How climate change affects your mental health | Britt Wray

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုအကြောင်း ပြောခဲ့ဖူးတာတွေအားလုံး အတွက်၊

ပူနွေးလာတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုမှာ နေထိုင်တာရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုတွေအကြောင်း

ကြားသင့်သလောက် မကြားရသလောက်ပါ။

For all that's ever been said about climate change,

ကျွန်မလို သိပ္ပံပညာ ဆက်သွယ်ပေးသူတွေက  

we haven't heard nearly enough about the psychological impacts

 စာအုပ်နဲ့ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်တွေမှာ ရေးဖွဲ့ တဲ့ စိတ်ပျက်စရာ ရာသီဥတု သုတေသနကို ကြားရင်၊

of living in a warming world.

ကြောက်ရွံ့မှု၊ ကံစီမံရာ၊ ဒါမှမဟုတ် မျှော်လင့်ချက်မဲ့မှုတွေကို ခံစားရနိုင်တယ်။

If you've heard the grim climate research

that science communicators like me weave into our books and documentaries,

  ရာသီဥတု ဘေးအန္တရာယ်ကို ကြုံဖူးရင်၊  

ဒီခံစားချက်တွေက အများကြီး ပိုနက်ရှိုင်းနိုင်ကာ

you've probably felt bouts of fear, fatalism or hopelessness.

တုန်လှုပ်မှု၊ စိတ်ဒဏ်ရာ၊ တင်းမာတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေ၊

ဆေးဝါးသုံးစွဲတာတွေနဲ့

If you've been impacted by climate disaster,

 ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာနဲ့ ထိန်းချုပ်မှု ဆုံးၡုံးတာတွေ ဖြစ်စေတယ်။

these feelings can set in much deeper,

နိုင်ငံရေးနဲ့ နည်းပညာအရ  ရာသီဥတု ပရမ်းပတာဖြစ်မှုကို လျော့အောင် လုပ်ဆဲပေမဲ့၊

leading to shock, trauma,

strained relationships, substance abuse

ပြောင်းလဲနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တွေက  

and the loss of personal identity and control.

စိတ်ပိုင်း၊ လူမှုရေးနဲ့ ကျန်းမာသုခကို   ခြိမ်းခြောက်နေပုံကို

Vital political and technological work is underway to moderate our climate chaos,

နားလည်ဖို့ လုပ်ရပ်တွေနဲ့ မူဝါဒတွေကို ဘာကြောင့်

but I'm here to evoke a feeling in you

လိုအပ်တာကို  အားလုံးကို လှုံ့ဆော်ပေးဖို့ ကျွန်မ ဒီကိုလာတာပါ။

for why we also need our actions and policies

ရာသီဥတု သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူတွေက ပူပန်မှု၊ ဝမ်းနည်းမှုနဲ့

to reflect an understanding of how our changing environments

စိတ်ဓာတ်ကျမှုတွေကို ပြောခဲ့တာကြာပါပြီ။

threaten our mental, social and spiritual well-being.

Sandy နဲ့ Katrina လို ဆိုးရွားတဲ့ ရာသီဥတု

The anxiety, grief and depression of climate scientists and activists

ဖြစ်ရပ်တွေက PTSD နဲ့ သတ်သေမှု

တိုးမြှင့်စေတဲ့ အလားအလာတွေကို မြင်ခဲ့ရတယ်။

have been reported on for years.

အမြန်ဆုံး ပူနွေးလာတဲ့ မြောက်ပိုင်း လူစုတွေဆီက စိတ်ကျန်းမာရေး

Trends we've seen after extreme weather events

like hurricane Sandy or Katrina

အချက်အလက်တွေ အများကြီးရှိတယ်၊

ဥပမာ၊ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာရဲ့ အကြီးဆုံးအပိုင်း၊

for increased PTSD and suicidality.

