Sarah Kaminsky: My father the forger

Translator: federica bonaldi Reviewer: Thomas VANDENBOGAERDE

Translator: Gohar Khachatryan Reviewer: Arpiné Grigoryan

I am the daughter of a forger,

Ես կեղծարարի դուստր եմ,

not just any forger ...

ոչ պատահական կեղծարարի․․․

When you hear the word "forger," you often understand "mercenary."

Երբ դուք լսում եք «կեղծարար» բառը, դուք հաճախ մտածում եք «շահամոլություն»։

You understand "forged currency," "forged pictures."

Դուք մտածում եք «կեղծ դրամ», «կեղծ նկարներ»։

My father is no such man.

Իմ հայրը այդպիսի մարդ չէ։

For 30 years of his life,

Իր կյանքի 30 տարին

he made false papers --

նա փաստաթղթեր է կեղծել,

never for himself, always for other people,

ոչ իր համար, այլ միշտ ուրիշ մարդկանց համար,

and to come to the aid of the persecuted and the oppressed.

օգնելով ճնշվածներին ու հետապնդվողներին։

Let me introduce him.

Թույլ տվեք ներկայացնել նրան։

Here is my father at age 19.

Ահա իմ հայրը 19 տարեկանում։

It all began for him during World War II,

Ամեն բան սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ,

when at age 17 he found himself thrust

երբ 17 տարեկան հասակում նա հայտնվեց

into a forged documents workshop.

կեղծ փաստաթղթերի մի արտադրամասում։

He quickly became the false papers expert of the Resistance.

Նա շատ շուտ դարձավ կեղծ փաստաթղթերի մասնագետ։

And it's not a banal story --

Եվ սա ծեծված պատմություն չէ,

after the liberation he continued

ազատագրումից հետո նա շարունակեց

to make false papers until the '70s.

կեղծել փաստաթղթեր մինչև 70-ականները։

When I was a child

Երբ ես փոքր էի,

I knew nothing about this, of course.

ես սրա մասին ոչինչ չգիտեի։

This is me in the middle making faces.

Սա ես եմ, մեջտեղում, մենք դեմքերս ենք ծամածռում։

I grew up in the Paris suburbs

Ես մեծացել եմ Փարիզի արվարձաններում,

and I was the youngest of three children.

երեք երեխաներից ամենափոքրն էի։

I had a "normal" dad like everybody else,

Ես ունեի «նորմալ» հայրիկ, ինչպես մնացած բոլորը,

apart from the fact that he was 30 years older than ...

չհաշված այն փաստը, որ նա 30 տարով ավելի մեծ էր քան․․․

well, he was basically old enough to be my grandfather.

դե, նա տարիքով այնքան մեծ էր, որ կարող էր լինել իմ պապիկը։

Anyway, he was a photographer and a street educator,

Ինչևէ, նա լուսանկարիչ էր և դաստիարակ,

and he always taught us to obey the law very strictly.

և նա միշտ սովորեցնում էր մեզ խստորեն ենթարկվել օրենքին։

And, of course, he never talked about his past life

Եվ, իհարկե, նա երբեք չէր խոսում իր նախկին կյանքի մասին,

when he was a forger.

երբ նա կեղծարար էր։

There was, however, an incident I'm going to tell you about,

Այնուամենայնիվ, ես կպատմեմ մի դեպքի մասին,

that perhaps could have led me suspect something.

որը միգուցե պիտի ինձ մեջ կասկածներ հարուցեր։

I was in high school and got a bad grade,

Ես ավագ դպրոցում էի և վատ գնահատական էի ստացել,

a rare event for me,

դա հազվադեպ երևույթ էր ինձ համար,

so I decided to hide it from my parents.

ուստի ես որոշեցի թաքցնել այն իմ ծնողներից։

In order to do that, I set out to forge their signature.

Դա անելու համար, ես որոշեցի կեղծել իրենց ստորագրությունը։

I started working on my mother's signature,

Ես սկսեցի աշխատել իմ մոր ստորագրության վրա,

because my father's is absolutely impossible to forge.

