The birds and the bees are just the beginning | Carin Bondar

180,718 views ・ 2014-03-14

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agata Leśnicka Korekta: Małgosia Makowska
00:12
Anyone in the room thought about sex today?
0
12527
2845
Myśleliście dziś o seksie?
00:15
(Laughter)
1
15372
1160
(Śmiech)
00:16
Yeah, you did.
2
16532
1205
Oj, tak.
00:17
Thank you for putting your hand up over there.
3
17737
2466
Dziękuję za podniesienie ręki.
00:20
Well, I'm here to provide you with
4
20203
1720
Chcę przedstawić
00:21
some biological validation
5
21923
1695
kilka biologicznych uzasadnień
00:23
for your sordid daydreams.
6
23618
1430
waszych brudnych fantazji.
00:25
I'm here to tell you a few things
7
25048
1394
Opowiem o kilku sprawach,
00:26
that you might not have known about wild sex.
8
26442
3506
których mogliście nie wiedzieć o dzikim seksie.
00:29
Now, when humans think about sex,
9
29948
1848
Gdy ludzie myślą o seksie,
00:31
male and female forms
10
31796
1730
na myśl przychodzą zwykle
00:33
are generally what come to mind,
11
33526
1671
męskie i żeńskie kształty.
00:35
but for many millions of years,
12
35197
2453
Jednak przez miliony lat
00:37
such specific categories didn't even exist.
13
37650
2621
takie kategorie nie istniały.
00:40
Sex was a mere fusion of bodies
14
40271
2603
Seks był zwykłym połączeniem ciał
00:42
or a trickle of DNA
15
42874
1610
lub nicią DNA
00:44
shared between two or more beings.
16
44484
2542
przekazywaną między dwoma lub większą ilością istot.
00:47
It wasn't until about 500 million years ago
17
47026
2325
Było tak aż do około 500 milionów lat temu,
00:49
that we start to see structures akin to a penis
18
49351
3364
kiedy zaczęliśmy obserwować struktury podobne do penisa,
00:52
or a thing that gives DNA out,
19
52715
2658
wyprowadzającego DNA,
00:55
and a vagina, something that receives it.
20
55373
3154
i pochwy, która je odbiera.
00:58
Now invariably, you're probably thinking about
21
58527
2325
Teraz pewnie myślicie o tym,
01:00
what belongs to our own species,
22
60852
2420
co należy do naszego gatunku,
01:03
these very familiar structures,
23
63272
1898
tych bardzo znajomych strukturach.
01:05
but the diversity that we see in sexual structures
24
65170
2286
Jednak w królestwie zwierząt,
01:07
in the animal kingdom that has evolved
25
67456
1988
różnorodność narządów seksualnych, które ewoluowały
01:09
in response to the multitude of factors
26
69444
2648
w odpowiedzi na liczne czynniki
01:12
surrounding reproduction
27
72092
1661
towarzyszące reprodukcji,
01:13
is pretty mind-blowing.
28
73753
2394
przechodzi ludzkie pojęcie.
01:16
Penile diversity is especially profuse.
29
76147
3641
Różnorodność prącia jest szczególnie bogata.
01:19
So this is a paper nautilus.
30
79788
2145
Oto żeglarek.
01:21
It's a close relative of squid and octopus,
31
81933
2910
Blisko spokrewniony z mątwą i ośmiornicą.
01:24
and males have a hectocotylus.
32
84843
3122
Samce posiadają hektokotylus.
01:27
Just what is a hectocotylus?
33
87965
1750
Co to jest?
01:29
A detachable, swimming penis.
34
89715
4179
To odczepiany, pływający penis.
01:33
It leaves the [body of the male],
35
93894
2409
Opuszcza on ciało samca, (Śmiech)
01:36
finds the female through pheromonal cues in the water,
36
96303
3200
odszukuje samicę dzięki sygnałom feromonowym w wodzie,
01:39
attaches itself to her body
37
99503
1911
przyczepia się do jej ciała
01:41
and deposits the sperm.
