David Cameron: The next age of government

Translator: Lasha Svanishvili Reviewer: Irakli svanishvili

Someone once said that politics is, of course, "showbiz for ugly people."

ამბობენ რომ : "პოლიტიკა ეს არის შოუბიზნესი მახინჯი ადამიანებისთვის"

So, on that basis, I feel like I've really arrived.

აქედან გამომდინარე მე შემიძლია ვთქვა, რომ ამას მივაღწიე.

The other thing to think of is what an honor it is, as a politician,

მე ასევე ვფიქრობ თუ რამხელა პატივია პოლიტიკოსისთვის

to give a TED talk, particularly here in the U.K.,

გამოხვიდე ტედში, განსაკუთრებით აქ დიდ ბრიტანეთში

where the reputation of politics, with the expenses scandal, has sunk so low.

სადაც პოლიტიკოსების რეპუტაცია სკანდალების გამო ძალიან დაცემულია.

There was even a story recently that scientists had thought about

ეხლახანს წავიკითხე, რომ მეცნიერები აქტიურად ფიქრობენ

actually replacing rats in their experiments with politicians.

ექსპერიმენტები ვირთხების მაგივრად ჩაატარონ პოლიტიკოსებზე.

And someone asked,"Why?"

და თუ იკითხავთ რატომ?

and they said, "Well, there's no shortage of politicians,

ისინი გიპასუხებენ: " ჩვენ არ განვიცდით პოლიტკოსების ნაკლებობას,

no one really minds what happens to them

ასევე რეალურად არავინ დაინტერესდება მათ შესახებ

and, after all, there are some things that rats just won't do."

და ასევე არის ისეთი რაღაცეები სადაც ვირთხები არ გამოდგებიან"

(Laughter)

(სიცილი)

Now, I know you all love data, so I'm starting with a data-rich slide.

მე ვიცი რომ თქვენ ყველას გიყვართ ციფრები, ამიტომ მე ვიწყებ რიცხვებით სავსე სლაიდით

This, I think, is the most important fact to bear in mind

ვფიქრობ უმნიშვნელოვანესია გაიაზრონ

in British politics or American politics,

პოლიტიკოსებმა ბრიტანეთსა და ამერიკაში,

and that is: We have run out of money.

რომ ფული გათავდა.

We have vast budget deficits.

ჩვენ სახეზე გავქავს ბიუჯეტის დეფიციტი.

This is my global public debt clock,

ეს არის ჩემი საზოგადოებრივი ვალების მთვლელი

and, as you can see, it's 32 trillion and counting.

და თქვენ ხედავთ, რომ ის აღწევს 32 ტრილიონს და კვლავ განაგრძობს თვლას.

And I think what this leads to

ვფიქრობ ეს მიგვიყვანს

is a very simple recognition,

ძალიან მარტივ ფაქტამდე, რომ

that there's one question in politics at the moment above all other,

პოლიტიკოსების წინაშე დგას ამ დროისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი,

and it's this one: How do we make things better without spending more money?

თუ როგორ შევცვალოთ სიტუაცია უკეთესობისკენ ისე, რომ არ დავხარჯოთ ბევრი ფული.

Because there isn't going to be a lot of money to improve public services,

ვინაიდან სავარაუდოთ ფული საკმარისი არ იქნება რომ გაუმჯობესდეს საჯარო სამსახური

or to improve government, or to improve so many of the things

ან მთავრობა ან სხვა მრავალი რამ რაზეც

that politicians talk about.

პოლიტიკოსები ლაპარაკობენ ხოლმე.

So what follows from that is that if you think it's all about money --

აქედან გამომდინარეობს ის, რომ თუ თქვენ ფიქრობთ რომ მხოლოდ ფულით

you can only measure success in public services

შეგიძლიათ მიაღწიოთ წარმატებას საჯარო სამსახურში,

in health care and education and policing by spending more money,

ჯანდაცვაში, განათლებაში და ატარებთ ფულის ხარჯვის პოლიტიკას

you can only measure progress by spending money --

გგონიათ რა მხოლოდ ფულის ხარჯვით შეიძლება პროგრესის მიღწევა

you're going to have a pretty miserable time.

თქვენ აღმოჩდებით საკმაოდ რთული დროის წინაშე.

