Wendy Suzuki: The brain-changing benefits of exercise | TED

10,226,110 views ・ 2018-03-21

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Munkhbaatar Lkhagvaa Reviewer: Marla Munkh-Achit
00:12
What if I told you there was something that you can do right now
0
12920
4216
Хийсэн даруйдаа таны тархинд эерэг нөлөө үзүүлж чадах
00:17
that would have an immediate, positive benefit for your brain
1
17160
3696
тийм зүйл байдаг гэвэл ямар сонсогдож байна?
00:20
including your mood and your focus?
2
20880
2680
Сэтгэл санаа, анхаарал төвлөрөлтөд хүртэл нөлөөлнө.
00:24
And what if I told you that same thing could actually last a long time
3
24160
5456
Тэр зүйл маань удаан хугацаанд үйлчилж,
тархийг сэтгэл гутрал, Альцгеймерийн өвчин гээд
00:29
and protect your brain from different conditions
4
29640
2656
00:32
like depression, Alzheimer's disease or dementia.
5
32320
3936
сэтгэцийн олдмол өвчнүүдээс сэргийлдэг гэвэл ямар сонсогдож байна?
00:36
Would you do it?
6
36280
1656
Тэгвэл та тэр зүйлийг хийх үү?
00:37
Yes!
7
37960
1216
Тийм ээ!
00:39
I am talking about the powerful effects of physical activity.
8
39200
4496
Би энд биеийн дасгал хөдөлгөөний үр нөлөөний талаар ярих гэсэн юм.
00:43
Simply moving your body,
9
43720
2416
Биеэ зүгээр л хөдөлгөх нь тархины үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлж,
00:46
has immediate, long-lasting and protective benefits for your brain.
10
46160
5240
урт хугацааны, тархины үйл ажиллагааг хамгаалах үр нөлөө үзүүлдэг байна.
00:51
And that can last for the rest of your life.
11
51960
2176
Ур үр нөлөө насан туршид үргэлжилж болно.
00:54
So what I want to do today is tell you a story
12
54160
2376
Өнөөдөр би тархи, мэдрэл судлаач профессорын хувьд
00:56
about how I used my deep understanding of neuroscience,
13
56560
4616
уг шинжлэх ухааны талаарх мэдлэг, чадвараа ашиглан,
01:01
as a professor of neuroscience,
14
61200
1736
биеийн дасгал хөдөлгөөн нь
01:02
to essentially do an experiment on myself
15
62960
2816
тархины үйл ажиллагаанд эергээр нөлөөлдөг,
01:05
in which I discovered the science underlying
16
65800
3016
хамгийн ашиг тустай зүйл болохыг тогтоосон туршилтыг
01:08
why exercise is the most transformative thing
17
68840
3856
өөрийн биеэрээ хийж үзсэн тухай түүхийг
01:12
that you can do for your brain today.
18
72720
2000
та бүхэнд ярих гэсэн юм.
Тархи судлаачийн хувьд тархи гэж нэрлэгдэх
01:15
Now, as a neuroscientist, I know that our brains,
19
75360
3696
01:19
that is the thing in our head right now,
20
79080
3056
бидний толгой дотор байгаа зүйл бол
01:22
that is the most complex structure known to humankind.
21
82160
5096
хүний төрөлхтний мэдэх хамгийн төвөгтэй, маш нарийн бүтэцтэй эрхтэн юм.
01:27
But it's one thing to talk about the brain,
22
87280
2656
Гэхдээ ярих нэг хэрэг, харин өөрийн нүдээр харах
01:29
and it's another to see it.
23
89960
1440
өөр хэрэг шүү дээ.
01:31
So here is a real preserved human brain.
24
91880
2856
Энэ бол хүний жинхэнэ тархи байна.
01:34
And it's going to illustrate two key areas that we are going to talk about today.
25
94760
3856
Энд бидний өнөөдөр ярилцах хоёр чухал хэсгийг үзүүлье.
01:38
The first is the prefrontal cortex, right behind your forehead,
26
98640
4256
Эхнийх болох духны хойно байрлах урд тархины салбан нь
01:42
critical for things like decision-making, focus, attention and your personality.
27
102920
5880
шийдвэр гаргах, анхаарал төвлөрөх үйлдэл болон хүний зан авирт нөлөөлдөг.