քանի որ հայրիկիս ստորագրությունը անհնար էր կեղծել։

So, I got working. I took some sheets of paper

Այսպիսով, ես աշխատանքի անցա։ Վերցրեցի թուղթ

and started practicing, practicing, practicing,

և սկսեցի կեղծելու փորձեր անել,

until I reached what I thought was a steady hand,

մինչ ձեռքս բավարար վարժեցրեցի,

and went into action.

և անցա գործի։

Later, while checking my school bag,

Ավելի ուշ, դպրոցական պայուսակս ստուգելիս,

my mother got hold of my school assignment and immediately saw that the signature was forged.

մայրս տեսավ իմ դպրոցական առաջադրանքը և անմիջապես նկատեց կեղծ ստորագրությունը։

She yelled at me like she never had before.

Նա շատ խիստ բարկացավ ինձ վրա։

I went to hide in my bedroom, under the blankets,

Ես թաքնվեցի իմ սենյակում, վերմակի տակ,

and then I waited for my father to come back from work

և սկսեցի սպասել, կարելի է ասել, ահ ու սարսափով,

with, one could say, much apprehension.

մինչ իմ հայրը կվերադառնա աշխատանքից։

I heard him come in.

Ես լսեցի թե նա ինչպես ներս մտավ։

I remained under the blankets. He entered my room,

Ես մնացի վերմակի տակ։ Նա մտավ իմ սենյակ,

sat on the corner of the bed,

նստեց մահճակալի ծայրին,

and he was silent, so I pulled the blanket from my head,

նա լուռ էր, ուստի ես գլուխս հանեցի վերմակի տակից,

and when he saw me he started laughing.

և, երբ նա տեսավ ինձ, նա սկսեց ծիծաղել։

He was laughing so hard, he could not stop and he was holding my assignment in his hand.

Նա այնքան ուժեղ էր ծիծաղում, որ չէր կարող կանգնել, և նրա ձեռքում իմ առաջադրանքն էր։

Then he said, "But really, Sarah, you could have worked harder! Can't you see it's really too small?"

Հետո նա ասաց․ «Բայց իսկականից Սարա, դու կարող էիր ավելի ջանասիրաբար աշխատել։ Ինչ է, չե՞ս տեսնում, որ այն չափից փոքր է»։

Indeed, it's rather small.

Իրականում, այն շատ փոքր էր։

I was born in Algeria.

Ես ծնվել եմ Ալժիրում։

There I would hear people say my father was a "moudjahid"

Այնտեղ ես հաճախ լսում էի, թե ինչպես են մարդիկ ասում, որ իմ հայրը «մուջահիդ» է,

and that means "fighter."

և դա նշանակում է «մարտիկ»։

Later on, in France, I loved eavesdropping on grownups' conversations,

Ավելի ուշ, Ֆրանսիայում, ես սիրում էի ականջ դնել մեծերի խոսակցություններին,

and I would hear all sorts of stories about my father's previous life,

և լսում էի տարբեր տեսակի պատմություններ իմ հայրիկի նախկին կյանքի մասին,

especially that he had "done" World War II,

հատկապես այն մասին, որ նա Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ է «արել»,

that he had "done" the Algerian war.

որ նա Ալժիրի պատերազմ է «արել»։

And in my head I would be thinking that "doing" a war meant being a soldier.

Եվ ես մտածում էի, որ պատերազմ «անել» նշանակում է զինվոր լինել։

But knowing my father, and how he kept saying that he was a pacifist and non-violent,

Բայց իմանալով, որ իմ հայրը պացիֆիստ է և բռնությանը դեմ է,

I found it very hard to picture him with a helmet and gun.

ես շատ դժվարությամբ էի պատկերացնում նրան սաղավարտով և հրացանով։

And indeed, I was very far from the mark.

Եվ իրականում, ես շատ հեռու էի ճշմարտությունից։

One day, while my father was working on a file

Մի օր, երբ իմ հայրն աշխատում էր մի փաստաթղթի վրա,

for us to obtain French nationality,

որպեսզի մենք ձեռք բերենք ֆրանսիական ազգություն,

I happened to see some documents

ես պատահաբար տեսա որոշ փաստաթղթեր,

that caught my attention.

