အဖိုရဲ့ သုတ်ပိုးတွေ သူမသားဥအိမ်ဆီ

so as to allow the sperm of certain suitors

ရောက်နိုင်အောင် သူမရဲ့ ကိုယ်အနေအထားကို

better access to her ovaries.

ပြောင်းလဲလို့ရတယ်။

Now, I like to share stories like this with my audiences

ဒီလိုအကြောင်းတွေ ပရိတ်သတ်တွေနဲ့ ဝေမျှချင်တယ်။

because, yeah, we humans,

ဘာလို့ဆိုတော့ ကျွန်မတို့က လူသားတွေလေ

we tend to think sex, sex is fun, sex is good,

လိင်အကြောင်းစဉ်းစားမယ် လိင်ဆိုတာကောင်းတယ်။

there's romance, and there's orgasm.

ချစ်ခြင်းတွေပါတယ် ကာမအထွက်အထိပ်လည်းပါတယ်လေ။

But orgasm didn't actually evolve

ဒါပေမယ့် နှစ်သန်းပေါင်း ၆၅ ကျော်ကြာပြီး

until about 65 million years ago

နို့တိုက်သတ္တဝါတွေ ပေါ်လာပြီးမှ

with the advent of mammals.

ကာမအထွက်အထိပ်က ပေါ်လာတာပါ။

But some animals had it going on quite a bit before that.

ဒါပေမယ့်အဲမတိုင်ခင်က တချို့တိရိစ္ဆာန်တွေမှာတွေ့နေရပြီ။

There are some more primitive ways

ကိုယ့်ရဲ့ မိတ်ဖက် ကျေနပ်စေဖို့ ရှေးကျတဲ့

of pleasing one's partner.

နည်းတွေရှိတယ်။

Earwig males have either

အဖိုမြီးညှပ်ကောင်တွေက လိင်တံကြီးတွေ

really large penile appendages

ဒါမှမဟုတ် သေးသေးလေးတွေ ရှိကြတယ်။

or really small ones.

It's a very simple genetically inherited trait

ဒါကတော့ မျိုးရိုးဆက်ခံနိုင်တဲ့ သွင်ပြင်လက္ခဏာတစ်ခုပါ

and the males are not otherwise any different.

အဖိုတွေက တစ်ခြား ဘယ်လိုမှ မကွဲပြားဘူး။

Those that have long penile appendages

လိင်အင်္ဂါအကြီးရှိတဲ့ကောင်တွေက

are not bigger or stronger

ပိုလည်းမကြီး ပိုလည်း မသန်မာ

or otherwise any different at all.

တခြားဘယ်လိုမှ မကွဲပြားဘူး။

So going back to our biological minds, then,

ကျွန်မတို့ ဇီဝဗေဒ ဉာဏ်နဲ့ ပြန်စဉ်းစားကြည့်ရင်

we might think that females should choose

ကျွန်မတို့ ဒီလိုတွေးတတ်ကြတယ် အမတွေက

to have sex with the guys that have the shorter appendages,

လိင်အင်္ဂါသေးတဲ့ကောင်တွေနဲ့ပဲ မိတ်လိုက်သင့်တယ်။

because she can use her time for other things:

ဒါမှ ကျန်တဲ့အချိန်တွေမှာ တခြားအရာတွေ လုပ်လို့ရမှာလေ။

avoiding predators, taking care of young,

အမဲလိုက်ကောင်ကိုရှောင်မယ် သားသမီးထိန်းမယ်

finding and ingesting food.

အစာရှာစားမယ်ပေါ့။

But biologists have repeatedly observed

ဒါပေမယ့် ပညာရှင်တွေက အမတွေက အင်္ဂါကြီးတဲ့

that females choose to have sex

အဖိုတွေနဲ့ပဲ လိင်ဆက်ဆံတယ်လို့

with the males that have the long appendages.

တွေ့ရှိထားတယ်။

Why do they do this?

ဘာကြောင့်လဲ။

Well, according to the biological literature,

တကယ်တော့ ဇီဝဗေဒ စာပေအရ

"During copulation, the genitalia of certain males

"လိင်ဆက်ဆံစဉ် တချို့အဖိုရဲ့ အင်္ဂါဟာ အမမျိုးပွားအင်္ဂါကို

may elicit more favorable female responses

through superior mechanical or stimulatory interaction

လှုံ့ဆော်မှုပေးပြီး သာယာမှုပေးတဲ့ အမတုံ့ပြန်မှုကို

with the female reproductive tract."

ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။

Mm-hm.

ဟင်..

