Nina Jablonski breaks the illusion of skin color

Tłumaczenie: Karol Stasiak Korekta: Józef Piecyk

Co ciekawe, Karol Darwin

Interestingly, Charles Darwin

was born a very lightly pigmented man,

urodził się jako jasnoskóry człowiek

in a moderately-to-darkly pigmented world.

w od średnio- do ciemnoskórym świecie.

Over the course of his life,

W swoim życiu

Darwin had great privilege.

Darwin miał bardzo łatwo.

He lived in a fairly wealthy home.

Był członkiem dość bogatej rodziny.

He was raised by very supportive and interested parents.

Został wychowany przez bardzo wspierających i zaangażowanych rodziców.

And when he was in his 20s

A mając dwadzieścia kilka lat,

he embarked upon a remarkable voyage on the ship the Beagle.

wyruszył w pamiętną podróż na pokładzie statku Beagle.

And during the course of that voyage,

Podczas tej wyprawy

he saw remarkable things:

ujrzał niezwykłe rzeczy.

tremendous diversity of plants and animals, and humans.

Olbrzymią różnorodność roślin, zwierząt, a także ludzi.

And the observations that he made

Spostrzeżenia, dokonane

on that epic journey

podczas tej wielkiej wyprawy,

were to be eventually distilled

zostały w końcu przelane

into his wonderful book, "On the Origin of Species,"

na karty jego cudownej książki, „O powstawaniu gatunków”,

published 150 years ago.

opublikowanej 150 lat temu.

Now what is so interesting

Co jest bardzo ciekawe

and to some, the extent, what's a bit infamous

i w pewnym stopniu, niezbyt znane

about "The Origin of Species,"

o „Powstawaniu gatunków”,

is that there is only one line in it

to to, że jest tam tylko jedno zdanie

about human evolution.

o ewolucji człowieka.

"Light will be thrown on the origin of man

„Światło zostanie rzucone na powstanie człowieka

and his history."

i jego historię”.

It wasn't until much longer,

I dopiero po dłuższym czasie

much later,

znacznie później,

that Darwin actually spoke

Darwin właściwie wypowiedział się

and wrote about humans.

i napisał na temat człowieka.

Now in his years of

W czasie trwania

traveling on the Beagle,

podróży na pokładzie Beagle'a

and from listening to the accounts

i na podstawie usłyszanych relacji

or explorers and naturalists,

odkrywców i przyrodników,

he knew that skin color

wiedział, że kolor skóry

was one of the most important ways

był jedną z najważniejszą cech,

in which people varied.

pod której względem ludzie się różnią.

And he was somewhat interested in the pattern of skin color.

Był dość zainteresowany rozkładem koloru skóry.

He knew that darkly pigmented peoples

Wiedział, że ciemnoskórych ludzi

were found close to the equator;

można znaleźć bliżej równika.€

lightly pigmented peoples, like himself,

Jasnoskórzy ludzie, tacy jak on,

were found closer to the poles.

żyją bliżej biegunów.

So what did he make of all this?

Więc do czego doszedł na podstawie tego wszystkiego?

Well he didn't write anything about it in The Origin of Species.

Cóż, nie napisał nic na ten temat w „O pochodzeniu gatunków”.

But much later, in 1871,

Ale znacznie później, w 1871 r.,

he did have something to say about it.

miał na ten temat coś do powiedzenia.

And it was quite curious. He said,

I to dość intrygującego. Powiedział:

"Of all the differences between the races of men,

„Spośród wszystkich różnic między rasami ludzi,

the color of the skin is the most conspicuous

kolor skóry jest najwyraźniejszą

and one of the best marked."

i jedną z najbardziej zauważalnych”.

And he went on to say,

I powiedział następnie:

"These differences do not coincide

„Te różnice nie zbiegają się

with corresponding differences in climate."

z odpowiadającymi im różnicami klimatu”.

So he had traveled all around.

Więc przemierzył świat wzdłuż i wszerz.

