The biology of our best and worst selves | Robert Sapolsky

Μετάφραση: Ioannis Mantziaras Επιμέλεια: Maria K.

Chris Anderson: So Robert spent the last few years

Κρις Αντερσον: Ο Ρόμπερτ πέρασε τα τελευταία χρόνια

σκεφτόμενος το πόσο περίεργη είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά,

think about how weird human behavior is,

and how inadequate most of our language trying to explain it is.

και πόσο ανεπαρκώς η γλώσσα μας προσπαθεί να την εξηγήσει.

And it's very exciting to hear him explain some of the thinking behind it

Και είναι πολύ συναρπαστικό να τον ακούς να εξηγεί το σκεπτικό πίσω από αυτό,

in public for the first time.

δημόσια, για πρώτη φορά.

Over to you now, Robert Sapolsky.

Μπροστά σας λοιπόν τώρα, ο Ρόμπερτ Σαπόλσκι.

(Applause)

(Χειροκροτήματα)

Robert Sapolsky: Thank you.

Ρόμπερτ Σαπόλσκι: Σας ευχαριστώ.

The fantasy always runs something like this.

Η φαντασία πάντα πλάθει κάτι σαν και αυτό.

I've overpowered his elite guard,

Ξεπέρασα την επίλεκτη φρουρά του,

burst into his secret bunker

έκανα έφοδο στο μυστικό του καταφύγιο με το πολυβόλο μου έτοιμο.

with my machine gun ready.

He lunges for his Luger.

Ψάχνει για το περίστροφό του.

I knock it out of his hand.

Του το διώχνω από το χέρι του.

He lunges for his cyanide pill.

Ψάχνει το φιαλίδιο κυανίου.

I knock that out of his hand.

Του το διώχνω και αυτό από το χέρι του.

He snarls,

Γρυλλίζει,

comes at me with otherworldly strength.

και μου ορμάει με τεράστια δύναμη.

We grapple, we fight,

Πιανόμαστε στα χέρια και παλεύουμε.

I manage to pin him down

Καταφέρνω να τον ακινητοποιήσω και του περνάω τις χειροπέδες.

and put on handcuffs.

"Adolf Hitler," I say,

«Αδόλφε Χίτλερ,» του λέω,

"I arrest you for crimes against humanity."

«σε συλλαμβάνω για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».

Here's where the Medal of Honor version of the fantasy ends

Κι εδώ η εκδοχή του Medal of Honor της φαντασίας μου, σταματά

and the imagery darkens.

και το σκηνικό «σκοτεινιάζει».

What would I do if I had Hitler?

Τι θα έκανα, αν είχα τον Χίτλερ στα χέρια μου;

It's not hard to imagine once I allow myself.

Δεν είναι δύσκολο να το φανταστώ μόλις το επιτρέψω στον εαυτό μου.

Sever his spine at the neck.

Θα έκοβα τη σπονδυλική στήλη του από το λαιμό.

Take out his eyes with a blunt instrument.

Θα του έβγαζα τα μάτια με ένα αμβλύ εργαλείο.

Puncture his eardrums. Cut out his tongue.

Θα του τρύπαγα τα τύμπανα των αυτιών. Θα του έκοβα τη γλώσσα.

Leave him alive on a respirator,

Θα τον άφηνα ζωντανό σε έναν αναπνευστήρα,

tube-fed, not able to speak or move or see or hear, just to feel,

διασωληνωμένο, να μην μπορεί να μιλήσει, να κινηθεί, να δει ή να ακούσει,

απλώς να νιώθει,

and then inject him with something cancerous

και έπειτα θα του έκανα ένεση με κάτι που προκαλεί καρκίνο

that's going to fester and pustulate

που θα μόλυνε και θα κατέστρεφε,

until every cell in his body is screaming in agony,

μέχρι κάθε κύτταρο στο σώμα του να κραυγάζει με αγωνία,

until every second feels like an eternity in hell.

ώσπου κάθε δευτερόλεπτο να μοιάζει με αιωνιότητα στην κόλαση.

That's what I would do to Hitler.

Αυτά θα έκανα στον Χίτλερ.

I've had this fantasy since I was a kid,

Έχω αυτήν τη φαντασίωση από τότε που ήμουν παιδί,

still do sometimes,

ακόμα και τώρα μερικές φορές,

and when I do, my heart speeds up --

και όταν συμβαίνει αυτό η καρδιά μου επιταχύνει.

all these plans for the most evil, wicked soul in history.

Όλα αυτά τα σχέδια, για την πιο φαύλη ψυχή στην ιστορία.

