Ismael Nazario: What I learned as a kid in jail

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

We need to change the culture in our jails and prisons,

پێویستە کلتوری ناو زیندانییەکان و بەندیخانەکانمان بگۆڕین،

especially for young inmates.

بەتایبەتی بۆ گەنجەکانمان.

New York state is one of only two in the U.S.

ویلایەتی نیو یۆرک یەکێکە لە دوو ویلایەتەکەی ئەمریکا

that automatically arrests and tries 16- to 17-year-olds as adults.

کە یەکسەر ١٦-١٧ ساڵ دەستگیر ئەکات و وەک گەورەیەک دادگاییان ئەکات.

This culture of violence takes these young people

ئەم کلتوری توندوتیژییە ئەم کەسە گەنجانە ئەبات و

and puts them in a hostile environment,

ئەیانخاتە ژینگەیەکی دووژمنکارانەوە، و

and the correctional officers pretty much allow any and everything to go on.

ئەفسەرەکانی بەندیخانەش ڕێگە بە ڕوودانی هەموو جۆرە شتێک ئەیەن.

There's not really much for these young people to do

هیچ شتێکی وا نییە بۆ ئەم کەسە گەنجانە

to actually enhance their talent and actually rehabilitate them.

هەتا بەهرەکانی خۆیان باشتر بکەن و بەوە بیانژێننەوە.

Until we can raise the age of criminal responsibility to 18,

هەتا ئەوکاتەی ئەتوانین تەمەنی بەرپرسیارێتی تاوانکاری بەرزکەینەوە بۆ ١٨

we need to focus on changing the daily lives of these young people.

پێویستە تیشک بخەینە سەر ژیانی ڕۆژانەی ئەم کەسە گەنجانە.

I know firsthand.

خۆم پیایا تێپەڕیوم.

Before I ever turned 18,

پێش ئەوەی ببم بە ١٨ ساڵ،

I spent approximately 400 days on Rikers Island,

نزیکەی ٤٠٠ ڕۆژم بەسەربرد لەسەر دوورگەی ریکەرس، و

and to add to that

لە سەروو ئەوەشەوە

I spent almost 300 days in solitary confinement,

٣٠٠ ڕۆژم لە زیندانی تەنیاییدا بەسەربرد، و

and let me tell you this:

با ئەمەشتان پێبڵێم:

Screaming at the top of your lungs all day on your cell door

قیژاندن بەوپەڕی توانای سیەکانتەوە بەڕووی دەرگای زیندانەکەتا

or screaming at the top of your lungs out the window,

یان قیژاندن بەوپەڕی توانای سییەکانتەوە بەڕووی پەنجەرەکەیا،

it gets tiring.

ئەوە ماندووت ئەکات.

Since there's not much for you to do while you're in there,

لەبەر ئەوەی هیچ شتێکی وات نییە بیکەیت کاتێک لەوێیت،

you start pacing back and forth in your cell,

ئیتر بە زیندانەکەتا یەیت و ئەچیت،

you start talking to yourself,

دەست ئەکەیت بە قسەکردن لەگەڵ خۆت،

your thoughts start running wild,

بیرکردنەوەکانت شێتانە ئەبن، و

and then your thoughts become your own worst enemy.

ئینجا بیرکردنەوەکانت ئەبن بە خراپترین دووژمنت.

Jails are actually supposed to rehabilitate a person,

زیندانەکان ئەبێت خەڵک بخەنەوە سەر ژیان،

not cause him or her to become more angry,

نەک وایان لێبکات زیاتر تووڕە بن،

frustrated, and feel more hopeless.

بێزاربن، و هەست بە بێهیوایی بکەن.

Since there's not a discharge plan put in place for these young people,

لەبەر ئەوەی پلانێکی دەرکردن نییە بۆ ئەم کەسە گەنجانە،

they pretty much reenter society with nothing.

دووبارە بە هیچەوە ئەچنەوە ناو کۆمەڵگا.

And there's not really much for them to do to keep them from recidivating.

هیچ شتێکی واش نییە ڕێگریان لێبکات دووبارە دەست بکەنەوە بە تاوان.

But it all starts with the C.O.s.

