Why fascism is so tempting -- and how your data could power it | Yuval Noah Harari

Μετάφραση: Thanasis Zadrimas Επιμέλεια: Lucas Kaimaras

Hello, everyone.

Γεια σας.

It's a bit funny, because I did write that humans will become digital,

Είναι λίγο αστείο, επειδή έγραψα ότι οι άνθρωποι θα γίνουν ψηφιακοί,

but I didn't think it will happen so fast

αλλά δεν περίμενα ότι θα γίνει τόσο γρήγορα

and that it will happen to me.

και ότι θα συμβεί σε μένα.

But here I am, as a digital avatar,

Αλλά να 'μαι εδώ, ως ένα ψηφιακό αβατάρ,

and here you are, so let's start.

και να 'στε κι εσείς, γι' αυτό ας αρχίσουμε.

And let's start with a question.

Κι ας αρχίσουμε με μια ερώτηση.

How many fascists are there in the audience today?

Πόσοι φασίστες βρίσκονται σήμερα στο κοινό;

(Laughter)

(Γέλια)

Well, it's a bit difficult to say,

Λοιπόν, είναι λίγο δύσκολο να πεις,

because we've forgotten what fascism is.

γιατί ξεχάσαμε τι είναι ο φασισμός.

People now use the term "fascist"

Οι άνθρωποι τώρα χρησιμοποιούν τον όρο «φασίστας»

as a kind of general-purpose abuse.

ως μια προσβολή γενικής χρήσης.

Or they confuse fascism with nationalism.

Ή μπερδεύουν τον φασισμό με τον εθνικισμό.

So let's take a few minutes to clarify what fascism actually is,

Ας διευκρινίσουμε εν συντομία τι είναι ακριβώς ο φασισμός,

and how it is different from nationalism.

και πώς διαφέρει από τον εθνικισμό.

The milder forms of nationalism have been among the most benevolent

Οι πιο ήπιες μορφές εθνικισμού υπήρξαν ανάμεσα στις πιο καλοκάγαθες

of human creations.

δημιουργίες του ανθρώπου.

Nations are communities of millions of strangers

Τα έθνη είναι κοινότητες εκατομμυρίων ξένων

who don't really know each other.

οι οποίοι δεν ξέρουν ο ένας τον άλλο.

For example, I don't know the eight million people

Για παράδειγμα, δεν ξέρω τα οχτώ εκατομμύρια ανθρώπων

who share my Israeli citizenship.

οι οποίοι μοιράζονται την ισραηλινή μου υπηκοότητα.

But thanks to nationalism,

Αλλά χάρη στον εθνικισμό,

we can all care about one another and cooperate effectively.

όλοι μας νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλο και συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά.

This is very good.

Αυτό είναι πολύ καλό.

Some people, like John Lennon, imagine that without nationalism,

Kάποιοι άνθρωποι, όπως ο Τζον Λένον, φαντάζονται ότι χωρίς τον εθνικισμό,

the world will be a peaceful paradise.

ο κόσμος θα είναι ένας ειρηνικός παράδεισος.

But far more likely,

Αλλά πολύ πιθανότερο,

without nationalism, we would have been living in tribal chaos.

δίχως τον εθνικισμό, θα ζούσαμε σε ένα φυλετικό χάος.

If you look today at the most prosperous and peaceful countries in the world,

Αν κοιτάξετε σήμερα τις πιο ευημερούσες και ειρηνικές χώρες στον κόσμο,

countries like Sweden and Switzerland and Japan,

χώρες όπως η Σουηδία, η Ελβετία και η Ιαπωνία,

you will see that they have a very strong sense of nationalism.

θα δείτε ότι έχουν μια πολύ δυνατή αίσθηση εθνικισμού.

In contrast, countries that lack a strong sense of nationalism,

Αντιθέτως, χώρες που στερούνται μια έντονη αίσθηση εθνικισμού,

like Congo and Somalia and Afghanistan,

όπως το Κονγκό, η Σομαλία και το Αφγανιστάν,

tend to be violent and poor.

τείνουν να είναι βίαιες και φτωχές.

So what is fascism, and how is it different from nationalism?

Τι είναι λοιπόν ο φασισμός, και πώς διαφέρει από τον εθνικισμό;

Well, nationalism tells me that my nation is unique,

Λοιπόν, ο εθνικισμός μου λέει ότι το έθνος μου είναι μοναδικό,

and that I have special obligations towards my nation.