01:49
The second key area is located in the temporal lobe, shown right here.
28
109360
4256
Хоёр дахь чухал хэсэг бол энд үзүүлсэн тархины түр зуурын дэлбээ юм.
01:53
You have two temporal lobes in your brain, the right and the left,
29
113640
3136
Баруун, зүүн тархи тус бүр нэг нэг түр зуурын дэлбээтэй байдаг.
01:56
and deep in the temporal lobe is a key structure
30
116800
2616
Энэ хэсгийн гүнд урт хугацааны
01:59
critical for your ability
31
119440
1696
ой санамжийг шинээр бий болгох,
02:01
to form and retain new long-term memories for facts and events.
32
121160
4456
хадгалах үйлдлийг хариуцдаг чухал хэсэг байдаг.
02:05
And that structure is called the hippocampus.
33
125640
3136
Үүнийг гиппокамп гэж нэрлэдэг.
02:08
So I've always been fascinated with the hippocampus.
34
128800
3360
Гиппокамп миний сонирхлыг үргэлж татдаг байсан.
02:12
How could it be that an event that lasts just a moment,
35
132640
4816
Хормын төдий болоод өнгөрсөн зарим үйл явдал,
02:17
say, your first kiss,
36
137480
2216
жишээ нь анхны үнсэлт,
02:19
or the moment your first child was born,
37
139720
3456
анхны хүүхэд чинь төрсөн мөч,
02:23
can form a memory that has changed your brain,
38
143200
3056
тархийг чинь өөрчилж чадахуйц ой санамж болон үлдэж,
02:26
that lasts an entire lifetime?
39
146280
2336
насан туршид чинь мартагддаггүй юм бол?
02:28
That's what I want to understand.
40
148640
2016
Үүнийг би ойлгохыг хүссэн юм.
02:30
I wanted to start and record the activity of individual brain cells
41
150680
5096
Шинэ ой санамж үүсэх явцад
гиппокампын эс бүрийн
02:35
in the hippocampus
42
155800
1616
идэвхжилтийн үйл явцыг бичиж авахыг хүссэн юм.
02:37
as subjects were forming new memories.
43
157440
2176
02:39
And essentially try and decode how those brief bursts of electrical activity,
44
159640
5296
Ялангуяа ямар үед тархины эс нь хоорондоо холбогдохдоо
02:44
which is how neurons communicate with each other,
45
164960
2936
цахилгаан идэвхжилт үүсгэж, шинэ ой санамж үүсгэж эсвэр
02:47
how those brief bursts either allowed us to form a new memory, or did not.
46
167920
4600
үүсгэхгүй байгааг судлахыг хүссэн.
02:52
But a few years ago, I did something very unusual in science.
47
172960
3336
Харин хэдэн жилийн өмнө би эрдэмтэн хүнээс гарамгүй шийдвэр гаргасан.
02:56
As a full professor of neural science,
48
176320
2136
Тархи судалгааны профессор би
02:58
I decided to completely switch my research program.
49
178480
3800
судалгааныхаа сэдвийг солихоор шийдсэн юм.
03:02
Because I encountered something that was so amazing,
50
182840
4296
Маш олон хүний амьдралыг өөрчилж чадах
гайхамшигтай зүйлтэй учирсан маань
03:07
with the potential to change so many lives
51
187160
3056
ийм шийдвэр гаргахад хүргэсэн.
03:10
that I had to study it.
52
190240
1256
03:11
I discovered and I experienced the brain-changing effects of exercise.
53
191520
6816
Дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг тогтоож, өөр дээрээ мэдэрсэн юм.
03:18
And I did it in a completely inadvertent way.
54
198360
3176
Үүнийг би тун санамсаргүй байдлаар олж тогтоосон.
03:21
I was actually at the height of all the memory work that I was doing --
55
201560
3816
Ой санамжийн талаар хийж буй миний ажил ид дундаа буцалж,
тоо баримт дунд умбаж,
03:25
data was pouring in,
56
205400
1616
03:27
I was becoming known in my field for all of this memory work.
57
207040
4536
энэ салбартаа л нэр хүндтэй эрдэмтний нэгд тооцогдох болсон юм.
03:31
And it should have been going great. It was, scientifically.