These are Mexican guppies,

ဒါတွေကတော့ မက်စီကို ဒေါင်းငါးတွေပါ။

and what you see on their upper maxilla

သူ့တို့အပေါ်နှုတ်ခမ်းအပေါ်မှာ ရှင်တို့တွေ့နေတာက

is an outgrowth of epidermal filaments,

အမွေးအမျှင်လေးတွေပေါ့။

and these filaments basically form

အမွေးအမျှင်တွေက

a fish mustache, if you will.

ငါးနှုတ်ခမ်းမွေးဖြစ်တယ်။

Now males have been observed to prod

အမတွေနဲ့ မိတ်မလိုက်ခင် အဖိုတွေက အမွေးနဲ့

the female's genital opening

အမတွေရဲ့ လိင်အင်္ဂါအပေါက်ကို

prior to copulating with her,

ပွတ်သပ်ပေးတယ်လို့ တွေ့ရှိထားတယ်လေ။

and in what I have lovingly termed the Magnum, P.I. hypothesis,

Magnum, P.I. (TV series အမည်) လို့ နာမည်ပေးထားတဲ့ အဆိုကြမ်းမှာ

females are overwhelmingly more likely to be found

အမတွေက နှုတ်ခမ်းမွေးရှိတဲ့ အဖိုတွေရဲ့ အနားမှာ

with males that have these fish mustaches.

ပိုတွေ့ရတတ်ပါတယ်။

A little guppy porn for you right there.

ရှင်တို့အတွက် ဒေါင်းငါး အပြာကားအကြောင်းလေးပေါ့။

So we've seen very different strategies

အမကို ရယူဖို့ အဖိုတွေအသုံးပြုနေတဲ့ နည်းဗျူဟာမျိုးစုံကို

that males are using when it comes to

ကျွန်မတို့ တွေခဲ့ပြီးပြီ။

winning a female partner.

We've seen a coercion strategy in which sexual structures are used in a forceful way

အမကို မိတ်လိုက်အောင် လိင်အင်္ဂါကို အကြမ်းပတမ်း သုံးတဲ့

အကျပ်ကိုင်နည်းလည်း တွေ့ခဲ့ပြီးပြီ။

to basically make a female have sex.

We've also seen a titillation strategy

အဖိုတွေက သူတို့ကို မိတ်ဖက်အနေနဲ့ ရွေးအောင် အမတွေကို

where males are actually

pleasing their female partners into choosing them

မြူစွယ်တဲ့ မြူစွယ်နည်းကိုလည်း

as a sex partner.

တွေခဲ့ပြီးပြီ။

Now unfortunately, in the animal kingdom,

ကံမကောင်းစွာဘဲ တိရိစ္ဆာန်လောကမှာ

it's the coercion strategy that we see

အကျပ်ကိုင်နည်းကို ကျွန်မတို့ ထပ်ခါ ထပ်ခါ

time and time again.

တွေ့နေရတယ်။

It's very common in many phyla,

သက်ရှိမျိုးပေါင်းစု အများစုမှာ အတွေ့များတယ်။

from invertebrates to avian species,

ကျောရိုးမဲ့ကနေ ငှက်မျိုးစိတ်တွေ

mammals, and, of course, even in primates.

နို့တိုက်သတ္တဝါတွေ ပရိုင်းမိတ်မျိုးနွယ်အထိပေါ့။

Now interestingly, there are a few mammalian species

စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာ တချို့ နို့တိုက်သတ္တဝါမျိုးစိတ်တွေထဲမှာ

in which females have evolved specialized genitalia

အမတွေမှာ အကျပ်ကိုင်နည်း ခွင့်မပြုတဲ့ အထူးလိင်အင်္ဂါတစ်မျိုး ရှိပါတယ်။

that doesn't allow for sexual coercion to take place.

Female elephants and female hyenas

ဆင်မတွေ၊ ခွေးရိုင်းမတွေမှာ

have a penile clitoris,

လိင်တံနဲ့တူတဲ့ အမအင်္ဂါစေ့၊ လိင်တံလို အပြင်မှာ

or an enlarged clitoral tissue that hangs externally,

တွဲလောင်းကျနေတဲ့ အမအင်္ဂါစေ့ အကြီးရှိပါတယ်။

much like a penis,

and in fact it's very difficult to sex these animals

တကယ်တော့ ဒီတိရိစ္ဆာန်တွေကို အသွင်အပြင် ကြည့်ပြီး

by merely looking at their external morphology.

