Nina Jablonski breaks the illusion of skin color

Translator: James Piton Reviewer: Toño del Barrio

Interese, Charles Darwin

Interestingly, Charles Darwin

was born a very lightly pigmented man,

naskiĝis kiel viro kun tre hele pigmentita haŭto,

in a moderately-to-darkly pigmented world.

en meze-ĝis-malhele pigmentita mondo.

Over the course of his life,

Dum sia vivo-daŭro,

Darwin had great privilege.

Darwin havis grandan privilegion.

He lived in a fairly wealthy home.

Li vivis en sufiĉe bonhava hejmo.

He was raised by very supportive and interested parents.

Li estis edukita de tre subtenemaj kaj interesataj gepatroj.

And when he was in his 20s

Kaj kiam li estis dudekkelkjara

he embarked upon a remarkable voyage on the ship the Beagle.

li enŝipiĝis por rimarkinda vojaĝo en la ŝipo "The Beagle".

And during the course of that voyage,

Kaj dum tiu vojaĝo

he saw remarkable things:

li vidis rimarkindajn aĵojn.

tremendous diversity of plants and animals, and humans.

Grandegan diversecon de plantaĵoj kaj bestoj kaj homoj.

And the observations that he made

Kaj la observoj, kiujn li faris

on that epic journey

dum tiu epopea vojaĝo

were to be eventually distilled

estis fine kompilitaj

into his wonderful book, "On the Origin of Species,"

en lian mirindan libron, "La Origino de Specioj",

published 150 years ago.

publikigita antaŭ 150 jaroj.

Now what is so interesting

Nu, kio estas tiel interesa

and to some, the extent, what's a bit infamous

kaj iasence kio estas iom malbonfama

about "The Origin of Species,"

pri "La Origino de Specioj"

is that there is only one line in it

estas tio, ke nur unu el ĝiaj linioj

about human evolution.

temas pri la homa evoluo.

"Light will be thrown on the origin of man

"La origino kaj historio de la homo

and his history."

estos lumigita".

It wasn't until much longer,

Nur post multe,

much later,

multe da tempo

that Darwin actually spoke

Darwin fakte parolis

and wrote about humans.

kaj skribis pri homoj.

Now in his years of

Nu, en siaj jaroj da

traveling on the Beagle,

vojaĝado en "The Beagle"

and from listening to the accounts

kaj aŭskultante la raportojn

or explorers and naturalists,

de esploristoj kaj natursciencistoj,

he knew that skin color

li sciis, ke haŭtkoloro

was one of the most important ways

estas unu el la plej gravaj manieroj

in which people varied.

laŭ kiuj la homoj varias.

And he was somewhat interested in the pattern of skin color.

Kaj li estis iom interesata en la tipoj de haŭtkoloro.

He knew that darkly pigmented peoples

Li sciis, ke malhele pigmentitaj homoj

were found close to the equator;

troviĝas proksime de la ekvatoro.

lightly pigmented peoples, like himself,

Hele pigmentitaj homoj, kiel li mem,

were found closer to the poles.

estis trovataj proksime de la polusoj.

So what did he make of all this?

Do kion li faris el ĉio ĉi?

Well he didn't write anything about it in The Origin of Species.

Bone, li skribis nenion pri ĝi en "La Origino de Specioj".

But much later, in 1871,

Sed multe pli poste, en 1871,

he did have something to say about it.

li havis ion por diri pri tio.

And it was quite curious. He said,

Kaj estas tre kurioze. Li diris

"Of all the differences between the races of men,

"El inter ĉiuj diferencoj inter homaj rasoj,

the color of the skin is the most conspicuous

la haŭtkoloro estas la plej evidenta

and one of the best marked."

kaj unu el la plej bone markitaj."

And he went on to say,

Kaj li plu diris

"These differences do not coincide

"Tiuj diferencoj ne koincidas

with corresponding differences in climate."

kun korespondaj diferencoj en la klimato."

So he had traveled all around.

Nu, li vojaĝis ĉien.

He had seen people of different colors

Li vidis homojn de malsamaj koloroj

living in different places.

vivantajn en malsamaj lokoj.