بەڵام هەموو جارێک بە ئەفسەرەکانی زیندان دەستپێئەکات

It's very easy for some people

زۆر ئاسانە بۆ هەندێک خەڵک

to look at these correctional officers as the good guys

وەک پیاوی باش سەیری ئەم ئەفسەرانەی زیندان بکەن و

and the inmates as the bad guys,

زیندانیکراوەکانیش وەک کەسانی خراپ،

or vice versa for some,

یان بەپێچەوانەوە بۆ هەندێک،

but it's a little more than that.

بەڵام کەمێک لەوە زیاترە.

See, these C.O.s are normal, everyday people.

ئەم ئەفسەرانە کەسانێکی ئاسایین، ڕۆژیانە ئەیانبینین.

They come from the same neighborhoods as the population they "serve."

لە هەمان ئەو گەڕەکانەوە هاتوون وەک ئەوانەی کاریان لەسەر ئەکەن.

They're just normal people.

هەر کەسانێکی ئاسایین.

They're not robots, and there's nothing special about them.

ڕۆبۆت نین، و هیچ شتێکی تایبەت نییە لەبارەیانەوە.

They do pretty much everything anybody else in society does.

نزیکەی هەموو ئەو شتانە ئەکەن کە ئەندامەکانی تری کۆمەڵگا ئەیکەن.

The male C.O.s want to talk and flirt with the female C.O.s.

ئەفسەرە پیاوەکان حەز ئەکەن لەگەڵ ئەفسەرە ئافرەتەکان قسەکەن.

They play the little high school kid games with each other.

کەمێک یاری مناڵانەی خوێندنی ئامادەیی لەگەڵ یەکتر ئەکەن.

They politic with one another.

باسی سیاسەت ئەکەن پێکەوە. و

And the female C.O.s gossip to each other.

ئەفسەرە مێینەکانیش خەریکی قسەوقسەڵۆکن پێکەوە.

So I spent numerous amounts of time with numerous amounts of C.O.s,

منیش کاتێکی زۆرم بەسەربردووە لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر ئەفسەری سزادان، و

and let me tell you about this one in particular named Monroe.

ئەمەوێ باسی ئەم دانەیەتان بۆ بکەم بە دیاریکراوی کە ناوی مۆنرۆیە.

One day he pulled me in between the A and B doors

ڕۆژێک ڕایکێشام بۆ نێوان دەرگاکانی ئەی و بی

which separate the north and south sides of our housing unit.

کە بەشەکانی باکور و باشووری زیندانەکانی جیاکردبووینەوە.

He pulled me there because I had a physical altercation

ڕایکێشامە ئەوێ چونکە شەڕم بووبوو

with another young man in my housing unit,

لەگەڵ کوڕێکی تری گەنجی یەکەکەما،

and he felt, since there was a female officer working on the floor,

ئەویش هەستی کرد، لەبەر ئەوەی ئەفسەرێکی مێینە کاری ئەکرد لە نهۆمەکەی،

that I violated his shift.

کە لە شەفتەکەی ئەوا کێشەم ناوەتەوە.

So he punched me in my chest.

بۆیە بۆگزی کێشا بە سنگما.

He kind of knocked the wind out of me.

وایلێکردم هەناسەی لێبڕیم.

I wasn't impulsive, I didn't react right away,

یەکسەر هەڵنەچووم، یەکسەر کاردانەوەم نەبوو،

because I know this is their house.

چونکە ئەمزانی ئەوە شوێنی خۆیانە.

I have no wins.

هەرگیز نایبەمەوە.

All he has to do is pull his pin and backup will come immediately.

تەنیا شت لەسەری بێت بیکات ئەوەیە باجەکەی ڕاکێشێت و یەکسەر هاوکاری یەت.

So I just gave him a look in his eyes

بۆیە تەنیا سەیرێکی چاوەکانیم کرد و

and I guess he saw the anger and frustration just burning,

پێموابێت یەکسەر توڕەیی و بێچارەییەکەی بینی تیاما، و

and he said to me,

پێی وتم،

"Your eyes are going to get you in a lot of trouble,

"چاوەکانت تووشی کێشەی زۆرت ئەکات،

because you're looking like you want to fight."