38
101414
1308
i umieszcza tam spermę.
01:42
For many decades, biologists actually felt
39
102722
2524
Wiele dekad biolodzy uważali,
01:45
that the hectocotylus was a separate organism altogether.
40
105246
4445
że hektokotylus to całkiem oddzielny organizm.
01:49
Now, the tapir is a mammal from South America.
41
109691
2988
Tapir to ssak z Ameryki Południowej.
01:52
And the tapir has a prehensile penis.
42
112679
2948
Posiada on penisa chwytnego.
01:55
It actually has a level of dexterity in its penis
43
115627
3042
Faktycznie poziom sprawności jego penisa,
01:58
much akin to what we have with our hands.
44
118669
2426
przypomina możliwości naszych dłoni.
02:01
And it uses this dexterity
45
121095
1672
Używa on tej cechy
02:02
to bypass the vagina altogether
46
122767
2216
do zupełnego ominięcia waginy
02:04
and deposit sperm directly into the female's uterus,
47
124983
3371
i umieszczenia spermy wprost w macicy samicy,
02:08
not to mention it's a pretty good size.
48
128354
3554
nie mówiąc, że jest dość duży.
02:11
The biggest penis in the animal kingdom,
49
131908
1929
Nie jest to jednak największy penis
02:13
however, is not that of the tapir.
50
133837
1695
w królestwie zwierząt.
02:15
The biggest penis-to-body-size ratio
51
135532
2332
Największy organ w stosunku do rozmiaru ciała
02:17
in the animal kingdom actually belongs
52
137864
1694
należy do skorupiaka
02:19
to the meager beach barnacle,
53
139558
2251
z grupy wąsonogich.
02:21
and this video is actually showing you
54
141809
2192
To wideo przedstawia
02:24
what the human penis would look like
55
144001
2084
jak wyglądałby ludzki penis
02:26
if it were the same size as that of a barnacle.
56
146085
3461
gdyby miał taką wielkość jak u wąsonoga.
02:29
(Laughter)
57
149546
3186
(Śmiech)
02:32
Mm-hm. (Laughter)
58
152732
2263
Mhm. (Śmiech)
02:34
So with all of this diversity in structure,
59
154995
2798
Zatem, mając taką różnorodność struktur,
02:37
one might think, then, that penises
60
157793
2157
można by pomyśleć, że penisy
02:39
are fitting neatly into vaginas all over the place
61
159950
2971
idealnie pasują do kształtu waginy
02:42
for the purposes of successful reproduction.
62
162921
2077
dla pomyślnej reprodukcji.
02:44
Simply insert part A into slot B,
63
164998
2545
Po prostu umieść część A w miejsce B
02:47
and we should all be good to go.
64
167543
2075
i wszystko powinno działać.
02:49
But of course, that doesn't exactly happen,
65
169618
2329
Tak się jednak nie dzieje,
02:51
and that's because we can't just take form into account.
66
171947
2928
zatem nie powinniśmy brać pod uwagę wyłącznie kształtu.
02:54
We have to think about function as well,
67
174875
2282
Należy też myśleć o funkcji.
02:57
and when it comes to sex,
68
177157
1790
Kiedy dochodzi do seksu,
02:58
function relates to the contributions made
69
178947
2526
funkcja jest związana z udziałem gamet,
03:01
by the gametes, or the sperm and the eggs.
70
181473
2799
czy spermy i jajeczka.
03:04
And these contributions are far from equal.
71
184272
3334
Ten udział jest bardzo nierówny.
03:07
Eggs are very expensive to make,
72
187606
2386
Produkcja jejeczek jest kosztowna,
03:09
so it makes sense for females to be very choosy
73
189992
2951
zatem samica musi być wybredna
03:12
about who she shares them with.
74
192943
2437
w stosunku do tego, z kim je dzieli.
