His Holiness the Karmapa: The technology of the heart

Μετάφραση: Pelagia Xepapadakou Επιμέλεια: Marietta Simegiatou

Tyler Dewar: The way I feel right now

Αυτό που αισθάνομαι αυτή τη στιγμή

is that all of the other speakers

είναι ότι όλοι οι άλλοι ομιλητές

have said exactly what I wanted to say.

είπαν αυτό ακριβώς που ήθελα να πω.

(Laughter)

(Γέλια)

And it seems that the only thing left for me to say

Και απ' ότι φαίνεται το μόνο που μένει για μένα να πω είναι

is to thank you all for your kindness.

ένα ευχαριστώ για την καλοσύνη σας.

TD: But maybe in the spirit

Αλλά ίσως στο πνεύμα της

of appreciating the kindness of you all,

εκτίμησης της καλοσύνης όλων σας

I could share with you

θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας

a little story about myself.

μια σύντομη προσωπική ιστορία.

TD: From the time I was very young, onward,

Από τότε που ήμουν πολύ μικρός και μετά,

I was given

μου ανατέθηκαν

a lot of different responsibilities,

πολλά και διαφορετικά καθήκοντα,

and it always seemed to me, when I was young,

και πάντοτε όταν ήμουν μικρός μου φαινόταν

that everything was laid out before me.

ότι όλα ήταν προδιαγεγραμμένα για μένα.

All of the plans for me were already made.

Όλα τα σχέδια για μένα είχαν ήδη γίνει.

I was given the clothes that I needed to wear

Μου έδιναν τα ρούχα που χρειαζόμουν να φορέσω

and told where I needed to be,

και μου έλεγαν που έπρεπε να παρευρίσκομαι,

given these very precious

δίνοντάς μου αυτά τα ανεκτίμητα

and holy looking robes to wear,

και ιεροφανή ράσα,

with the understanding

έχοντας στο μυαλό μου ότι

that it was something sacred or important.

επρόκειτο για κάτι ιερό ή σημαντικό.

TD: But before that kind of formal lifestyle happened for me,

Αλλά πριν αρχίσω τον εθιμοτυπικό τρόπο ζωής αυτού του είδους,

I was living in eastern Tibet with my family.

ζούσα στο ανατολικό Θιβέτ με την οικογένειά μου.

And when I was seven years old,

Και όταν ήμουν 7 ετών,

all of a sudden,

ξαφνικά,

a search party arrived at my home.

έφτασε στο σπίτι μου μια ερευνητική επιτροπή.

They were looking the next Karmapa,

Έψαχναν τον επόμενο Κάρμαπα

and I noticed they were talking to my mom and dad,

και παρατήρησα ότι μιλούσαν με τη μαμά και το μπαμπά μου,

and the news came to me that they were telling me

και έμαθα τα νέα, ότι δηλαδή μου έλεγαν

that I was the Karmapa.

ότι είμαι ο Κάρμαπα.

And these days, people ask me a lot,

Και αυτές τις μέρες ο κόσμος με ρωτά συνέχεια

how did that feel.

πως αισθάνθηκα για το γεγονός αυτό.

How did that feel when they came and whisked you away,

Πως ένοιωσες όταν ήρθαν και σε πήραν και σε άρπαξαν

and your lifestyle completely changed?

και άλλαξε τελείως ο τρόπος ζωής σου;

And what I mostly say is that,

Και αυτό που απαντώ συνήθως είναι ότι

at that time,

εκείνη την εποχή

it was a pretty interesting idea to me.

ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα για μένα.

I thought that things would be pretty fun

Σκεφτόμουν ότι θα είχε πλάκα

and there would be more things to play with.

και ότι θα είχα περισσότερα πράγματα για να παίζω.

(Laughter)

(Γέλια)

TD: But it didn't turn out to be so fun and entertaining,

Αλλά δεν εξελίχθηκε σε κάτι τόσο κεφάτο και διασκεδαστικό,

as I thought it would have been.

όπως φανταζόμουν ότι θα ήταν.

I was placed

Τοποθετήθηκα

in a pretty strictly controlled environment.

σε ένα αυστηρότατα ελεγχόμενο περιβάλλον.

