David Cameron: The next age of government

Tłumaczenie: Bartłomiej Szóstak Korekta: Marcin Kasiak

Someone once said that politics is, of course, "showbiz for ugly people."

Ktoś kiedyś powiedział, że "polityka to showbiznes dla brzydkich ludzi."

So, on that basis, I feel like I've really arrived.

W związku z tym, sądzę że jestem na właściwym miejscu.

The other thing to think of is what an honor it is, as a politician,

Kolejną sprawą do przemyślenia jest to, jaki to zaszczyt będąc politykiem

to give a TED talk, particularly here in the U.K.,

wygłaszać "TED talk", szczególnie tu - w Wielkiej Brytanii,

where the reputation of politics, with the expenses scandal, has sunk so low.

gdzie przez skandale związane z wydatkami publicznymi, reputacja sięgnęła dna.

There was even a story recently that scientists had thought about

Słyszałem nawet ostatnio historię, że naukowcy myśleli nad zastąpieniem

actually replacing rats in their experiments with politicians.

szczurów doświadczalnych politykami.

And someone asked,"Why?"

Ktoś mógłby spytać: "Dlaczego?"

and they said, "Well, there's no shortage of politicians,

a naukowcy na to: "Ponieważ polityków nigdy nie zabraknie.

no one really minds what happens to them

Nikogo tak naprawdę nie obchodzi co się z nimi stanie.

and, after all, there are some things that rats just won't do."

I mimo wszystko, jest parę rzeczy, których szczury na pewno nie zrobią."

(Laughter)

(Śmiech)

Now, I know you all love data, so I'm starting with a data-rich slide.

A więc, wiem że wszyscy uwielbiacie dane, dlatego zacznę od przepełnionego danymi slajdu.

This, I think, is the most important fact to bear in mind

To, według mnie, jest najważniejsza rzecz, którą należy wziąć pod uwagę

in British politics or American politics,

w polityce brytyjskiej lub amerykańskiej.

and that is: We have run out of money.

Mianowicie skończyły nam się pieniądze.

We have vast budget deficits.

Mamy ogromne deficyty budżetowe.

This is my global public debt clock,

A oto mój zegar mierzący globalne zadłużenie publiczne

and, as you can see, it's 32 trillion and counting.

i jak widzicie, wskazuje on dług w wysokości 32 trylionów i cały czas rośnie.

And I think what this leads to

Według mnie prowadzi to

is a very simple recognition,

do prostej konkluzji,

that there's one question in politics at the moment above all other,

że istnieje w polityce kwestia ważniejsza niż wszystkie inne,

and it's this one: How do we make things better without spending more money?

a jest nią: Jak coś polepszyć bez zwiększania wydatków?

Because there isn't going to be a lot of money to improve public services,

Bo na pewno nie będzie, jak twierdzą politycy, więcej pieniędzy na

or to improve government, or to improve so many of the things

instytucje publiczne lub polepszenie funkcjonowania rządu

that politicians talk about.

i wielu innych rzeczy.

So what follows from that is that if you think it's all about money --

Wniosek: jeśli uważacie, że to wszystko przez pieniądze,

you can only measure success in public services

a jedynym sposobem zmierzenia sukcesu instytucji publicznych

in health care and education and policing by spending more money,

w tym opieki zdrowotnej, edukacji i utrzymywania porządku wydając pieniądze,

you can only measure progress by spending money --

postęp może by zmierzony tylko przez kolejne wydatki

you're going to have a pretty miserable time.

- czekają was ciężkie czasy.

But if you think a whole lot of other things matter that lead up to well being --

Ale jeśli uważacie, że ma znaczenie wiele innych rzeczy, prowadzących do dobrobytu,

things like your family relationships, friendship, community, values --

takich jak rodzina, znajomi, społeczeństwo, wartości,

then, actually, this is an incredibly exciting time to be in politics.

to jest to niesamowicie ekscytująca pora na zaangażowanie się w politykę.

And the really simple argument I want to make tonight,

Chciałbym dziś postawić prostą tezę,

the really straightforward argument is this:

argument bardzo do rzeczy.