But if you think a whole lot of other things matter that lead up to well being --

მაგრამ თუ თქვენ ფიქრობთ რომ არსებობს უამრავი სხვა რამ, რომლის მეშვეობითაც შესაძლებელია საკითხის გადაჭრა,

things like your family relationships, friendship, community, values --

მაგალითად: ოჯახური ურთიერთობები, მეგობრობა, საზოგადოება, ფასეულობები,

then, actually, this is an incredibly exciting time to be in politics.

ამ შემთხვევაში დგება პოლიტიკური საქმიანობისთვის საინტერესო დრო.

And the really simple argument I want to make tonight,

ამ საღამოს მინდა შემოგთავაზოთ ძალიან მარტივი არგუმენტი,

the really straightforward argument is this:

ძალიან პირდაპირი არგუმენტი, რომ

That if we combine the right political philosophy, the right political thinking,

თუ ჩვენ გავაერთიანებთ სწორ პოლიტიკურ ფილოსოფიას, სწორ პოლიტიკურ აზროვნებას

with the incredible information revolution that has taken place,

წარმოუდგენელ ინფორმაციულ რევოლუციასთან, რომელთანაც დღეს გვაქვს საქმე

and that all of you know so much more about than I do,

და ამის შესახებ თქვენ ჩემზე უკეთ იცით,

I think there's an incredible opportunity to actually remake politics,

ვფიქრობ, რომ გვეძლევა შესანიშნავი შანსი შევცვალოთ პოლიტიკა.

remake government, remake public services,

მმართველობა, საჯარო სამსახური,

and achieve what's up on that slide, which is a big increase in our well-being.

და მივაღწიოთ იმას რაც ჩანს სლაიდზე, რაც არის კეთილდღეობის ზრდის საწინდარი.

That's the argument I want to make tonight.

ეს არის ის საკითხი, რომელზედაც მინდა დღეს ვისაუბრო.

So, starting with the political philosophy.

დავიწყოთ პოლიტიკური ფილოსოფიით.

Now I'm not saying for a minute that British Conservatives have all the answers.

მე არ ვამბობ, რომ ამ წუთში ბრიტანელ კონსერვატორებს აქვთ ყველა კითხვაზე პასუხი

Of course we don't.

რა თქმა უნდა არა,

But there are two things at heart that I think drive a conservative philosophy

მაგრამ არის ორი მთავარი საკითხი კონსერვატიულო ფილოსოფიისა, რომელიც მას ამოძრავებს

that are really relevant to this whole debate.

და რომელიც შესაფერისია მთელი ამ დებატის.

The first is this: We believe that if you give people

პირველი არის ის, რომ ჩვენ გვჯერა, თუ ჩვენ მივცემთ ხალხს

more power and control over their lives,

მეტ ძალაუფლებას და კონტროლის საშუალებას თავიანთ ცხოვრებაზე,

if you give people more choice,

თუ ჩვენ მივცემთ უფრო მეტ არჩევანს,

if you put them in the driving seat,

დაუთმობთ მათ მართვის სადავეებს,

then actually, you can create a stronger and better society.

ამით შეგვიძლია შევქმნათ უფრო ძლიერი და უკეთესი საზოგადოება

And if you marry this fact with the incredible abundance

და თუ ამ ყველაფერს გავაერთიანებთ იმ

of information that we have in our world today,

ინფორმაციასთან, რომელიც არის დღევანდელ მსოფლიოში,

I think you can completely, as I've said,

ვფიქრობ, როგორც უკვე ავღნიშნე, სრულიად

remake politics, remake government, remake your public services.

შევცვლით პოლიტიკას, მართველობას და საჯარო სამსახურს.

The second thing we believe is we believe in going with the grain of human nature.

მეორე საკითხი რომლისაც მჯერა ეს არის ადამიანური ბუნება, რომელსაც უნდა დავეყრდნოთ.

Politics and politicians will only succeed

პოლიტიკა და პოლიტიკოსები იმ შემთხვევაში არიან წარმატებულნი

if they actually try and treat with people as they are,

თუ ისინი ცდილობენ და ადამიანებთან იქცევიან ისე, როგორებიც არიან

rather than as they would like them to be.

და არა ისე, როგორიც უნდა რომ იყვნენ.