ရေခဲပြင်က  မျက်စိရှေ့မှာ   ပျောက်ကွယ်တာကို မြင်ရစဉ်မှာ၊

And there are rich mental-health data from northern communities

ဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ စိတ်ဆင်းရဲမှုကို

where warming is the fastest,

ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အက်စကီးမိုးတွေပါ။

like the Inuit in Labrador,

ဒါက မလုံလောက်သေးဘူးဆိုရင်၊

ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲအတွက် စိတ်ပိုင်း

who face existential distress as they witness the ice,

တုံ့ပြန်မှုတွေ တိုးလာနေတယ်လို့ အမေရိကန် စိတ်ပညာ အဖွဲ့အစည်းက ဆိုတယ်။ 

a big part of their identity,

vanishing before their eyes.

ဥပပမာ၊ ပဋိပက္ခ ရှောင်ကြဉ်မှု၊ အကူအညီမဲ့မှုနဲ့ ကြိတ်မှတ်သည်းခံတာတွေပါ။

Now if that weren't enough,

the American Psychological Association

ဆိုလိုတာက သိစိတ်နဲ့ မသိစိတ် စိတ်ပိုင်း ဖြစ်စဉ်တွေက

says that our psychological responses to climate change,

ပြဿနာရဲ့ အရှိအတိုင်း

like conflict avoidance, helplessness and resignation, are growing.

အကြောင်းရင်းတွေကို ဖော်ထုတ်တာ၊ အဖြေတွေ ရှာတာနဲ့  

စိတ်ခံနိုင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးတာ ကနေ ကျွန်မတို့ကို တားဆီးပေမဲ့၊

This means that our conscious and unconscious mental processes

ကျွန်မတို့ ဖန်တီးထားတာတွေကို လုပ်ဆောင်ဖို့ ဒါတွေအားလုံးကို လိုအပ်တာပါ။

are holding us back

from identifying the causes of the problem for what they are,

မကြာသေးခင်က လေ့လာနေတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုက

working on solutions and fostering our own psychological resilience,

မြင်နေရတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခက်အခဲတွေရဲ့

but we need all those things to take on what we've created.

နမူနာတစ်ခုပါ၊

ဒါကနေ ကျွန်မတို့ မျိုးဆက်ထဲက

Lately, I've been studying a phenomenon

လူအတော်များများ ဖြေဆိုဖို့ ရုန်းကန်နေရတဲ့ မေးခွန်းပုံစံတစ်ခုအနေနဲ့ပေါ်လာတယ်၊

that's just one example of the emotional hardships

ဒီဖြစ်တည်မှုပါ။

that we're seeing.

ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲခေတ်မှာ ကလေးတစ်ယောက် ယူသင့်လား။

And it comes in the form of a question

that a significant amount of people in my generation are struggling to answer.

နောက်ဆုံးတော့၊ ဒီနေ့ မွေးဖွားလာတဲ့

ကလေးတိုင်းဟာ ဟာရီကိန်း၊ ရေလွှမ်းမိုးမှု၊ တောမီးတွေလို့ ခေါ်ဖူးတဲ့၊

That being:

သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်တွေ

Should I have a child in the age of climate change?

ယဉ်ပါးလာတဲ့ ကမ္ဘာမှာ ရှင်သန်ရမှာပါ။

After all, any child born today

မှတ်တမ်းတင် အပူဆုံး အနှစ် ၂၀ က လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၂ နှစ်အတွင်းမှာ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

will have to live in a world where hurricanes, flooding, wildfires --

what we used to call natural disasters --

ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၃ပုံ ၂ ပုံဟာ အခုကနေ    ခြောက်နှစ်အတွင်းမှာပဲ

have become commonplace.

ရေရှားတာကို ရင်ဆိုင်ရနိုင်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းခဲ့တယ်။

The hottest 20 years on record occurred within the last 22.

၂၀၅၀ ခုနှစ် အရောက်မှာ

The UN expects that two-thirds of the global population

ဆာဟာရ အာဖရိက တိုက်ခွဲ၊ လက်တင်အမေရိကနဲ့ တောင်အာရှမှာ

may face water shortages only six years from now.