03:15
Sperm, on the other hand, is abundant and cheap,
75
195380
3813
Zaś sperma jest obfita i tania,
03:19
so it makes more sense for males
76
199193
1852
stąd dla samców dobra jest strategia
03:21
to have a more-sex-is-better strategy
77
201045
2150
jak najczęstszego uprawiania seksu,
03:23
when it comes to siring members
78
203195
1412
gdy przychodzi im spłodzić
03:24
of future generations.
79
204607
1846
kolejne pokolenia.
03:26
So how do animals cope
80
206453
1712
Jak zwierzęta radzą sobie
03:28
with these very incongruent needs between the sexes?
81
208165
2885
z tym niedopasowaniem potrzeb pomiędzy płciami?
03:31
I mean, if a female doesn't choose a particular male,
82
211050
3249
Moim zdamiem, gdy samica nie wybierze konkretnego samca
03:34
or if she has the ability to store sperm
83
214299
2439
lub gdy ma ograniczoną zdolność magazynowania spermy
03:36
and she simply has enough,
84
216738
1677
i po prostu ma dość,
03:38
then it makes more sense for her to spend her time
85
218415
2073
wtedy rozsądnie jest przeznaczyć czas
03:40
doing other biologically relevant things:
86
220488
2678
na inne biologicznie ważne czynności:
03:43
avoiding predators, taking care of offspring,
87
223166
2857
unikanie drapieżników, zajmowanie się potomstwem,
03:46
gathering and ingesting food.
88
226023
2170
zdobywanie i trawienie jedzenia.
03:48
This is, of course, bad news for any male
89
228193
2313
To złe wieści dla samców,
03:50
who has yet to make a deposit in her sperm bank,
90
230506
2551
które nie umieściły depozytu w jej banku spermy,
03:53
and this sets the scene for some pretty drastic strategies
91
233057
3105
co jest podstawą drastycznych strategii
03:56
for successful fertilization.
92
236162
3306
pomyślnego zapłodnienia.
03:59
This is bedbug sex,
93
239468
2007
Oto seks pluskiew,
04:01
and it's aptly termed traumatic insemination.
94
241475
4274
trafnie określony jako traumatyczne zapłodnienie.
04:05
Males have a spiked, barbed penis
95
245749
2794
Samce mają kolczastego, wąsatego penisa,
04:08
that they literally stab into the female,
96
248543
2604
którym dosłownie dźgają samicę,
04:11
and they don't stab it anywhere near her vagina.
97
251147
2861
przy czym nie w pobliżu waginy.
04:14
They stab it anywhere in her body,
98
254008
2135
Dźgają ją gdziekolwiek,
04:16
and the sperm simply migrates
99
256143
1797
zaś sperma po prostu migruje
04:17
through her hemolymph to her ovaries.
100
257940
3304
z jej hemolimfą do jajników.
04:21
If a female gets too many stab wounds,
101
261244
2144
Jeżeli samica otrzymała za wiele pchnięć
04:23
or if a stab wound happens to become infected,
102
263388
2346
lub jeśli rana uległa zakażeniu,
04:25
she can actually die from it.
103
265734
2379
może po prostu umrzeć.
04:28
Now if you've ever been out for a nice,
104
268113
1771
Jeśli byliście na miłym, spokojnym
04:29
peaceful walk by the lake
105
269884
1891
spacerze nad jeziorem,
04:31
and happened to see some ducks having sex,
106
271775
2742
i widzieliście kaczki uprawiające seks,
04:34
you've undoubtedly been alarmed,
107
274517
1695
niewątpliwie ogarnął was niepokój,
04:36
because it looks like gang rape.
108
276212
2511
bo wygląda to jak zbiorowy gwałt.
04:38
And quite frankly, that's exactly what it is.
109
278723
2661
Szczerze tak właśnie jest.
04:41
A group of males will grab a female,
110
281384
2220
Grupa samców łapie samicę,
04:43
hold her down,
111
283604
1169
przytrzymuje ją,
04:44
and ballistically ejaculate their spiral-shaped penis
112
284773
4430
po czym balistycznie ejakuluje swoje spiralne penisy
04:49
into her corkscrew-shaped vagina
113
289203
3084
do jej waginy o kształcie korkociąga,
04:52
over and over and over again.