He had seen people of different colors

Widział ludzi różnych kolorów

living in different places.

żyjących w różnych miejscach.

And yet he rejected the idea

I mimo to odrzucił pomysł,

that human skin pigmentation

że ubarwienie ludzkiej skóry

was related to the climate.

jest związane z klimatem.

If only Darwin lived today.

Gdyby tylko Darwin żył dzisiaj.

If only Darwin had NASA.

Gdyby tylko Darwin miał NASA.

Now, one of the wonderful things that NASA does

Bo jedną ze wspaniałych rzeczy, które robi NASA,

is it puts up a variety of satellites

jest rozmieszczanie najróżniejszych satelitów,

that detect all sort of interesting things about our environment.

które mierzą wszystkie ciekawe rzeczy związane z naszym środowiskiem.

And for many decades now

I już od parudziesięciu lat

there have been a series of TOMS satellites

powstaje seria satelitów TOMS,

that have collected data about the radiation of the Earth's surface.

które zbierają dane o promieniowaniu powierzchni Ziemi.

The TOMS 7 satellite data, shown here,

Dane z satelity TOMS 7, tu przedstawione,

show the annual average

pokazują roczną średnią

ultraviolet radiation at the Earth's surface.

promieniowania ultrafioletowego na powierzchni Ziemi.

Now the really hot pink and red areas

Te naprawdę gorące różowe i czerwone obszary

are those parts of the world that receive the highest amounts

to te części świata, które otrzymują najwyższe ilości

of UV during the year.

promieniowania UV w ciągu roku.

The incrementally cooler colors --

Coraz chłodniejsze kolory,

blues, greens, yellows, and finally grays --

niebieski, zielony, żółty i w końcu szary,

indicate areas of much lower ultraviolet radiation.

oznaczają obszary o znacznie niższym promieniowaniu UV.

What's significant to the story of human skin pigmentation

Co ma znaczenie dla historii pigmentacji ludzkiej skóry, to to,

is just how much of the Northern Hemisphere

jak po prostu wielka część półkuli północnej

is in these cool gray zones.

leży w tych chłodnych, szarych strefach.

This has tremendous implications for our understanding

To ma olbrzymi wpływ na nasze zrozumienie

of the evolution of human skin pigmentation.

ewolucji zabarwienia ludzkiej skóry.

And what Darwin could not appreciate,

I czego Darwin nie mógł docenić,

or didn't perhaps want to appreciate at the time,

lub nie chciał w tamtych czasach doceniać,

is that there was a fundamental relationship

to to, że istnieje fundamentalny związek

between the intensity of ultraviolet radiation

między intensywnością promieniowania UV

and skin pigmentation.

a zabarwieniem skóry.

And that skin pigmentation itself

A samo owo zabarwienie

was a product of evolution.

jest efektem ewolucji.

And so when we look at a map of skin color,

A więc gdy spojrzymy na mapę koloru skóry,

and predicted skin color, as we know it today,

i przewidywanego koloru skóry, zgodnie z dzisiejszą wiedzą,

what we see is a beautiful gradient

ujrzymy przepiękny gradient

from the darkest skin pigmentations toward the equator,

od najciemniejszego zabarwienia skóry przy równiku,

and the lightest ones toward the poles.

do najjaśniejszego przy biegunach.

What's very, very important here

że pierwsi ludzie

is that the earliest humans

że pierwsi ludzie wyewoluowali

evolved in high-UV environments,

w środowiskach o wysokim poziomie UV

in equatorial Africa.

w Afryce Równikowej.

The earliest members of our lineage,

Najstarsi członkowie naszego rodu,

the genus Homo, were darkly pigmented.

rodzaju Homo, byli ciemnoskórzy.

And we all share this incredible heritage

I my wszyscy dzielimy to niesamowite dziedzictwo

of having originally been

bycia na początku

darkly pigmented,

ciemnoskórymi

two million to one and half million years ago.

dwa do półtora miliona lat temu.