That if we combine the right political philosophy, the right political thinking,

Jeśli weźmiemy odpowiednią ideę polityczną, odpowiedni sposób politycznego myślenia,

with the incredible information revolution that has taken place,

wraz z niesamowitą rewolucją informacyjną, jaka miała miejsce

and that all of you know so much more about than I do,

i to że wy wszyscy razem wiecie więcej niż ja,

I think there's an incredible opportunity to actually remake politics,

sądzę, że jest niesamowita okazja by naprawdę dokonać zmain w polityce,

remake government, remake public services,

rządzie i instytucjach publicznych,

and achieve what's up on that slide, which is a big increase in our well-being.

i osiągnąć to co widzicie na slajdzie, co jest dużym wzrostem naszego dobrobytu.

That's the argument I want to make tonight.

To jest właśnie teza, jaką chcę dziś postawić.

So, starting with the political philosophy.

A więc, zacznijmy od filozofii politycznej.

Now I'm not saying for a minute that British Conservatives have all the answers.

Nie mówię, że brytyjska Partia Konserwatywna ma odpowiedzi na wszystkie pytania.

Of course we don't.

Oczywiście nie mamy.

But there are two things at heart that I think drive a conservative philosophy

Ale są w sercu dwie takie rzeczy, które napędzają filozofię konserwatywną

that are really relevant to this whole debate.

i są bardzo ważne w całej tej debacie.

The first is this: We believe that if you give people

Po pierwsze, wierzymy że jeżeli da się ludziom

more power and control over their lives,

więcej władzy i kontroli nad ich życiem,

if you give people more choice,

jeżeli da się ludziom większy wybór,

if you put them in the driving seat,

jeżeli posadzi się ich za sterami

then actually, you can create a stronger and better society.

wtedy, będzie można stworzyć mocniejsze i lepsze społeczeństwo.

And if you marry this fact with the incredible abundance

Jeśli weźmiemy to oraz niewyobrażalny ogrom informacji

of information that we have in our world today,

otaczającego nas świata,

I think you can completely, as I've said,

myślę, że będziecie w stanie, jak już mówiłem,

remake politics, remake government, remake your public services.

zmienić politykę, rząd i instytucje pożytku publicznego.

The second thing we believe is we believe in going with the grain of human nature.

Drugą rzeczą, według nas, jest postępowanie w zgodzie z naturą ludzką.

Politics and politicians will only succeed

Polityka i politycy odniosą sukces tylko wtedy

if they actually try and treat with people as they are,

gdy będą traktować ludzi takimi jakimi są,

rather than as they would like them to be.

a nie takimi jakimi chcieliby żeby byli.

Now, if you combine this very simple, very conservative thought --

A więc, jeśli połączycie tą nader prostą, bardzo konserwatywną myśl --

go with the grain of human nature --

postępuj w zgodzie z naturą ludzką --

with all the advances in behavioral economics,

ze wszystkimi postępami w ekonomii behawioralnej,

some of which we were just hearing about,

o niektórych z nich wiemy tylko ze słyszenia,

again, I think we can achieve a real increase in well-being,

powtarzam, będziemy mogli osiągnąć prawdziwą poprawę jakości życia,

in happiness, in a stronger society

w szczęściu, silniejszym społeczeństwie

without necessarily having to spend a whole lot more money.

także bez potrzeby wydawania większej ilości pieniędzy.

Now, why do I think now is the moment to make this argument?

Dlaczego uważam, że nadszedł odpowiedni moment na tę debatę?

Well, I'm afraid you're going to suffer a short, condensed history lesson

Tak więc niestety będziecie musieli wytrzymać krótką i skondensowaną lekcję historii,

about what I would say are the three passages of history:

na temat, że tak powiem, trzech okresów w historii:

the pre-bureaucratic age, the bureaucratic age

erze przedbiurokratycznej, biurokratycznej,

and what we now live in, which I think is a post-bureaucratic age.

i erze, w której właśnie żyjemy i która jest jak sądzę, erą postbiurokratyczną.

A simpler way of thinking of it

Można to również rozpatrywać w prostszy sposób

is that we have gone from a world of local control,

przeszliśmy przez czasy władzy lokalnej

then we went to a world of central control,

następnie władzy scentralizowanej,

and now we're in a world of people control.

a obecnie żyjemy w świecie, w którym władza leży w rękach ludzi.

Local power, central power, now, people power.

Władza lokalna, scentralizowana, a obecnie, władza w rękach ludzi.

Now, here is King Cnut, king a thousand years ago.

A teraz weźmy króla Knuta, który rządził tysiąc lat temu.