Now, if you combine this very simple, very conservative thought --

თუ კი გააერთიანებთ ამ ორ ძალიან მარტივ კონსერვატორულ იდეას

go with the grain of human nature --

და დაეყრდნობით ადამიანურ ბუნებას

with all the advances in behavioral economics,

ქცევითი ეკონომიკის მიღწვებთან ერთად,

some of which we were just hearing about,

რომლის შესახებაც ახლახან მოვისმინეთ,

again, I think we can achieve a real increase in well-being,

კვლავ გავიმეროებ, ვფიქრობ რომ ჩვენ შეგვიძლია მივაღწიოთ რეალურ კეთილდღეობასა

in happiness, in a stronger society

და ბედნიერებას ძლიერ საზოგადოებაში

without necessarily having to spend a whole lot more money.

უამრავი ფულის დახარჯვის გარეშე.

Now, why do I think now is the moment to make this argument?

რატომ ვფიქრობ, რომ დღეს არის ის მომენტი როცა უბდა წამოვაყენოთ ეს არგუმენტი?

Well, I'm afraid you're going to suffer a short, condensed history lesson

კარგით, მე ვშიშობ თქვენ მოგიწევთ მოისმინოთ ჩვენი ისტორიის მოკლე რაკურსი

about what I would say are the three passages of history:

რომელიც შეეხება ისტროიიის სამ პერიოდს,

the pre-bureaucratic age, the bureaucratic age

ესაა წინარე ბიოკრატიული ერა, ბიოკრატიული

and what we now live in, which I think is a post-bureaucratic age.

და პოსტ ბიოკრატიული ეპოქა რომელშიც მე ვფიქრობ, რომ დღეს ვცხოვრობთ.

A simpler way of thinking of it

ეს შეიძლება გამოიხატოს ძალიან მარტივად

is that we have gone from a world of local control,

ჩვენ გამოვედით ლოკალური მმართველობის მსოფლიოდან,

then we went to a world of central control,

შემდეგ გავიარეთ ცენტრალური მმართველობის ეტაპი

and now we're in a world of people control.

და ახლა ჩვენ ვართ ხალხის მმართველობის ეტაპზე.

Local power, central power, now, people power.

ლოკალური ძალაუფლება, ცენტრალური ძალაუფლება და ახლა ხალხის ძალაუფლება.

Now, here is King Cnut, king a thousand years ago.

ეს არის მეფე კნატი, რომელიც მეფობდა ათასეულობით წლის წინ.

Thought he could turn back the waves; couldn't turn back the waves.

იგი ფიქრობდა რომ ტალღები შეეკავებინა. მან ვერ შეძლო ტალღების შეკავება.

Couldn't actually turn back very much,

საბოლოო ჯამში მან ძალიან ცოტა რამ შეძლო,

because if you were king a thousand years ago,

ვინაიდან მეფეს ათიათასობით წლის წინ,

while it still took hours and hours and weeks and weeks to traverse your own country,

რომელის მმართველობა გრძელდებოდა საათები, კვირეებიდან კვირებამდე

there wasn't much you were in charge of.

იგი მაინც ცოტას მართავდა.

You weren't in charge of policing, justice, education, health, welfare.

ის არ მართავდა უსაფრთხოებას, სასამართლოს, განათლების, ჯანდაცვის და სხვა სისტემას.

You could just about go to war and that was about it.

მას მხოლოდ შეეძლო დაეწყო ომი, ეს იყო და ეს.

This was the pre-bureaucratic age,

ეს იყო წინარე ბიუროკრატიული ეპოქა, როცა ყველაფერი იყო ლოკალური.

an age in which everything had to be local.

წლები როცა ყველაფერი უნდა ყოფილიყო ძალიან ლოკალური,

You had to have local control because there was no nationally-available information

ვინაიდან არ იყო მთელ ქვეყანაზე ინფორმაციის მისაწვდომობა,

because travel was so restricted.

ისევე როგორც გადაადგილება შეზღუდული იყო.

So this was the pre-bureaucratic age.

სწორედ ეს იყო წინარე ბიუროკრატიული ეპოქა.

Next part of the cold history lesson,

მოსაწყენი ისტორიის შემდეგი გაკვეთილი არის

the lovely picture of the British Industrial Revolution.

ბრიტანეთის ინდუსტრიული რევოლუციის მშვენიერი სურათი.