چونکە لەوە ئەچێت بتەوێ شەڕکەیت."

So he commenced to taking off his utility belt,

بۆیە دەستیکرد بە لێکردنەوەی قایشی کارەکەی،

he took off his shirt and his badge,

کراسەکەی و باجەکەشی دانا، و

and he said, "We could fight."

ئینجا وتی، "ئەتوانین شەڕکەین."

So I asked him, "You gonna hold it down?"

منیش لێم پرسی، "کەواتە ئەیخەیتە لاوە؟"

Now, that's a term that's commonly used on Rikers Island

ئەوە دەستەواژەیەکە لە دورگەی ریکەرس زۆر بەکاری ئەهێنن

meaning that you're not going to say anything to anybody,

واتە هیچ شتێک بە کەس ناڵێیت، و

and you're not going to report it.

لای ئەفسەرەکان ئاشکرای ناکەیت.

He said, "Yeah, I'm gonna hold it down. You gonna hold it down?"

وتی، "بەڵێئەیخەمە لاوە. ئەی تۆش ئەیخەیتە لاوە؟"

I didn't even respond.

تەنانەت وەڵامیشم نەیایەوە.

I just punched him right in his face,

تەنیا مستێکم کێشا بە ڕووخساریا، و

and we began fighting right then and there.

یەکسەر لەویا دەستمان کرد بە شەڕکردن.

Towards the end of the fight, he slammed me up against the wall,

لە کۆتایی شەڕکردنەکەیا، پاڵینام بەڕووی دیوارەکەیا،

so while we were tussled up, he said to me, "You good?"

ئەوکاتەی لەپەل کەوتبووین، پێی وتم، "تۆ باشیت؟"

as if he got the best of me,

وەک ئەوەی هیچی پێنەهێشتبێتم،

but in my mind, I know I got the best of him,

بەڵام لە مێشکی خۆما، ئەزانم کە من هیچم پێ نەهێشتووە،

so I replied very cocky,

بۆیە لەخۆباییانە وەڵامم یایەوە،

"Oh, I'm good, you good?"

"ئاه، من باشم، تۆ باشیت؟"

He said, "Yeah, I'm good, I'm good."

وتی، "بەڵێ، من باشم، من باشم،"

We let go, he shook my hand, said he gave me my respect,

یەکترمان بەریا، تۆقەی لەگەڵ کردم، وتی کە ڕێزی هەیە بۆم،

gave me a cigarette and sent me on my way.

جگەرەیەکی یامێ و بەڕێیکردم.

Believe it or not, you come across some C.O.s on Rikers Island

باوەڕبکەیت یان نا، هەندێک ئەفسەری سزادان ئەبینیت لە دورگەی ریکەرس

that'll fight you one-on-one.

ئامادەیە یەک بەرامبەر یەک شەڕت لەگەڵکات.

They feel that they understand how it is,

هەست ئەکەن تێبگەن لەوەی کەسەکان چۆن بن و

and they feel that I'm going to meet you where you're at.

هەست ئەکەن ئامادەبن لە شوێنی خۆتا ڕووبەڕووت ببنەوە.

Since this is how you commonly handle your disputes,

لەبەر ئەوەی تۆ بەو شێوەیە ناکۆکییەکانت یەکلایی ئەکەیتەوە،

we can handle it in that manner.

ئێمەش ئەتوانین بەو شێوەیە یەکلاییکەینەوە.

I walk away from it like a man, you walk away from it like a man,

تۆ وەک پیاوێک لێی دەر ئەچیت، منیش وەک پیاوێک لێی دەرئەچم،

and that's it.

ئیتر تەواو.

Some C.O.s feel that they're jailing with you.

هەندێک ئەفسەری زیندان هەست ئەکەن لەگەڵتا لە زیندانا بن.

This is why they have that mentality and that attitude

لەبەر ئەوە ئەو دەروونەیان هەیە و ئەو هەڵوێستەیان هەیە و

and they go by that concept.

بەپێی ئەو چەمکە ئەڕۆن.

In some instances, we're in it together with the C.O.s.

هەندێک جار، لەگەڵ ئەفسەرەکانا بەم شێوەیە ئەیەین بە یەکا.