Now what happened in our history?

Więc co stało się w naszej historii?

Let's first look at the relationship

Spójrzmy najpierw na związek

of ultraviolet radiation to the Earth's surface.

z promieniowaniem UV przy powierzchni Ziemi.

In those early days of our evolution,

W owych wczesnych latach naszej ewolucji,

looking at the equator,

patrząc z równika,

we were bombarded by high levels of ultraviolet radiation.

byliśmy bombardowani wysokimi poziomami promieniowania UV.

The UVC, the most energetic type,

UVC, typ o najwyższej energii,

was occluded by the Earth's atmosphere.

był rozpraszany przez atmosferę Ziemi.

But UVB and UVA

Ale UVB i zwłaszcza UVA

especially, came in unimpeded.

przechodziły niezatrzymywane.

UVB turns out to be incredibly important.

UVB okazuje się być niezwykle ważne.

It's very destructive,

Jest bardzo niszczycielskie,

but it also catalyzes the production of vitamin D in the skin,

ale katalizuje też produkcję witaminy D w skórze.

vitamin D being a molecule that we very much need

Witaminy D, która jest tak potrzebną nam cząsteczką,

for our strong bones, the health of our immune system,

dla mocnych kości, zdrowia układu odpornościowego,

and myriad other important functions in our bodies.

i wielu innych ważnych funkcji naszego ciała.

So, living at the equator, we got

Więc, żyjąc na równiku, otrzymywaliśmy

lots and lots of ultraviolet radiation

całe mnóstwo promieniowania ultrafioletowego

and the melanin --

i melaniny,

this wonderful, complex, ancient polymer

cudownego, złożonego, prastarego polimeru

compound in our skin --

budującego naszą skórę,

served as a superb natural sunscreen.

służącego za wyśmienity naturalny filtr.

This polymer is amazing

Ten polimer jest wspaniały,

because it's present in so many different organisms.

ponieważ występuje w tak wielu różnych organizmach.

Melanin, in various forms, has probably been on the Earth

Melanina, w różnych postaciach, prawdopodobnie jest na Ziemi

a billion years,

od miliarda lat.

and has been recruited over and over again

I jest wciąż wykorzystywana

by evolution, as often happens.

przez ewolucję, co się zdarza często.

Why change it if it works?

Po co zmieniać coś, co działa?

So melanin was recruited, in our lineage,

W naszym rodzie melanina została użyta,

and specifically in our earliest ancestors

a zwłaszcza u naszych najdawniejszych przodków

evolving in Africa,

ewoluujących w Afryce,

to be a natural sunscreen.

jako naturalny filtr przeciwsłoneczny,

Where it protected the body

gdzie chroniła ciało

against the degradations of ultraviolet radiation,

przed szkodami wywołanymi przez promieniowanie UV,

the destruction, or damage to DNA,

zniszczeniem lub uszkodzeniem DNA

and the breakdown of a very important molecule called folate,

i rozpadem ważnej cząsteczki zwanej kwasem foliowym,

which helps to fuel cell production,

która napędza produkcję komórek

and reproduction in the body.

i odbudowę ciała.

So, it's wonderful. We evolved this very protective,

Więc jest cudowna. Wyewoluowała u nas ta ochronna

wonderful covering of melanin.

cudowna warstwa melaniny.

But then we moved.

Lecz wtedy się przenieśliśmy.

And humans dispersed -- not once, but twice.

I ludzie się rozeszli, nie raz, a dwa razy.

Major moves, outside of our equatorial homeland,

Wielkie wędrówki, poza naszą równikową ojczyznę,

from Africa into other parts of the Old World,

z Afryki do innych części Starego Świata

and most recently, into the New World.

i ostatnio, do Nowego Świata.

When humans dispersed into these latitudes,

Gdy ludzie dotarli to tych szerokości,

what did they face?

co ich spotkało?