58
211600
3600
Гайхалтай сайхан байлаа. Ажлын хувьд үнэхээр тийм байсан.
03:35
But when I stuck my head out of my lab door,
59
215720
3936
Гэхдээ өрөөнөөсөө толгой цухуйлган гадагшаа харахад
03:39
I noticed something.
60
219680
1240
нэг зүйлийг олж анзаарсан.
03:41
I had no social life.
61
221920
1456
Надад хувийн амьдрал байсангүй.
03:43
I spent too much time listening to those brain cells
62
223400
2736
Би харанхуй өрөөнд тархины эс юу хэлэхийг сонсон суухад
03:46
in a dark room, by myself.
63
226160
1576
хамаг цаг заваа зарцуулж байлаа.
03:47
(Laughter)
64
227760
1136
(Инээд)
03:48
I didn't move my body at all.
65
228920
2616
Би хөдөлгөөний дутагдалд орсон байсан.
03:51
I had gained 25 pounds.
66
231560
2736
Би 11 кг нэмсэн байсан.
03:54
And actually, it took me many years to realize it,
67
234320
2816
Гэхдээ аз жаргалгүй нэгэн болж хувирснаа ойлгохын тулд
03:57
I was actually miserable.
68
237160
1456
олон жил зарцуулсан даа.
03:58
And I shouldn't be miserable.
69
238640
1696
Ийм байж болохгүй гэж шийдлээ.
04:00
And I went on a river-rafting trip -- by myself, because I had no social life.
70
240360
4456
Найз нөхөдгүй хүн чинь ганцаараа голын завин аялалд бүртгүүллээ.
04:04
And I came back --
71
244840
1256
Аяллаас буцаж ирээд --
04:06
(Laughter)
72
246120
1016
(Инээд)
04:07
thinking, "Oh, my God, I was the weakest person on that trip."
73
247160
3456
"Бурхан минь! Аялагчдаас хамгийн сул дорой нь би байж" хэмээн бодлоо.
04:10
And I came back with a mission.
74
250640
1536
Ингээд өмнөө зорилго тавьсан юм.
04:12
I said, "I'm never going to feel like the weakest person
75
252200
2656
"Завин аялалд дахиж гарвал хамгийн сул дорой нь
04:14
on a river-rafting trip again."
76
254880
1496
болохгүй юм шүү!" гэж өөртөө амлалаа.
04:16
And that's what made me go to the gym.
77
256400
1976
Фитнест явж эхэллээ.
04:18
And I focused my type-A personality
78
258400
3496
А-төрлийн зан төлөв дээрээ төвлөрч,
04:21
on going to all the exercise classes at the gym.
79
261920
2936
фитнесээ аль болох таслахгүй явахыг хичээх болов.
04:24
I tried everything.
80
264880
1896
Олон зүйл туршиж үзсээн.
04:26
I went to kickbox, dance, yoga, step class,
81
266800
3936
Кикбокс, бүжиг, иог, степээр хичээллэх болов.
04:30
and at first it was really hard.
82
270760
2136
Эхэндээ маш хэцүү байсан.
04:32
But what I noticed is that after every sweat-inducing workout that I tried,
83
272920
4976
Яваандаа хөлс урсгасан дасгалы болгоны дараа
04:37
I had this great mood boost and this great energy boost.
84
277920
3896
сэтгэл санаа тайвширч, биеийн эрч хүч нэмэгдэж байгааг анзаарах болсон.
04:41
And that's what kept me going back to the gym.
85
281840
2736
Ийм болохоор фитнесээ таслахгүй яваад л байлаа.
04:44
Well, I started feeling stronger.
86
284600
2576
Илүү эрч хүчийг мэдэрч эхлэв.
04:47
I started feeling better, I even lost that 25 pounds.
87
287200
3616
Сэтгэл санаа ч сайжирч, буцаад 11 кг турлаа.
04:50
And now, fast-forward a year and a half into this regular exercise program
88
290840
5000
Байнгын дасгал хөдөлгөөн дунд ийм байдлаар нэг жил хагасын хугацаа өнгөрөхөд
нэг зүйл өөрийн эрхгүй анзаарагдах болов.
04:56
and I noticed something that really made me sit up and take notice.