որոնք իմ ուշադրությունը գրավեցին։

These are real!

Սրանք իրական են։

These are mine, I was born an Argentinean.

Սրանք իմն են, ես ծնվել էի արգենտինացի։

But the document I happened to see

Բայց փաստաթուղթը, որը տեսել էի,

that would help us build a case for the authorities

որն օգնեց մեզ իշխանություններին դիմելիս,

was a document from the army

բանակից մի փաստաթուղթ էր,

that thanked my father for his work

որը շնորհակալություն էր հայտնում իմ հորը իր աշխատանքի համար

on behalf of the secret services.

գաղտնի ծառայությունների կողմից։

And then, suddenly, I went "wow!"

Ես ցնցված էի։

My father, a secret agent?

Իմ հայրը գաղտնի գործակա՞լ։

It was very James Bond.

Դա շատ նման էր Ջեյմս Բոնդի պատմություններին։

I wanted to ask him questions, which he didn't answer.

Ես ուզում էի նրանց հարցեր տալ, որոնց նա չպատասխանեց։

And later, I told myself that

Ավելի ուշ, ես ինքս ինձ ասացի,

one day I would have to question him.

որ մի օր կհարցաքաննեմ իրեն։

And then I became a mother and had a son,

Ապա, ես մայր դարձա և որդի ունեցա,

and finally decided it was time -- that he absolutely had to talk to us.

և վերջապես որոշեցի, որ ժամանակն է. նա պետք է անպատճառ խոսի մեզ հետ։

I had become a mother

Ես դարձել էի մայր,

and he was celebrating his 77th birthday,

իսկ նա նշում էր իր 77-րդ տարեդարձը,

and suddenly I was very, very afraid.

և հանկարծ ես շատ շատ վախեցա։

I feared he'd go

Ես վախեցա, որ նա կհեռանա,

and take his silences with him,

և իր հետ կտանի իր լռությունը

and take his secrets with him.

և իր գաղտնիքները։

I managed to convince him that it was important for us,

Ինձ հաջողվեց համոզել նրան, որ մեզ համար,

but possibly also for other people

և միգուցե նաև այլ մարդկանց համար, շատ կարևոր է,

that he shared his story.

որ նա պատմի իր պատմությունը։

He decided to tell it to me

Նա որոշեց պատմել այն ինձ,

and I made a book,

և ես գիրք գրեցի,

from which I'm going to read you some excerpts later.

որից մի փոքր մաս ավելի ուշ կընթերցեմ։

So, his story. My father was born in Argentina.

Ահա նրա պատմությունը։ Իմ հայրը ծնվել է Արգենտինայում։

His parents were of Russian descent.

Նրա ծնողները ծագումով ռուս էին։

The whole family came to settle in France in the '30s.

Նրա ամբողջ ընտանիքը 30-ականներին գաղթել էր Ֆրանսիա։

His parents were Jewish, Russian and above all, very poor.

Նրա ծնողները հրեա և ռուս էին, և բացի դրանից, շատ աղքատ։

So at the age of 14 my father had to work.

Ուստի, 14 տարեկան հասակում, հայրս ստիպված էր աշխատել։

And with his only diploma,

Եվ իր միակ վկայականով,

his primary education certificate,

նախնական կրթության ատեստատով,

he found himself working at a dyer - dry cleaner.

նա գտավ ներկարարի աշխատանք, քիմիական մաքրման կետում։

That's where he discovered something totally magical,

Հենց այնտեղ նա հայտնաբարեց մի հրաշալի բան,

and when he talks about it, it's fascinating --

և երբ նա խոսում է դրա մասին, դա այնքան դյութիչ է,

it's the magic of dyeing chemistry.

դա գույն փոխելու քիմիական հրաշքն է։

During that time the war was happening

Այդ ընթացքում պատերազմ էր տեղի ունենում,

and his mother was killed when he was 15.