However, institutions need to give these correctional officers

بەڵام ئەم دامەزراوانە پێویستە بۆ ئەم ئەفسەری زیندانانە

proper trainings on how to properly deal with the adolescent population,

ڕاهێنانی گونجاو دابینکات هەتا بزانن چۆن بە باشی مامەڵە لەگەڵ هەرزەکارەکانا بکەن،

and they also need to give them proper trainings

هەروەها پێویستە ڕاهێنانی گونجاویشیان پێبەن

on how to deal with the mental health population as well.

لەسەر ئەوەی کە چۆن مامەڵە لەگەڵ تەندروستی دەروونیشیانا بکەن.

These C.O.s play a big factor in these young people's lives

ئەم ئەفسەرانە ڕۆڵێکی گەورە ئەگێڕن لە ژیانی ئەم کەسە گەنجانەیا

for x amount of time until a disposition is reached on their case.

بۆ ماوەیەکی دیارینەکراو هەتا ئەوکاتەی دۆسییەکەیان ئەکەوێت بە لایەکا.

So why not try to mentor these young people while they're there?

بۆیە بۆچی هەوڵنەدرێت ئەم گەنجانە فێربکرێن هەتا ئەوکاتەی لەوێ ئەمێننەوە؟

Why not try to give them some type of insight to make a change,

بۆچی هەندێک تیژبینییان نەدرێتێ بۆ درووستکردنی جیاوازییەک،

so once they reenter back into society,

بۆ ئەوەی هەر کە چوونەوە ناو کۆمەڵگا،

they're doing something positive?

کارێکی ئەرێنی بکەن؟

A second big thing to help our teens in jails is better programming.

دووەم شتی گەورە بۆ یارمەتیدانی هەرزەکارەکانمان لە زیندانا پرۆگرامی باشترە.

When I was on Rikers Island, the huge thing was solitary confinement.

کە لە دوورگەی ریکەرس بووم، ئەوەی زۆر قورس بوو زیندانی تاکە کەسی بوو.

Solitary confinement was originally designed

زیندانی تاکە کەسی بۆ ئەوە کراوە

to break a person mentally, physically and emotionally.

کەسێک لەڕووی دەروونی، جەستەیی و سۆزییەوە بشکێنێت.

That's what it was designed for.

بۆ ئەوە درووستکراوە.

The U.S. Attorney General recently released a report

ڕاوێژکاری یاسایی ئەمریکا ڕاپۆرتێکی بڵاوکردەوە

stating that they're going to ban solitary confinement

تیایا باسیکرد کە زیندانی تاکە کەسی قەدەغە ئەکەن

in New York state for teens.

لە ویلایەتە نیو یۆرک بۆ هەرزەکارەکان.

One thing that kept me sane while I was in solitary confinement was reading.

ئەوەی کە لە هۆشی خۆما ئەیهێشتمەوە کاتێک لە زیندانی تاکە کەسیدا بووم خوێندنەوە بوو.

I tried to educate myself as much as possible.

هەتا ئەمتوانی هەوڵم ئەیا خۆم زیاتر ڕۆشنبیرکەم.

I read any and everything I could get my hands on.

دەستم بەر هەر شتێک بکەوتایە ئەمخوێندەوە. و

And aside from that, I wrote music and short stories.

جگە لەوەش، چیرۆک و موزیکی کورتم ئەنوسی.

Some programs that I feel would benefit our young people

هەندێک پرۆگرام کە هەست ئەکەم سود بگەیەنێت بە گەنجەکانمان

are art therapy programs

پرۆگرامی چارەسەری هونەرە

for the kids that like to draw and have that talent,

بۆ مناڵەکانی حەزیان لە وێنەکێشانە و ئەو بەهرەیەشیان هەیە، و

and what about the young individuals that are musically inclined?

ئەی چی بۆ ئەو کەسە گەنجانەی کە حەزیان لە موزیکە؟

How about a music program for them that actually teaches them

پرۆگرامێکی موزیک دابنرێت کە فێریان بکات

how to write and make music?

چۆن موزیک بنوسن و درووستیکەن؟

Just a thought.

تەنیا بیرۆکەیەکە.