και ότι έχω ιδιαίτερες υποχρεώσεις προς το έθνος μου.

Fascism, in contrast, tells me that my nation is supreme,

Ο φασισμός, αντιθέτως, μου λέει ότι το έθνος μου είναι υπέρτατο,

and that I have exclusive obligations towards it.

και ότι έχω αποκλειστικές υποχρεώσεις προς αυτό.

I don't need to care about anybody or anything other than my nation.

Δεν χρειάζεται να νοιάζομαι για κανέναν ή οτιδήποτε άλλο πέρα από το έθνος μου.

Usually, of course, people have many identities

Συνήθως, φυσικά, οι άνθρωποι έχουν πολλές ταυτότητες

and loyalties to different groups.

και πίστη σε διαφορετικές ομάδες.

For example, I can be a good patriot, loyal to my country,

Για παράδειγμα, μπορώ να είμαι ένας καλός πατριώτης, πιστός στη χώρα μου,

and at the same time, be loyal to my family,

και ταυτοχρόνως, πιστός στην οικογένειά μου,

my neighborhood, my profession,

τη γειτονιά μου, το επάγγελμά μου, στην ανθρωπότητα ως σύνολο,

humankind as a whole,

truth and beauty.

την αλήθεια και την ομορφιά.

Of course, when I have different identities and loyalties,

Φυσικά, όταν έχω διαφορετικές ταυτότητες και πίστη,

it sometimes creates conflicts and complications.

ορισμένες φορές δημιουργεί συγκρούσεις και περιπλοκότητες.

But, well, who ever told you that life was easy?

Αλλά, ποιος σας είπε ότι η ζωή ήταν εύκολη;

Life is complicated.

Η ζωή είναι περίπλοκη.

Deal with it.

Πάρτε το απόφαση.

Fascism is what happens when people try to ignore the complications

Ο φασισμός είναι αυτό που συμβαίνει

όταν οι άνθρωποι προσπαθούν να αγνοούν τις περιπλοκότητες

and to make life too easy for themselves.

και να κάνουν τη ζωή πιο εύκολη για τους εαυτούς τους.

Fascism denies all identities except the national identity

Ο φασισμός αρνείται όλες τις ταυτότητες εκτός από την εθνική ταυτότητα

and insists that I have obligations only towards my nation.

και επιμένει ότι έχω υποχρέωση μόνο προς το έθνος μου.

If my nation demands that I sacrifice my family,

Αν το έθνος μου απαιτεί να θυσιάσω την οικογένειά μου,

then I will sacrifice my family.

θα θυσιάσω την οικογένειά μου.

If the nation demands that I kill millions of people,

Αν το έθνος μου απαιτεί να σκοτώσω εκατομμύρια ανθρώπους,

then I will kill millions of people.

θα σκοτώσω εκατομμύρια ανθρώπους.

And if my nation demands that I betray truth and beauty,

Κι αν το έθνος μου απαιτεί να προδώσω την αλήθεια και την ομορφιά,

then I should betray truth and beauty.

θα πρέπει να προδώσω την αλήθεια και την ομορφιά.

For example, how does a fascist evaluate art?

Για παράδειγμα, πώς ένας φασίστας αξιολογεί την τέχνη;

How does a fascist decide whether a movie is a good movie or a bad movie?

Πώς ένας φασίστας αποφασίζει εάν η ταινία είναι καλή ή κακή;

Well, it's very, very, very simple.

Λοιπόν, είναι πάρα μα πάρα πολύ απλό.

There is really just one yardstick:

Υπάρχει μόνο ένα μέτρο σύγκρισης:

if the movie serves the interests of the nation,

αν η ταινία υπηρετεί τα συμφέροντα του έθνους,

it's a good movie;

είναι μια καλή ταινία.

if the movie doesn't serve the interests of the nation,

Αν η ταινία δεν υπηρετεί τα συμφέροντα του έθνους,

it's a bad movie.

είναι κακή.

That's it.

Τέλος.

Similarly, how does a fascist decide what to teach kids in school?

Παρομοίως, πώς ένας φασίστας αποφασίζει τι να διδάξει τα παιδιά στο σχολείο;

Again, it's very simple.

Ξανά, είναι πολύ απλό.

There is just one yardstick:

Υπάρχει μόνο ένα μέτρο σύγκρισης:

you teach the kids whatever serves the interests of the nation.

διδάσκεις τα παιδιά οτιδήποτε υπηρετεί τα συμφέροντα του έθνους.