But there's a problem,

Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα,

which is I don't actually believe in souls or evil,

το οποίο είναι ότι δεν πιστεύω πραγματικά σε ψυχές ή στο κακό

and I think wicked belongs in a musical.

και πιστεύω ότι η κακία «ανήκει» στα μιούζικαλ.

But there's some people I would like to see killed,

Θα ήθελα όμως να δω κάποιους ανθρώπους να θανατώνονται,

but I'm against the death penalty.

αλλά είμαι εναντίον της θανατικής ποινής.

But I like schlocky violent movies,

Μου αρέσουν οι βίαιες αιματηρές ταινίες,

but I'm for strict gun control.

αλλά είμαι υπέρ του αυστηρού ελέγχου των όπλων.

But then there was a time I was at a laser tag place,

Κάποτε βρέθηκα να παίζω με λέιζερ,

and I had such a good time hiding in a corner shooting at people.

και περνούσα τόσο όμορφα, κρυμμένος στη γωνία σημαδεύοντας τον κόσμο.

In other words, I'm your basic confused human when it comes to violence.

Με άλλα λόγια, είμαι ο τυπικός άνθρωπος σε σύγχυση, όσον αφορά τη βία.

Now, as a species, we obviously have problems with violence.

Τώρα, ως είδος, προφανώς έχουμε προβλήματα σε σχέση με την βία.

We use shower heads to deliver poison gas,

Χρησιμοποιούμε κεφαλές ντους για να ψεκάζουμε δηλητηριώδη αέρια,

letters with anthrax, airplanes as weapons,

γράμματα με σπόρους βακτηρίων άνθρακα και αεροπλάνα ως όπλα,

mass rape as a military strategy.

ομαδικούς βιασμούς ως στρατιωτική τακτική.

We're a miserably violent species.

Είμαστε ένα μίζερα βίαιο είδος.

But there's a complication,

Αλλά υπάρχει μια πολυπλοκότητα που είναι ότι δε μισούμε τη βία,

which is we don't hate violence,

we hate the wrong kind.

αλλά μισούμε το λάθος είδος βίας.

And when it's the right kind,

Και όταν είναι το σωστό είδος βίας, το επικροτούμε, δίνουμε μετάλλια,

we cheer it on, we hand out medals,

we vote for, we mate with our champions of it.

ψηφίζουμε και ταυτιζόμαστε με τους «πρωταθλητές» του.

When it's the right kind of violence,

Όταν είναι το σωστό είδος βίας,

we love it.

το αγαπάμε.

And there's another complication,

Και υπάρχει και μια άλλη περιπλοκή,

which is, in addition to us being this miserably violent species,

που είναι ότι, επιπλέον του ότι είμαστε ένα μίζερα βίαιο είδος,

we're also this extraordinarily altruistic, compassionate one.

είμαστε επίσης και εξαιρετικά αλτρουϊστές και συμπονετικοί.

So how do you make sense of the biology of our best behaviors,

Πως λοιπόν βγάζεις νόημα

από τη βιολογία των καλύτερων συμπεριφορών μας, των χειρότερων,

our worst ones and all of those ambiguously in between?

και όλων των διφορούμενων που βρίσκονται στο ενδιάμεσο;

Now, for starters,

Κατ' αρχάς,

what's totally boring is understanding the motoric aspects of the behavior.

είναι εντελώς βαρετό να καταλάβεις το λειτουργικό της συμπεριφοράς.

Your brain tells your spine, tells your muscles

Ο εγκέφαλός σου λέει στη σπονδυλική σου στήλη, στους μύες σου

to do something or other,

να κάνουν αυτό ή εκείνο, και ζήτω, συμπεριφέρεσαι.

and hooray, you've behaved.

What's hard is understanding the meaning of the behavior,

Αυτό που είναι δύσκολο να κατανοηθεί είναι το νόημα της συμπεριφοράς,

because in some settings, pulling a trigger is an appalling act;

γιατί κάποιες φορές το να πιέσεις τη σκανδάλη είναι μια φρικτή πράξη

in others, it's heroically self-sacrificial.

ενώ άλλες, είναι μια ηρωική αυτοθυσία.

In some settings, putting your hand one someone else's

Μερικές φορές, το να βάλεις το χέρι σου πάνω σε κάποιου άλλου

is deeply compassionate.

είναι βαθιά συμπονετικό.

In others, it's a deep betrayal.

Ενώ σε άλλες, είναι βαθιά προδοτικό.

The challenge is to understand

Η πρόκληση είναι να κατανοήσουμε

the biology of the context of our behaviors,

τη βιολογία του πλαισίου των συμπεριφορών μας

and that's real tough.

και αυτό είναι πραγματικά δύσκολο.