114
292287
2906
raz za razem.
04:55
From flaccid to ejaculation in less than a second.
115
295193
3789
Od zwiotczenia do ejakulacji w mniej niż sekundę.
04:58
Now the female actually gets the last laugh, though,
116
298982
2135
Ostatnie słowo jednak należy do samicy,
05:01
because she can actually manipulate her posture
117
301117
2827
gdyż manipulując swoją posturą
05:03
so as to allow the sperm of certain suitors
118
303944
3105
pozwola ona spermie konkretnych amantów
05:07
better access to her ovaries.
119
307049
3262
na lepszy dostęp do jajników.
05:10
Now, I like to share stories like this with my audiences
120
310311
2110
Dzielę się takimi historyjkami z widownią,
05:12
because, yeah, we humans,
121
312421
1456
gdyż my, ludzie,
05:13
we tend to think sex, sex is fun, sex is good,
122
313877
3145
myślimy o seksie jak o dobrej zabawie.
05:17
there's romance, and there's orgasm.
123
317022
2241
Jest romans, jest i orgazm.
05:19
But orgasm didn't actually evolve
124
319263
1682
Jednak orgazm pojawił się
05:20
until about 65 million years ago
125
320945
2086
około 65 milionów lat temu
05:23
with the advent of mammals.
126
323031
1767
z pojawieniem się ssaków.
05:24
But some animals had it going on quite a bit before that.
127
324798
2864
Niektóre zwierzęta robiły coś podobnego już wcześniej.
05:27
There are some more primitive ways
128
327662
1754
Jest kilka prymitywnych sposobów
05:29
of pleasing one's partner.
129
329416
2401
zadowalania swojego partnera.
05:31
Earwig males have either
130
331817
2056
Samce skorka posiadają
05:33
really large penile appendages
131
333873
1758
albo naprawdę duże prącie
05:35
or really small ones.
132
335631
1401
albo bardzo małe.
05:37
It's a very simple genetically inherited trait
133
337032
2821
To bardzo prosta cecha dziedziczna,
05:39
and the males are not otherwise any different.
134
339853
1986
pod innymi względami samce się nie różnią.
05:41
Those that have long penile appendages
135
341839
1962
Te o długim prąciu
05:43
are not bigger or stronger
136
343801
1768
nie są lepsze ani silniejsze,
05:45
or otherwise any different at all.
137
345569
1504
w ogóle się nie różnią.
05:47
So going back to our biological minds, then,
138
347073
2541
Wracając do naszych biologicznych umysłów:
05:49
we might think that females should choose
139
349614
2117
możemy myśleć, że samica powinna wybierać
05:51
to have sex with the guys that have the shorter appendages,
140
351731
2981
do uprawiania seksu gości z krótszym przyrodzeniem,
05:54
because she can use her time for other things:
141
354712
2565
bo może wykorzystać swój czas na inne rzeczy:
05:57
avoiding predators, taking care of young,
142
357277
1676
unikanie drapieżników, opiekę nad młodymi,
05:58
finding and ingesting food.
143
358953
1848
szukanie i trawienie jedzenia.
06:00
But biologists have repeatedly observed
144
360801
2816
Jednak biolodzy często obserwowali,
06:03
that females choose to have sex
145
363617
1968
że samice wybierają do seksu
06:05
with the males that have the long appendages.
146
365585
4129
samców z dłuższym przyrodzeniem.
06:09
Why do they do this?
147
369714
1963
Dlaczego?
06:11
Well, according to the biological literature,
148
371677
2399
Według literatury biologicznej:
06:14
"During copulation, the genitalia of certain males
149
374076
2827
"Podczas kopulacji genitalia konkretnych samców
06:16
may elicit more favorable female responses
150
376903
2620
mogą wywołać silniej preferowane reakcje samic
06:19
through superior mechanical or stimulatory interaction
151
379523
3077
poprzez zwiększoną interakcję mechaniczną lub stymulacyjną
06:22
with the female reproductive tract."