89
296800
3216
05:00
I was sitting at my desk, writing a research grant,
90
300040
2976
Ажлын ширээнийхээ ард судалгааны ажлын төслөө
05:03
and a thought went through my mind
91
303040
2056
бичиж суухад өмнө нь
05:05
that had never gone through my mind before.
92
305120
2656
огт орж ирж байгаагүй бодлууд толгойд орж ирэх болсон.
05:07
And that thought was,
93
307800
1856
Жишээ нь,
05:09
"Gee, grant-writing is going well today."
94
309680
3296
"Пөөх, өнөөдөр ч санхүүжилтийн төсөл маань сайхан явж байна даа."
05:13
And all the scientists --
95
313000
1296
Бүх эрдэмтэд
05:14
(Laughter)
96
314320
1016
(Инээд)
05:15
yeah, all the scientists always laugh when I say that,
97
315360
2576
Тийм ээ, бүх эрдэмтэд үүнийг сонсоод инээдэг юм.
05:17
because grant-writing never goes well.
98
317960
2016
Санхүүжилтийн төсөл хэзээ ч амар байдаггүй.
05:20
It is so hard; you're always pulling your hair out,
99
320000
2816
Сая саяын санхүүжилт авч чадах чинээний төсөл бичих гэж
05:22
trying to come up with that million-dollar-winning idea.
100
322840
3256
бид чинь үсээ зулгаана шүү дээ.
05:26
But I realized that the grant-writing was going well,
101
326120
3256
Гэвч төсөл маань торох юмгүй явж байлаа.
05:29
because I was able to focus and maintain my attention
102
329400
4336
Яагаад гэвэл би өмнөхөөсөө илүү урт хугацаанд
анхаарлаа төвлөрүүлж чадах болсон байв.
05:33
for longer than I had before.
103
333760
2016
05:35
And my long-term memory -- what I was studying in my own lab --
104
335800
4976
Ингээд миний судалж байсан урт хугацааны ой санамжийг
өөр дээрээ илүү сайн харж, судалж чадах мэт санагдав.
05:40
seemed to be better in me.
105
340800
1840
05:43
And that's when I put it together.
106
343560
2056
Ингэж л би шийдлийг олсон юм.
05:45
Maybe all that exercise that I had included and added to my life
107
345640
5216
Магадгүй өнгөрсөн хугацаанд амьдралынхаа хэвшил болгож чадсан дасгал хөдөлгөөн
05:50
was changing my brain.
108
350880
1216
тархийг маань өөрчлөв үү?
05:52
Maybe I did an experiment on myself without even knowing it.
109
352120
3016
Магадгүй би өөрөө ч мэдэлгүй өөр дээрээ туршилт хийж байв уу?
05:55
So as a curious neuroscientist,
110
355160
1616
Ингээд эрдэмтний сониуч зангаар
05:56
I went to the literature to see what I could find about what we knew
111
356800
3696
биеийн дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг тухай
06:00
about the effects of exercise on the brain.
112
360520
2096
хэвлэж нийтлүүлсэн ажлуудыг ухаж үзлээ.
06:02
And what I found was an exciting and a growing literature
113
362640
4136
Өөрийн биеэр мэдэрч байсан бүгдийг ямар ч зөрүүгүй тодорхой бичсэн байхыг
06:06
that was essentially showing everything that I noticed in myself.
114
366800
4176
олон эх сурвалжаас олж үзсэн юм.
06:11
Better mood, better energy, better memory, better attention.
115
371000
3960
Сэтгэл санаа тайвшрах, эрч хүч, ой санамж, анхаарал нэмэгдэх гээд бүгд байлаа.
06:15
And the more I learned,
116
375600
2176
Энэ талаар гүнзгийрүүлэн судлах тусам
06:17
the more I realized how powerful exercise was.
117
377800
3376
дасгал хөдөлгөөн ямар чухал болохыг ухаарсан.
06:21
Which eventually led me to the big decision
118
381200
3176
Ингэж л би судалгааныхаа ажлын сэдвийг солих
06:24
to completely shift my research focus.
119
384400
3736
маш том шийдвэр гаргахад хүрсэн юм даа.