One thing that's clear, though, is you're not going to get anywhere

Ένα πράγμα, πάντως, που είναι ξεκάθαρο, είναι ότι δε θα καταλήξεις πουθενά

if you think there's going to be the brain region or the hormone

αν νομίζεις ότι θα είναι μια περιοχή του εγκεφάλου ή μια ορμόνη

or the gene or the childhood experience

ή ένα γονίδιο ή κάποιο παιδικό βίωμα

or the evolutionary mechanism that explains everything.

ή ένας εξελικτικός μηχανισμός, που μπορεί να εξηγήσει τα πάντα.

Instead, every bit of behavior has multiple levels of causality.

Αντιθέτως, κάθε κομμάτι συμπεριφοράς έχει πολλαπλά επίπεδα αιτιότητας.

Let's look at an example.

Ας δούμε ένα παράδειγμα.

You have a gun.

Έχετε ένα όπλο.

There's a crisis going on:

Υπάρχει μια κρίση σε εξέλιξη:

rioting, violence, people running around.

Ταραχές, βία, άνθρωποι να τρέχουν παντού γύρω.

A stranger is running at you in an agitated state --

Ένας άγνωστος έρχεται καταπάνω σας ταραγμένος.

you can't quite tell if the expression is frightened, threatening, angry --

Δεν μπορείτε να ξεχωρίσετε αν η έκφραση υποδηλώνει φόβο, απειλή ή θυμό -

holding something that kind of looks like a handgun.

και κρατάει κάτι που μοιάζει με πιστόλι.

You're not sure.

Δεν είστε σίγουροι.

The stranger comes running at you

Ο άγνωστος έρχεται τρέχοντας προς εσάς

and you pull the trigger.

και εσείς τραβάτε τη σκανδάλη.

And it turns out that thing in this person's hand

Και τελικά αποδεικνύεται ότι αυτό το πράγμα στο χέρι του

was a cell phone.

ήταν ένα κινητό τηλέφωνο.

So we asked this biological question:

Έτσι ρωτάμε αυτή τη βιολογική ερώτηση:

what was going on that caused this behavior?

Τι ήταν αυτό που συνέβη και προκάλεσε αυτή τη συμπεριφορά μας;

What caused this behavior?

Τι προκάλεσε τη συμπεριφορά αυτή;

And this is a multitude of questions.

Και υπάρχει μια πληθώρα ερωτήσεων.

We start.

Ξεκινάμε.

What was going on in your brain one second before you pulled that trigger?

Τι συνέβαινε στον εγκέφαλό σας

ένα δευτερόλεπτο πριν τραβήξετε την σκανδάλη;

And this brings us into the realm of a brain region called the amygdala.

Και αυτό μας φέρνει στο «βασίλειο»

μιας εγκεφαλικής περιοχής που λέγεται αμυγδαλή.

The amygdala, which is central to violence, central to fear,

Η αμυγδαλή, η οποία είναι κεντρικής σημασίας για τη βία και για το φόβο,

initiates volleys of cascades

πυροδοτεί έναν καταιγισμό διαδικασιών

that produce pulling of a trigger.

που παράγουν το αποτέλεσμα να τραβήξετε τη σκανδάλη.

What was the level of activity in your amygdala one second before?

Ποιο ήταν το επίπεδο δραστηριότητας στην αμυγδαλή σας ένα δευτερόλεπτο πριν;

But to understand that, we have to step back a little bit.

Αλλά για να το καταλάβουμε, πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω.

What was going on in the environment seconds to minutes before

Τι συνέβαινε στο περιβάλλον σας δευτερόλεπτα έως λεπτά πιο πριν,

that impacted the amygdala?

που επηρέασε την αμυγδαλή;

Now, obviously, the sights, the sounds of the rioting,

Τώρα, προφανώς, η θέα και οι φωνές της εξέγερσης

that was pertinent.

συνέβαλαν σε αυτό.

But in addition,

Αλλά επιπρόσθετα,

you're more likely to mistake a cell phone for a handgun

είναι πιο πιθανό να μπερδέψετε το κινητό τηλέφωνο με ένα όπλο

if that stranger was male

αν ο άγνωστος ήταν άνδρας και μεγαλόσωμος και διαφορετικής φυλής.

and large and of a different race.

Furthermore, if you're in pain,

Επιπλέον, αν πονάτε,

if you're hungry, if you're exhausted,

αν πεινάτε ή αν είστε εξαντλημένοι,

your frontal cortex is not going to work as well,

ο προμετωπιαίος λοβός του εγκεφάλου σας δε θα λειτουργεί καλά επίσης.

part of the brain whose job it is to get to the amygdala in time

Δουλειά του είναι να επικοινωνεί εγκαίρως με την αμυγδαλή

saying, "Are you really sure that's a gun there?"