Suddenly, all sorts of transport, travel information were possible,

უეცრად შესაძლბელი გახდა ტრანსპორტირება, მოგზაურობა,ინფორმაციის მიღება

and this gave birth to, what I like to call, the bureaucratic age.

ამ ყველაფერმა დაბადა, როგორც ჩვენ გვიყვარს თქმა ბიუროკრატიული ეპოქა.

And hopefully this slide is going to morph beautifully. There we are.

დააკვირდით, როგორ ლამაზად იცვლება სლაიდი. ხედავთ?

Suddenly, you have the big, strong, central state.

უეცრად გაჩდა დიდი, ძლიერი, ცენტრალური სახელმწიფო.

It was able -- but only it was able -- to organize

შესაძლებელი გახდა, ორგანიზება გაეწიათ

health care, education, policing, justice.

ჯანდაცვისთვის, განათლებისთვის, პოლიტიკისთვის, მართლმსაჯულებისთვის.

And it was a world of, as I say, not local power, but now central power.

ეს იყო მსოფლიო, როგორც ავღნიშნე არა ლოკალური ძალაუფლების, არამედ ცენტრალური ძალაუფლების.

It had sucked all that power up from the localities.

მან მიღო მთელი ძალაუფლება ლოკალურიდან

It was able to do that itself.

და ეს მოხდა თავისთავად.

The next great stage, which all of you are so familiar with:

შემდეგი დიდი ეტაპი, რომელიც ჩვენთვის ყველასთვის ცნობილია

the massive information revolution.

მასიური ინფორმაციული რევოლუციის ეპოქა.

Just consider this one fact:

წარმოიდგინეთ ერთი ფაქტი

One hundred years ago, sending these 10 words cost 50 dollars.

100 წლის წინ 10 სიტყვის გაგზავნა ღირდა 50 დოლარი

Right now, here we are linked up to Long Beach and everywhere else,

სწორედ ახლა კი ჩვენ ვუკავშირდებით ლონგ ბიჩს და სხვა ადგილებს

and all these secret locations for a fraction of that cost,

და ასევე იზოლირებულ ადგილებს ძალიან იაფად,

and we can send and receive huge quantities of information

ჩვენ შეგვიძლია გავგზავნოთ და მივიღოთ უამრავი ინფორმაცია

without it costing anything.

არაფრის საფასურად.

So we're now living in a post-bureaucratic age,

ასე, რომ ჩვენ ეხლა ვცხოვრობთ პოსტ-ბიუროკრატიულ ეპოქაში

where genuine people power is possible.

სადაც შესაძლებელია ხალხის რეალური ძალაუფლება.

Now, what does this mean for our politics,

რას ნიშნავს ეს ჩვენი პოლიტიკოსებისთვის,

for our public services, for our government?

საჯარო მოხელებისთვის, მთავრობისთვის?

Well I can't, in the time I've got, give huge numbers of examples,

დროის უქონლობის გამო მე არ შემიძლია მოგიყვეთ უამრავი მაგალითი,

but let me just give a few of the ways that life can change.

მაგრამ ნება მიბოძეთ გითხრათ რამოდენიმე გზა რომელსაც შეუძლია ცხოვრების შეცვლა

And this is so obvious, in a way, because

ეს ძალიან ადვილი წარმოსადგენია,

you think about how all of you have changed

თუ თქვენ დაფიქრდებით თუ, როგორ შეიცვალა ცხოვრება,

the way we shop, the way we travel, the way that business is done.

როგორ ვვაჭრობთ, ვმოგზაურობთ, წარვმართავთ საქმეებს.

That is already happened; the information and Internet revolution

უკვე აშკარაა რომ ინფორმაციულმა და ინტერნეტის რევოლუციამ

has actually gone all the way through our societies in so many different ways,

შეაღწია საზოგადოებრივი ცხოვრების განსხვავებულ ფორმებში,

but it hasn't, in every way, yet touched our government.

მაგრამ ეს ყოველივე ჯერ არ შეხებია მთავრობას.

So, how could this happen?

როგორ შეიძლება ეს ყოველივე განხორციელდეს?

Well, I think there are three chief ways that it should make an enormous difference:

მე ვფიქრობ, რომ არის სამი მთავარი გზა რომელსაც შეუძლია მოახდინოს მნიშვნეოვანი ცვლილება,

in transparency, in greater choice and in accountability,

ესაა გამჭირვალობა, მეტი არჩევანი და ანგარიშვალდებულება,

in giving us that genuine people power.