06:28
And so now, after several years of really focusing on this question,
120
388160
4896
Өнөөг хүртэл өнгөрсөн 7 жилийн турш асуултын хариуг хайсны эцэст
06:33
I've come to the following conclusion:
121
393080
2896
би доорх дүгнэлтэд хүрсэн:
06:36
that exercise is the most transformative thing
122
396000
3496
Дасгал хөдөлгөөн хийх нь тархины үйл ажиллагаанд
06:39
that you can do for your brain today
123
399520
2256
нөлөөлж чадах хамгийн үр дүнтэй арга юм.
06:41
for the following three reasons.
124
401800
2096
Энэ нь дараах 3 шалтгаантай.
06:43
Number one: it has immediate effects on your brain.
125
403920
3776
Нэгт, үр дүн нь тэр даруй гардаг.
06:47
A single workout that you do
126
407720
2016
Дасгал хийж эхлэхэд л
06:49
will immediately increase levels of neurotransmitters
127
409760
3616
нейро дамжуулагч болох
06:53
like dopamine, serotonin and noradrenaline.
128
413400
3536
допамин, серотонин, норадреналины түвшин шууд нэмэгддэг.
06:56
That is going to increase your mood right after that workout,
129
416960
3256
Тийм болохоор дасгалын дараа сэтгэл санаа өөдрөг болдог байна.
07:00
exactly what I was feeling.
130
420240
1576
Би ч үүнийг мэдэрсэн.
07:01
My lab showed that a single workout
131
421840
2456
Лабораторийн судалгаагаар нэг удаа дасгал хийхэд
07:04
can improve your ability to shift and focus attention,
132
424320
3576
анхаарал төвлөрөх чадвар сайжирч, багадаа 2 цагаар илүү
07:07
and that focus improvement will last for at least two hours.
133
427920
3936
төвлөрөх боломжтой болдог нь тогтоогдсон.
07:11
And finally, studies have shown
134
431880
1616
Гуравт, судалгаагаар
07:13
that a single workout will improve your reaction times
135
433520
3376
дасгал хийх нь хариу үйлдэл үзүүлэх чадварыг нэмэгдүүлдгийг тогтоосон.
07:16
which basically means
136
436920
1256
Юу гэсэн үг вэ гэхээр,
07:18
that you are going to be faster at catching that cup of Starbucks
137
438200
3336
та тавиур дээрээс унаж буй цаасан аягатай кофегоо
07:21
that falls off the counter,
138
441560
1736
барьж авч чадна гэсэн үг юм.
07:23
which is very, very important.
139
443320
1736
Энэ чинь маш чухал шүү дээ.
07:25
(Laughter)
140
445080
1016
(Инээд)
07:26
But these immediate effects are transient, they help you right after.
141
446120
3920
Гэхдээ эдгээр нөлөө нь түр зуурынх байдаг тул удахгүй алга болчихдог.
07:30
What you have to do is do what I did,
142
450720
1816
Иймд миний хийснийг дагахыг зөвлөе.
07:32
that is change your exercise regime, increase your cardiorespiratory function,
143
452560
4016
Дасгалын хэмнэлээ байн байн өөрчилж, ачааллаа алгуур нэмэгдүүлбэл
07:36
to get the long-lasting effects.
144
456600
2336
нөлөө нь урт хугацаанд хадгалагдах болно.
07:38
And these effects are long-lasting
145
458960
2256
Нөлөө нь урт хугацаанд үргэлжилдэг шалтгаан нь
07:41
because exercise actually changes the brain's anatomy,
146
461240
4416
дасгал хөдөлгөөн нь тархины бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааг
07:45
physiology and function.
147
465680
2000
өөрчилж байдагтай холбоотой.
07:48
Let's start with my favorite brain area, the hippocampus.
148
468360
3240
Миний хамгийн дуртай сэдэв болох гиппокампын талаар ярилцъя.
07:52
The hippocampus --
149
472360
1376
Гиппокамп нь
07:53
or exercise actually produces brand new brain cells,
150
473760
4456
дасгал хөдөлгөөн хийхэд тархины эсийг шинээр төрүүлж байдаг.
07:58
new brain cells in the hippocampus, that actually increase its volume,
151
478240
4656
Тархины эс нэмэгдсэнээр гиппокампын хэмжээ нэмэгдэж,
08:02
as well as improve your long-term memory, OK?