Thought he could turn back the waves; couldn't turn back the waves.

Wierzył, że potrafi zawrócić fale. Nie potrafił ich zawrócić.

Couldn't actually turn back very much,

W sumie to nie mógł zawrócić czegokolwiek,

because if you were king a thousand years ago,

ponieważ dla króla tysiąc lat temu

while it still took hours and hours and weeks and weeks to traverse your own country,

kiedy przemierzenie własnego kraju zabierało tygodnie

there wasn't much you were in charge of.

nie było zbyt wiele do rządzenia

You weren't in charge of policing, justice, education, health, welfare.

Nie miało się na głowie utrzymywyania porządku, wymiaru sprawiedliwości, edukacji, służby zdrowia, dobrobytu obywateli.

You could just about go to war and that was about it.

Można buło tylko iść na wojnę, i tyle.

This was the pre-bureaucratic age,

To była era przedbiurokratyczna,

an age in which everything had to be local.

w której wszystko musiało odbywać się na szczeblu lokalnym.

You had to have local control because there was no nationally-available information

Trzeba było mieć kontrolę lokalną, bo nie było ogólnie dostępnych informacji

because travel was so restricted.

a przemieszczanie się było bardzo ograniczone.

So this was the pre-bureaucratic age.

A więc to była era przedbiurokratyczna.

Next part of the cold history lesson,

Kolejna część historii

the lovely picture of the British Industrial Revolution.

to przepiękny obraz brytyjskiej rewolucji przemysłowej.

Suddenly, all sorts of transport, travel information were possible,

Nagle wszelkie typy transportu, podróżowania, informacji stały się możliwe,

and this gave birth to, what I like to call, the bureaucratic age.

a to dało początek erze biurokracji.

And hopefully this slide is going to morph beautifully. There we are.

Mam nadzieję, że ten slajd ładnie się wyświetli. O, właśnie tak.

Suddenly, you have the big, strong, central state.

Nagle mamy duże, silne, centralnie sterowane państwo.

It was able -- but only it was able -- to organize

Tylko państwo mogło zorganizować

health care, education, policing, justice.

opiekę zdrowotną, edukację, utrzymywanie porządku, wymiar sprawiedliwości.

And it was a world of, as I say, not local power, but now central power.

I był to świat, że tak powiem, nie władzy lokalnej, lecz centralnej

It had sucked all that power up from the localities.

Państwo przejęło całą władzę z terenów lokalnych.

It was able to do that itself.

Poradziło sobie samo.

The next great stage, which all of you are so familiar with:

Kolejny wielki etap, który wszyscy znacie,

the massive information revolution.

to wielka rewolucja informacyjna.

Just consider this one fact:

Rozważcie jedną rzecz.

One hundred years ago, sending these 10 words cost 50 dollars.

100 lat temu, wysłanie 10 słów kosztowało 50 dolarów.

Right now, here we are linked up to Long Beach and everywhere else,

Obecnie, jesteśmy połączeniu z Long Beach i z każdym innym miejscem,

and all these secret locations for a fraction of that cost,

a wszystko to za ułamek tej ceny.

and we can send and receive huge quantities of information

Możemy wymieniać ogromne ilości informacji

without it costing anything.

bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów.

So we're now living in a post-bureaucratic age,

A więc żyjemy w erze postbiurokratycznej,

where genuine people power is possible.

gdzie możliwa jest prawdziwa władza ludzi.

Now, what does this mean for our politics,

Jakie ma to znaczenie dla naszych polityków,

for our public services, for our government?

instytucji publicznych i rządu?

Well I can't, in the time I've got, give huge numbers of examples,

W czasie, który mi pozostał, niestety nie mogę przedstawić zbyt wielu przykładów,

but let me just give a few of the ways that life can change.

ale pozwólcie mi przytoczyć kilka sposobów zmiany dotychczasowego życia.

And this is so obvious, in a way, because

W pewnym sensie, jest to banalnie proste, ponieważ

you think about how all of you have changed

pomyślcie jak się zmieniliśmy

the way we shop, the way we travel, the way that business is done.

jak robimy zakupy, podróżujemy, jak załatwiamy interesy.

That is already happened; the information and Internet revolution

To już się stało; rewolucja informacyjna i internetowa

has actually gone all the way through our societies in so many different ways,

miała miejsce na wielu płaszczyznach,

but it hasn't, in every way, yet touched our government.

ale nie dotarła jeszcze do naszego rządu.