The truth doesn't matter at all.

Η αλήθεια δεν έχει καθόλου σημασία.

Now, the horrors of the Second World War and of the Holocaust remind us

Τώρα, οι φρίκες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος μας υπενθυμίζουν

of the terrible consequences of this way of thinking.

τις τρομερές συνέπειες αυτού του τρόπου σκέψης.

But usually, when we talk about the ills of fascism,

Aλλά συνήθως όταν μιλάμε για τα αρνητικά του φασισμού,

we do so in an ineffective way,

το κάνουμε με έναν αναποτελεσματικό τρόπο,

because we tend to depict fascism as a hideous monster,

επειδή τείνουμε να απεικονίζουμε τον φασισμό ως ένα φρικτό τέρας,

without really explaining what was so seductive about it.

χωρίς να εξηγούμε πραγματικά τι ήταν τόσο το δελεαστικό σε αυτό.

It's a bit like these Hollywood movies that depict the bad guys --

Είναι όπως αυτές οι ταινίες του Χόλυγουντ που απεικονίζουν τους κακούς,

Voldemort or Sauron or Darth Vader --

τον Βόλντεμορτ ή τον Σάουρον, ή τον Νταρθ Βέιντερ,

as ugly and mean and cruel.

ως άσχημους, μοχθηρούς και απάνθρωπους.

They're cruel even to their own supporters.

Είναι σκληροί και με τους ίδιους τους υποστηρικτές τους.

When I see these movies, I never understand --

Όταν βλέπω αυτές τις ταινίες, ποτέ δεν καταλαβαίνω

why would anybody be tempted to follow a disgusting creep like Voldemort?

γιατί κάποιος να δελεαστεί να ακολουθήσει ένα σιχαμερό φρικιό όπως τον Βόλντεμορτ;

The problem with evil is that in real life,

Το πρόβλημα με το κακό είναι ότι στην πραγματική ζωή,

evil doesn't necessarily look ugly.

το κακό δεν μοιάζει απαραίτητα άσχημο.

It can look very beautiful.

Μπορεί να μοιάζει πολύ όμορφο.

This is something that Christianity knew very well,

Αυτό είναι κάτι που γνώριζε πολύ καλά ο Χριστιανισμός,

which is why in Christian art, as [opposed to] Hollywood,

γι' αυτό στην Χριστιανική τέχνη, εν αντιθέσει με το Χόλυγουντ,

Satan is usually depicted as a gorgeous hunk.

ο Σατανάς συνήθως απεικονίζεται ως ένας όμορφος άντρας.

This is why it's so difficult to resist the temptations of Satan,

Γι' αυτό είναι τόσο δύσκολο να αντισταθείς στους πειρασμούς του Σατανά.

and why it is also difficult to resist the temptations of fascism.

όπως επίσης είναι δύσκολο να αντισταθούμε στους πειρασμούς του φασισμού.

Fascism makes people see themselves

Ο φασισμός κάνει τους ανθρώπους να βλέπουν τους εαυτούς τους

as belonging to the most beautiful and most important thing in the world --

σαν να ανήκουν στο πιο όμορφο και πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο:

the nation.

στο έθνος.

And then people think,

Και τότε οι άνθρωποι σκέφτονται, «Μας δίδαξαν την ασχήμια του φασισμού.

"Well, they taught us that fascism is ugly.

But when I look in the mirror, I see something very beautiful,

Εγώ, όμως, όταν κοιτάζω τον καθρέφτη βλέπω κάτι πολύ όμορφο,

so I can't be a fascist, right?"

γι' αυτό δεν μπορεί να είμαι φασίστας, έτσι;»

Wrong.

Λάθος. Αυτό είναι το πρόβλημα με τον φασισμό.

That's the problem with fascism.

When you look in the fascist mirror,

Όταν κοιτάζεις μέσα στον φασιστικό καθρέφτη,

you see yourself as far more beautiful than you really are.

βλέπεις τον εαυτό σου μακράν πιο όμορφο απ' ό,τι είσαι πραγματικά.

In the 1930s, when Germans looked in the fascist mirror,

Τη δεκαετία του '30, όταν οι Γερμανοί κοιτούσαν τον φασιστικό καθρέφτη,

they saw Germany as the most beautiful thing in the world.

έβλεπαν τη Γερμανία ως το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο.