և իր մայրը մահացավ, երբ նա 15 տարեկան էր։

This coincided with the time when

Դա համընկավ այն ժամանակահատվածի հետ,

he threw himself body and soul into chemistry

երբ նա մարմնով և հոգով ամբողջությամբ տրվեց քիմիային,

because it was the only consolation for his sadness.

որովհետև դա նրա միակ սփոփանքն էր։

All day he would ask many questions to his boss

Ամբողջ օրը նա հարցեր էր տալիս իր տնօրենին,

to learn, to accumulate more and more knowledge,

որպեսզի նոր բան սովորի և ավելի շատ գիտելիք ձեռք բերի,

and at night, when no one was looking,

իսկ գիշերները, երբ ոչ ոք չկար,

he'd put his experience to practice.

նա փորձեր էր կատարում։

He was mostly interested in ink bleaching.

Նրան հիմնականում հետաքրքրում էր թանաքի գունաթափումը։

All this to tell you

Այս ամենն ասում եմ, որ իմանաք,

that if my father became a forger, actually,

որ հայրս դարձել է կեղծարար,

it was almost by accident.

պատահականորեն։

His family was Jewish, so they were hounded.

Նրա ընտանիքը հրեական ծագում ուներ, ուստի նրանց հետապնդում էին։

Finally they were all arrested and taken to the Drancy camp

Վերջ ի վերջո նրանք ձեռբակալվեցին և տեղափոխվեցին Դրենսի ճամբար,

and they managed to get out at the last minute thanks to their Argentinean papers.

բայց նրանց հաջողվեց այնտեղից դուրս գալ ի շնորհիվ իրենց արգենտինական փաստաթղթերի։

Well, they were out,

Դե, նրանց հաջողվեց դուրս գալ,

but they were always in danger. The big "Jew" stamp was still on their papers.

բայց նրանց կյանքը վտանգված էր։ Նրանց փաստաթղերի վրա դրված էր «հրեա» կնիքը։

It was my grandfather who decided they needed false documents.

Իմ պապիկը որոշեց, որ նրանք կեղծ փաստաթղթերի կարիք ունեն։

My father had been instilled with such respect for the law

Հայրս լցված էր օրենքի հանդեպ այնպիսի հարգանքով,

that although he was being persecuted,

որ չնայած նրանք հալածվում էին,

he'd never thought of false papers.

նա երբեք չէր մտածի փաստաթղթեր կեղծելու մասին։

But it was he who went to meet a man from the Resistance.

Բայց նա գնաց մի մարդու հետ հանդիպման։

In those times documents had hard covers,

Այդ ժամանակներում, փաստաթղթերը հաստ կազմ ունեին,

they were filled in by hand,

նրանք ձեռքով էին լրացվում,

and they stated your job.

և այնտեղ նշվում էր ձեր աշխատանքը։

In order to survive, he needed

Կենդանի մնալու համար, նա պետք է աշխատեր։

to be working. He asked the man

Նա խնդրեց այդ մարդուն

to write "dyer."

լրացնել «ներկարար»։

Suddenly the man looked very, very interested.

Հանկարծակիորեն, մարդը մեծ հետաքրքրությամբ նայեց իր վրա։

As a "dyer," do you know how to bleach ink marks?

Որպես «ներկարար», գիտե՞ս արդյոք, թե ինչպես գունաթափել թանաքի հետքերը։

Of course he knew.

Իհարկե նա գիտեր։

And suddenly the man started explaining that

Եվ անսպասելիորեն այդ մարդը սկսեց բացատրել,

actually the whole Resistance had a huge problem:

որ իրենց շարժումը մի մեծ խնդիր ունի,

even the top experts

նույնիսկ ամենալավ մասնագետները

could not manage to bleach an ink, called "indelible,"

չեն կարողանում գունաթափել «անջնջելի» անուն կրող թանաքը,

the "Waterman" blue ink.

Waterman կապույտ թանաքը։

And my father immediately replied that he knew exactly

Իմ հայրն անմիջապես պատասխանեց, որ նա գիտի,

how to bleach it.