So, how could this happen?

Jak mogłoby do tego dojść?

Well, I think there are three chief ways that it should make an enormous difference:

Uważam, że są trzy sposoby na osiągnięcie tego - znaczna zmiana

in transparency, in greater choice and in accountability,

w jawności, większym wyborze i odpowiedzialności,

in giving us that genuine people power.

w obdarzeniu nas prawdziwą władzą.

If we take transparency, here is one of my favorite websites,

Weźmy jawność - oto jedna z moich ulubionych stron,

the Missouri Accountability Portal.

Surrey Accountability Portal.

In the old days, only the government could hold the information,

W przeszłości, tylko rząd posiadał informację,

and only a few elected people could try and grab that information

i tylko niewielu wybranych mogło próbować ją przejąć

and question it and challenge it.

poddać w wątpliwość lub się jej sprzeciwić.

Now here, on one website, one state in America,

A dziś, na jednej ze stron, jeden ze stanów USA,

every single dollar spent by that government

a każdy dolar wydany przez rząd

is searchable, is analyzable, is checkable.

jest do wytropienia, przeanalizowania i sprawdzenia.

Think of the huge change that means:

Pomyślcie jaką jest to ogromną zmianą.

Any business that wants to bid for a government contract

Każda firma starająca się o kontrakt od rządu

can see what currently is being spent.

może sprawdzić bieżące wydatki.

Anyone thinking, "I could do that service better, I could deliver it cheaper,"

Każdy kto uważa, że mógłby dostarczyć lepszych usług, usług tańszych,

it's all available there.

wszystko jest tam dostępne.

We have only, in government and in politics,

Rząd i polityka

started to scratch the surface of what people are doing in the commercial world

dopiero dociera do istoty tego, co ludzie robią w świecie biznesu

with the information revolution.

z rewolucją informacyjną.

So, complete transparency will make a huge difference.

Tak więc, pełna jawność będzie mieć ogromne znaczenie.

In this country, if we win the election,

W tym kraju, jeśli zwyciężymy w wyborach,

we are going to make all government spending over 25,000 pounds

zamierzamy zrobić wszystkie wydatki powyżej £25 000

transparent and available online, searchable for anyone to see.

jawnymi i dostępnymi online. Każdy będzie mógł je odnaleźć.

We're going to make every contract -- we're announcing this today --

Każdy kontrakt, ogłaszamy to w dniu dzisiejszym,

available on the Internet so anyone can see

będzie dostępny w internecie, tak by każdy mógł sprawdzić

what the terms are, what the conditions are,

warunki i założenia

driving huge value for money,

kontraktów, z których uzyskiwane są duże sumy,

but also huge increases, I believe, in well-being as well.

ale również, jak sądzę, duża poprawa jakości życia.

Choice. Now you all shop online, compare online, do everything online,

Wybór. Wszyscy robicie zakupy online, porównujecie ceny, wszystko robicie online,

and yet this revolution has hardly touched the surface

a rewolucja informacyjna ledwie dopiero dotarła

of public services like education, or health care or policing,

do instytucji związanych z edukacją, opieką zdrowotną, porządkiem publicznym.

and you're going to see this change massively.

To wszystko przejdzie ogromne zmiany.

We should be making this change

Powinniśmy dokonać tych zmian

with the information revolution in our country,

podczas rewolucji informacyjnej w naszym kraju,

with searchable health sites, so you can see what operations work out properly,

na stronach służby zdrowia, tak by można było sprawdzić jakie operacje kończą się sukcesem,

what records doctors have, the cleanliness of hospitals,

jakie rejestry prowadzą lekarze, jakie warunki sanitarne panują w szpitalach,

who does best at infection control --

który szpital najlepiej radzi sobie z kontrolą zakażeń,

all of the information that would once be locked in the Department of Health

czyli wszelkie informacje, które będą gromadzone przez Ministerstwo Zdrowia,

is now available for all of us to see.

są już dostępne dla wszystkich online.

And the third of these big changes: accountability.

I trzecia z wielkich zmian, odpowiedzialność.

This, I think, is a huge change.

To, jak sądzę, jest wielka zmiana.

It is a crime map. This is a crime map from Chicago.

To jest mapa przestępstw z Chicago.