Conditions were significantly colder,

Warunki były znacznie zimniejsze,

but they were also less intense

ale również mniej intensywne

with respect to the ultraviolet regime.

pod kątem promieniowania ultrafioletowego.

So if we're somewhere in the Northern Hemisphere,

Więc jeśli jesteśmy gdzieś na półkuli północnej,

look at what's happening to the ultraviolet radiation.

spójrzcie, co się dzieje z promieniowaniem UV.

We're still getting a dose of UVA.

Wciąż dostajemy dawkę UVA.

But all of the UVB,

Ale całe UVB,

or nearly all of it,

albo prawie całe,

is dissipated through the thickness of the atmosphere.

jest rozpraszane przez grubość atmosfery.

In the winter, when you are skiing in the Alps,

Zimą, na nartach w Alpach,

you may experience ultraviolet radiation.

możecie doświadczyć promieniowania ultrafioletowego.

But it's all UVA,

Ale jest to tylko UVA,

and, significantly, that UVA

a co ważne, to UVA

has no ability to make vitamin D in your skin.

nie jest w stanie wytworzyć w skórze witaminy D.

So people inhabiting northern hemispheric environments

Więc ludzie zamieszkujący środowisko półkuli północnej

were bereft of the potential

byli pozbawieni możliwości

to make vitamin D in their skin for most of the year.

wytwarzania witaminy D w skórze przez większość roku.

This had tremendous consequences

Miało to olbrzymie konsekwencje

for the evolution of human skin pigmentation.

dla ewolucji ubarwienia ludzkiej skóry.

Because what happened, in order to ensure health and well-being,

Z powodu tych zdarzeń, by zapewnić zdrowie i kondycję,

these lineages of people

te rody ludzkie,

dispersing into the Northern Hemisphere

które zasiedliły półkulę północną,

lost their pigmentation.

utraciły pigmentację.

There was natural selection

Następiła selekcja naturalna

for the evolution of lightly pigmented skin.

mająca na celu wyewoluowanie jasnoskórego człowieka.

Here we begin to see the evolution

Tutaj zaczynamy widzieć ewolucję

of the beautiful sepia rainbow

pięknej tęczy odcieni brązu,

that now characterizes all of humanity.

która charakteryzuje teraz całą ludzkość.

Lightly pigmented skin evolved not just once,

Jasnoskórzy ludzie wyewoluowali nie tylko raz,

not just twice, but probably three times.

nie dwa, ale prawdopodobnie trzy razy.

Not just in modern humans,

Nie tylko wśród ludzi współczesnych,

but in one of our distant unrelated ancestors,

ale wśród jednych z naszych dalekich, niespokrewnionych przodków,

the Neanderthals.

neadrertalczyków.

A remarkable, remarkable testament

Znaczące, znaczące świadectwo

to the power of evolution.

potęgi ewolucji.

Humans have been on the move for a long time.

Ludzie są w drodze od dawien dawna.

And just in the last 5,000 years,

I tylko w ostatnich 5 tysiącach lat

in increasing rates, over increasing distances.

w coraz większym stopniu, na coraz większych dystansach.

Here are just some of the biggest movements of people,

Oto jedne z największych migracji ludności,

voluntary movements, in the last 5,000 years.

dobrowolnych migracji, z ostatnich 5 tysięcy lat.

Look at some of the major latitudinal transgressions:

Spójrzcie na niektóre duże przejścia wzdłuż południków.

people from high UV areas

Ludzie z rejonów o wysokim UV

going to low UV and vice versa.

idący do regionów o niskim UV i odwrotnie.

And not all these moves were voluntary.

I nie wszystkie z tych ruchów były dobrowolne.

Between 1520 and 1867,

W latach 1520-1867

12 million, 500 people

ponad 12 milionów ludzi

were moved from high UV

zostało przeniesionych z regionów

to low UV areas

o wysokim UV do regionów o niskim,

in the transatlantic slave trade.

w ramach transatlantyckiego handlu niewolnikami.