թե ինչպես գունաթափել այն։

Now, of course, the man was very impressed with this young man of 17

Իհարկե, այդ մարդը շատ տպավորված էր 17 տարեկան երիտասարդով,

who could immediately give him the formula, so he recruited him.

ով անմիջապես տվեց նրանց գունաթափման բանաձևը, և նա աշխատանքի վերցրեց հորս։

And actually, without knowing it, my father had invented something

Եվ իրականում, առանց իմանալու, իմ հայրը հայտնագործեց մի բան,

we can find in every schoolchild's pencil case:

որը կարող ենք գտնել յուրաքանչյուր դպրոցականի մատիտների տուփի մեջ,

the so-called "correction pen."

այն է՝ այսպես կոչված «ուղղումներ անելու գրիչը»։

(Applause)

(Ծափահարություններ)

But it was only the beginning.

Բայց դա միայն սկիզբն էր։

That's my father.

Սա իմ հայրն է։

As soon as he got to the lab,

Լաբում հայտնվելուց հետո,

even though he was the youngest,

չնայած նրան, որ նա ամենաերիտասարդն էր,

he immediately saw that there was a problem with the making of forged documents.

հայրս անմիջապես հասկացավ, որ փաստաթղթեր կեղծելու գործում, իրենք խնդիր ունեն։

All the movements stopped at falsifying.

Բոլոր շարժումները դադարել էին փաստաթղթեր կեղծել։

But demand was ever-growing

Սակայն դրա պահանջարկը գնալով աճում էր,

and it was difficult to tamper with existing documents.

իսկ առկա փաստաթղթերով շատ դժվար էր կեղծիքներ անել։

He told himself it was necessary to make them from scratch.

Նա ասաց ինքն իրեն, որ անհրաժեշտ է ստեղծել դրանք զրոյից։

He started a press. He started photoengraving.

Նա տպարան բացեց։ Սկսեց լուսանկարներ փորագրել։

He started making rubber stamps.

Նա սկսեց ռետինե կնիքներ պատրաստել։

He started inventing all kind of things --

Նա սկսեց ամեն տեսակի բաներ հայտնագործել,

with some materials he invented a centrifuge using a bicycle wheel.

որոշ նյութեր կիրառելով նա հայտնագործեց հեծանիվի անիվ օգտագործող ցենտրիֆուգա։

Anyway, he had to do all this

Ինչևէ, նա ստիպված էր անել այս ամենը,

because he was completely obsessed with output.

քանի որ նա ամբողջովին տարված էր արդյունքով։

He had made a simple calculation:

Նա մի պարզ թվաբանություն արեց․

In one hour he could make 30 forged documents.

մեկ ժամում նա կարողանում էր կեղծել 30 փաստաթուղթ։

If he slept one hour, 30 people would die.

Եթե նա քներ մեկ ժամ, 30 հոգի կմահանար։

This sense of

Այլ մարդկանց կյանքի համար

responsibility for other people's lives when he was just 17 --

17 տարեկանում պատասխանատվության այդ զգացումը,

and also his guilt for being a survivor,

ինչպես նաև մեղքի զգացումը,

since he had escaped the camp when his friends had not --

որ նա կարողացել է փախչել ճամբարից, իսկ իր ընկերները՝ ոչ,

stayed with him all his life.

մնացել է իր հետ իր ողջ կյանքի ընթացքում։

And this is maybe what explains why, for 30 years,

Եվ միգուցե դա բացատրում է, թե ինչու նա 30 տարի

he continued to make false papers

շարունակել է փաստաթղթեր կեղծել

at the expense of all kinds of sacrifices.

բոլոր տեսակի զոհաբերությունների գնալով։

I'd like to talk about those sacrifices,

Ես ուզում եմ խոսել այդ զոհաբերությունների մասին,

because there were many.

որովհետև դրանք շատ էին։

There were obviously financial sacrifices

Ակնհայտորեն կային ֆինանսական զոհաբերություններ,

because he always refused to be paid.