λέγοντας: «Σίγουρα αυτό που βλέπεις εκεί είναι όπλο;»

But we need to step further back.

Αλλά χρειάζεται να πάμε ένα βήμα ακόμη πιο πίσω.

Now we have to look at hours to days before,

Τώρα πρέπει να κοιτάξουμε ώρες ή ημέρες πιο πριν,

and with this, we have entered the realm of hormones.

και έτσι θα πρέπει να μπούμε στο «βασίλειο» των ορμονών.

For example, testosterone,

Για παραδειγμα, η τεστοστερόνη, που, ανεξάρτητα από το φύλο σας,

where regardless of your sex,

if you have elevated testosterone levels in your blood,

αν έχετε ανεβασμένα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα σας,

you're more likely to think a face with a neutral expression

είναι πιο πιθανό να θεωρήσετε ότι ένα πρόσωπο με ουδέτερη έκφραση

is instead looking threatening.

δείχνει απειλητικό.

Elevated testosterone levels, elevated levels of stress hormones,

Με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης και στρεσογόνων ορμονών,

and your amygdala is going to be more active

η αμυγδαλή σας θα είναι πιο δραστήρια

and your frontal cortex will be more sluggish.

και ο προμετωπιαίος λοβός σας θα καταστεί πιο νωθρός.

Πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, εβδομάδες ή μήνες πριν,

Pushing back further, weeks to months before,

where's the relevance there?

πού βρίσκεται η συσχέτιση εκεί πέρα;

This is the realm of neural plasticity,

Αυτό είναι το «βασίλειο» της πλαστικότητας των νευρώνων.

the fact that your brain can change in response to experience,

Εκεί που ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάζει ανταποκρινόμενος στις εμπειρίες σας

and if your previous months have been filled with stress and trauma,

και αν οι προηγούμενοί σας μήνες

ήταν γεμάτοι άγχος και τραυματικές εμπειρίες,

your amygdala will have enlarged.

η αμυγδαλή σας θα έχει διογκωθεί.

The neurons will have become more excitable,

Οι νευρώνες σας θα έχουν γίνει πιο ευερέθιστοι,

your frontal cortex would have atrophied,

ο προμετωπιαίος λόβός σας θα έχει ατροφίσει

all relevant to what happens in that one second.

και όλα αυτά θα έχουν σχέση

με αυτό που συμβαίνει σε εκείνο το ένα δευτερόλεπτο.

But we push back even more, back years,

Αλλά ας πάμε ακόμα πιο πίσω, κάποια χρόνια,

back, for example, to your adolescence.

για παράδειγμα, πίσω στην εφηβεία σας.

Now, the central fact of the adolescent brain

Τώρα, το κεντρικό γεγονός του έφηβου εγκεφάλου

is all of it is going full blast

είναι ότι όλα του τα μέρη βρίσκονται σε μια έκρηξη ανάπτυξης

except the frontal cortex,

εκτός από τον προμετωπιαίο λοβό, που είναι ακόμα μισο-ανεπτυγμένος.

which is still half-baked.

It doesn't fully mature until you're around 25.

Δεν ωριμάζει πλήρως μέχρι να φτάσετε περίπου στα 25 σας χρόνια.

And thus, adolescence and early adulthood

Και γι' αυτό, η εφηβεία και τα πρώιμα ενήλικα χρόνια σας

are the years where environment and experience sculpt your frontal cortex

είναι τα χρόνια που το περιβάλλον και οι εμπειρίες σμιλεύουν

τον προμετωπιαίο λοβό στην εκδοχή που θα έχετε ως ενήλικας

into the version you're going to have as an adult in that critical moment.

σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή.

But pushing back even further,

Αλλά ας ανατρέξουμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,

even further back to childhood and fetal life

ακόμα πιο πίσω, στην παιδική και στην εμβρυϊκή ζωή

and all the different versions that that could come in.

και σε όλες τις διαφορετικές εκδοχές που μπορεί να προκύψουν.

Now, obviously, that's the time that your brain is being constructed,

Προφανώς, εδώ είναι ο χρόνος που ο εγκέφαλός σας δομείται,

and that's important,

και αυτό είναι σημαντικό,

but in addition, experience during those times

αλλά επιπρόσθετα, οι εμπειρίες κατά την περίοδο αυτή

produce what are called epigenetic changes,

παράγουν αυτό που ονομάζεται «Επιγενετικές Αλλαγές»,

permanent, in some cases,

που είναι μόνιμες στις περιπτώσεις

permanently activating certain genes, turning off others.