When adolescents come to Rikers Island,

کاتێک هەرزەکارەکان یەن بۆ دوورگەی ریکەرس،

C74, RNDC is the building that they're housed in.

سی ٧٤، ئاڕ ئێن دی سی تەلارەکەیە کە تیایا ئەهێڵدرێنەوە.

That's nicknamed "gladiator school,"

ئەوەش ناونراوە "خوێندنگەی زۆرانباز،"

because you have a young individual coming in from the street

چونکە کەسێکی گەنجت بۆ یەت لەسەر شەقامەکانەوە

thinking that they're tough,

وا ئەزانێت کە جیڕە،

being surrounded by a bunch of other young individuals

چواردەوریشی گیراوە بە چەند کەسێکی تری گەنج

from all of the five boroughs, and everybody feels that they're tough.

لە پێنج ناوچەکەی ترەوە، و هەمووان وا هەست ئەکەن جیڕ بن.

So now you have a bunch of young gentlemen poking their chests out

کەواتە چەند کەسێکی گەنجت ئەبێت ئەکێشن بە سنگی خۆیانا

feeling that I have to prove I'm equally as tough as you

هەست ئەکەن پێویستە بیسەلمێنن کە ئەوانیش جیڕن

or I'm tougher than you, you and you.

یان من لە تۆ جیڕترم، لە تۆ و لەتۆش.

But let's be honest:

بەڵام با ڕاستگۆ بین:

That culture is very dangerous and damaging to our young people.

ئەو کلتورە زۆر مەترسیدارە و زیان بە گەنجەکانمان ئەگەیەنێت.

We need to help institutions and these teens realize

پێویستە یارمەتی دامەزراوەکان و ئەم هەرزەکارانە بەین درک بکەن

that they don't have to lead the previous lifestyle that they led

کە پێویست ناکات ئەو شێوازی ژیانەیان هەبێت کە پێشتر هەیانبووە

when they were on the street, that they can actually make a change.

کاتێک لەسەر شەقامەکە بوون، کە لە ڕاستییا ئەتوانن گۆڕانکارییەک بکەن.

It's sad to report that while I was in prison,

جێی داخە بڵێم کاتێک لە زیندانا بووم،

I used to hear dudes talking about when they get released from prison,

گوێم لێبووە چەند زیندانیکراوێک باسی ئەوەیان کردووە کە لە زیندان بەربوون

what type of crimes they're going to commit

چ جۆرە تاوانێک ئەنجام ئەیەن

when they get back in the street.

کاتێک ئەگەڕێنەوە سەر شەقامەکان.

The conversations used to sound something like this:

گفتوگۆکان زۆر جار لەمە ئەچوون:

"Oh, when I hit the street, my brother got this connection

"ئاه، کە چوومەوە سەر شەقام، براکەم ئەم پەیوەندییەی هەیە

for this, that and the third,"

بۆ ئەمە، ئەوە، و سێیەم،"

or, "My man over here got this connection for the low price.

یان، "هاوڕێکەم لەوێ ئەو پەیوەندیەی هەیە بۆ نرخی کەم.

Let's exchange information,"

با زانیاری ئاڵوگۆڕکەین،"

and, "When we hit the town, we're going to do it real big."

"هەر کە چووینە شارەکەش، ئیتر کارێکی گەورە ئەکەین."

I used to hear these conversations and think to myself, "Wow,

گوێم لەم گفتوگۆیانە ئەبوو و بۆخۆم بیرم ئەکردەوە، "سەیرە،

these dudes are really talking about going back in the street

ئەم کوڕانە باسی ئەوە ئەکەن بچنەوە سەر شەقامەکە و

and committing future crimes."

تاوانی تر ئەنجام بەن."

So I came up with a name for that:

بۆیە ناوێکم دۆزیوەتەوە بۆ ئەوە:

I called it a go-back-to-jail-quick scheme

ناوی ئەنێم پلانی خێرا گەڕانەوە بۆ زیندان

because really, how long is that going to last?

چونکە هەر بەڕاستی ئەوە چەندێک ئەخایەنێت؟

You get a retirement plan with that?

بەوە پلانی خانەنشین بوون دائەنێیت؟

Nice little pension? 401(k)? 403(b)?