რომელიც გამოხატული იქნება ხალხის ძალაუფლებაში.

If we take transparency, here is one of my favorite websites,

თუ ჩვენ ავიღებთ გამჭირვალობას, ეს არის ჩემი ერთ-ერთი გამორჩეული ვებგვერდი,

the Missouri Accountability Portal.

მისუურის ანგარიშვალდებულების პორტალი.

In the old days, only the government could hold the information,

ძველად მხოლოდ მთავრობას ფლობდა ინფომაციას

and only a few elected people could try and grab that information

და ასევე რამდენიმე ადამიანი, რომელიც იპარავდა ინფორმაციას

and question it and challenge it.

მხოლოდ მათ შეეძლოთ საკითხის დასმა და გამოძიება.

Now here, on one website, one state in America,

ახლა კი ამერიკის ერთ-ერთი შტატის საიტზე

every single dollar spent by that government

შეგიძლიათ ნახოთ რამდენ დოლარს ხარჯავს მთავრობა,

is searchable, is analyzable, is checkable.

ეს ყველაფერი კი არის ადვილად მოსაძებნი, გასაანალიზებელი და გადასამოწმებელი.

Think of the huge change that means:

სწორედ ეს ნიშნავს და ამას მოაქვს დიდი ცვლილებები.

Any business that wants to bid for a government contract

ნებისმიერ ბიზნესს, რომელსაც სურს ტენდერებში მონაწილეობა

can see what currently is being spent.

შეუძლია ნახოს ინფორმაცია მიმდინარე პროექტების შესახებ.

Anyone thinking, "I could do that service better, I could deliver it cheaper,"

ნებისმიერს ვისაც უნდა, რომ წარადგინოს უკეთესი პირობები იაფად,

it's all available there.

ყველანაირი ინფორმაცია არის ხელმისაწვდომი.

We have only, in government and in politics,

პოლიტიკასა და ქვეყნის მართვაში პრაქტიკულად პირველ

started to scratch the surface of what people are doing in the commercial world

მნიშვნელოვან ნაბიჯებს ვდგავთ, რაც ბიზნეს სამყარომ უკვე დიდი ხანია

with the information revolution.

გაითავისა ინფრომაციული რევოლუციის დახმარებით.

So, complete transparency will make a huge difference.

ასე რომ გამჭირვალეობას შეუძლია დიდი ცვლილებების მოტანა.

In this country, if we win the election,

თუ ჩვენ მოვიგებთ არჩევნებს,

we are going to make all government spending over 25,000 pounds

ჩვენ მივაღწევთ იმას, რომ ყველა სამთავრობო ხარჯი, რომელიც აღემტება 25 000 ფუნტ სტერლინგს

transparent and available online, searchable for anyone to see.

გავხადოთ გამჭირვალე და ხელმისაწვდომი ინტერნეტში, რათა ყველას შეეძლოს მისი ნახვა.

We're going to make every contract -- we're announcing this today --

ჩვენ ვაპირებთ, რომ ყველა კონტრაქტი, რომელიც შესახებაც დღეს ვსაუბრობთ

available on the Internet so anyone can see

იყოს ხელმისაწვდომი ინტერნეტში რათა ყველამ

what the terms are, what the conditions are,

ნახოს პირობები და ვალდებულებები,

driving huge value for money,

ეს ყველაფერი მთავრობას მოუტანს უდიდეს სარგებელს

but also huge increases, I believe, in well-being as well.

და ამავდროულად დარწმუნებული ვარ აამაღლებს კეთილდღეობას.

Choice. Now you all shop online, compare online, do everything online,

არჩევანი. დღეს-დღეობით ყოველი თქვენგანი ვაჭრობს, კომუნიკაციას ამყარებს და აკეთებს უამრავ რამეს ონლაინ რეჟიმში.

and yet this revolution has hardly touched the surface

მაგრამ ეს რევოლუცია ნაკლებად შეეხო

of public services like education, or health care or policing,

საჯარო სამსახურს როგორიცაა განათლება, ჯანდაცვა, პოლიცია,

and you're going to see this change massively.