που ενεργοποιούν μόνιμα κάποια γονίδια, ή απενεργοποιούν άλλα.

And as an example of this,

Και ως ένα παράδειγμα αυτού,

if as a fetus you were exposed to a lot of stress hormones through your mother,

αν ως έμβρυο, ήσασταν εκτεθειμένοι σε στρεσογόνες ορμόνες μέσω της μητέρας σας,

epigenetics is going to produce your amygdala in adulthood

οι επιγενετικοί παράγοντες θα δημιουργήσουν την ενήλικη αμυγδαλή σας

as a more excitable form,

σε μια πιο ευερέθιστη μορφή,

and you're going to have elevated stress hormone levels.

και θα έχετε αυξημένα επίπεδα στρεσογόνων ορμονών.

But pushing even further back,

Αλλά πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω, τότε που ήσασταν απλώς ένα έμβρυο,

back to when you were just a fetus,

back to when all you were was a collection of genes.

στην περίοδο που ήσασταν απλώς μια συλλογή από γονίδια.

Now, genes are really important to all of this,

Τώρα, τα γονίδια είναι πράγματι πολύ σημαντικά σε όλο αυτό,

but critically, genes don't determine anything,

αλλά σε κριτικό επίπεδο, δεν προσδιορίζουν τίποτα,

because genes work differently in different environments.

διότι τα γονίδια δρουν διαφορετικά σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

Key example here:

Βασικό παράδειγμα:

there's a variant of a gene called MAO-A,

Υπάρχει μια παραλλαγή ενός γονιδίου που ονομάζεται ΜΑΟ-Α,

and if you have that variant,

και αν έχετε αυτήν την παραλλαγή,

you are far more likely to commit antisocial violence

είναι μακράν πιο πιθανό να αναπτύξετε αντικοινωνική βιαιότητα,

if, and only if, you were abused as a child.

εάν και μόνο εάν κακοποιηθήκατε ως παιδί.

Genes and environment interact,

Τα γονίδια αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον

and what's happening in that one second before you pull that trigger

και αυτό που συμβαίνει αυτό το ένα δευτερόλεπτο

πριν τραβήξετε τη σκανδάλη

reflects your lifetime of those gene-environment interactions.

αντικατοπτρίζει τις αλληλεπιδράσεις γονιδίων περιβάλλοντος

στη διάρκεια της ζωής σας.

Now, remarkably enough, we've got to push even further back now,

Τώρα, είναι αξιοσημείωτο ότι πρέπει να πάμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,

back centuries.

αιώνες πίσω.

What were your ancestors up to.

Τι έκαναν οι πρόγονοί σας;

And if, for example, they were nomadic pastoralists,

Και αν, για παράδειγμα, ήταν νομάδες βοσκοί, ήταν ποιμένες,

they were pastoralists,

people living in deserts or grasslands

άνθρωποι που ζούσαν σε ερήμους ή λιβάδια

with their herds of camels, cows, goats,

με τα κοπάδια τους από καμήλες, αγελάδες και κατσίκες,

odds are they would have invented what's called a culture of honor

τότε πιο πιθανό είναι να είχαν εφεύρει αυτό που ονομάζεται μια κουλτούρα τιμής,

filled with warrior classes,

γεμάτη από τάξεις πολεμιστών, ανταποδοτική βία, βεντέτες φυλών,

retributive violence, clan vendettas,

and amazingly, centuries later,

και, προς έκπληξή μας, αιώνες αργότερα,

that would still be influencing the values with which you were raised.

αυτό θα εξακολουθούσε να επηρεάζει τις αξίες με τις οποίες μεγαλώσατε.

But we've got to push even further back,

Αλλά χρειάζεται να πάμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,

back millions of years,

πίσω εκατομμύρια χρόνια,

because if we're talking about genes,

γιατί αν μιλάμε για γονίδια,

implicitly we're now talking about the evolution of genes.

ουσιαστικά μιλάμε τώρα για την εξέλιξη των γονιδίων.

And what you see is, for example,

Και αυτό που βλέπετε είναι, για παράδειγμα,

patterns across different primate species.

μοτίβα από διαφορετικά πρωτεύοντα είδη.

Some of them have evolved for extremely low levels of aggression,

Κάποια από αυτά εξελίχθηκαν με εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα επιθετικότητας,

others have evolved in the opposite direction,

άλλα εξελίχθηκαν στην αντίθετη κατεύθυνση,

and floating there in between by every measure are humans,

και κάπου εκεί ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται οι άνθρωποι,

once again this confused, barely defined species

ακόμα μια φορά, αυτό το μπερδεμένο, ελάχιστα προσδιορισμένο είδος

that has all these potentials to go one way or the other.