152
382600
3558
z przestrzenią reprodukcyjną samicy".
06:26
Mm-hm.
153
386158
2391
Aha.
06:28
These are Mexican guppies,
154
388549
1937
Oto meksykańskie gupiki pawie oczko,
06:30
and what you see on their upper maxilla
155
390486
2131
a na ich górnej szczęce
06:32
is an outgrowth of epidermal filaments,
156
392617
2402
widać przerośnięte filamenty epidermy,
06:35
and these filaments basically form
157
395019
1845
które tworzą
06:36
a fish mustache, if you will.
158
396864
2598
rybie wąsy.
06:39
Now males have been observed to prod
159
399462
2342
Zaobserwowano, że samce szturchają
06:41
the female's genital opening
160
401804
1664
otwór genitalny u samicy
06:43
prior to copulating with her,
161
403468
1947
przed kopulacją,
06:45
and in what I have lovingly termed the Magnum, P.I. hypothesis,
162
405415
3509
co czule definiuję jako hipotezę Magnum, detektywa z wąsikiem.
06:48
females are overwhelmingly more likely to be found
163
408924
4012
Samice znacznie częściej obcują
06:52
with males that have these fish mustaches.
164
412936
3965
z samcami posiadającymi rybie wąsy.
06:56
A little guppy porn for you right there.
165
416901
3297
To gupikowe porno.
07:00
So we've seen very different strategies
166
420198
2756
Widzieliśmy różne strategie samców,
07:02
that males are using when it comes to
167
422954
2238
gdy przychodzi im
07:05
winning a female partner.
168
425192
1596
zdobyć partnerkę.
07:06
We've seen a coercion strategy in which sexual structures are used in a forceful way
169
426788
4988
Widzieliśmy strategie przymusu, gdzie organów płciowych używano brutalnie,
07:11
to basically make a female have sex.
170
431776
1773
by zmusić samicę do seksu.
07:13
We've also seen a titillation strategy
171
433549
2057
Widzielismy również strategie podniecania,
07:15
where males are actually
172
435606
1937
w której samce
07:17
pleasing their female partners into choosing them
173
437543
2148
sprawiały przyjemność samicom, by ich wybrały
07:19
as a sex partner.
174
439691
1719
na partnerów seksualnych.
07:21
Now unfortunately, in the animal kingdom,
175
441410
2445
Niestety w królestwie zwierząt
07:23
it's the coercion strategy that we see
176
443855
2416
przymusowa strategia
07:26
time and time again.
177
446271
1739
jest najczęstsza.
07:28
It's very common in many phyla,
178
448010
2347
Bardzo powszechna u wielu typów taksonomicznych,
07:30
from invertebrates to avian species,
179
450357
2633
od bezkręgowców po ptaki,
07:32
mammals, and, of course, even in primates.
180
452990
2546
ssaki, a nawet u naczelnych.
07:35
Now interestingly, there are a few mammalian species
181
455536
3537
Co ciekawe, istnieją gatunki ssaków,
07:39
in which females have evolved specialized genitalia
182
459073
3232
u których samice rozwinęły wyspecjalizowane genitalia,
07:42
that doesn't allow for sexual coercion to take place.
183
462305
4669
niepozwalające na seksualny przymus.
07:46
Female elephants and female hyenas
184
466974
2368
Samice słoni i hien
07:49
have a penile clitoris,
185
469342
2374
mają prąciową łechtaczkę,
07:51
or an enlarged clitoral tissue that hangs externally,
186
471716
3807
bądź zwiększoną tkankę łechtaczki zwisającą na zewnątrz,
07:55
much like a penis,
187
475523
1559
przypominającą penisa.
07:57
and in fact it's very difficult to sex these animals
188
477082
2384
Bardzo trudno jest odróżnić płeć tych zwierząt
07:59
by merely looking at their external morphology.