ჩვენ ვაპირებთ ეს ყველაფერი მასიურად შევცვალოთ.

We should be making this change

ჩვენ შეგვიძლია მოვახდინოთ ეს ცვლილება

with the information revolution in our country,

ჩვენს ქვეყანაში ინფორმაციული რევოლუციის დახმარებით.

with searchable health sites, so you can see what operations work out properly,

გავხადოთ ადვილად მოსაძებნი ჯანდაცვის საიტები, რომლითაც შეძლებთ გაგებას თუ რა ოპერაციები კეთდება

what records doctors have, the cleanliness of hospitals,

და როგორი ექიმები ყავთ, ასევე როგორი სისუფთავეა სავადმყოფოებში,

who does best at infection control --

რომელი აკეთებს ინფიცირების საუკეთესო კონტროლს.

all of the information that would once be locked in the Department of Health

ყველა ტიპის ინფორმაცია, რომელიც ერთ ხანს თავმოყრილი იყო ჯანდაცვის დეპარტამენტში

is now available for all of us to see.

ახლა ყველასთვის ხელმისაწვდომი იქნება.

And the third of these big changes: accountability.

ამ დიდი ცვლილებების მესამე ნაწილი კი არის ანგარიშვალდებულება.

This, I think, is a huge change.

ეს ვფიქრობ არის უდიდესი ცვლილება.

It is a crime map. This is a crime map from Chicago.

ეს არის დანაშაულების რუკა. ჩიკაგოს დანაშაულის რუკა.

So, instead of having a situation where only the police have the information

მიუხედავათ იმისა, რომ არის სიტუაციები სადაც მხოლოდ პოლიციას აქვს ინფორმაცია,

about which crimes are committed where,

თუ სად და რა დანაშაულს ქონდა ადგილი

and we have to employ people in government

და არიან დაქირავებული ადამიანები მთავრობაში

to try and hold the police to account,

რომ აკონტროლონ პოლიციის ანგარიშველდებულება,

suddenly, we've got this vast opportunity for people power,

უეცრად ხალხს ეძლევა უდიდიესი შესაძლებლობა,

where we, as citizens, can see what crimes are being committed --

როგორც მოქალაქეებს, რომ ნახონ თუ რა დანაშაულთან გვაქს საქმე

where, when and by whom --

სად , როდის და ვის მიერ არის ჩადენილი დანაშაული

and we can hold the police to account.

და ჩვენ ამით შეგვიძლია ავაკონტროლთ პოლიცია.

And you can see this looks a bit like a chef's hat,

თქვენ ხედავთ ეს გავს შეფის ქუდს,

but actually that's an assault, the one in blue.

ცისფერი ფერით აღნიშნულია ფიზიკური ძალადობა,

You can see what crime is committed where,

აქ შეგიძლიათ ნახოთ თუ რა დანაშაულს ჰქონდა ადგილი და სად,

and you have the opportunity to hold your police force to account.

ასევე გაქვთ შესაძლებლობა აამაღლოთ პოლიციის პასუხისმგებლობა.

So those three ways -- transparency, accountability and choice --

ანუ ეს სამ გზას გამჭირვალობას, ანგარიშვალდებულებას და არჩევანს

will make a huge difference.

შეუძლია დიდი ცვლილებების მოხდენა.

Now I also said the other principle

მე ასევე ვიტყოდი, რომ არის სხვა პრინციპებიც

that I think we should work on is understanding of people,

რომლებზეც ვფიქრობ სამუშაოა, ეს არის ადამიანის გათვითცნობიერება,

is recognizing that going with the grain of human nature

გარკვევა იმისა თუ, როგორია ადამიანის ბუნება

you can achieve so much more.

რათა მივაღწიოთ უფრო მეტს.

Now, we're got a huge revolution in understanding

ჩვენ ვდგავართ დიდი რევოლუციის წინაშე რათა

of why people behave in the way that they do,

გავიგოთ რა ქცევის თავისებურებები აქვს ადამიანს.

and a great opportunity to put that knowledge and information to greater use.

ჩვენ გვაქვს დიდი შესაძლებლობა მივიღოთ უამრავი ინფორმაცია და გამოვიყენოთ ის.

We're working with some of these people.

ჩვენ ვმუშაობთ რამდენიმე ადამიანთან

We're being advised by some of these people, as was said,

და კონსულტაციებს გავდივართ რათა, როგორც ვთქვი

to try and bring all the experience to book.