που έχει όλες αυτές τις δυνατότητες,

να κινηθεί προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

So what has this gotten us to?

Τελικά λοιπόν, πού μας οδηγούν όλα αυτά;

Basically, what we're seeing here is,

Βασικά, αυτό που βλέπουμε εδώ είναι

if you want to understand a behavior,

ότι αν θέλεις να κατανοήσεις μια συμπεριφορά,

whether it's an appalling one, a wondrous one,

είτε είναι μια τρομακτική ή μια θαυμαστή συμπεριφορά,

ή κάτι αδιευκρίνιστο μεταξύ των δύο,

or confusedly in between,

if you want to understand that,

εάν θέλεις να το κατανοήσεις αυτό,

you've got take into account what happened a second before

πρέπει να λάβεις υπόψη, τι συνέβη ένα δευτερόλεπτο πριν

to a million years before,

έως και εκατομμύρια χρόνια πριν, και όλο το ενδιάμεσο διάστημα.

everything in between.

So what can we conclude at this point?

Τι συμπέρασμα βγάζουμε λοιπόν σε αυτό το σημείο;

Officially, it's complicated.

Επισήμως, είναι πολύπλοκο.

Wow, that's really helpful.

Ουάου, τώρα μας φώτισες.

It's complicated,

Είναι πολύπλοκο,

and you'd better be real careful, real cautious

και καλό θα είναι να είστε πολύ προσεκτικοί και επιφυλακτικοί

before you conclude you know what causes a behavior,

πριν να πείτε ότι γνωρίζετε τι προκαλεί μια συμπεριφορά,

especially if it's a behavior you're judging harshly.

ειδικά αν είναι μια συμπεριφορά που την κρίνετε αυστηρά.

Now, to me, the single most important point about all of this

Τώρα, για μένα, το μοναδικό πιο σημαντικό σημείο γύρω από όλα αυτά

is one having to do with change.

είναι αυτό που έχει να κάνει με την αλλαγή.

Every bit of biology I have mentioned here can change in different circumstances.

Κάθε κομμάτι της βιολογίας που ανέφερα, μπορεί να αλλάξει υπό άλλες συνθήκες.

For example, ecosystems change.

Για παράδειγμα, τα οικοσυστήματα αλλάζουν.

Thousands of years ago, the Sahara was a lush grassland.

Χιλιάδες χρόνια πριν, η Σαχάρα ήταν μια εύφορη πεδιάδα.

Cultures change.

Οι κουλτούρες αλλάζουν.

In the 17th century, the most terrifying people in Europe were the Swedes,

Τον 17ο αιώνα, οι πιο τρομακτικοί άνθρωποι στην Ευρώπη ήταν οι Σουηδοί,

rampaging all over the place.

που λεηλατούσαν τα πάντα.

This is what the Swedish military does now.

Αυτό κάνει τώρα ο Σουηδικός στρατός.

They haven't had a war in 200 years.

Δεν έχουν κάνει πόλεμο για 200 χρόνια.

Most importantly,

Και το κυριότερο, οι εγκέφαλοι αλλάζουν.

brains change.

Neurons grow new processes.

Οι νευρώνες δημιουργούν νέες διαδικασίες.

Circuits disconnect.

Νευρωνικά δίκτυα αποσυνδέονται.

Everything in the brain changes,

Τα πάντα στον εγκέφαλο αλλάζουν

and out of this come extraordinary examples of human change.

και μέσα από αυτό προκύπτουν εκπληκτικά παραδείγματα ανθρώπινης αλλαγής.

First one:

Ένα πρώτο:

this is a man named John Newton,

Αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται Τζον Νιούτον,

a British theologian

ένας βρετανός θεολόγος, ο οποίος έπαιξε κεντρικό ρόλο

who played a central role in the abolition of slavery from the British Empire

στην κατάργηση της δουλείας στη Βρετανική Αυτοκρατορία

in the early 1800s.

στις αρχές του 1800.

And amazingly, this man spent decades as a younger man

Και παραδόξως, αυτό ο άνθρωπος πέρασε δεκαετίες νεότερος,

as the captain of a slave ship,

ως καπετάνιος σε δουλεμπορικό πλοίο και μετέπειτα ως επενδυτής στη δουλεία,

and then as an investor in slavery,

growing rich from this.

με αποτέλεσμα να γίνει πλούσιος από αυτό.

And then something changed.

Και μετά κάτι άλλαξε.

Something changed in him,

Κάτι άλλαξε μέσα του,

something that Newton himself celebrated in the thing that he's most famous for,

κάτι που ο Νιούτον ο ίδιος, το γιόρτασε με αυτό για το οποίο έγινε διάσημος,

a hymn that he wrote:

έναν ύμνο που έγραψε: Το «Αμέιζινγκ Γκρέις».