خانەنشینییەکی بچووک نییە؟ ٤٠١ هەزارت دەستئەکەوێت؟

You get health insurance? Dental?

دڵنیایی تەندروستیت هەیە؟ هی ددانت؟

(Laughter)

(پێکەنین)

But I will tell you this:

بەڵام ئەمەتان پێئەڵێم:

Being in jail and being in prison,

بە بوونم لە زیندان،

I came across some of the most intelligent, brilliant,

توانیم چاوم بە هەندێک لە زیرەکترین، بلیمەتترین، و

and talented people that I would ever meet.

بەهرەمەندترین کەسەکان بکەوێت لە ژیانما.

I've seen individuals take a potato chip bag

خەڵکم بینیوە کاغەزی جپسی پەتاتەی بردووە و

and turn it into the most beautiful picture frame.

کردوێتی بە جوانترین وێنە.

I've seen individuals take the state soap that's provided for free

خەڵکم بینیوە سابوونەکەیان بردووە کە بەبەلاش دابینکراوە و

and turn them into the most beautiful sculptures

کردوویانە بە جوانترین پەیکەر

that would make Michelangelo look like a kindergartner made it.

کە وا لە مایکلئانجیلۆ بکات لە مناڵێکی باخچەی ساوایان بچێت.

At the age of 21, I was in a maximum-security prison

لە تەمەنی ٢١ ساڵیدا، لە زیندانییەکی ئاسایشی تۆکمەیا بووم

called Elmira Correctional Facility.

بەناوی دامەزراوەی ڕاستکەرەوەی ئێلمیرا.

I just came out of the weight shack from working out,

تازە لە ڕاهێنانکردن تەواو بووبووم، و

and I saw an older gentleman that I knew standing in the middle of the yard

پیاوێکی بەتەمەنم بینی کە ئەمناسی لە ناوەڕاستی حەوشەکەیا وەستابوو

just looking up at the sky.

سەیری ئاسمانی ئەکرد.

Mind you, this older gentlemen was serving a 33-and-a-third-to-life sentence

ئەم پیاوە بەتەمەنە سزای لەسەدا سی و سێی تەمەنی وەرگرتبوو

in which he already had served 20 years of that sentence.

کە ٢٠ ساڵی سزاکەی تەواوکردبوو.

So I walk up to him and I said,

بۆیە چووم بۆلای و وتم،

"O.G., what's going on, man, you good?"

"ئۆ جی، چییە هاوڕێ، تۆ باشیت؟"

He looked at me, and he said, "Yeah, I'm good, young blood."

سەیری کردم و وتی، "بەڵێ باشم، خوێنی گەنج."

I'm like, "So what are you looking up at the sky for, man?

منیش وتم، "کەواتە بۆچی سەیری ئاسمان ئەکەیت؟

What's so fascinating up there?"

چی شتێکی تایبەتی تیایە؟"

He said, "You look up and you tell me what you see."

وتی، "تۆ سەیرکە و پێمبڵێ چی ئەبینیت."

"Clouds." (Laughter)

"هەورەکان"

He said, "All right. What else do you see?"

وتی، "باشە، چی تر ئەبینیت؟"

At that time, it was a plane passing by.

لەوکاتەیا، فڕۆکەیەک تێئەپەڕی بە ئاسمانا.

I said, "All right, I see an airplane."

وتم، "باشە، فڕۆکەیەک ئەبینم."

He said, "Exactly, and what's on that airplane?" "People."

وتی، "زۆر تەواوە و چی لەسەر ئەو فڕۆکەیەیە؟" "خەڵک."

"Exactly. Now where's that plane and those people going?"

"بەڵێ. باشە ئێستا ئەو فڕۆکەیە و ئەو خەڵکانە بۆ کوێ ئەڕۆن؟"

"I don't know. You know?

"نازانم. تۆ ئەزانیت؟

Please let me know if you do. Then let me get some lottery numbers."

تکایە ئەگەر زانیت پێمبڵێ. ئینجا با چەند ژمارەیەکی یانسیب بێنم."

He said, "You're missing the big picture, young blood.

وتی، "وێنە گەورەکە نابینیت کوڕی گەنج.