ჩავინიშნოთ ეს გამოცდილება.

Let me just give you one example that I think is incredibly simple, and I love.

ნება მიბოძეთ მოგიყვანოთ ერთი მაგალითი, რომელიც ძალიან მარტივია და ასევე მიყვარს.

We want to get people to be more energy efficient.

ჩვენ გვინდა რომ ადამიანებმა დაზოგონ მეტი ენერგია.

Why? It cuts fuel poverty, it cuts their bills,

რატომ? იმიტომ, რომ ის ამცირებს ნავთობის მოხმარებას და გადასახადებს

and it cuts carbon emissions at the same time.

და ზოგიერთ შემთხვევაში ნახშიროჟანგის გამოყოფას.

How do you do it?

როგორ შეიძლება ამის გაკეთება?

Well, we've had government information campaigns over the years

წლების წინ ჩვენ გვქონდა სამთავრობო საინფორმაციო კამპანია

when they tell you to switch off the lights when you leave the home.

რომლის არსი იყო ის, რომ ჩაგვექრო შუქი სახლიდან გასვლის წინ.

We even had -- one government minister once told us to

ერთმა კაცმა მათავრობაში ერთხელ თქვა,

brush our teeth in the dark.

რომ გამოგვეხეხა კბილები სიბნელეში.

I don't think they lasted very long.

ამან ვერ გასტანა დიდი ხნის განმავლობაში.

Look at what this does. This is a simple piece of behavioral economics.

შეხედეთ რა მოაქვს ამას. ეს არის ქცევითი ეკონომიკის ძალიან მარტივი მაგალითი.

The best way to get someone to cut their electricity bill

ძალიან მარტივი გზა, რომ ვინმეს შემაცირებინო ელექტროენერგიის ხარჯები

is to show them their own spending,

არის ის, რომ ანახო მათ თავიანთი დანახარჯები,

to show them what their neighbors are spending,

ასევე თავიანთი მეზობლის დანახარჯები

and then show what an energy conscious neighbor is spending.

და შემდეგ შეადარებინო იმ მეზობლის ხარჯებთან, რომელიც ეკონომიურად იყენებს ენერგიას.

That sort of behavioral economics

ესეთ ქცევით ეკონომიკას შეუძლია

can transform people's behavior

შეცვალოს ადამიანის ქცევა უფრო უკეთ

in a way that all the bullying and all the information

ვიდრე ყველა სინფორმაციო კამპანიას

and all the badgering from a government cannot possibly achieve.

ან მთავრობის ძალდატანებას.

Other examples are recycling.

შემდეგი მაგალითი არის, ნარჩენების გადამუშავებაზე.

We all know we need to recycle more.

ჩვენ ყველამ ვიცით რომ გვჭირდება უფრო მეტი ნარჩენების გადამუშავება.

How do we make it happen?

როგორ უნდა მოხდეს ეს?

All the proof from America is that actually, if you pay people to recycle,

აშშ-ის მაგალითი ადასტურებს რომ, თუ შენ გადაუხდი ადამიანს ნარჩენების გადამუშავებისთვის,

if you give them a carrot rather than a stick,

თუ შენ მისცემ უფრო მეტ ჯოხს ვიდრე სტაფილოს

you can transform their behavior.

შენ შეგიძლია მისი ქცევის შეცვლა.

So what does all this add up to?

რა კავშირშია ეს ყველაფერი ერთმანეთთან?

Here are my two favorite U.S. speeches of the last 50 years.

აქ არის ორი ჩემთვის ყველაზე ძვირფასი გამოსვლა რაც გაკეთებულა აშშ-ში 50 წლის განმავლობაში.

Obviously, here we have JFK with that incredibly simple

ხედავთ, აქ გვაქვს კენედის ძალიან მარტივად გასაგები

and powerful formulation,

და უძლიერესი ფორმულირება,

"Ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country,"

" იკითხე არა ის, თუ რა შეუძლია გააკეთოს შენმა ქვეყანამ შენთვის, არამედ ის, თუ შენ რა შეგიძლია გააკეთო ქვეყნისთვის."

an incredibly noble sentiment.