And yet he rejected the idea

Kaj eĉ tiel li forpuŝis la ideon

that human skin pigmentation

ke la homa haŭtpigmento

was related to the climate.

rilatas al la klimato.

If only Darwin lived today.

Se nur Darwin vivus nuntempe.

If only Darwin had NASA.

Se nur Darwin havus NASA-n.

Now, one of the wonderful things that NASA does

Nu, unu el la mirindaj aferoj, kiujn NASA faras

is it puts up a variety of satellites

estas la lanĉo de diversaj satelitoj,

that detect all sort of interesting things about our environment.

kiuj detektas ĉiujn specojn de interesaj aferoj pri nia medio.

And for many decades now

Kaj jam de multaj jardekoj

there have been a series of TOMS satellites

ekzistas serio de TOMS-satelitoj

that have collected data about the radiation of the Earth's surface.

kiuj kolektis datumojn pri radiado de la Tera surfaco.

The TOMS 7 satellite data, shown here,

La datumoj de satelito TOMS 7, tie ĉi prezentataj,

show the annual average

montras la averaĝan jaran

ultraviolet radiation at the Earth's surface.

transviolan radiadon en la Tera surfaco.

Now the really hot pink and red areas

Nu la vere intensaj rozkoloraj kaj ruĝaj areoj

are those parts of the world that receive the highest amounts

estas tiuj partoj de la mondo, kiuj ricevas la plej altajn kvantojn

of UV during the year.

da transviola radiado (ultraviola, UV) dum la jaro.

The incrementally cooler colors --

La laŭgrade pli malvarmaj koloroj,

blues, greens, yellows, and finally grays --

bluaj, verdaj, flavaj kaj fine grizaj,

indicate areas of much lower ultraviolet radiation.

indikas areojn de multe pli malalta transviola radiado.

What's significant to the story of human skin pigmentation

Kio estas signifoplena por la historio de la homa haŭtpigmento

is just how much of the Northern Hemisphere

estas kiom multe el la Norda Hemisfero

is in these cool gray zones.

estas en tiuj hele grizaj zonoj.

This has tremendous implications for our understanding

Tio havas gigantajn sekvojn por nia kompreno

of the evolution of human skin pigmentation.

pri la evoluado de la homa haŭtpigmento.

And what Darwin could not appreciate,

Kaj kion Darwin ne povis rimarki,

or didn't perhaps want to appreciate at the time,

aŭ eble li ne volis rimarki tiutempe,

is that there was a fundamental relationship

estas la esenca rilato

between the intensity of ultraviolet radiation

inter la intenseco de transviola radiado

and skin pigmentation.

kaj la haŭtpigmento.

And that skin pigmentation itself

Kaj ke haŭtpigmento mem

was a product of evolution.

estis rezulto de evoluo.

And so when we look at a map of skin color,

Kaj tial kiam ni rigardas mapon de haŭtkoloro

and predicted skin color, as we know it today,

kaj antaŭvidatan haŭtkoloron kiel ni konas ĝin nun,

what we see is a beautiful gradient

ni vidas belan varion

from the darkest skin pigmentations toward the equator,

de la plej malhelaj haŭtpigmentoj ĉe la Ekvatoro

and the lightest ones toward the poles.

ĝis la plej helaj proksimiĝante al la polusoj.

What's very, very important here

Kio estas tre, tre grava tie ĉi

is that the earliest humans

estas tio, ke la plej fruaj homoj

evolved in high-UV environments,

evoluis en medioj kun alta transviola radiado

in equatorial Africa.

en ekvatora Afriko.

The earliest members of our lineage,

La plej antikvaj membroj de nia linio,

the genus Homo, were darkly pigmented.

la genro Homo, estis malhele pigmentitaj.

And we all share this incredible heritage

Kaj ni ĉiuj kundividas tiun nekredeblan heredaĵon

of having originally been

esti en la komenco

darkly pigmented,

malhele pigmentitaj,

two million to one and half million years ago.

antaŭ inter du milionoj ĝis unu kaj duona miliono da jaroj.