If today, Russians look in the fascist mirror,

Αν σήμερα, οι Ρώσοι κοιτάξουν τον φασιστικό καθρέφτη,

they will see Russia as the most beautiful thing in the world.

θα δουν τη Ρωσία ως το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο.

And if Israelis look in the fascist mirror,

Κι αν οι Ισραηλινοί κοιτάξουν στον φασιστικό καθρέφτη,

they will see Israel as the most beautiful thing in the world.

θα δουν το Ισραήλ ως το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο.

This does not mean that we are now facing a rerun of the 1930s.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τώρα αντιμετωπίζουμε μια επανάληψη της δεκαετίας του '30.

Fascism and dictatorships might come back,

Ο φασισμός κι οι δικτατορίες μπορεί να ξανάρθουν,

but they will come back in a new form,

αλλά θα ξανάρθουν με μια νέα μορφή,

a form which is much more relevant

μια μορφή που είναι πιο σχετική

to the new technological realities of the 21st century.

με τις νέες τεχνολογικές πραγματικότητες του 21ου αιώνα.

In ancient times,

Στους αρχαίους χρόνους,

land was the most important asset in the world.

η γη ήταν ο πιο σημαντικός πόρος στον κόσμο.

Politics, therefore, was the struggle to control land.

Η πολιτική, επομένως, ήταν η πάλη για τον έλεγχο της γης.

And dictatorship meant that all the land was owned by a single ruler

Κι η δικτατορία σήμαινε ότι όλη η γη άνηκε σε έναν μόνο κυρίαρχο

or by a small oligarch.

ή σε έναν μικρό ολιγάρχη.

And in the modern age, machines became more important than land.

Και στη σύγχρονη εποχή, οι μηχανές έγιναν πιο σημαντικές από τη γη.

Politics became the struggle to control the machines.

Η πολιτική έγινε η πάλη για τον έλεγχο των μηχανών.

And dictatorship meant

Και δικτατορία σήμαινε

that too many of the machines became concentrated

ότι υπερβολικά πολλές μηχανές

συγκεντρώθηκαν στα χέρια της κυβέρνησης ή μιας μικρής ελίτ.

in the hands of the government or of a small elite.

Now data is replacing both land and machines

Τώρα τα δεδομένα αντικαθιστούν τη γη και τις μηχανές

as the most important asset.

ως ο πιο σημαντικός πόρος.

Politics becomes the struggle to control the flows of data.

Η πολιτική γίνεται η πάλη για τον έλεγχο της ροής των δεδομένων.

And dictatorship now means

Κι η δικτατορία τώρα σημαίνει

that too much data is being concentrated in the hands of the government

ότι υπερβολικά πολλά δεδομένα συγκεντρώνονται στα χέρια της κυβέρνησης

or of a small elite.

ή μιας μικρής ελίτ.

The greatest danger that now faces liberal democracy

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που τώρα αντιμετωπίζει η φιλελεύθερη δημοκρατία

is that the revolution in information technology

είναι ότι η επανάσταση στην τεχνολογία της πληροφορίας

will make dictatorships more efficient than democracies.

θα κάνει τις δικτατορίες πιο αποδοτικές από τις δημοκρατίες.

In the 20th century,

Τον 20ό αιώνα,

democracy and capitalism defeated fascism and communism

η δημοκρατία κι ο καπιταλισμός νίκησαν τον φασισμό και τον κομμουνισμό

because democracy was better at processing data and making decisions.

επειδή η δημοκρατία ήταν καλύτερη

στην επεξεργασία δεδομένων και στη λήψη αποφάσεων.

Given 20th-century technology,

Δεδομένης της τεχνολογίας του 20ού αιώνα,

it was simply inefficient to try and concentrate too much data

ήταν απλώς αναποτελεσματική η προσπάθεια συλλογής πάρα πολλών δεδομένων

and too much power in one place.

και τεράστιας εξουσίας σε ένα μέρος.

But it is not a law of nature

Αλλά δεν είναι νόμος της φύσης

that centralized data processing is always less efficient

ότι η συγκεντρωτική επεξεργασία δεδομένων είναι πάντα λιγότερο αποτελεσματική

than distributed data processing.

από την κατανεμημένη επεξεργασία δεδομένων.