ရာသီဥတု ဒုက္ခသည် သန်း ၁၄၀ ရှိမယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က ခန့်မှန်းတယ်။

The World Bank predicts that by 2050,

အခြားခန့်မှန်းချက်တွေက ဒီအရေအတွက်ကို တစ်ဘီလီယံကျော်လို့ ဆိုထားတယ်။

there's going to be 140 million climate refugees

အစုလိုက် ရွှေ့ပြောင်းမှုတွေနဲ့ သယံဇာတရှားပါးမှုက

in sub-Saharan Africa, Latin America and South Asia.

အကြမ်းဖက်မှု၊ စစ်ပွဲနဲ့ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုအတွက် အန္တရာယ် တိုးစေတယ်။

And other estimates put that number at over one billion.

မျိုးစိတ်တစ်သန်းအထိ မျိုးသုဉ်းသွားဖို့ ကျွန်မတို့က တွန်းအားပေးနေတယ်၊

Mass migrations and resource scarcity

increase the risk for violence, war and political instability.

အများစု ဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်းဖြစ်ပြီး

ပါရီ သဘောတူညီချက်နောက်မှာတောင် ထုတ်လွှတ် မှု တိုးလာဆဲလို့ ကုလသမဂ္ဂက အစီရင်ခံတယ်၊  

The UN just reported that we are pushing up to a million species to extinction,

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်ခွဲက ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းမှာ

many within decades,

မိဘအုပ်ထိန်းမှုအကြောင်း ရာနဲ့ချီတဲ့

and our emissions are still increasing, even after the Paris Agreement.

လူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေ၊

လူတွေ့မေးမြန်းမှုတွေကို ကျွန်မ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်။

 ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲကြောင့်၊

Over the last year and a half,

ကလေးယူဖို့ စိုးရိမ်နေတဲ့ သူတွေကို ခြိုးခြံတဲ့ ဂုဏ်ယူမှုက

I've been conducting workshops and interviews

မလှုံ့ဆော်ဘူးလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။

with hundreds of people

about parenting in the climate crisis.

သူတို့ဟာ ပူပန်နေကြတယ်။

And I can tell you

ဂေဟဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း အခြေအနေနဲ့ ဖြစ်တည်မှု

that people who are worried about having kids because of climate change

ခြိမ်းခြောက်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖို့ အစိုးရတွေက မလုပ်လို့

are not motivated by an ascetic pride.

ကလေး မယူဘူးလို့ အဖွဲ့ဝင်တွေက ကြော်ငြာခဲ့တဲ့၊

They're nerve-racked.

BirthStrike လို့ ခေါ် တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုတောင်ရှိတယ်။

There's even a movement called BirthStrike,

whose members have declared they're not going to have kids

အခြားမျိုးဆက်တွေကလည်း ကိုယ်ပိုင် ကမ္ဘာပျက်ကိန်း ဘေးတွေကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ပေမဲ့၊

because of the state of the ecological crisis

ဒါက ကျွန်မတို့ ဆက်ရှင်ဖို့ ခြိမ်းခြောက် မှုကို လျစ်လျူဖို့ အကြောင်းပြချက်မဟုတ်ဘူး။

and inaction from governments to address this existential threat.

And yes, other generations have also faced their own apocalyptic dangers,

ကလေးမွေးစားတာက ပိုကောင်းတယ်လို့ တချို့ ယူဆကြတယ်။

ဒါမှမဟုတ် ကလေးတွေဟာ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့

but that is no reason to disregard the very real threat to our survival now.

ထုတ်လွှတ်မှုကို တိုးစေတာကြောင့်၊

၁ယောာက်ထက်ပိုတဲ့၊ အထူးသဖြင့် ၃ ယောက် ရှိတာက ကျင့်ဝတ်နဲ့ မညီဘူး။

Some feel that it's better to adopt children.