Now what happened in our history?

Nu, kio okazis en nia historio?

Let's first look at the relationship

Ni unue rigardu la rilaton inter

of ultraviolet radiation to the Earth's surface.

transviola radiado kaj la tersurfaco.

In those early days of our evolution,

En tiuj fruaj tempoj de nia evoluado,

looking at the equator,

rigardante al la Ekvatoro,

we were bombarded by high levels of ultraviolet radiation.

ni estis bombarditaj de altaj nivelaj de transviola radiado.

The UVC, the most energetic type,

La transviola radiado C, la plej energia speco,

was occluded by the Earth's atmosphere.

estis kaŝita de la Tera atmosfero.

But UVB and UVA

Sed la radiadoj UV-B kaj UV-A

especially, came in unimpeded.

aparte venis libere.

UVB turns out to be incredibly important.

Okazas ke UV-B estas nekredeble grava.

It's very destructive,

Ĝi estas tre detrua.

but it also catalyzes the production of vitamin D in the skin,

Sed ĝi ankaŭ katalizas la produktadon de vitamino D en la haŭto.

vitamin D being a molecule that we very much need

Vitamino D estas molekulo tre multe bezonata

for our strong bones, the health of our immune system,

por niaj fortaj ostoj, la sano de nia imuna sistemo,

and myriad other important functions in our bodies.

kaj multegaj aliaj gravaj funkcioj en niaj korpoj.

So, living at the equator, we got

Do, vivante en la Ekvatoro, ni ekhavis

lots and lots of ultraviolet radiation

amason da transviola radiado

and the melanin --

kaj la melanino,

this wonderful, complex, ancient polymer

tiu mirinda, kompleksa, antikva polimera

compound in our skin --

komponaĵo de nia haŭto,

served as a superb natural sunscreen.

servis kiel grandioza natura sunkremo.

This polymer is amazing

Tiu polimero estas mirinda

because it's present in so many different organisms.

ĉar ĝi ĉeestas en tiel multaj malsamaj organismoj.

Melanin, in various forms, has probably been on the Earth

Melanino, en siaj diversaj formoj, probable estas sur la Tero

a billion years,

de unu miliardo da jaroj.

and has been recruited over and over again

Kaj ĝi estis kunvokita denove kaj denove

by evolution, as often happens.

por la evoluado, kiel ofte okazas.

Why change it if it works?

Kial ŝanĝi, se ĝi funkcias?

So melanin was recruited, in our lineage,

Tial melanino estis kunvokita, en nia linio,

and specifically in our earliest ancestors

kaj specife en nia plej fruaj antaŭuloj

evolving in Africa,

evoluantaj en Afriko,

to be a natural sunscreen.

por esti natura sunkremo.

Where it protected the body

En kiu ĝi ŝirmis la korpon

against the degradations of ultraviolet radiation,

kontraŭ la degenerado de transviola radiado,

the destruction, or damage to DNA,

la detruo aŭ damaĝo de DNA

and the breakdown of a very important molecule called folate,

kaj la rompiĝo de tre grava molekulo nomata folato,

which helps to fuel cell production,

kiu helpas en la intensifo de la ĉela produktado,

and reproduction in the body.

kaj reproduktado en la korpo.

So, it's wonderful. We evolved this very protective,

Do estas mirinde. Ni disvolvis tiun tre protektan,

wonderful covering of melanin.

mirindan kovraĵon el melanino.

But then we moved.

Sed tiam ni translokiĝis.

And humans dispersed -- not once, but twice.

Kaj homoj disiĝis ne unu fojon, sed du fojojn.

Major moves, outside of our equatorial homeland,

Grandaj translokiĝoj, ekster nia ekvatora patrujo,

from Africa into other parts of the Old World,

el Afriko en aliajn partojn de la malnova mondo,

and most recently, into the New World.

kaj pli freŝe, en la Novan Mondon.

When humans dispersed into these latitudes,

Kiam homoj moviĝis al tiuj latitudoj,

what did they face?

kion ili alfrontis?