With the rise of artificial intelligence and machine learning,

Με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης,

it might become feasible to process enormous amounts of information

μπορεί να γίνει εφικτή η επεξεργασία τεράστιου όγκου πληροφοριών

very efficiently in one place,

πολύ αποτελεσματικά σε ένα μέρος,

to take all the decisions in one place,

η λήψη όλων των αποφάσεων σε ένα μέρος,

and then centralized data processing will be more efficient

και τότε η συγκεντρωτική επεξεργασία δεδομένων θα γίνει πιο αποτελεσματική

than distributed data processing.

από την κατανεμημένη επεξεργασία δεδομένων.

And then the main handicap of authoritarian regimes

Και τότε το κύριο ελάττωμα των απολυταρχικών καθεστώτων

in the 20th century --

στον 20ό αιώνα,

their attempt to concentrate all the information in one place --

-η προσπάθειά τους να συγκεντρώσουν όλες τις πληροφορίες σε ένα μέρος-

it will become their greatest advantage.

θα γίνει το μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους.

Another technological danger that threatens the future of democracy

Άλλος ένας τεχνολογικός κίνδυνος που απειλεί το μέλλον της δημοκρατίας

is the merger of information technology with biotechnology,

είναι η συγχώνευση της πληροφορικής με τη βιοτεχνολογία,

which might result in the creation of algorithms

η οποία μπορεί να καταλήξει στη δημιουργία αλγορίθμων

that know me better than I know myself.

που ξέρουν καλύτερα εμένα, από όσο εγώ τον εαυτό μου.

And once you have such algorithms,

Και μόλις έχετε τέτοιους αλγορίθμους,

an external system, like the government,

ένα εξωτερικό σύστημα, όπως η κυβέρνηση,

cannot just predict my decisions,

δεν μπορεί να προβλέψει απλά τις αποφάσεις μου,

it can also manipulate my feelings, my emotions.

μπορεί να χειραγωγήσει επίσης τα συναισθήματά μου.

A dictator may not be able to provide me with good health care,

Ένα δικτάτορας ίσως να μην μπορεί να μου παρέχει καλή υγειονομική περίθαλψη,

but he will be able to make me love him

αλλά θα μπορέσει να με κάνει να τον αγαπήσω

and to make me hate the opposition.

και να με κάνει να μισήσω την αντίπαλη πλευρά.

Democracy will find it difficult to survive such a development

Η δημοκρατία θα δυσκολευτεί να επιβιώσει σε μια τέτοια εξέλιξη

because, in the end,

γιατί, στο τέλος,

democracy is not based on human rationality;

η δημοκρατία δεν βασίζεται στον ανθρώπινο ορθολογισμό,

it's based on human feelings.

βασίζεται στα ανθρώπινα συναισθήματα.

During elections and referendums,

Κατά τη διάρκεια των εκλογών και των δημοψηφισμάτων

you're not being asked, "What do you think?"

δεν σας ρωτούν, «Τι πιστεύετε;»

You're actually being asked, "How do you feel?"

Στην πραγματικότητα σας ρωτούν, «Πώς αισθάνεστε;»

And if somebody can manipulate your emotions effectively,

Κι αν κάποιος μπορεί να χειραγωγήσει τα συναισθήματά σας αποτελεσματικά,

democracy will become an emotional puppet show.

η δημοκρατία θα γίνει ένα συναισθηματικό κουκλοθέατρο.

So what can we do to prevent the return of fascism

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε την επιστροφή του φασισμού

and the rise of new dictatorships?

και την άνοδο των νέων δικτατοριών;

The number one question that we face is: Who controls the data?

Το νούμερο ένα ερώτημα που αντιμετωπίζουμε είναι:

Ποιος ελέγχει τα δεδομένα;

If you are an engineer,

Αν είσαι μηχανολόγος,

then find ways to prevent too much data

τότε βρες τρόπους να εμποδίσεις πάρα πολλά δεδομένα

from being concentrated in too few hands.

απ' το να συγκεντρωθούν σε πολύ λίγα χέρια.

And find ways to make sure

Και βρες τρόπους να διασφαλίσεις

the distributed data processing is at least as efficient

ότι η κατανεμημένη επεξεργασία δεδομένων είναι τουλάχιστον τόσο αποτελεσματική

as centralized data processing.

όσο και η συγκεντρωτική επεξεργασία δεδομένων.

This will be the best safeguard for democracy.

Αυτή θα είναι η καλύτερη προστασία για τη δημοκρατία.