"Amazing Grace."

This is a man named Zenji Abe on the morning of December 6, 1941,

Αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται Ζεντζί Άμπε.

Το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου του 1941

about to lead a squadron of Japanese bombers to attack Pearl Harbor.

ηγείται μιας μοίρας Γιαπωνέζικων βομβαρδιστικών

που επιτέθηκαν στο Πέρλ Χάρμπορ.

And this is the same man 50 years later to the day

Και αυτός είναι ο ίδιος άνθρωπος 50 χρόνια αργότερα

hugging a man who survived the attack on the ground.

να αγκαλιάζει έναν άνθρωπο που επέζησε από την επίθεση αυτή.

And as an old man,

Και ως γέρος άνθρωπος,

Zenji Abe came to a collection of Pearl Harbor survivors

ο Ζέντζι Άμπε ήρθε σε μία σύναξη επιζώντων του Πέρλ Χάρμπορ

at a ceremony there

σε μια τελετή που έγινε εκεί

and in halting English apologized for what he had done as a young man.

και με σπαστά Αγγλικά ζήτησε συγγνώμη για αυτά που έκανε ως νεότερος.

Now, it doesn't always require decades.

Τώρα, άλλες φορές, δε χρειάζονται δεκαετίες.

Sometimes, extraordinary change could happen in just hours.

Μερικές φορές, εκπληκτικές αλλαγές γίνονται μέσα σε ώρες.

Consider the World War I Christmas truce of 1914.

Σκεφθείτε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Χριστουγεννιάτικη εκεχειρία του 1914.

The powers that be had negotiated a brief truce

Οι αντιμαχόμενες πλευρές έχουν συμφωνήσει σε μια σύντομη εκεχειρία

so that soldiers could go out,

ώστε οι στρατιώτες να βγουν

collect bodies from no-man's-land in between the trench lines.

και να μαζέψουν τα πτώματα στην γκρίζα ζώνη μεταξύ των αντίπαλων χαρακωμάτων.

And soon British and German soldiers

Και σύντομα, Βρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες ενώ έκαναν αυτό,

were doing that,

and then helping each other carry bodies,

άρχισαν να βοηθούν ο ένας τον άλλον να μεταφέρουν τα πτώματα.

and then helping each other dig graves in the frozen ground,

Και μετά, βοηθούσαν οι μεν τους δε να σκάψουν τάφους στο παγωμένο έδαφος,

and then praying together,

και έπειτα προσεύχονταν μαζί,

and then having Christmas together and exchanging gifts,

και μετά έκαναν Χριστούγεννα μαζί και αντάλλαξαν δώρα

and by the next day, they were playing soccer together

και μέχρι την επόμενη ημέρα έπαιζαν ποδόσφαιρο μαζί

and exchanging addresses so they could meet after the war.

και αντάλλασσαν διευθύνσεις, ώστε να συναντηθούν μετά τον πόλεμο.

That truce kept going until the officers had to arrive

Η εκεχειρία συνεχιζόταν μέχρι οι αξιωματικοί να φτάσουν

and said, "We will shoot you

και να πουν: «Θα σας τουφεκίσουμε

unless you go back to trying to kill each other."

αν δε γυρίσετε στον πόλεμο για να σκοτώσετε ο ένας τον άλλο».

And all it took here was hours

Και όλο αυτό πήρε μόνο μερικές ώρες,

for these men to develop a completely new category of "us,"

ώστε αυτοί οι άνθρωποι να αναπτύξουν μια εντελώς νέα κατηγορία του «εμείς»,

all of us in the trenches here

«όλοι εμείς» εδώ στα χαρακώματα

on both sides, dying for no damn reason,

και στις δυό πλευρές, πεθαίνοντας χωρίς καμιά ουσιαστική αιτία.

and who is a "them," those faceless powers behind the lines

Και ποιοι ήταν οι «αυτοί»,

αυτές οι ανώνυμες δυνάμεις πίσω από τις γραμμές

who were using them as pawns.

που χρησιμοποιούσαν τους στρατιώτες σαν πιόνια.

And sometimes, change can occur in seconds.

Άλλες πάλι φορές, η αλλαγή μπορεί να επέλθει σε δευτερόλεπτα.

Probably the most horrifying event in the Vietnam War

Πιθανώς το πιο τρομακτικό περιστατικό στον πόλεμο του Βιετνάμ

was the My Lai Massacre.

ήταν η Σφαγή του Μι Λάι.