ဒါက လူတွေဟာ ကလေးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို စွန့်လွှတ်စေချင်တဲ့အခါ၊  

Or that it's unethical to have more than one,

especially three, four or more,

တကယ့် ကံမကောင်းတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုပါ။

because kids increase greenhouse gas emissions.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ တစ်နည်းနည်းနဲ့ အမှားက ပိုစနစ်ကျလာတဲ့အခါ၊

Now, it is a really unfortunate state of affairs

သူတို့ရဲ့ ဘဝပုံစံရွေးချယ်မှုတွေကို အပြစ်တင်ဖို့ ရှိပေမဲ့၊

when people who want kids sacrifice their right to

ဒီမှာ ဆင်ခြင်တုံတရားကို ဖယ်လိုက်ရအောင်။

because, somehow, they have been told that their lifestyle choices are to blame

ဒါကြောင့် ပျမ်းမျှအနေနဲ့ စက်မှု နိုင်ငံတစ်ခုမှာ

ကလေးနည်းတာက တစ်နှစ် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ၅၉ တန်ခန့်

when the fault is far more systemic,

ချွေတာနိုင်တယ်လို့ မကြာခဏ ကိုးကားတဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုက ဖော်ပြတယ်။

but let's just unpack the logic here.

So an oft-cited study shows that, on average,

နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရင်၊  

having one less child in an industrialized nation

ကားမရှိဘဲ နေထိုင်တာက   ၂.၅ တန် နီးပါး ချွေတာပြီး

can save about 59 tons of carbon dioxide per year.

သမုဒ္ဒရာဖြတ်ကျော် ပျံသန်းမှုတစ်ခု၊ တစ်ခုပဲ ရှောင်ရှားတာက

၁.၅ တန်ခန့် ချွေတာကာ၊

While in comparison,

အပင် - အခြေပြု အစားအစာ တစ်ခုကို စားတာက တစ်နှစ် တစ်တန် နီးပါး ချွေတာနိုင်တယ်။

living car-free saves nearly 2.5 tons,

avoiding a transatlantic flight -- and this is just one --

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကလေးတစ်ယောက်ဟာ တစ်သက်တာမှာ

saves about 1.5 tons,

မိဘတွေရဲ့  ကာဗွန်အမွေထဲကို ကာဗွန်တန် ၅၆ မက်တရစ်သာ ထည့်ပေးပြီး၊

and eating a plant-based diet can save almost one ton per year.

ယှဉ်ကြည့်ရင်၊

And consider that a Bangladeshi child

အမေရိကန် ကလေးတစ်ယောက်က ကာဗွန်တန် ၉၄၄၁ မက်ထရစ် ထည့်ပေးတာကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။

only adds 56 metric tons of carbon to their parents' carbon legacy

ဒါက ကလေးဘယ်နှစ်ယောက်ရှိတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး

over their lifetime,

အလေးနက်ဆုံး စဉ်းစားသင့်တာက ကာဗွန်ခြေရာကြီးတွေရှိတဲ့

while an American child, in comparison, adds 9,441 to theirs.

နိုင်ငံတွေဆီက မိဘတွေတွေလို့ တချို့က စောဒကတက်တာပါ။

ဒါပေမဲ့ ကလေးတစ်ယောက်ယူဖို့ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ အနာဂတ်အကြောင်း ခံစားချက်တွေက

So this is why some people argue

that it's parents from nations with huge carbon footprints

ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆန်လွန်းပြီး

who should think the hardest about how many kids they have.

ယဉ်ကျေးမှု စံတွေ၊ ဘာသာရေး ယုံကြည်ချက်တွေ၊

လူမှုစီးပွား အခြေအနေ ၊ ပညာရေး အဆင့်တွေ၊ ဒါထက် ပိုတာတွေနဲ့ ရစ်ပတ်နေတယ်။

But the decision to have a child and one's feelings about the future

ဒီတော့ တချို့အတွက်၊ ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းထဲက

are deeply personal,

and wrapped up in all sorts of cultural norms,

ကလေးတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဒီငြင်းခုံမှုက အဓိပ္ပါယ်ရှိပုံမရဘူး။

religious beliefs, socioeconomic status, education levels and more.