And immediately,

Και αμέσως,

a lot of different responsibilities,

επιφορτίστηκα με πολλά και διαφορετικά καθήκοντα,

in terms of my education and so forth, were heaped upon me.

μόρφωση και άλλα.

I was separated, largely, from my family,

Αποκόπηκα σε μεγάλο βαθμό από την οικογένειά μου,

including my mother and father.

συμπεριλαμβανομένης της μητέρας και του πατέρα μου.

I didn't have have many personal friends

Δεν είχα πολλούς προσωπικούς φίλους

to spend time with,

για να περάσω χρόνο μαζί τους

but I was expected to perform

αλλά περίμεναν από εμένα

these prescribed duties.

να εκτελώ τα υπαγορευμένα καθήκοντα.

So it turned out that my fantasy

Έτσι αποδείχτηκε ότι η φαντασίωσή μου

about an entertaining life of being the Karmapa

για μια διασκεδαστική ζωή όντας ο Κάρμαπα

wasn't going to come true.

δεν θα πραγματοποιούνταν.

It more felt to be the case to me

Εγώ αισθανόμουν ότι

that I was being treated like a statue,

μου φέρονταν σαν να ήμουν ένα άγαλμα

and I was to sit in one place

και ότι έπρεπε να κάθομαι σε ένα σημείο

like a statue would.

όπως ακριβώς τα αγάλματα.

TD: Nevertheless, I felt that,

Κι όμως, είχα αυτή την αίσθηση,

even though I've been separated from my loved ones --

και ας είχα αποχωριστεί από τα αγαπημένα μου πρόσωπα

and, of course, now I'm even further away.

και φυσικά τώρα είμαι ακόμα πιο μακριά.

When I was 14, I escaped from Tibet

Όταν ήμουν 14 ετών, δραπέτευσα από το Θιβέτ

and became even further removed

και απομακρύνθηκα ακόμη περισσότερο

from my mother and father,

από τη μητέρα και τον πατέρα μου,

my relatives, my friends

τους συγγενείς, τους φίλους

and my homeland.

και την ιδιαίτερη πατρίδα μου.

But nevertheless,

Όμως, παρ'όλα αυτά,

there's no real sense of separation from me in my heart,

μέσα στην καρδιά μου δεν έχω την αίσθηση του αποχωρισμού,

in terms of the love that I feel

όσον αφορά την αγάπη που νιώθω

for these people.

για τους ανθρώπους αυτούς.

I feel, still, a very strong connection of love

Εξακολουθώ να αισθάνομαι δυνατό δεσμό αγάπης

for all of these people

για όλους αυτούς τους ανθρώπους

and for the land.

και τον τόπο μου.

TD: And I still do

Και εξακολουθώ να

get to keep in touch with my mother and father,

κρατώ την επαφή με τη μητέρα και τον πατέρα μου,

albeit infrequently.

αν και αυτό συμβαίνει σπάνια.

I talk to my mother

Μιλώ με τη μητέρα μου

once in a blue moon on the telephone.

στο τηλέφωνο μια φορά στο τόσο.

And my experience is that,

Και αυτό που βιώνω, είναι

when I'm talking to her,

ότι όταν της μιλώ

with every second that passes

κάθε δευτερόλεπτο

during our conversation,

της συζήτησής μας

the feeling of love that binds us

το συναίσθημα της αγάπης που μας δένει

is bringing us closer and closer together.

μας φέρνει όλο και πιο κοντά τον έναν στον άλλον.

TD: So those were just a few remarks

Τα παραπάνω αποτελούν μόνο μερικές παρατηρήσεις

about my personal background.

από το προσωπικό μου παρελθόν.

And in terms of other things that I wanted to share with you,

Και σε σχέση με άλλα πράγματα που ήθελα να μοιραστώ μαζί σας

in terms of ideas,

σχετικά με τις ιδέες,

I think it's wonderful to have a situation like this,

νομίζω ότι είναι υπέροχο να βιώνουμε μια τέτοια κατάσταση,

where so many people from different backgrounds and places

όπου τόσοι πολλοί άνθρωποι με διαφορετικό παρελθόν και καταγωγή

can come together,

συγκεντρώνονται,

exchange their ideas

ανταλλάσουν ιδέες

and form relationships of friendship with each other.