որովհետև նա միշտ հրաժարվում էր վճարից:

To him, being paid would have meant being a mercenary.

Նրա կողմից գումար ստանալը դիտվում էր որպես շահամոլություն:

If he had accepted payment,

Եթե նա վճար ընդուներ,

he wouldn't be able to say "yes" or "no"

նա ի վիճակի չէր լինի ասել ոչ,

depending on what he deemed a just or unjust cause.

եթե դեպքն արդար չլիներ:

So he was a photographer by day,

Այսպիսով, օրվա ընթացքում նա լուսանկարիչ էր,

and a forger by night for 30 years.

իսկ գիշերները` կեղծարար 30 տարիների ընթացքում:

He was broke all of the time.

Նա երբեք գումար չուներ:

Then there were the emotional sacrifices:

Բացի դրանից կային նաև էմոցիոնալ զոհաբերություններ:

How can one live with a woman while having so many secrets?

Ինչպե՞ս կարելի է ապրել մի կնոջ հետ, երբ այդքան շատ գաղտնիք ունես:

How can one explain what one does at night in the lab, every single night?

Ինչպե՞ս կարելի է բացատրել, թե ինչ ես անում յուրաքանչյուր գիշեր լաբում:

Of course, there was another kind of sacrifice

Իհարկե, կար նաև մի այլ տեսակ զոհաբերություն,

involving his family that I understood much later.

որը ներառում էր իր ընտանիքը և որը ես հասկացա շատ ավելի ուշ:

One day my father introduced me to my sister.

Մի օր հայրս ներկայացրեց ինձ իմ քրոջը:

He also explained to me that I had a brother, too,

Նա բացատրեց նաև, որ ես եղբայր էլ ունեմ,

and the first time I saw them I must have been three or four,

և առաջին անգամ երբ հանդիպեցի իրենց ես երեք կամ չորս տարեկան էի,

and they were 30 years older than me.

իսկ նրանք 30 տարով մեծ էին ինձանից:

They are both in their sixties now.

Հիմա նրանք երկուսն էլ մոտ վաթսուն տարեկան են:

In order to write the book,

Գիրքը գրելու համար,

I asked my sister questions. I wanted to know who my father was,

ես քրոջս հարցեր էի տալիս: Ես ուզում էի իմանալ, թե ով է եղել իմ հայրը,

who was the father she had known.

հայրը, որին նա գիտեր։

She explained that the father that she'd had

Նա բացատրեց, որ հայրը, որին նա գիտեր,

would tell them he'd come and pick them up on Sunday to go for a walk.

ասում էր իրենց, որ կգա իրենց հետևից կիրակի օրը և նրանք կգնան զբոսանքի։

They would get all dressed up and wait for him,

Նրանք հագնվում և սպասում էին նրան,

but he would almost never come.

բայց հայրս երբեք չէր գալիս։

He'd say, "I'll call." He wouldn't call.

Նա ասում էր․ «Ես կզանգեմ» և չէր զանգում։

And then he would not come.

Իսկ հետո չէր գալիս։

Then one day he totally disappeared.

Եվ ապա մի օր նա անհայտացավ:

Time passed,

Անցավ ժամանակ,

and they thought he had surely forgotten them,

և սկզբում նրանք մտածում էին, որ հայրս մոռացել է

at first.

իրենց մասին:

Then as time passed,

Ապա, ժամանակի հետ,

at the end of almost two years, they thought,

մոտ երկու տարի անց, նրանք մտածեցին,

"Well, perhaps our father has died."

«Դե, միգուցե մեր հայրը մահացել է»։

And then I understood

Այնուհետև ես հասկացա,

that asking my father so many questions

որ հորս այդքան հարց տալով,

was stirring up a whole past he probably didn't feel like talking about

ես հիշեցնում եմ իրեն անցյալը, որի մասին նա հավանաբար չի ցանկանում խոսել,

because it was painful.

քանի որ այն ցավոտ է:

And while my half brother and sister thought they'd been abandoned,

Եվ մինչ իմ եղբայրը և քույրը իրենց համարում էին լքված

orphaned,

և որբ,

my father was making false papers.