189
479466
3167
patrząc na ich morfologię.
08:02
So before a male can insert his penis into a female's vagina,
190
482633
3592
Zanim samiec umieści penisa w waginie samicy
08:06
she has to take this penile clitoris
191
486225
1855
musi wziąć tę prąciową łechtaczkę
08:08
and basically inside-out it in her own body.
192
488080
3563
i po prostu włożyć ją w ciało samicy.
08:11
I mean, imagine putting a penis into another penis.
193
491643
2937
Wyobraźcie sobie umieszczenie penisa w innym penisie.
08:14
It's simply not going to happen
194
494580
1532
To nie ma prawa działać
08:16
unless the female is on board with the action.
195
496112
3322
bez współpracy samicy.
08:19
Now, even more interesting is the fact
196
499434
1813
Co ciekawsze,
08:21
that elephant and hyena societies
197
501247
2009
społeczeństwa słoni i hien
08:23
are entirely matriarchal:
198
503256
2429
są całkowicie matriarchalne:
08:25
they're run by females, groups of females,
199
505685
2502
rządzą samice, grupy samic,
08:28
sisters, aunts and offspring,
200
508187
2246
siostry, ciotki i potomstwo,
08:30
and when young males attain sexual maturity,
201
510433
3203
a gdy młode samce dojrzeją seksualnie,
08:33
they're turfed out of the group.
202
513636
1877
są wyrzucane z grupy.
08:35
In hyena societies, adult males
203
515513
2083
W społeczeństwie hien dorosłe samce
08:37
are actually the lowest on the social scale.
204
517596
3262
są najniżej w skali społecznej.
08:40
They can take part in a kill only after
205
520858
2433
Mogą brać udział w zabijaniu na końcu
08:43
everybody else, including the offspring.
206
523291
2730
w tym, po potomstwie.
08:46
So it seems that when you take the penis power
207
526021
2318
Zatem jeśli odbierzesz samcowi
08:48
away from a male,
208
528339
1838
potęgę jego penisa,
08:50
you take away all the social power he has.
209
530177
4059
pozbawiasz go całej potęgi społecznej.
08:54
So what are my take-home messages from my talk today?
210
534236
2642
Jakie są więc wnioski z dzisiejszego wykładu?
08:56
Well, sex is just so much more
211
536878
2681
Seks to dużo więcej
08:59
than insert part A into slot B
212
539559
2599
niż wkładanie części A w miejscu B
09:02
and hope that the offspring run around everywhere.
213
542158
3142
z nadzieją, że potomstwo się rozprzestrzeni.
09:05
The sexual strategies and reproductive structures
214
545300
2657
Strategie seksualne i reprodukcyjne,
09:07
that we see in the animal kingdom basically
215
547957
3023
obserwowane w królestwie zwierząt,
09:10
dictate how males and females will react to each other,
216
550980
3928
w zasadzie dyktują wzajemne reakcje samców i samic.
09:14
which then dictates how populations and societies
217
554908
2746
co wyznacza sposób tworzenia i ewolucji
09:17
form and evolve.
218
557654
1615
populacji i społeczeństw.
09:19
So it may not be surprising to any of you
219
559284
2469
Nie zaskoczy was zatem,
09:21
that animals, including ourselves,
220
561753
1808
że zwierzęta, w tym i my,
09:23
spend a good amount of time thinking about sex,
221
563561
3610
spędzają dużo czasu na myśli o seksie.
09:27
but what might surprise you is the extent to which
222
567171
3176
Jednak może zaskakiwać,
09:30
so many other aspects of their lives and our lives
223
570347
4071
na jak wiele różnych innych aspektów ich i naszego życia
09:34
are influenced by it.
224
574418
1822
wpływa seks.
09:36
So thank you, and happy daydreaming.
225
576240
1963
Dziękuję i życzę miłego fantazjowania.
09:38
(Applause)
226
578203
4079
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7