152
482920
4336
урт хугацааны ой санамж сайжирдаг байна.
08:07
And that including in you and me.
153
487280
2440
Энэ нь бүх хүмүүсийн хувьд адилхан.
08:10
Number two: the most common finding in neuroscience studies,
154
490400
3616
Хоёрт, тархины судалгаагаар баттай тогтоогдсон нэг зүйл бол
08:14
looking at effects of long-term exercise,
155
494040
2616
урт хугацаанд дасгал хөдөлгөөн хийх нь
08:16
is improved attention function dependent on your prefrontal cortex.
156
496680
4376
анхаарал төвлөрлийн хэсэг болох урд тархины салбангийн функцыг сайжруулдаг.
08:21
You not only get better focus and attention,
157
501080
2456
Таны анхаарал төвлөрөлт сайжраад зогсохгүй
08:23
but the volume of the hippocampus increases as well.
158
503560
3576
гиппокампын хэмжээ нэмэгддэг байх нь.
08:27
And finally, you not only get immediate effects of mood with exercise
159
507160
4976
Эцэст нь, сэтгэл санаа тэр даруй сайжрах төдийгүй
08:32
but those last for a long time.
160
512160
1656
энэ удаан хугацаанд хадгалагддаг.
08:33
So you get long-lasting increases in those good mood neurotransmitters.
161
513840
5360
Сэтгэл санаанд эергээр нөлөөлдөг бодисын түвшинг урт хугацаанд нэмэгдүүлдэг байна.
08:39
But really, the most transformative thing that exercise will do
162
519920
4576
Гэхдээ дасгал хөдөлгөөний хамгийн том ашиг тус нь
08:44
is its protective effects on your brain.
163
524520
3176
тархийг хамгаалах нөлөө байдаг байна.
08:47
Here you can think about the brain like a muscle.
164
527720
2856
Тархийг булчин гэж бодох хэрэгтэй.
08:50
The more you're working out,
165
530600
1656
Дасгал хийх тусам
08:52
the bigger and stronger your hippocampus and prefrontal cortex gets.
166
532280
4840
гиппокамп болон урд тархины салбан улам томорч, хүчирхэг болдог.
08:57
Why is that important?
167
537640
1296
Энэ яагаад чухал гэж?
08:58
Because the prefrontal cortex and the hippocampus
168
538960
2776
Яагаад гэвэл урд тархины салбан, гиппокамп нь тархины эмгэг болон
09:01
are the two areas that are most susceptible to neurodegenerative diseases
169
541760
5776
хөгшрөлтөөс үүдэлтэй эмгэгүүдэд
09:07
and normal cognitive decline in aging.
170
547560
2920
хамгийн хурдан автдаг байна.
09:10
So with increased exercise over your lifetime,
171
550960
3176
Амьдралынхаа турш дасгал хөдөлгөөн хийх нь
09:14
you're not going to cure dementia or Alzheimer's disease,
172
554160
3136
сэтгэцийн олдмол өвчин, эсвэл Альцгеймерийг анагааж чадахгүй л дээ.
09:17
but what you're going to do is you're going to create
173
557320
2496
Гэхдээ дасгалын үр дүнд
09:19
the strongest, biggest hippocampus and prefrontal cortex
174
559840
2656
гиппокамп, урд тархины салбан илүү том, хүчтэй болж
09:22
so it takes longer for these diseases to actually have an effect.
175
562520
4440
өвчинд нэрвэгдэхээс сэргийлж чадна.
09:27
You can think of exercise, therefore,
176
567560
2776
Хүн нас дээр гараад тэтгэврээрээ амьдрах гэж
09:30
as a supercharged 401K for your brain, OK?
177
570360
5416
одооноос хуримтлуулдагтай адил дасгал хөдөлгөөн хожмоо тархинд тус болдог.
09:35
And it's even better, because it's free.
178
575800
2880
Дээрээс нь үнэгүй болохоор бүр ч сайн.
09:39
So this is the point in the talk where everybody says,
179
579880
2896
Яриа энд хүрэх мөчид хүн болгон
09:42
"That sounds so interesting, Wendy,
180
582800
2136
"Вэнди, энэ чинь үнэхээр сонирхолтой юм.
09:44
but I really will only want to know one thing.