Now this had all sorts of invidious social consequences.

Teraz ma to różnorakie szkodliwe konsekwencje społeczne.

But it also had deleterious

Ale ma też negatywny

health consequences to people.

wpływ na zdrowie ludzi.

So what? We've been on the move.

Więc co? Wędrujemy.

We're so clever we can overcome all of these

Jesteśmy na tyle sprytni, by obejść wszystkie

seeming biological impediments.

pozorne biologiczne przeszkody.

Well, often we're unaware

Cóż, często nie jesteśmy świadomi

of the fact that we're living

faktu, że żyjemy

in environments in which our skin

w środowisku, do którego nasza skóra

is inherently poorly adapted.

jest z natury słabo przystosowana.

Some of us with lightly pigmented skin

Niektórzy z nas o jasno ubarwionej skórze

live in high-UV areas.

żyją w regionach o wysokim UV.

Some of us with darkly pigmented skin

Niektórzy z nas o ciemno ubarwionej skórze

live in low-UV areas.

żyją w regionach o niskim UV.

These have tremendous consequences for our health.

To ma olbrzymie konsekwencje dla naszego zdrowia.

We have to, if we're lightly pigmented,

Musimy, jeśli jesteśmy jasnoskórzy,

be careful about the problems of skin cancer,

brać po uwagę problem raka skóry

and destruction of folate in our bodies,

i zniszczenia kwasu foliowego w ciele

by lots of sun.

przez nadmiar słońca.

Epidemiologists and doctors

Epidemiolodzy i lekarze

have been very good about telling us

spisują się dobrze w mówieniu nam

about protecting our skin.

o ochronie skóry.

What they haven't been so good about instructing people

Nie są już tacy dobrzy w uczeniu ludzi o problemie

is the problem of darkly pigmented people

ludzi ciemnoskórych żyjących na dużych

living in high latitude areas,

szerokościach geograficznych

or working inside all the time.

lub pracujących cały czas pod dachem.

Because the problem there is just as severe,

Bo ten problem jest równie poważny.

but it is more sinister,

Ale jest bardziej złowrogi.

because vitamin D deficiency,

Bo niedobór witaminy D,

from a lack of ultraviolet B radiation,

spowodowany brakiem promieniowania UVB

is a major problem.

to duży problem.

Vitamin D deficiency creeps up on people,

Niedobór witaminy D zaczaja się u ludzi

and causes all sorts of health problems to their bones,

i powoduje wszelakie kłopoty zdrowotne związane z kośćmi,

to their gradual decay of their immune systems,

ze stopniowym rozkładem systemu odpornościowego,

or loss of immune function,

lub stratą odporności,

and probably some problems

i prawdopodobnie kłopoty

with their mood and health,

z samopoczuciem i zdrowiem,

their mental health.

zdrowiem psychicznym.

So we have, in skin pigmentation,

Więc w pigmentacji skóry mamy

one of these wonderful products of evolution

jedno z tych cudownych dzieł ewolucji,

that still has consequences for us today.

które obecnie nadal ma na nas wpływ.

And the social consequences,

A konsekwencje społeczne,

as we know, are incredibly profound.

jak wiemy, są niezwykle głębokie.

We live in a world where we

Żyjemy w świecie, gdzie mamy

have lightly and darkly pigmented people

jasno- i ciemnoskórych ludzi

living next to one another,

żyjących obok siebie.

but often brought into proximity initially

Ale często pierwotnie zbliżonych do siebie

as a result of very invidious social interactions.

w wyniku bardzo szkodliwych wzajemnych relacji.

So how can we overcome this?

Więc jak możemy to przezwyciężyć?

How can we begin to understand it?

Jak możemy to zrozumieć?

Evolution helps us.

Pomaga nam ewolucja.

200 years after Darwin's birthday,

200 lat po narodzeniu Darwina

we have the first moderately pigmented President of the United States.

mamy pierwszego średnio ubarwionego prezydenta Stanów Zjednoczonych.