και χτίζουν σχέσεις φιλίας μεταξύ τους.

And I think that's symbolic

Και νομίζω ότι αυτό είναι ένα δείγμα

of what we're seeing in the world in general,

του τι βλέπουμε γενικότερα στον κόσμο

that the world is becoming smaller and smaller,

ότι ο κόσμος ολοένα και μικραίνει

and that all of the peoples in the world

και ότι όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο

are enjoying more opportunities for connection.

απολαμβάνουν περισσότερες ευκαιρίες σύνδεσης.

That's wonderful,

Αυτό είναι υπέροχο,

but we should also remember

όμως θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε

that we should have a similar process happening on the inside.

ότι θα πρέπει να συντελείται και μια παρόμοια διαδικασία μέσα μας.

Along with outward development

Μαζί με την εξελιξή μας σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον

and increase of opportunity,

και την αύξηση των ευκαιριών,

there should be inward development

θα πρέπει να υπάρχει εσωτερική εξέλιξη

and deepening of our heart connections

και να εμβαθύνουμε τόσο στους δεσμούς της καρδιάς μας

as well as our outward connections.

όσο και στις εξωτερικές μας επαφές.

So we spoke and we heard some

Μιλήσαμε και ακούσαμε

about design this week.

για το ντιζάιν αυτή την εβδομάδα.

I think that it's important for us to remember

Θεωρώ ότι είναι σημαντικό για εμάς να θυμόμαστε

that we need

ότι έχουμε ανάγκη

to keep pushing forward

να συνεχίσουμε να προχωράμε δυναμικά προς τα εμπρός

on the endeavor

στην προσπάθεια

of the design of the heart.

να κατανοήσουμε το ντιζάιν της καρδιάς.

We heard a lot about technology this week,

Αυτή την εβδομάδα ακούσαμε πολλά για την τεχνολογία

and it's important for us to remember

και είναι σημαντικό να ενθυμούμαστε

to invest a lot of our energy

να επενδύουμε μεγάλο μέρος της ενέργειάς μας

in improving the technology of the heart.

στη βελτίωση της τεχνολογίας της καρδιάς.

TD: So, even though I'm somewhat happy

Αν και είμαι, κατά κάποιον τρόπο, χαρούμενος

about the wonderful developments that are happening in the world,

για όλα αυτά τα θαυμαστά επιτεύγματα που συμβαίνουν στον κόσμο,

still, I feel a sense of impediment,

εξακολουθώ να αισθάνομαι κάτι να με τραβά πίσω

when it comes

όταν τίθεται το ζήτημα

to the ability that we have

της ικανότητας που έχουμε

to connect with each other on a heart-to-heart, or a mind-to-mind, level.

να συνδεόμαστε μεταξύ μας σε επίπεδο καρδιάς ή μυαλού.

I feel that there are some things

Αισθάνομαι ότι υπάρχουν κάποια πράγματα

that are getting in the way.

που εμποδίζουν.

TC: My relationship

Η σχέση μου

to this concept of heart-to-heart connection, or mind-to-mind connection,

με αυτή την ιδέα της επαφής της μιας καρδιάς με την άλλη ή του ενός μυαλού με το άλλο

is an interesting one,

είναι ενδιαφέρουσα

because, as a spiritual leader, I'm always attempting

καθώς, ως πνευματικός ηγέτης, επιχειρώ πάντα

to open my heart to others

να ανοίξω την καρδιά μου στους άλλους

and offer myself up

και να προσφέρω τον εαυτό μου

for heart-to-heart and mind-to-mind connections

για να συνδεθώ με μοναδικό τρόπο με την καρδιά

in a genuine way with other people,

και το μυαλό των συνανθρώπων μου,

but at the same time,

αλλά ταυτόχρονα,

I've always been advised

με συμβούλευαν πάντοτε

that I need to emphasize intelligence

ότι πρέπει να δίνω έμφαση περισσότερο στη διάνοια

over the heart-to-heart connections,

και λιγότερο στους δεσμούς καρδιάς,

because, being someone in a position like mine,

γιατί όντας κανείς σε μια θέση σαν τη δική μου,

if I don't rely primarily on intelligence,

εάν δεν επαφίεμαι κυρίως στη διάνοια μου,

then something dangerous may happen to me.