အဖို အမ ခွဲဖို့ခက်တယ်။

So before a male can insert his penis into a female's vagina,

ဒါကြောင့် အဖိုက အမရဲ့ ယောနိဝထဲကို သူ့ရဲ့ လိင်တံမထိုးသွင်းနိုင်ခင်

she has to take this penile clitoris

အမက သူ့ရဲ့ အင်္ဂါစေ့ကို အထဲထဲသွင်းပြီး

and basically inside-out it in her own body.

ပြောင်းပြန်လှန်ဖို့လိုတယ်။

I mean, imagine putting a penis into another penis.

လိင်တံတစ်ခုကို နောက်လိင်တံတစ်ခုထဲ သွင်းတာကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ

It's simply not going to happen

လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါဘူး

unless the female is on board with the action.

အမရဲ့ ခွင်ပြုချက်မပါဘဲနဲ့ပေါ့။

Now, even more interesting is the fact

ပိုစိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာက

that elephant and hyena societies

ဆင်နဲ့ ခွေးရိုင်းတွေရဲ့ အုပ်စုတွေမှာ

are entirely matriarchal:

အမတွေနဲ့ ဖွဲ့ထားတာပါ။

they're run by females, groups of females,

အမတွေက ဦးဆောင်တယ်။ အမ အဖွဲ့လိုက်၊ အစ်မ၊ အန်တီ

sisters, aunts and offspring,

သားသမီးတွေနဲ့

and when young males attain sexual maturity,

သားငယ်တွေက လိင်ပိုင်းရင့်ကျက်လာရင်

they're turfed out of the group.

အဖွဲကနေ နှင်ထုတ်ခံရတယ်။

In hyena societies, adult males

ခွေးရိုင်းအစုအဖွဲ့ရဲ့ အောက်ဆုံးအလွှာမှာ

are actually the lowest on the social scale.

အရွယ်ရောက်အဖိုတွေနေရတာပါ။

They can take part in a kill only after

သားသမီးအပါအဝင် တစ်ခြားအကောင်တွေ ပြီးမှ

everybody else, including the offspring.

အစာကြွင်းကျန်ကိုစားခွင့်ရှိတာပါ။

So it seems that when you take the penis power

ကြည့်ရတာ အဖိုတစ်ကောင်ကနေ လိင်တံပါဝါကို ဖယ်လိုက်တာက

away from a male,

သူ့မှာရှိတဲ့

you take away all the social power he has.

လူမူရေးပါဝါကို ဖယ်လိုက်တာနဲ့တူတယ်။

So what are my take-home messages from my talk today?

ကျွန်မ ဟောပြောချက်ကနေ ဘာသင်ခန်းစာတွေရနိုင်လဲ။

Well, sex is just so much more

လိင်ဆိုတာ အပိုင်း "က" ကို အပေါက် "ခ" ထဲ ထိုးသွင်းပြီး

than insert part A into slot B

သားသမီးတွေ ပြေးလွှားဆော့ ကစားလိမ့်မယ်လို့

and hope that the offspring run around everywhere.

မျှော်လင့်နေတာထက် ပိုပါတယ်။

The sexual strategies and reproductive structures

တိရိစ္ဆာန်လောကမှာ မြင်တွေ့နေရတဲ့ လိင်အင်္ဂါတွေ၊

that we see in the animal kingdom basically

လိင်နည်းဗျူတွေဟာ အဖိုတွေ အမတွေ အချင်းချင်းဘယ်လို တုံ့ပြန်မလဲဆိုတာကို

dictate how males and females will react to each other,

လွှမ်းမိုးပါတယ်။

which then dictates how populations and societies

အဲ့ဒါက တစ်ဖန် သက်ရှိဦးရေတွေ အသိုင်းအဝိုင်းတွေ ဘယ်လို ပြောင်းလဲမလဲကို

form and evolve.

လွှမ်းမိုးပါတယ်။

So it may not be surprising to any of you

ကျွန်မတို့ အပါအဝင် တိရိစ္ဆာန်တွေ လိင်အကြောင်းစဉ်းစားရင်း

that animals, including ourselves,

အချိန်ဖြုန်းတယ်ဆိုတာ ရှင်တို့အတွက်

spend a good amount of time thinking about sex,

အံ့ဩဖို့မကောင်းလောက်ပါဘူး။

but what might surprise you is the extent to which

ဒါပေမယ့် ရှင်တို့ကို အံ့ဩစေမှာက သူ့တို့ ဘဝနဲ့ ကျွန်မတို့ ဘဝကို

so many other aspects of their lives and our lives

အဲဒါက ဘယ်လောက် လွှမ်းမိုးလဲဆိုတာကိုပေါ့။

are influenced by it.

So thank you, and happy daydreaming.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ် စိတ်ကူးကောင်းကောင်းယဉ်နိုင်ပါစေ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)