So, instead of having a situation where only the police have the information

Więc zamiast sytuacji, kiedy tylko policja dysponuje informacjami na temat

about which crimes are committed where,

gdzie jakie przestępstwa są popełniane,

and we have to employ people in government

i zamiast zatrudniania ludzi w rządzie

to try and hold the police to account,

do nadzorowania policji,

suddenly, we've got this vast opportunity for people power,

nagle mamy możliwość, jako obywatele,

where we, as citizens, can see what crimes are being committed --

samodzielnie sprawdzić jakie przestępstwa są popełniane,

where, when and by whom --

gdzie, kiedy i przez kogo.

and we can hold the police to account.

i możemy kontrolować policję.

And you can see this looks a bit like a chef's hat,

I widzimy tu, wygląda trochę jak czapka kucharza,

but actually that's an assault, the one in blue.

ale jest to napad, ten na niebiesko.

You can see what crime is committed where,

Widzimy jakie przestępstwo gdzie jest popełnianie,

and you have the opportunity to hold your police force to account.

i mamy okazję egzekwować odpowiedzialność policji.

So those three ways -- transparency, accountability and choice --

A więc te trzy drogi, jawność, odpowiedzialność i wybór,

will make a huge difference.

będą miały ogromne znaczenie.

Now I also said the other principle

Wspomniałem również inną regułę,

that I think we should work on is understanding of people,

nad którą, uważam, powinniśmy popracować - jest nią zrozumienie ludzi,

is recognizing that going with the grain of human nature

dostrzeżenie, że postępowanie w zgodzie z naturą ludzką

you can achieve so much more.

pozwoli osiągnąć więcej.

Now, we're got a huge revolution in understanding

Przechodzimy właśnie wielką rewolucję w rozumieniu

of why people behave in the way that they do,

dlaczego ludzie zachowują się tak, a nie inaczej,

and a great opportunity to put that knowledge and information to greater use.

i mamy wielką okazję zrobić dobry użytek z tej wiedzy.

We're working with some of these people.

Pracujemy z niektórymi z tych ludzi.

We're being advised by some of these people, as was said,

Jak już wspomniałem, wielu z tych ludzi udzielało nam porad,

to try and bring all the experience to book.

odnośnie wyciągnięcia odpowiednich wniosków z tego doświadczenia.

Let me just give you one example that I think is incredibly simple, and I love.

Pozwolę sobie przytoczyć przykład, który według mnie jest niezwykle prosty i bardzo mi się podoba.

We want to get people to be more energy efficient.

Chcemy by ludzie zaczęli oszczędzać energię.

Why? It cuts fuel poverty, it cuts their bills,

Dlaczego? Ogranicza to ubóstwo energetyczne, zmniejsza rachunki,

and it cuts carbon emissions at the same time.

i tym samym, redukuje emisję węgla.

How do you do it?

Jak to robimy?

Well, we've had government information campaigns over the years

Na przestrzeni lat miały miejsce rządowe kampanie informacyjne

when they tell you to switch off the lights when you leave the home.

mówiące aby wyłączać światło jak się wychodzi z domu.

We even had -- one government minister once told us to

Raz, nawet jeden z ministrów powiedział

brush our teeth in the dark.

żebyśmy myli zęby po ciemku.

I don't think they lasted very long.

Nie przetrwały one zbyt długo.

Look at what this does. This is a simple piece of behavioral economics.

Spójrzcie jak to działa. Jest to prosty element ekonomii behawioralnej.

The best way to get someone to cut their electricity bill

Najlepszym sposobem na zmniejszenie czyichś rachunków za prąd

is to show them their own spending,

jest pokazanie ludziom ich wydatków,

to show them what their neighbors are spending,

pokazanie wydatków sąsiadów,

and then show what an energy conscious neighbor is spending.

i pokazanie wydatków sąsiada świadomie użytkującego energię.

That sort of behavioral economics

Ten rodzaj ekonomii behawioralnej

can transform people's behavior

może tak zmienić zachowanie ludzi,

in a way that all the bullying and all the information

jak nie zmieni przymus i wszystkie informacje

and all the badgering from a government cannot possibly achieve.

i wiercenie dziury w brzuchu przez rząd.

Other examples are recycling.

Innym przykładem jest recykling.

We all know we need to recycle more.

Wszyscy wiemy że musimy go więcej stosować.

How do we make it happen?

Jak to zrobić?