θα μου συμβεί κάτι κακό.

So it's an interesting paradox at play there.

Παρουσιάζεται λοιπόν εδώ ένα ενδιαφέρον παράδοξο.

But I had a really striking experience once,

Κάποια στιγμή όμως είχα μια εντυπωσιακή εμπειρία

when a group from Afghanistan

όταν μια ομάδα ανθρώπων από το Αφγανιστάν

came to visit me,

με επισκέφθηκε

and we had a really interesting conversation.

και είχαμε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση.

TD: So we ended up talking about the Bamiyan Buddhas,

Έτσι, καταλήξαμε να συζητάμε για τους Βούδες του Μπαμιγιάν,

which, as you know,

οι οποίοι, όπως γνωρίζετε,

were destroyed some years ago in Afghanistan.

καταστράφηκαν πριν από μερικά χρόνια στο Αφγανιστάν.

But the basis of our conversation

Η βάση της συζήτησής μας όμως

was the different approach to spirituality

ήταν η διαφορετική πρόσεγγιση της πνευματικότητας

on the part of the Muslim

από πλευράς Μουσουλμανισμού

and Buddhist traditions.

και Βουδιστικών παραδόσεων.

Of course, in Muslim,

Βέβαια, στο Μουσουλμανισμό,

because of the teachings around the concept of idolatry,

λόγω των διδασκαλιών σχετικά με την ιδέα της ειδωλολατρείας,

you don't find as many

δεν βρίσκει κανείς τόσες πολλές

physical representations of divinity

φυσικές εκπροσωπήσεις του θείου

or of spiritual liberation

ή της πνευματικής απελευθέρωσης

as you do in the Buddhist tradition,

όσες στη Βουδιστική παράδοση,

where, of course, there are many statues of the Buddha

όπου, φυσικά, συναντάμε πολλά αγάλματα του Βούδα

that are highly revered.

τα οποία τιμώνται πολύ.

So, we were talking about the differences

Συζητούσαμε λοιπόν για τις διαφορές

between the traditions

μεταξύ των παραδόσεων

and what many people perceived

και αυτό το γεγονός της καταστροφής των Βουδών του Μπαμιγιάν

as the tragedy of the destruction of the Bamiyan Buddhas,

που πολλοί άνθρωποι ερμήνευσαν ως τραγωδία

but I offered the suggestion

εγώ πρότεινα

that perhaps we could look at this in a positive way.

ότι ίσως θα μπορούσαμε να το δούμε από μια θετική πλευρά.

What we saw in the destruction of the Bamiyan Buddhas

Αυτό που είδαμε στην καταστροφή των Βουδών του Μπαμιγιάν

was the depletion of matter,

ήταν η αποδόμηση της ύλης

some solid substance

ένα συμπαγές υλικό

falling down and disintegrating.

που καταρρέει και αποσυντίθεται.

Maybe we could look at that to be more similar

Ίσως θα μπορούσαμε να το δούμε σαν κάτι παρόμοιο

to the falling of the Berlin Wall,

με την πτώση του τείχους του Βερολίνου

where a divide

όπου ένας διαχωρισμός

that had kept two types of people apart

που κρατούσε σε απόσταση δύο τύπους ανθρώπων

had collapsed and opened up a door

κατέρρευσε και άνοιξε μια πόρτα

for further communication.

για περαιτέρω επικοινωνία.

So I think that, in this way,

Θεωρώ, λοιπόν, σκεπτόμενος με τον τρόπο αυτό,

it's always possible for us

ότι είναι πάντοτε εφικτό για εμάς

to derive something positive

να αποκομίσουμε κάτι θετικό

that can help us understand one another better.

που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε αλλήλους καλύτερα.

TD: So, with regard to the development

Λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη

that we've been talking about

για την οποία μιλούσαμε

here at this conference,

σε αυτό το συνέδριο,

I really feel

αισθάνομαι πραγματικά

that the development that we make

ότι τα επιτεύγματα που καταφέρνουμε

shouldn't create a further burden

δεν θα πρέπει να δημιουργούν ένα ακόμη βάρος

for us as human beings,

σε εμάς τους ανθρώπους

but should be used

αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται

to improve

για να βελτιώσουν

our fundamental lifestyle

το στοιχειώδη τρόπο ζωής μας

of how we live in the world.