Conditions were significantly colder,

La kondiĉoj estis signife pli malvarmaj,

but they were also less intense

sed ankaŭ estis malpli severaj

with respect to the ultraviolet regime.

rilate al la transviola nivelo.

So if we're somewhere in the Northern Hemisphere,

Do se ni estas ie en la Norda Hemisfero,

look at what's happening to the ultraviolet radiation.

rigardu al tio, kio okazas al la transviola radiado.

We're still getting a dose of UVA.

Ni plu ricevas dozon da UV-A.

But all of the UVB,

Sed la tuta UV-B

or nearly all of it,

aŭ preskaŭ la tuto,

is dissipated through the thickness of the atmosphere.

disipiĝas tra la denseco de nia atmosfero.

In the winter, when you are skiing in the Alps,

En la vintro, kiam vi skias en la Alpoj,

you may experience ultraviolet radiation.

vi povas sperti transviolan radiadon.

But it's all UVA,

Sed ĝi estas nur UV-A,

and, significantly, that UVA

kaj signifoplene, tiu UV-A

has no ability to make vitamin D in your skin.

ne havas la kapablon produkti vitaminon D en via haŭto.

So people inhabiting northern hemispheric environments

Do homoj loĝantaj en nordhemisferaj medioj

were bereft of the potential

malhavis la kapablon

to make vitamin D in their skin for most of the year.

fari vitaminon D en sia haŭto la plej grandan parton de la jaro.

This had tremendous consequences

Tio havis gigantajn konsekvencojn

for the evolution of human skin pigmentation.

por la evoluado de la homa haŭtpigmento.

Because what happened, in order to ensure health and well-being,

Ĉar kio okazis, por garantii la sanon kaj bonfarton,

these lineages of people

tiuj homaj linioj

dispersing into the Northern Hemisphere

kiuj disiĝis en la Nordan Hemisferon,

lost their pigmentation.

perdis sian haŭtpigmenton.

There was natural selection

Estis natura selektado

for the evolution of lightly pigmented skin.

al la evoluo de hele pigmentita haŭto.

Here we begin to see the evolution

En tio ni komencas vidi la evoluadon

of the beautiful sepia rainbow

de la bela sepia ĉielarko

that now characterizes all of humanity.

kiu nun karakterizas la tutan homaron.

Lightly pigmented skin evolved not just once,

Hele pigmentita haŭto disvolviĝis ne nur unu fojon,

not just twice, but probably three times.

nek nur du fojojn, sed probable tri fojojn.

Not just in modern humans,

Ne nur en modernaj homoj,

but in one of our distant unrelated ancestors,

sed en unu el niaj malproksimaj nerilataj prauloj,

the Neanderthals.

la neandertaloj.

A remarkable, remarkable testament

Rimarkinda, rimarkinda atesto

to the power of evolution.

pri la forto de evoluado.

Humans have been on the move for a long time.

Homoj moviĝadas jam delonge.

And just in the last 5,000 years,

Kaj simple en la lastaj 5 mil jaroj

in increasing rates, over increasing distances.

pli kaj pli, laŭ pli kaj pli grandaj distancoj.

Here are just some of the biggest movements of people,

Jen nur kelkaj el la plej grandaj homaj movoj,

voluntary movements, in the last 5,000 years.

volontaj movoj, en la lastaj 5 mil jaroj.

Look at some of the major latitudinal transgressions:

Rigardu kelkajn el la ĉefaj latitudaj transiroj.

people from high UV areas

Homoj el areoj kun alta transviola radiado

going to low UV and vice versa.

irantaj al regionoj kun malalta radiado kaj male.

And not all these moves were voluntary.

Kaj ne ĉiuj ĉi moviĝoj estis volontaj.

Between 1520 and 1867,

Inter 1520 kaj 1867

12 million, 500 people

12 kaj duona milionoj da homoj

were moved from high UV

estis movitaj el regionoj kun alta radiado

to low UV areas

al regionoj kun malalta radiado,

in the transatlantic slave trade.

kadre de la transoceana sklavtrafiko.

Now this had all sorts of invidious social consequences.

Nun tio havis ĉiajn insidajn sociajn konsekvencojn.