As for the rest of us who are not engineers,

Όσο για τους υπόλοιπους από εμάς που δεν είμαστε μηχανολόγοι,

the number one question facing us

το νούμερο ένα ερώτημα που αντιμετωπίζουμε

is how not to allow ourselves to be manipulated

είναι πώς να μην επιτρέψουμε στον εαυτό μας να χειραγωγηθεί

by those who control the data.

από εκείνους που ελέγχουν τα δεδομένα.

The enemies of liberal democracy, they have a method.

Οι εχθροί της φιλελεύθερης δημοκρατίας έχουν μια μέθοδο.

They hack our feelings.

Χακάρουν τα συναισθήματά μας.

Not our emails, not our bank accounts --

Όχι τα e-mail μας, όχι τους τραπεζικούς λογαριασμούς.

they hack our feelings of fear and hate and vanity,

Χακάρουν το αίσθημα του φόβου μας, το μίσος και τη ματαιοδοξία μας,

and then use these feelings

και μετά χρησιμοποιούν αυτά τα συναισθήματα

to polarize and destroy democracy from within.

ώστε να πολώσουν και να καταστρέψουν τη δημοκρατία εκ των έσω.

This is actually a method

Αυτή είναι βασικά μια μέθοδος

that Silicon Valley pioneered in order to sell us products.

που εφάρμοσε η Σίλικον Βάλεϊ, προκειμένου να μας πουλήσει προϊόντα.

But now, the enemies of democracy are using this very method

Όμως τώρα, οι εχθροί της δημοκρατίας χρησιμοποιούν αυτή ακριβώς τη μέθοδο

to sell us fear and hate and vanity.

για να μας πουλήσουν φόβο, μίσος και ματαιοδοξία.

They cannot create these feelings out of nothing.

Δεν μπορούν να δημιουργήσουν αυτά τα συναισθήματα από το πουθενά.

So they get to know our own preexisting weaknesses.

Συνεπώς, καταφέρνουν να μάθουν τις προϋπάρχουσες αδυναμίες μας.

And then use them against us.

Kαι τότε τις χρησιμοποιούν εναντίον μας.

And it is therefore the responsibility of all of us

Και επομένως είναι ευθύνη όλων μας

to get to know our weaknesses

να μάθουμε τις αδυναμίες μας

and make sure that they do not become a weapon

και να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα γίνουν ένα όπλο

in the hands of the enemies of democracy.

στα χέρια των εχθρών της δημοκρατίας.

Getting to know our own weaknesses

Το να μάθουμε τις αδυναμίες μας

will also help us to avoid the trap of the fascist mirror.

θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε την παγίδα του φασιστικού καθρέφτη.

As we explained earlier, fascism exploits our vanity.

Όπως εξηγήσαμε νωρίτερα, ο φασισμός εκμεταλλεύεται τη ματαιοδοξία μας.

It makes us see ourselves as far more beautiful than we really are.

Μας κάνει να βλέπουμε τους εαυτούς μας ομορφότερους απ' ό,τι είμαστε πραγματικά.

This is the seduction.

Αυτό είναι που μας δελεάζει.

But if you really know yourself,

Αλλά αν ξέρετε πραγματικά τον εαυτό σας,

you will not fall for this kind of flattery.

δεν θα ξεγελαστείτε από αυτού του είδους την κολακεία.

If somebody puts a mirror in front of your eyes

Αν κάποιος βάλει έναν καθρέφτη μπροστά στα μάτια σας

that hides all your ugly bits and makes you see yourself

που κρύβει όλα τα άσχημα μέρη σας και σας κάνει να βλέπετε τον εαυτό σας

as far more beautiful and far more important

ακόμα πιο όμορφο και πιο σημαντικό

than you really are,

απ' ό,τι είστε πραγματικά,

just break that mirror.

απλά σπάστε τον καθρέφτη.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Chris Anderson: Yuval, thank you.

Κρις Άντερσον: Γιουβάλ, σε ευχαριστώ.

Goodness me.

Θεέ μου.

It's so nice to see you again.

Είναι τόσο ωραία που σε ξαναβλέπω.

So, if I understand you right,

Αν σε κατάλαβα καλά,

you're alerting us to two big dangers here.

μας προειδοποιείς για δύο μεγάλους κινδύνους εδώ.

One is the possible resurgence of a seductive form of fascism,

Ο ένας είναι η πιθανή αναθέρμανση μιας δελεαστικής μορφής του φασισμού,

but close to that, dictatorships that may not exactly be fascistic,

αλλά κοντά σε αυτό, οι δικτατορίες που μπορεί να μην είναι ακριβώς φασιστικές,

but control all the data.