τον τρόπο με τον οποίο διάγουμε το βίο μας στον κόσμο.

TD: Of course, I rejoice

Φυσικά και χαίρομαι

in the development and the growth and the rise

για την εξέλιξη, την ανάπτυξη και την άνοδο

of the noble land of India, the great country of India,

της μεγαλοπρεπούς χώρας της Ινδίας, της μεγάλης χώρας της Ινδίας,

but at the same time, I think,

αλλά ταυτόχρονα σκέφτομαι,

as some of us have acknowledged,

όπως γνωρίζουν κάποιοι από εμάς,

we need to be aware

ότι πρέπει να έχουμε επίγνωση

that some aspects of this rise

ότι μερικές πτυχές της ανόδου αυτής

are coming at the cost

έρχονται μαζί με το κόστος

of the very ground

του ίδου του εδάφους

on which we stand.

στο οποίο πατάμε.

So, as we are climbing the tree,

Καθώς σκαρφαλώνουμε στο δέντρο

some of the things that we're doing

κάποια πράγματα από αυτά που κάνουμε

in order to climb the tree

για να ανέβουμε στο δέντρο

are actually undermining

ουσιαστικά υποσκάπτουν

the tree's very root.

αυτές καθαυτές τις ρίζες του δέντρου.

And so,

Και, έτσι

what I think it comes down to

αυτό που θεωρώ ότι τίθεται επί τάπητος

is a question of, not only having information of what's going on,

δεν είναι μόνο η πληροφόρηση περί τίνος πρόκειται

but paying attention to that

αλλά και το να δίνουμε την προσοχή μας σε αυτό

and letting that shift our motivation

και να αφήνουμε ένα μόνο πράγμα να είναι κίνητρο

to become more sincere

των πράξεων μάς, το να γίνουμε πιο ειληκρινείς

and genuinely positive.

και αληθινά θετικοί.

We have hear, this week,

Αυτή την εβδομάδα, ακούσαμε

about the horrible sufferings, for example,

για τα φρικτά δεινά, π.χ.

that so many women of the world

ότι πολλές γυναίκες στον κόσμο

are enduring day-to-day.

προσπαθούν να ανταπεξέλθουν μέρα με τη μέρα.

We have that information,

Έχουμε αυτή την πληροφορία

but what often happens to us

αλλά αυτό που συνήθως μας συμβαίνει

is that we don't really choose to pay attention to it.

είναι ότι δεν επιλέγουμε πραγματικά να δώσουμε την προσοχή μας σε αυτή.

We don't really choose to allow that

Ουσιαστικά δεν επιλέγουμε να επιτρέψουμε σε αυτήν

to cause there to be a shift in our hearts.

να προκαλέσει μια αλλαγή στις καρδιές μας.

So I think the way forward for the world --

Θεωρώ ότι η πρόοδος για τον κόσμο--

one that will bring the path of outer development

ένας κόσμος που θα μας φέρει στο μονοπάτι της εξωτερικής εξέλιξης

in harmony

προς την αρμονία

with the real root of happiness --

με την πραγματική ρίζα ευτυχίας--

is that we allow

θα έρθει αν επιτρέπουμε

the information that we have

στην πληροφορία που έχουμε

to really make a change in our heart.

να προκαλέσει μια αλλαγή στην καρδιά μας.

TD: So I think that sincere motivation

Νομίζω ότι αυτό το ειλικρινές κίνητρο

is very important for our future well-being,

είναι πολύ σημαντικό για τη μελλοντική μας ευημερία

or deep sense of well-being as humans,

ή τη βαθιά αίσθηση αγαλλίασης των ανθρώπινων όντων

and I think that means sinking in

και νομίζω ότι αυτό σημαίνει να καταβυθιστούμε

to whatever it is you're doing now.

σε οτιδήποτε πράττουμε αυτή τη στιγμή.

Whatever work you're trying to do now to benefit the world,

Όποια πράξη κι αν προσπαθείτε να κάνετε τώρα προς όφελος του κόσμου

sink into that,

καταβυθιστείτε σε αυτή

get a full taste of that.