հայրս կեղծ փաստաթղթեր էր պատրաստում:

And if he did not tell them, it was of course to protect them.

Եվ եթե նա չէր ասում իրենց դրա մասին, դա միայն իրենց պաշտպանելու համար էր:

After the liberation he made false papers

Ազատագրումից հետո նա փաստաթղթեր էր կեղծում

to allow the survivors of concentration camps to immigrate to Palestine

թույլ տալու համար համակենտրոնացման ճամբարներից փրկվածներին գաղթել Պաղեստին,

before the creation of Israel.

մինչ Իսրայելի ստեղծումը։

And then, as he was a staunch anti-colonialist,

Դրանից հետո նա հավատարիմ հակա-գաղութական էր,

he made false papers for Algerians during the Algerian war.

նա կեղծում էր թղթեր ալժիրցիների համար` ալժիրական պատերազմի ժամանակ։

After the Algerian war,

Ալժիրական պատերազմից հետո,

at the heart of the international resistance movements,

միջազգային դիմադրողություն ցույց տվող շարժումների շրջանակներում

his name circulated

նրա անունը հայտնի դարձավ,

and the whole world came knocking at his door.

և ամբողջ աշխարհը թակեց նրա դուռը։

In Africa there were countries fighting for their independence:

Աֆրիկայում երկրները պայքարում էին իրենց անկախության համար,

Guinea, Guinea-Bissau, Angola.

Գվինեա, Գվինեա-Բիասսու, Անգոլա։

And then my father connected with Nelson Mandela's anti-apartheid party.

Այնուհետև իմ հայրը միացավ Նելսոն Մանդելայի ռասայական խտրականության դեմ կուսակցությանը։

He made false papers for persecuted black South Africans.

Նա փաստաթղթեր էր կեղծում սևամորթ հարավաֆրիկացիների համար, ովքեր հետապնդվում էին։

There was also Latin America.

Կար նաև Լատինական Ամերիկան։

My father helped those who resisted dictatorships

Հայրս օգնում էր նրանց, ովքեր դիմադրություն էին ցույց տալիս դիկտատուրաներին

in the Dominican Republic, Haiti,

Դոմինիկան հանրապետությունում, Հայիթիում,

and then it was the turn of Brazil, Argentina, Venezuela, El Salvador, Nicaragua,

այնուհետև հերթը հասավ Բրազիլիային, Արգենտինային, Էլ Սալվադորին, Նիկարագուային,

Colombia, Peru, Uruguay, Chile and Mexico.

Կոլումբիային, Պեռուին, Ուրուգվային, Չիլիին և Մեքսիկային։

Then there was the Vietnam War.

Այնուհետև սկսվեց Վիետնամի պատերազմը։

My father made false papers for the American deserters

Հայրս կեղծ փաստաթղթեր էր սարքում ամերիկացի դասալիքների համար,

who did not wish to take up arms against the Vietnamese.

ովքեր չէին ցանկանում պատերզմել վիետնամացիների հետ։

Europe was not spared either.

Եվրոպան նույնպես չխնայվեց։

My father made false papers for the dissidents

Հայրս կեղծ փաստաթղթեր է սարքել դասալիքների համար

against Franco in Spain, Salazar in Portugal,

Ֆրանկոյի դեմ Իսպանիայում, Սալազարի դեմ Պորտուգալիայում,

against the colonels' dictatorship in Greece,

գնդապետական դիկտատուրայի դեմ Հունաստանում,

and even in France.

և նույնիսկ Ֆրանսիայում։

There, just once, it happened in May of 1968.

Այնտեղ, դա պատահել է միայն մեկ անգամ, 1968 թ․-ի մայիսին։

My father watched, benevolently, of course,

Հայրս դիտում էր, ոչ առանց հիացմունքի,

the demonstrations of the month of May,

մայիսի ապստամբությունները,

but his heart was elsewhere, and so was his time

բայց նրա սիրտն այլ տեղ էր, ինչպես նաև նրա ժամանակը,

because he had over 15 countries to serve.