αλλά ελέγχουν όλα τα δεδομένα.

I wonder if there's a third concern

Αναρωτιέμαι αν υπάρχει μια τρίτη ανησυχία που έχουν εκφράσει κάποιοι άνθρωποι εδώ,

that some people here have already expressed,

which is where, not governments, but big corporations control all our data.

ότι δεν είναι οι κυβερνήσεις,

αλλά οι μεγάλες εταιρείες που ελέγχουν όλα τα δεδομένα μας.

What do you call that,

Πώς το αποκαλείς αυτό, και πόσο πρέπει να ανησυχούμε γι' αυτό;

and how worried should we be about that?

Yuval Noah Harari: Well, in the end, there isn't such a big difference

Γιουβάλ Νόα Χαράρι: Στο τέλος, δεν διαφέρει τόσο πολύ

between the corporations and the governments,

ανάμεσα στις εταιρείες και τις κυβερνήσεις,

because, as I said, the questions is: Who controls the data?

επειδή, όπως είπα, το ερώτημα είναι: Ποιος ελέγχει τα δεδομένα;

This is the real government.

Αυτή είναι η αληθινή κυβέρνηση.

If you call it a corporation or a government --

Αν την αποκαλείς εταιρεία ή κυβέρνηση,

if it's a corporation and it really controls the data,

αν είναι μια εταιρεία και όντως ελέγχει τα δεδομένα,

this is our real government.

τότε αυτή είναι η αληθινή μας κυβέρνηση.

So the difference is more apparent than real.

Οπότε, διαφέρουν μόνο στην εμφάνιση και όχι στην ουσία.

CA: But somehow, at least with corporations,

ΚΑ: Αλλά με κάποιο τρόπο, τουλάχιστον με τις εταιρείες,

you can imagine market mechanisms where they can be taken down.

μπορείς να φανταστείς μηχανισμούς της αγοράς όπου μπορούν να διαλυθούν.

I mean, if consumers just decide

Αν οι καταναλωτές απλά αποφασίσουν ότι η εταιρεία

that the company is no longer operating in their interest,

δεν λειτουργεί προς το συμφέρον τους,

it does open the door to another market.

ανοίγεται η πόρτα σε άλλη αγορά. Φαίνεται πιο εύκολο

It seems easier to imagine that

να το φανταστούμε αυτό απ' ό,τι τους πολίτες

than, say, citizens rising up and taking down a government

να ξεσηκώνονται και να ρίχνουν μια κυβέρνηση που ελέγχει τα πάντα;

that is in control of everything.

YNH: Well, we are not there yet,

ΓΝΧ: Δεν είμαστε ακόμα εκεί,

but again, if a corporation really knows you better than you know yourself --

αλλά και πάλι, αν μια εταιρεία ξέρει πιο καλά εσένα απ' ό,τι εσύ τον εαυτό σου,

at least that it can manipulate your own deepest emotions and desires,

τουλάχιστον αυτό μπορεί να χειραγωγήσει τα βαθιά σου συναισθήματα και επιθυμίες,

and you won't even realize --

κι εσύ δεν θα το συνειδητοποιήσεις.

you will think this is your authentic self.

Θα σκεφτείς ότι αυτός είναι ο αυθεντικός σου εαυτός.

So in theory, yes, in theory, you can rise against a corporation,

Οπότε θεωρητικά, ναι, θεωρητικά μπορείς να ξεσηκωθείς εναντίον μιας εταιρείας,

just as, in theory, you can rise against a dictatorship.

όπως επίσης, θεωρητικά, μπορείς να ξεσηκωθείς εναντίον μιας δικτατορίας.

But in practice, it is extremely difficult.

Αλλά στην πράξη, είναι αρκετά δύσκολο.

CA: So in "Homo Deus," you argue that this would be the century

KA: Άρα, στο «Ο Άνθρωπος-Θεός» υποστηρίζεις ότι αυτός θα είναι ο αιώνας

when humans kind of became gods,

που οι άνθρωποι έγιναν κατά κάποιο τρόπο θεοί,

either through development of artificial intelligence

είτε μέσω της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης

or through genetic engineering.

ή μέσω της γενετικής μηχανικής.

Has this prospect of political system shift, collapse

Αυτή η προοπτική της μεταβολής ή κατάρρευσης του πολιτικού συστήματος,

impacted your view on that possibility?