But it also had deleterious

Sed ĝi ankaŭ havis nocajn

health consequences to people.

konsekvencojn al la sano de la homoj.

So what? We've been on the move.

Kaj do? Ni moviĝadis.

We're so clever we can overcome all of these

Ni estas tiel lertaj, ke ni povas superi ĉiujn ĉi

seeming biological impediments.

ŝajnajn biologiajn barojn.

Well, often we're unaware

Nu, ofte ni estas senkonsciaj

of the fact that we're living

pri la fakto, ke ni vivas

in environments in which our skin

en medioj en kiuj nia haŭto

is inherently poorly adapted.

estas esence malmulte adaptita.

Some of us with lightly pigmented skin

Kelkaj el ni kun hele pigmentita haŭto

live in high-UV areas.

vivas en regionoj kun alta transviola radiado.

Some of us with darkly pigmented skin

Kelkaj el ni kun malhele pigmentita haŭto

live in low-UV areas.

vivas en regionoj kun malalta transviola radiado.

These have tremendous consequences for our health.

Tio havas grandegajn konsekvencojn por nia sano.

We have to, if we're lightly pigmented,

Ni devas, se ni estas hele pigmentitaj,

be careful about the problems of skin cancer,

esti zorgemaj pri la problemoj de haŭtkancero,

and destruction of folate in our bodies,

kaj la detruo de folato en niaj korpoj,

by lots of sun.

pro multe da suno.

Epidemiologists and doctors

Epidemiologoj kaj kuracistoj

have been very good about telling us

tre diligente rakontis al ni

about protecting our skin.

pri protektado de nia haŭto.

What they haven't been so good about instructing people

Pri kio ili ne estis tiel kompetentaj rilate instruadon de la homoj

is the problem of darkly pigmented people

estas la problemo de malhele pigmentitaj homoj

living in high latitude areas,

vivantaj en regionoj de alta latitudo

or working inside all the time.

aŭ laborantaj interne de konstruaĵoj la tutan tempon.

Because the problem there is just as severe,

Ĉar la problemo en tio estas same severa.

but it is more sinister,

Sed ĝi estas pli sinistra.

because vitamin D deficiency,

Ĉar la deficito de vitamino D

from a lack of ultraviolet B radiation,

pro manko de transviola radiado B,

is a major problem.

estas tre grava problemo.

Vitamin D deficiency creeps up on people,

Deficito de vitamino D silente instaliĝas en la homoj

and causes all sorts of health problems to their bones,

kaj kaŭzas ĉiajn sanproblemon al iliaj ostoj,

to their gradual decay of their immune systems,

per laŭgrada malfortiĝo de iliaj imunosistemoj,

or loss of immune function,

aŭ per la perdo de la imunaj funkcioj

and probably some problems

kaj probable kelkajn problemojn

with their mood and health,

kun iliaj humoro kaj sano,

their mental health.

ilia mensa sano.

So we have, in skin pigmentation,

Tial ni havas, en haŭtpigmento,

one of these wonderful products of evolution

unu el tiuj mirindaj produktoj de evoluo,

that still has consequences for us today.

kiu ankoraŭ havas konsekvencojn por ni hodiaŭ.

And the social consequences,

Kaj la sociaj konsekvencoj,

as we know, are incredibly profound.

kiel ni scias, estas nekredeble profundaj.

We live in a world where we

Ni vivas en mondo, en kiu ni

have lightly and darkly pigmented people

havas hele kaj malhele pigmentitajn homojn

living next to one another,

vivantajn unu apud la alia.

but often brought into proximity initially

Sed ofte alproksimigitaj unue

as a result of very invidious social interactions.

kiel rezulto de tre insidaj sociaj interrilatoj.

So how can we overcome this?

Do kiel ni povas superi tion?

How can we begin to understand it?

Kiel ni povas ekkompreni ĝin?

Evolution helps us.

Evoluo helpas nin.

200 years after Darwin's birthday,

200 jarojn post la naskiĝo de Darwin,

we have the first moderately pigmented President of the United States.

ni havas la unuan iom pigmentitan Prezidanton de Usono.