All the proof from America is that actually, if you pay people to recycle,

Patrząc na Amerykanów, gdyby płacić ludziom za stosowanie recyklingu,

if you give them a carrot rather than a stick,

jeśli dać im marchewkę zamiast kija,

you can transform their behavior.

może w ten sposób zmienić ich zachowanie.

So what does all this add up to?

Więc do czego to wszystko prowadzi?

Here are my two favorite U.S. speeches of the last 50 years.

Oto dwie moje ulubione amerykańskie przemowy z ostatnich 50 lat.

Obviously, here we have JFK with that incredibly simple

Oczywiście mamy tu Johna Fitzgeralda Kennedy'ego z nader prostym

and powerful formulation,

i mocnym sformułowaniem,

"Ask not what your country can do for you; ask what you can do for your country,"

"Nie pytajcie, co kraj może zrobić dla was; pytajcie, co wy możecie zrobić dla kraju,"

an incredibly noble sentiment.

niesamowicie szlachetne uczucie.

But when he made that speech, what could you do

Lecz kiedy wypowiadał te słowa, co można było zrobić

to build the stronger, better society?

by zbudować silniejsze i lepsze społeczeństwo?

You could fight for your country, you could die for your country,

Można było walczyć dla kraju, zginąć za kraj,

you could serve in your country's civil service,

odbyć służbę w służbie cywilnej,

but you didn't really have the information and the knowledge

nie mając tak naprawdę informacji i wiedzy

and the ability to help build the stronger society in the way that you do now.

i możliwości zbudowania silniejszego społeczeństwa w sposób jaki można by to zrobić obecnie.

And I think an even more wonderful speech,

Uważam, że jeszcze piękniejszą przemową,

which I'm going to read a big chunk of,

której dużą część zamierzam przeczytać,

which sums up what I said at the beginning

i która podsumowuje to, co mówiłem na początku

about believing there is more to life than money,

o wierze w to, że są w życiu ważniejsze rzeczy niż pieniądze,

and more that we should try and measure than money.

i oprócz pieniędzy jest wiele więcej rzeczy których powinniśmy spróbować.

And it is Robert Kennedy's beautiful description

i jest to piękny opis Roberta Kennedy'ego,

of why gross national product captures so little:

dlaczego tak niewiele składa się na produkt krajowy brutto.

It "does not allow for the health of our children,

"Nie bierze pod uwagę zdrowia naszych dzieci,

the quality of their education, or the joy of their play.

jakości ich kształcenia lub radości z zabawy.

It does not include the beauty of our poetry or the strength of our marriages,

Nie zawiera piękna poezji lub siły naszych małżeństw,

the intelligence of our public debate.

mądrości naszej debaty publicznej.

It measures neither our wit nor our courage,

Nie mierzy naszego rozumu, ani naszej odwagi,

neither our wisdom nor our learning,

ani mądrości i naszej nauki,

neither our compassion nor our devotion to our country.

ani naszego współczucia, ani oddania krajowi.

It measures everything, in short,

Pokrótce mierzy wszystko,

except that which makes life worthwhile."

oprócz tego, co czyni życie wartościowym."

Again, a sentiment that was so noble and beautifully put 40 years ago,

Uczucie, nader szlachetne i przepięknie ubrane w słowa 40 lat temu,

and a beautiful dream 40 years ago,

i piękny sen sprzed 40 lat,

but now with the huge advances in information technology,

teraz z ogromnymi osiągnięciami w technologii informacyjnej,

with the massive changes in behavioral economics,

z wielkimi zmianami w ekonomii behawioralnej,

with all that we know about how you advance well-being,

ze wszystkim co wiemy na temat poprawy jakości życia,

that if we combine those insights

jeśli połączymy te pojęcia,

of giving power to people, and using information to make that possible,

o dawaniu władzy ludziom, i używaniu w tym celu informacji,

and using the insight of going with the grain of human nature,

oraz praktyczne stosowanie pojęcia życia w zgodzie z ludzką naturą,

while at the same time, understanding why people behave in the way they do,

Tym samym rozumiejąc dlaczego ludzie zachowują się w sposób, w ajki się zachowują.

it is a dream more easy to realize today

Ten sen łatwiej jest zrealizować w dzisiejszych czasach

than it was when it was made in that beautiful speech 40 years ago.

niż 40 lat temu, gdy napisano to piękne przemówienie.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)