(Applause)

(Oklaski)

How wonderful is that?

Czyż to nie wspaniałe?

(Applause)

(Oklaski)

This man is significant for a whole host of reasons.

Jest on znaczący z całej masy powodów.

But we need to think about how he compares,

Ale powinniśmy pomyśleć, jak przedstawia się on

in terms of his pigmentation, to other people on Earth.

pod kątem swojej pigmentacji na tle innych ludzi na Ziemi.

He, as one of many urban admixed populations,

Jako przedstawiciel społeczeństw mocno i średnio zurbanizowanych,

is very emblematic

reprezentuje sobą

of a mixed parentage, of a mixed pigmentation.

mieszane pochodzenie, mieszany kolor skóry.

And he resembles, very closely,

I przypomina on, w dużym stopniu,

people with moderate levels of pigmentation

ludzi o średnim poziomie pigmentacji,

who live in southern Africa, or Southeast Asia.

żyjących w południowej Afryce czy południowo-wschodniej Azji.

These people have a tremendous potential

Ci ludzie mają olbrzymi potencjał

to tan, to develop more pigment in their skin,

do opalania się, wytwarzania większej ilości pigmentu w skórze.

as a result of exposure to sun.

wskutek wystawienia na działanie słońca.

They also run the risk of vitamin D deficiency,

Ryzykują też niedobór witaminy D,

if they have desk jobs, like that guy.

jeśli mają pracę biurową, jak ten facet.

So lets all wish for his great health,

Więc życzmy mu wszyscy świetnego zdrowia

and his awareness of his own skin pigmentation.

i świadomości jego własnej pigmentacji skóry.

Now what is wonderful

Co jest wspaniałe

about the evolution of human skin pigmentation,

w ewolucji pigmentacji ludzkiej skóry

and the phenomenon of pigmentation,

i w zjawisku pigmentacji, to to,

is that it is the demonstration,

że jest to widzialny przykład,

the evidence, of evolution

dowód ewolucji

by natural selection,

poprzez dobór naturalny,

right on your body.

dosłownie najbliżej nas.

When people ask you, "What is the evidence for evolution?"

Gdy ludzie pytają cię: „Jaki jest dowód ewolucji?”,

You don't have to think about some exotic examples, or fossils.

nie musisz rozważać jakichś egzotycznych przykładów, czy skamieniałości.

You just have to look at your skin.

Musicie tylko spojrzeć na własną skórę.

Darwin, I think, would have appreciated this,

Myślę, że Darwin doceniłby to,

even though he eschewed the importance

mimo tego, że w ciągu swojego życia

of climate on the evolution of pigmentation during his own life.

nie przywiązywał wagi do klimatu jako przyczyny ewolucji koloru skóry.

I think, were he able to look

Myślę, że gdyby mógł zobaczyć

at the evidence we have today, he would understand it.

dowody, które mamy dzisiaj, to by to zrozumiał.

He would appreciate it.

Doceniłby to.

And most of all, he would teach it.

I przede wszystkim, nauczałby tego.

You, you can teach it.

Wy możecie tego nauczać.

You can touch it.

Możecie tego dotknąć.

You can understand it.

Możecie to zrozumieć.

Take it out of this room.

Wynieście to z tego spotkania.

Take your skin color,

Weżcie swój kolor skóry

and celebrate it.

i świętujcie.

Spread the word.

Szerzcie ideę.

You have the evolution

Macie ewolucję

of the history of our species,

historię naszego gatunku,

part of it, written in your skin.

jej część, zapisaną w waszej skórze.

Understand it. Appreciate it. Celebrate it.

Zrozumcie. Doceńcie. Radujcie się.

Go out. Isn't it beautiful? Isn't it wonderful?

Przyznajcie, czyż nie jest to piękne? Czyż nie jest to cudowne?

You are the products of evolution.

Jesteście dziełami ewolucji.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)