(Applause)

How wonderful is that?

Kiom mirinda estas tio?

(Applause)

This man is significant for a whole host of reasons.

Tiu viro estas signifoplena pro tuta serio da kialoj.

But we need to think about how he compares,

Sed ni bezonas pensi kiel li estas komparebla

in terms of his pigmentation, to other people on Earth.

rilate sian pigmentadon, al aliaj homoj sur la Tero.

He, as one of many urban admixed populations,

Li, kiel unu el multaj urbaj kaj miksitaj loĝantoj,

is very emblematic

estas vere reprezenta

of a mixed parentage, of a mixed pigmentation.

pri miksitaj gepatroj, pri miksita pigmentado.

And he resembles, very closely,

Kaj li similas, tre proksime,

people with moderate levels of pigmentation

al homoj kun mezaj niveloj de pigmento

who live in southern Africa, or Southeast Asia.

kiuj vivas en suda Afriko aŭ sudorienta Azio.

These people have a tremendous potential

Tiuj homoj havas grandegan eblecon

to tan, to develop more pigment in their skin,

bruniĝi, disvolvi pli da pigmento en sia haŭto,

as a result of exposure to sun.

kiel rezulto de elmetiĝo al la suno.

They also run the risk of vitamin D deficiency,

Ili ankaŭ riskas la deficiton de vitamino D,

if they have desk jobs, like that guy.

se ili havas kabinetajn laborojn, kiel tiu ulo.

So lets all wish for his great health,

Do bondezirojn al li pri bona sano

and his awareness of his own skin pigmentation.

kaj pri lia konsciiĝo pri sia propra haŭtpigmentado.

Now what is wonderful

Nu, kio estas mirinda

about the evolution of human skin pigmentation,

pri la evoluo de la homa haŭtpigmento

and the phenomenon of pigmentation,

kaj la fenomeno de pigmentado,

is that it is the demonstration,

estas tio, ke ĝi elmontras

the evidence, of evolution

ĝi evidentigas la evoluon

by natural selection,

per natura selektado

right on your body.

ĝuste en via korpo.

When people ask you, "What is the evidence for evolution?"

Kiam homoj demandas vin "Kiu estas la evidenteco pri evoluo?"

You don't have to think about some exotic examples, or fossils.

Vi ne bezonas pensi pri iuj ekzotikaj ekzemploj aŭ fosilioj.

You just have to look at your skin.

Vi simple devas rigardi vian haŭton.

Darwin, I think, would have appreciated this,

Darwin, mi kredas, estus tion ŝatinta,

even though he eschewed the importance

eĉ se li evitis pritrakti la gravecon

of climate on the evolution of pigmentation during his own life.

de klimato en la evoluo de pigmentoj, dum sia propra vivo.

I think, were he able to look

Mi pensas, ke se li estus povinta rigardi

at the evidence we have today, he would understand it.

la evidentecon, kiun ni havas nun, li estus tion kompreninta.

He would appreciate it.

Li ŝatus ĝin.

And most of all, he would teach it.

Kaj ĉefe, li instruus ĝin.

You, you can teach it.

Vi, vi povas instrui ĝin.

You can touch it.

Vi povas tuŝi ĝin.

You can understand it.

Vi povas kompreni ĝin.

Take it out of this room.

Portu tion ekster tiun ĉi ĉambron.

Take your skin color,

Prenu vian haŭtkoloron

and celebrate it.

kaj celebru ĝin.

Spread the word.

Disvastigu tion.

You have the evolution

Vi havas la evoluon

of the history of our species,

de la historio de nia specio,

part of it, written in your skin.

parton de ĝi, skribitan en via haŭto.

Understand it. Appreciate it. Celebrate it.

Komprenu ĝin. Aprezu ĝin. Celebru ĝin.

Go out. Isn't it beautiful? Isn't it wonderful?

Antaŭen. Ĉu ĝi ne estas bela? Ĉu ĝi ne estas mirinda?

You are the products of evolution.

Vi estas rezultoj de evoluado.

Thank you.

Dankon.

(Applause)