အများအပြားမှာ ရှင်ကျန်မှုအတွက် စဉ်းစားစရာ လက်ငင်း ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ရှိတယ်၊

And so to some, this debate about kids in the climate crisis

ဥပမာ၊ အလုပ် ၃ ခု လုပ်တဲ့ တစ်ကိုယ်ရေ မိခင်၊

 HIV ရှိနေတဲ့အခါ၊ ရွှေ့ပြောင်း ယာဉ်တန်းမှာ

can seem like it came from another planet.

ရွေ့နေတဲ့အခါ၊ စားရေးသောက်ရေး ဘယ်လို လုပ်မလဲဆိုတာပါ။

Many have more immediate threats to their survival to think about,

ဒါပေမဲ့ ဝမ်းနည်းစရာက ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲက ဆက်စပ်ယှက်နွယ်နေတာပါ။

like, how they're going to put food on the table,

when they're a single mom working three jobs,

ဒါက အစွန့်ပယ်ခံ အသိုင်းအဝိုင်းတွေ ရင်ဆိုင် ရပြီးသား ဖိစီးမှုတွေကို  တိုးစေတာပါ။

or they're HIV positive or on the move in a migrant caravan.

Tragically, though, climate change is really great at intersectionality.

နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပညာရှင်တစ်ယောက်က ကျွန်မကို ပြောဖူးတာက

ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲက အိမ်ကို စထိခိုက်တာက   စိတ်ပညာအရ ကလေးမယူဖို့

It multiplies the stresses marginalized communities already face.

ဆုံးဖြတ်နေတဲ့ ပညာတတ် အမျိုးသမီး နှုန်း တိုးလာမယ်ဆိုတဲ့

A political scientist once said to me that a leading indicator

အဓိက ညွှန်ပြချက်တစ်ခုတဲ့။

that climate change is starting to hit home, psychologically,

စိတ်ဝင်စားစရာပါ။

စိတ်ပညာအရ သင်နဲ့အတူ အိမ်ကို ထိခိုက်နေတာလား။

would be an increase in the rate of informed women

သင်က ရာသီဥတုနဲ့ ဆက်နွှယ်နေတဲ့ ကြိုသောကရောက်စရာ ဖိစီးမှုရှိနေတဲ့လူလား။

deciding to not have children.

Interesting.

ရာသီဥတု စိတ်ကုပညာရှင်တစ်ယောက်က ဒီစကားရပ်ကို တီထွင်ခဲ့ပြီး

Is it hitting home with you, psychologically?

စကားမစပ် ဒါက အခုတော့ ရာသီဥတု ဒုက္ခတွေကို လျော့စေတဲ့ ပညာရှင်အလုပ်ပါ၊

Are you perhaps someone with climate-linked pre-traumatic stress?

အထက်တန်းကျောင်းသားတချို့ တက္ကသိုလ်မှာ လျှောက်လွှာ

A climate psychiatrist coined that term,

မတင်ချင်တော့တဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ အလုပ်ရတယ်၊

and that's a profession now, by the way, shrinks for climate woes.

ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့က အနာဂတ်ကို ကြိုမမြင်နိုင်လို့ပါ။

ဒါက ကျွန်မရဲ့ အဓိကအချက်ဆီ ပြန်ရောက်စေတယ်။

They're getting work at a time when some high schoolers

ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းအတွင်းမှာ ကလေးတွေယူ တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး တိုးများလာနေတဲ့ ပူပန်မှုက

don't want to apply to university any longer,

because they can't foresee a future for themselves.

ဝန်ပိနေတဲ့လူတွေ ဘယ်လောက် ခံစားနေရတာရဲ့ အရေးပေါ် ညွှန်မှတ်တစ်ခုပါ။

And this brings me back to my main point.

The growing concern about having kids in the climate crisis

လောလောဆယ်၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ကျောင်းသားတွေဟာ စိတ်ပျက်မှုရဲ့ စူးရှတဲ့အသံနဲ့

is an urgent indicator of how hard-pressed people are feeling.

အပြောင်းအလဲအတွက် အော်ဟစ်နေကြတယ်။

ဘေးမကင်းစေတဲ့ ဒီပြဿနာကို ထောက်ပံ့ပေးပုံကို  

Right now, students around the world are screaming for change

သိမြင်နိုင်တဲ့အချက်ကတော့

ရူးသွပ်စေတာပါ။

in the piercing voice of despair.

ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲက အားလုံး လွမ်းခြုံနေတော့၊

And the fact that we can see how we contribute to this problem

ဒါက စိတ်နဲ့ ရှုပ်ထွေးစေတဲ့ နည်းလမ်းတွေလည်း ရှိတယ်။

that makes us feel unsafe

ပူဆွေးမှုအတွက် အကောင်းဆုံး ကုစားနည်းက

is crazy-making in itself.

လှုပ်ရှားပြောင်းလဲရေးလို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများစွာက ပြောမှာပါ။

Climate change is all-encompassing

and so are the ways that it messes with our minds.

 အဖြေကို ကုထုံးမှာ တွေ့နိုင်တယ်လို့ စိတ်ပညာရှင်တချို့က ပြောမှာပါ။

တခြားသူတွေကတော့ သေအံ့မူးဖြစ်နချိန် ကျန်တဲ့ အချိန်နဲ့အတူ၊

Many activists will tell you

that the best antidote to grief is activism.

အခု ပိုလုပ်သင့်တာတွေကို သိမြင်နိုင်အောင်၊ သင့် ဘဝမှာ

And some psychologists will tell you the answer can be found in therapy.

အရေးကြီးဆုံးတွေကို ပြန်တွေးနေတာကို စိတ်ကူးကြည့်တာက

Others believe the key is to imagine you're on your deathbed,

သိထားတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တွေတွေက

reflecting back on what's mattered the most in your life,

ကျွန်မတို့ကို ပိုအပြစ်ပေးလာချိန်မှာ

so you can identify what you should do more of now,

အတွင်းကျဆုံး ပင်ကိုယ်စိတ်တွေကို စောင့်ရှောက်ဖို့ဒီစိတ်ကူးအားလုံးလိုအပ်တယ်။

with the time that you have left.

သင့်မှာ သားသမီးရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ

We need all these ideas, and more,

to take care of our innermost selves

ဖြစ်ပျက်နေတာတွေနဲ့ အချင်းချင်း ဝတ္တရားရှိတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး

as the environments we've known become more punishing towards us.

ကျွန်မတို့ ရိုးသားဖို့လိုတယ်။

And whether you have children or not,

နောက်မှတွေးမိသလိုမျိုး

ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲရဲ့ စိတ်ပိုင်း သက်ရောက်မှုကို

we need to be honest about what is happening,

မတတ်နိုင်တာက

တချို့က ခက်ခဲပေမဲ့၊တချို့က ပျော့ပြောင်းတဲ့ သိပ္ပံပညာ၊ နည်းပညာ၊

and what we owe one another.

We cannot afford to treat

နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးရဲ့ အခြားကိစ္စရပ်တွေကြောင့်ပါ။

the psychological impacts of climate change

as some afterthought,

စိတ်ကျန်းမာရေးက ရန်ပုံငွေ၊ ညီမျှမှုနဲ့ ဂရုစိုက်မှုဆိုင်ရာ

because the other issues, of science, technology and the politics and economy,

ကျင့်ဝတ်တွေနဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ အသိပေးမှု

feel hard, while this somehow feels soft.

လိုအပ်တဲ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှု ရှင်သန်ရေး ဗျူဟာတိုင်းရဲ့

Mental health needs to be an integral part

ခွဲထုတ်မရတဲ့အပိုင်း ဖြစ်ဖို့လိုတယ်၊

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ စိတ်ပိုင်းအရ အရှောင်နိုင်ဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုရင်တောင်၊

of any climate change survival strategy,

requiring funding, and ethics of equity and care,

ဒါကို  ဖယ်ရှားနိုင်လောက်အောင် မကြီးမားတာကြောင့်ပါ။

and widespread awareness.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Because even if you're the most emotionally avoidant person on the planet,

(လက်ခုပ်သံများ)

there's no rug in the world that's big enough to sweep this up under.

Thank you.

(Applause)