έχει επηρεάσει την άποψή σου γι' αυτή την πιθανότητα;

YNH: Well, I think it makes it even more likely,

ΓΝΧ: Πιστεύω πως το κάνει ακόμα πιο πιθανό,

and more likely that it will happen faster,

και ακόμα πιο πιθανό να συμβεί πιο γρήγορα,

because in times of crisis, people are willing to take risks

γιατί σε καιρούς κρίσης οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πάρουν ρίσκα

that they wouldn't otherwise take.

που δεν θα έπαιρναν σε άλλη περίπτωση.

And people are willing to try

Και οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν

all kinds of high-risk, high-gain technologies.

όλων των ειδών υψηλού κινδύνου, υψηλού οφέλους τεχνολογίες.

So these kinds of crises might serve the same function

Οπότε, αυτού του είδους οι κρίσεις μπορεί να εξυπηρετούν την ίδια λειτουργία

as the two world wars in the 20th century.

όπως οι δύο παγκόσμιοι πολέμοι στον 20ό αιώνα.

The two world wars greatly accelerated

Οι δύο παγκόσμιοι πολέμοι επιτάχυναν σε μεγάλο βαθμό

the development of new and dangerous technologies.

την ανάπτυξη νέων και επικίνδυνων τεχνολογιών.

And the same thing might happen in the 21st century.

Και το ίδιο πράγμα μπορεί να συμβεί τον 21ο αιώνα.

I mean, you need to be a little crazy to run too fast,

Δηλαδή, πρέπει να είσαι λίγο τρελός για να τρέχεις πολύ γρήγορα,

let's say, with genetic engineering.

ας πούμε, με τη γενετική μηχανική.

But now you have more and more crazy people

Αλλά τώρα έχεις όλο και περισσότερους τρελούς ανθρώπους

in charge of different countries in the world,

στην ηγεσία διαφορετικών χωρών στον κόσμο,

so the chances are getting higher, not lower.

γι' αυτό οι πιθανότητες αυξάνονται, δεν μειώνονται.

CA: So, putting it all together, Yuval, you've got this unique vision.

ΚΑ: Οπότε, συνδέοντας όλα αυτά, Γιουβάλ, έχεις αυτό το μοναδικό όραμα.

Roll the clock forward 30 years.

Γύρνα το ρολόι 30 χρόνια μπροστά.

What's your guess -- does humanity just somehow scrape through,

Προβλέπεις ότι η ανθρωπότητα τα καταφέρνει κάπως να γλιτώσει,

look back and say, "Wow, that was a close thing. We did it!"

και μετά αναπολεί και λέει, «Παρατρίχα. Τα καταφέραμε!»

Or not?

Ή όχι;

YNH: So far, we've managed to overcome all the previous crises.

ΓΝΧ: Έως τώρα, καταφέραμε να ξεπεράσουμε όλες τις προηγούμενες κρίσεις.

And especially if you look at liberal democracy

Και ειδικά αν κοιτάξεις τη φιλελεύθερη δημοκρατία

and you think things are bad now,

και σκεφτείς ότι τα πράγματα είναι άσχημα τώρα,

just remember how much worse things looked in 1938 or in 1968.

απλά θυμήσου πόσο χειρότερα φαίνονταν το 1938 ή το 1968.

So this is really nothing, this is just a small crisis.

Δεν είναι τίποτα λοιπόν αυτή, είναι μόνο μια μικρή κρίση.

But you can never know,

Αλλά ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις, γιατί, ως ιστορικός,

because, as a historian,

I know that you should never underestimate human stupidity.

ξέρω ότι ποτέ δεν πρέπει να υποτιμάς την ανθρώπινη ηλιθιότητα.

(Laughter) (Applause)

(Χειροκρότημα) (Γέλια)

It is one of the most powerful forces that shape history.

Είναι μία από τις πιο ισχυρές δυνάμεις που διαμορφώνουν την ιστορία.

CA: Yuval, it's been an absolute delight to have you with us.

ΚΑ: Γιουβάλ, ήταν μεγάλη ευχαρίστηση που ήσουν μαζί μας.

Thank you for making the virtual trip.

Σε ευχαριστώ για το εικονικό ταξίδι. Καλό βράδυ στο Τελ Αβίβ.

Have a great evening there in Tel Aviv.

Γιουβάλ Χαράρι.

Yuval Harari!

ΓΝΧ: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

YNH: Thank you very much.

(Applause)

(Χειροκρότημα)