A brigade of American soldiers

Μια ταξιαρχία Αμερικανών στρατιωτών

went into an undefended village full of civilians

πήγε σε ένα απροστάτευτο χωριό γεμάτο αμάχους

and killed between 350 and 500 of them,

και σκότωσε μεταξύ 350 και 500 από αυτούς.

mass-raped women and children,

Έκανε ομαδικούς βιασμούς γυναικών και παιδιών,

mutilated bodies.

και ακρωτηρίασε σώματα.

It was appalling.

Ήταν φρικτό.

It was appalling because it occurred, because the government denied it,

Ήταν φρικτό επειδή συνέβη,

γιατί η κυβέρνηση (των ΗΠΑ) το αρνήθηκε,

because the US government eventually did nothing more than a slap on the wrist,

και ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα απλό «χτύπημα στο χέρι»,

and appalling because it almost certainly was not a singular event.

και φρικτό γιατί μάλλον σίγουρα δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό.

This man, Hugh Thompson, this is the man who stopped the My Lai Massacre.

Αυτός ο άνθρωπος, ο Χιου Τόμπσον, είναι αυτός που σταμάτησε τη σφαγή του Μι Λάι.

He was piloting a helicopter gunship,

Πιλοτάριζε το πολεμικό του ελικόπτερο,

landed there, got out

προσγειώθηκε εκεί, βγήκε έξω

and saw American soldiers shooting babies,

και είδε Αμερικανούς στρατιώτες να πυροβολούν μωρά,

shooting old women,

ηλικιωμένες γυναίκες,

figured out what was going on,

και κατάλαβε τι γινόταν.

and he then took his helicopter

Και τότε πήρε το ελικόπτερό του

and did something that undid his lifetime of conditioning

και έκανε κάτι που ανέτρεψε την προηγούμενη συμβιβασμένη ζωή του

as to who is an "us" and who is a "them."

ως προς το «εμείς» και το «αυτοί».

He landed his helicopter

Προσγείωσε το ελικόπτερό του

in between some surviving villagers and American soldiers

μεταξύ των επιζώντων χωρικών και των Αμερικανών στρατιωτών

and he trained his machine guns on his fellow Americans,

και προέταξε τα όπλα του ελικοπτέρου ενάντια στους Αμερικανούς συστρατιώτες του

and said, "If you don't stop the killing, I will mow you down."

και είπε «Αν δεν σταματήσετε τη σφαγή θα σας θερίσω».

Now, these people are no more special than any of us.

Τώρα, αυτοί δεν είναι κάτι πιο ιδιαίτερο από τον καθένα από εμάς.

Same neurons, same neurochemicals,

Ίδιοι νευρώνες, ίδια νευροχημεία,

same biology.

ίδια βιολογία.

What we're left with here is this inevitable cliche:

Μένουμε λοιπόν με το αναπόφευκτο κλισέ:

"Those who don't study history are destined to repeat it."

«Αυτοί που δε μελετούν ιστορία είναι καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν».

What we have here is the opposite of it.

Στην πραγματικότητα, εδώ έχουμε το αντίθετο.

Those who don't study the history of extraordinary human change,

Αυτοί που δε μελετούν την ιστορία της εκπληκτικής αλλαγής την ανθρωπότητας,

those who don't study the biology of what can transform us

αυτοί που δε μελετούν τη βιολογία αυτού που μπορεί να μας μεταμορφώσει

from our worst to our best behaviors,

από τον χειρότερο στον καλύτερο εαυτό μας,

those who don't do this are destined not to be able

αυτοί που δεν το κάνουν αυτό είναι καταδικασμένοι να μην είναι ικανοί

to repeat these incandescent, magnificent moments.

να επαναλάβουν αυτές τις φωτεινές, υπέροχες στιγμές.

So thank you.

Οπότε, σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

CA: Talks that really give you a new mental model about something,

ΚΑ: Οι ομιλίες που πραγματικά σου δίνουν ένα νέο νοητικό μοντέλο για κάτι

those are some of my favorite TED Talks,

είναι οι αγαπημένες μου ομιλίες στο TED.

and we just got one.

Και μόλις ακούσαμε μία τέτοια.

Robert, thank you so much for that. Good luck with the book.

Ρόμπερτ, σε ευχαριστώ πολύ γι αυτά. Καλή τύχη με το βιβλίο.

That was amazing,

Ήταν υπέροχα.

and we're going to try and get you to come here in person one year.

Θα προσπαθήσουμε να σε έχουμε αυτοπροσώπως σε επόμενη χρονιά.

Ευχαριστούμε πάρα πολύ.

Thank you so much.

(Χειροκρότημα)

RS: Thank you. Thank you all.

ΡΣ: Σας ευχαριστώ όλους.