That plane with those people is going somewhere,

ئەو فڕۆکەیە بەو خەڵکانەوە ئەڕوات بۆ شوێنێک،

while we're here stuck.

لەکاتێکا ئێمە لێرە گیرمان خواردووە.

The big picture is this:

وێنە گەورەکە ئەمەیە:

That plane with those people going somewhere,

ئەو فڕۆکەیە بەو خەڵکانەوە کە بۆ شوێنێک ئەچن،

that's life passing us by while we behind these walls, stuck."

ئەوە ژیانە بەلامانا ئەڕوات لەکاتێکا ئێمە لەپشت ئەم دیوارانەوە گیرمان خواردووە."

Ever since that day,

هەر لەو ڕۆژەوە،

that sparked something in my mind and made me know I had to make a change.

شتێک جوڵا لە مێشکما و وایلێکردم بزانم کە ئەبێ گۆڕانکارییەک بکەم.

Growing up, I was always a good, smart kid.

هەر لەگەڵ گەورەبوونما، هەمووکات کوڕێکی باشی زیرەک بووم.

Some people would say I was a little too smart for my own good.

هەندێک کەس تەنانەت ئەیانوت زۆر زیرەکترم لە تەمەنی خۆم.

I had dreams of becoming an architect or an archaeologist.

خەونی گەورەم هەبوو بۆ بوون بە تەلارساز یان شوێنەوارناس.

Currently, I'm working at the Fortune Society,

ئێستا، لە کۆمەڵگای بەخت کارئەکەم،

which is a reentry program,

کە پرۆگرامێکی چوونەوەناوە، و

and I work with people as a case manager that are at high risk for recidivism.

وەک بەڕێوبەری دۆسییە کار ئەکەم لەگەڵ ئەو کەسانەی لە مەترسییەکی زۆری چوونەوە سەر تاوانن.

So I connect them with the services that they need

ئەیانبەستمەوە بەو خزمەتگوزاریانەی کە پێویستیان پێیەتی

once they're released from jail and prison

کاتێک ئازاد ئەکرێن لە زیندان

so they can make a positive transition back into society.

بۆ ئەوەی بتوانن بەشێوەیەکی ئەرێنی بگەڕێنەوە کۆمەڵگا.

If I was to see my 15-year-old self today,

ئەگەر ئەمڕۆ ١٥ ساڵی خۆم ببینیایە،

I would sit down and talk to him and try to educate him

دائەنیشتم لەگەڵی و قسەم لەگەڵ ئەکرد و هەوڵم ئەیا کە فێری بکەم و

and I would let him know, "Listen, this is me. I'm you.

ئینجا پێم ئەوت، "گوێگرە، ئەمە منم. من تۆم.

This is us. We are one.

ئەمە ئێمەین. ئێمە یەکێکین.

Everything that you're about to do, I know what you're gonna do

هەموو شتێک کە خەریکە ئەیکەیت، ئەزانم کە چی ئەکەیت

before you do it because I already did it,

پێش ئەوەی کە بیکەیت چونکە من کردوومە، و

and I would encourage him not to hang out with x, y and z people.

هانی ئەیەم کە لەگەڵ کەسانی ئێکس، و وای و زێتا نەچێتە دەر.

I would tell him not to be in such-and-such place.

پێی ئەڵێم کە نەچێت بۆ فڵان و فیسار شوێن.

I would tell him, keep your behind in school, man,

پێی ئەڵێم، خەریکی خوێندنەکەت بە،

because that's where you need to be,

چونکە پێویستە لەوێ بیت،

because that's what's going to get you somewhere in life.

چونکە ئەوە ئەتگەیەنێت بە شوێنێک لە ژیانا.

This is the message that we should be sharing

ئەمە نامەکەیە کە پێویستە بیگەیەنین

with our young men and young women.

بە پیاوە گەنجەکانمان و ژنە گەنجەکانمان.

We shouldn't be treating them as adults and putting them in cultures of violence

نابێ وەک گەورە مامەڵەیان لەگەڵکەین و بیانخەینە بەر کلتوری توندوتیژی

that are nearly impossible for them to escape.

کە مەحاڵ بێت بۆیان لێیدەرچن.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)