քանի որ նա սպասարկում էր ավելի քան 15 երկիր։

Once, though, he agreed to make false papers

Մի անգամ, սակայն, նա համաձայնվեց կեղծ փաստաթղթեր սարքել

for someone you might recognize.

մի մարդու համար, ում դուք միգուցե ճանաչեք։

(Laughter)

(Ծիծաղ)

He was much younger in those days,

Նա շատ ավելի երիտասարդ էր այն ժամանակ,

and my father agreed to make false papers

և հայրս համաձայնվեց կեղծել փաստաթղթերը,

to enable him to come back and speak at a meeting.

որպեսզի նա կարողանա վերադառնալ և ելույթ ունենալ մի հանդիպման ընթացքում։

He told me that those false papers were the most media-relevant

Նա ասաց ինձ, որ այդ կեղծ թղթերը լրատվության հետ ամենաշատ կապ

and the least useful he'd had to make in all his life.

և ամենաքիչ օգտակարությունն ունեին։

But, he agreed to do it,

Բայց նա համաձայնվեց կեղծել դրանք,

even though Daniel Cohn-Bendit's life was not in danger,

չնայած Դանիել Քոն-Բենդիտի կյանքն այլևս վտանգված չէր,

just because

զուտ այն պատճառով,

it was a good opportunity

որ դա հիանալի հնարավորություն էր

to mock the authorities,

իշխանություններին ծաղրել,

and to show them that there's nothing more porous than borders --

և ցույց տալ իրենց, որ սահմաններից ավելի ծակոտկեն բան չկա,

and that ideas have no borders.

և որ գաղափարները սահման չունեն։

All my childhood,

Իմ մանկության ընթացքում,

while my friends' dads would tell them Grimm's fairy tales,

երբ ընկերներիս հայրիկները Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ էին պատմում իրենց,

my father would tell me stories about very unassuming heroes

իմ հայրը պատմում էր ինձ շատ համեստ հերոսների մասին,

with unshakeable utopias

ովքեր անկոտրում երազանքներ ունեին,

who managed to make miracles.

և հրաշքներ էին գործում։

And those heroes did not need an army behind them.

Եվ այդ հերոսները իրենց մեջքի հետևում բանակների կարիք չունեին։

Anyhow, nobody would have followed them,

Ամեն դեպքում, նրանց ոչ մեկըչէր հետևի,

except for a handful [of] men and women of conviction and courage.

բացի մի քանի տղամարդկանցից ու կանանցից, ովքեր քաջ են ու համոզմունքների տեր։

I understood much later

Ես շատ ավելի ուշ հասկացա,

that actually it was his own story my father would tell me to get me to sleep.

որ հայրս իրականում իր սեփական պատմությունն էր պատմում ինձ։

I asked him whether, considering the sacrifices he had to make,

Ես հարցեցի նրան, որ հաշվի առնելով բոլոր զոհաբերությունները, որ նա ստիպված էր անել,

he ever had any regrets.

նա որևէ բանի համար զղջում է։

He said no.

Նա ասաց՝ ոչ։

He told me that he would have been unable

Նա ասաց, որ անկարող կլիներ

to witness or submit to injustice without doing anything.

անարդարության ականատես լինել և հնազանդվել՝ առանց որևէ բան անելու։

He was persuaded, and he's still convinced

Նա համոզված էր, և դեռ համոզված է,

that another world is possible --

որ հնարավոր է ուրիշ աշխարհ,

a world where no one would ever need a forger.

մի աշխարհ, որ կեղծարարների կարիք չի ունենա։

He's still dreaming about it.

Նա դեռ երազում է դրա մասին։

My father

Իմ հայրը

is here in the room today.

այսօր այս սենյակում է։

His name is Adolfo Kaminsky and I'm going to ask him to stand up.

Նրա անունը Ադոլֆո Կամինսկի է, և ես պիտի խնդրեմ, որ նա ոտքի բարձրանա։

(Applause)

(Ծափահարություններ)

Thank you.

Շնորհակալություն։