ეს იყო ძალიან კაეთილშობილური განაცხადი,

But when he made that speech, what could you do

მაგრამ როცა იგი ამ სიტყვას ამბობდა , როგორ შეგეძლო

to build the stronger, better society?

აგეშენებინა ძლიერი და უკეთესი საზოგადოება?

You could fight for your country, you could die for your country,

შენ შეგეძლო გებრძოლა ქვეყნისთვის, თავი გაგეწირა ქვეყნისთვის,

you could serve in your country's civil service,

გემსახურა სამოქალაქო სამსახურში,

but you didn't really have the information and the knowledge

მაგრამ შენ არ გქონდა რეალური ინფორმაცია, ცოდნა

and the ability to help build the stronger society in the way that you do now.

და შესაძლებლობა, რომ დახმარებოდი უფრო ძლიერი საზოგადოების მშენებლობაში, რომელის საშუალება ეხლა უკვე გვაქვს.

And I think an even more wonderful speech,

ვფიქრობ ასევე მშვენიერი გამოსვლა

which I'm going to read a big chunk of,

რომლიდანაც წავიკითხავ დიდი ნაწყვეტს,

which sums up what I said at the beginning

იგი აჯამებს იმას რაზეც მე დასაწყისში ვისაუბრე,

about believing there is more to life than money,

რომ ცხოვრებაში არის უფრო მეტი რამ ვიდრე ფულია

and more that we should try and measure than money.

და რომ ჩვენთვი სხვა ფასეულობები უნდა იყოს მნიშვნელოვანი ვიდრე ფული.

And it is Robert Kennedy's beautiful description

ეს არის რობერტ კენედის მშვენიერი განმარტება.

of why gross national product captures so little:

თუ რატომ აისახება ეს ყველაფერი ძალიან ცოტა რაოდენობთ ეროვნულ პროდუქტში.

It "does not allow for the health of our children,

" ის არ მოიცავს ჩვენი ბავშვების ჯანდაცვას

the quality of their education, or the joy of their play.

მათი სწავლების ხარისხს ასევე მხიარულებას თამაშის დროს.

It does not include the beauty of our poetry or the strength of our marriages,

იგი არ მოიცავს პოეზიის მშვენებას ან ქორწინების სიძლიერეს,

the intelligence of our public debate.

ასევე საჯარო დებატების მნიშვნელობას.

It measures neither our wit nor our courage,

ის არ შეიცავს არც მამაცობას

neither our wisdom nor our learning,

არც ჩვენს ცოდნას,

neither our compassion nor our devotion to our country.

არც ჩვენი ქვეყნის ერთგულებას და თავდადებას.

It measures everything, in short,

მასში ყველაფერი შედის

except that which makes life worthwhile."

გარდა იმისა, რაც ცხოვრებას მნიშვნელოვანს ხდის."

Again, a sentiment that was so noble and beautifully put 40 years ago,

კვლავ ვიმეორებ, ეს კეთილშობილური და მშვენიერი გამოსვალა იყო 40 წლის წინ,

and a beautiful dream 40 years ago,

40 წლის წინ ეს იყო მშვენიერი ოცნება,

but now with the huge advances in information technology,

მაგრამ დღეს უდიდესი ტექნოლოგიური მიღწევებით,

with the massive changes in behavioral economics,

ქცევითი ეკონომიკის მასიური ცვლილებებით,

with all that we know about how you advance well-being,

ასევე იმ ცოდნით თუ, როგორ მიიღწეს კეთილდღეობა,

that if we combine those insights

თუ ჩვენ გავაერთიანებთ ამ ყველაფერს

of giving power to people, and using information to make that possible,

და მივცემთ ხალხს ინფორმაციის მეშვეობით ძალაუფლებას, ეს ყველაფერი შესაძლებელი გახდება

and using the insight of going with the grain of human nature,

და თუ ასევე გამოვიყენებთ ადამიანის ბუნებას

while at the same time, understanding why people behave in the way they do,

და ცოდნას ადამიანის ქცევების შესახებ

it is a dream more easy to realize today

ამ ოცნების განხორციელება დღეს არის რეალური,

than it was when it was made in that beautiful speech 40 years ago.

ვიდერე 40 წლის წინ, როცა შედგა ეს შესანიშნავი გამოსვლა.

Thank you.

მადლობთ.

(Applause)

(აპლოდისმენტები.)