γευθείτε τη στην ολότητά της.

TD: So, since we've been here this week,

Αφού λοιπόν ήμασταν εδώ αυτήν την εβδομάδα

we've taken millions of breaths, collectively,

πήραμε εκατομμύρια αναπνοές, συλλογικά,

and perhaps we haven't witnessed

και ίσως δεν βιώσαμε

any course changes

καμιά αλλαγή πορείας

happening in our lives,

να συμβαίνει στις ζωές μας

but we often miss the very subtle changes.

αλλά συνήθως χάνουμε τις λεπτοφυείς αλλαγές.

And I think

Και νομίζω

that sometimes we develop

ότι μερικές φορές αναπτύσσουμε

grand concepts

μεγαλόπνοες ιδέες

of what happiness

για το τι σημαίνει

might look like for us,

η ευτυχία για εμάς,

but that, if we pay attention,

αλλά, εάν δώσουμε προσοχή,

we can see that there are little symbols of happiness

μπορούμε να δούμε ότι υπάρχουν μερικά σύμβολα ευτυχίας

in every breath that we take.

σε κάθε αναπνοή που παίρνουμε.

TD: So, every one of you who has come here

Κάθε ένας από εσας που έχει έρθει εδώ

is so talented,

είναι τόσο χαρισματικός

and you have so much to offer to the world,

και έχετε τόσα πολλά να προσφέρετε στον κόσμο,

I think it would be a good note to conclude on then

νομίζω θα ήταν καλό να έχουμε κατά νου όταν εργαζόμαστε

to just take a moment

προς αυτήν την κατεύθυνση να διαθέσουμε απλά μια στιγμή

to appreciate how fortunate we are

για να εκτιμήσουμε πόσο τυχεροί είμαστε

to have come together in this way and exchanged ideas

που συγκεντρωθήκαμε με αυτόν τον τρόπο και ανταλλάξαμε ιδέες

and really form a strong aspiration

και να δημιουργήσουμε πραγματικά μια δυνατή προσδοκία

and energy within ourselves

και να συγκεντρώσουμε ενέργεια εντός μας

that we will take the good

με σκοπό να εκλάβουμε το καλό

that has come from this conference,

που προέκυψε από το συνέδριο αυτό,

the momentum, the positivity,

την ορμή, τη θετικότητα,

and we will spread that and plant it

και να το διαδώσουμε και να το φυτέψουμε

in all of the corners of the world.

σε όλες τις γωνιές του κόσμου.

His Holiness the Karmapa: Tomorrow is my Talk.

Η Αυτού Αγιότης ο Κάρμαπα: Η ομιλία μου είναι αύριο.

TD: Lakshmi has worked incredibly hard,

Η Λάκσμι δούλεψε πολύ σκληρά

even in inviting me,

ακόμη και για να με προσκαλέσει εδώ

let alone everything else that she has done

ας αφήσουμε στην άκρη, ό,τι άλλο έχει κάνει

to make this happen,

για να το πραγματοποιήσει την παρουσία μου εδώ,

and I was somewhat resistant at times,

και ήμουν κατα κάποιο τρόπο αντιδραστικός μερικές φορές

and I was also very nervous throughout this week.

και επίσης ήμουν πολύ αγχωμένος όλη αυτήν την εβδομάδα

I was feeling under the weather and dizzy and so forth,

Αισθανόμουν ότι με επηρέαζε ο καιρός, είχα πονοκέφαλο και τα λοιπά,

and people would ask me, why.

και ότι ο κόσμος θα με ρωτούσε γιατί.

I would tell them, "It's because I have to talk tomorrow."

Θα τους έλεγα: Είναι επειδή πρέπει να μιλήσω αύριο".

And so Lakshmi had to put up with me through all of that,

Η Λακσμι έπρεπε να με ανεχτεί σε όλο αυτό

but I very much appreciate

αλλά εκτιμώ πολυ

the opportunity she's given me

την ευκαιρία που μου έδωσε

to be here.

να είμαι εδώ.

And to you, everyone, thank you very much.

Ευχαριστώ πάρα πολύ τον καθένα από εσάς.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

HH: Thank you very much.

Σας ευχαριστούμε πολύ

(Applause)

(Χειροκρότημα)