181
584960
2536
Гэхдээ ганцхан зүйлийг л мэдэж авмаар байна.
09:47
And that is, just tell me the minimum amount of exercise
182
587520
3896
Энэ бүх өөрчлөлтийг мэдрүүлэх дасгал хөдөлгөөний
хамгийн бага хэмжээг л хэлээд өгөөч" гэж асуудаг.
09:51
I need to get all these changes."
183
591440
1856
09:53
(Laughter)
184
593320
1016
(Инээд)
09:54
And so I'm going to tell you the answer to that question.
185
594360
2816
Энэ асуултад чинь ч гэсэн хариулт өгье.
09:57
First, good news: you don't have to become a triathlete to get these effects.
186
597200
4296
Сайн мэдээ гэвэл өөрчлөлтийг мэдрэхийн тулд триатлоны тамирчин байх хэрэггүй.
10:01
The rule of thumb is you want to get three to four times a week exercise
187
601520
4536
Гол санах зүйл бол долоо хоногт 3-4 удаа,
10:06
minimum 30 minutes an exercise session,
188
606080
3416
хамгийн багадаа 30 минутаар хичээллэх хэрэгтэй.
10:09
and you want to get aerobic exercise in.
189
609520
2656
Аэробекийн дасгалыг хуваарьтаа заавал оруулаарай.
10:12
That is, get your heart rate up.
190
612200
1976
Ингэж зүрхэнд ачаалал өгөх хэрэгтэй.
10:14
And the good news is, you don't have to go to the gym
191
614200
2496
Бас нэг сайн мэдээ гэвэл заавал фитнесийн
10:16
to get a very expensive gym membership.
192
616720
2016
үнэтэй гишүүнчлэлд хамрагдах шаардлагагүй.
10:18
Add an extra walk around the block in your power walk.
193
618760
3696
Явдаг замаасаа нэг илүү блокийг эрч хүчтэйхэн тойрч алх.
10:22
You see stairs -- take stairs.
194
622480
2456
Шат харагдвал шатаар өгс.
10:24
And power-vacuuming can be as good as the aerobics class
195
624960
4096
Тоос соруулагчийг бариад гэрээ цэвэрлэх хүртэл фитнест ордог
10:29
that you were going to take at the gym.
196
629080
1880
аэробикийн хичээлийг орлож чадна.
10:31
So I've gone from memory pioneer
197
631800
4056
Ингээд би ой санамж судлаачаас
10:35
to exercise explorer.
198
635880
1776
дасгал хөдөлгөөний хайгуулчин боллоо.
10:37
From going into the innermost workings of the brain,
199
637680
3816
Тархи хамгийн жижиг эд эсийн түвшинд хэрхэн ажилладгийг судалдаг байснаа
10:41
to trying to understand how exercise can improve our brain function,
200
641520
4216
дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг ойлгохыг хүсэх болов.
10:45
and my goal in my lab right now
201
645760
2816
Одоо миний хийж байгаа судалгааны зорилго бол
10:48
is to go beyond that rule of thumb that I just gave you --
202
648600
3136
долоо хоногт 3-4 удаа дасгал хий гэдэг ерөнхий дүрмийг
10:51
three to four times a week, 30 minutes.
203
651760
1896
аль болох нарийвчлахыг хүсэж байгаа.
10:53
I want to understand the optimum exercise prescription
204
653680
5216
Зөвхөн танд зориулан, таны нас, биеийн байдал,
10:58
for you, at your age, at your fitness level,
205
658920
3976
удамшлын онцлогт тохирсон дасгал хөдөлгөөний хуваарийг
11:02
for your genetic background,
206
662920
1896
боловсруулдаг болохыг хүсч байна.
11:04
to maximize the effects of exercise today
207
664840
3776
Ингэж чадвал дасгалын үр дүн нэмэгдэж,
11:08
and also to improve your brain and protect your brain the best
208
668640
5296
тархины үйл ажиллагаа сайжирч, үлдсэн амьдралынхаа турш
11:13
for the rest of your life.
209
673960
1776
тархиа хамгаалах болно.
11:15
But it's one thing to talk about exercise, and it's another to do it.
210
675760
4056
Дасгал хөдөлгөөний талаар ярих нэг хэрэг, харин хийх нь өөр хэрэг шүү дээ.
11:19
So I'm going to invoke my power as a certified exercise instructor,
211
679840
3736
Тийм болохоор фитнессийн мэргэшсэн багшийн хувьд
11:23
to ask you all to stand up.
212
683600
1576
та бүгдийг суудлаасаа босохыг хүсье.
11:25
(Laughter)
213
685200
1856
(Инээд)
11:27
We're going to do just one minute of exercise.
214
687080
2256
Бид ганцхан минутын дасгал хийх болно.
11:29
It's call-and-response, just do what I do, say what I say,
215
689360
3496
Дагаж хийх дасгал болохоор намайг дуурайгаад хийгээрэй.
11:32
and make sure you don't punch your neighbor, OK?
216
692880
3136
Хажуугийн хүнээ цохичих вий, болгоомжлоорой.
11:36
Music!
217
696040
1216
Хөгжим!
11:37
(Upbeat music)
218
697280
1616
(Түргэн хэмнэлт хөгжим)
11:38
Five, six, seven, eight, it's right, left, right, left.
219
698920
4496
Тав, зургаа, долоо, найм. Баруун, зүүн, баруун, зүүн.
11:43
And I say, I am strong now.
220
703440
4696
Би хүчтэй болж байна.
11:48
Let's hear you.
221
708160
1216
Дагаад хэлээрэй.
11:49
Audience: I am strong now.
222
709400
3016
Танхим: Би хүчтэй болж байна.
11:52
Wendy Suzuki: Ladies, I am Wonder Woman-strong.
223
712440
3656
Вэнди Сүзүки: Эмэгтэйчүүд хэлээрэй. Би бол хүчирхэг, гайхалтай эмэгтэй.
11:56
Let's hear you!
224
716120
1216
Дагаад хэлээрэй.
11:57
Audience: I am Wonder Woman-strong.
225
717360
2896
Танхим: Би бол хүчирхэг, гайхалтай эмэгтэй.
12:00
WS: New move -- uppercut, right and left.
226
720280
2616
ВС: Шинэ хөдөлгөөн - өлгөж цохьё, баруун, зүүн.
12:02
I am inspired now. You say it!
227
722920
3896
Би урам зоригтой байна. Хэлээрэй.
12:06
Audience: I am inspired now.
228
726840
3336
Танхим: Би урам зоригтой байна.
12:10
WS: Last move -- pull it down, right and left, right and left.
229
730200
3896
ВС: Сүүлийн хөдөлгөөн - доошоо буулгаад, баруун, зүүн, баруун, зүүн.
12:14
I say, I am on fire now! You say it.
230
734120
4776
Би эрч хүчтэй байна. Дагаад хэлээрэй.
12:18
Audience: I am on fire now.
231
738920
3296
Танхим: Би эрч хүчтэй байна.
12:22
WS: And done! OK, good job!
232
742240
2496
ВС: Дасгал дууслаа. Сайн байна.
12:24
(Applause)
233
744760
5216
(Алга ташилт)
12:30
Thank you.
234
750000
1616
Баярлалаа.
12:31
I want to leave you with one last thought.
235
751640
2776
Ингээд илтгэлийнхээ төгсгөлд нэг зүйл хэлье.
12:34
And that is, bringing exercise in your life
236
754440
3456
Дасгал хөдөлгөөнийг амьдралынхаа хэвшил болгох нь
12:37
will not only give you a happier, more protective life today,
237
757920
4976
амьдралыг тань илүү аз жаргалтай, аюул осол багатай болгоод зогсохгүй
12:42
but it will protect your brain from incurable diseases.
238
762920
4576
тархийг тань эдгэрэшгүй өвчнөөс хамгаалах болно.
12:47
And in this way it will change the trajectory of your life
239
767520
5136
Дасгал хөдөлгөөн хийснээр та амьдралаа зөв чиглүүлж,
12:52
for the better.
240
772680
1216
эергээр өөрчилж чадна.
12:53
Thank you very much.
241
773920
1216
Маш их баярлалаа.
12:55
(Applause)
242
775160
3256
(Алга ташилт)
12:58
Thank you.
243
778440
1216
Баярлалаа.
12:59
(Applause)
244
779680
2200
(Алга ташилт)
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7