Boghuma Kabisen Titanji: Ethical riddles in HIV research

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Μετάφραση: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΛΟΚΑ Επιμέλεια: Mary Keramida

I'd like to share with you

Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας

the story of one of my patients called Celine.

την ιστορία μιας ασθενούς μου που λέγεται Σελίν.

Celine is a housewife and lives in a rural district

Η Σελίν είναι νοικοκυρά και ζει σε μια αγροτική περιοχή

of Cameroon in west Central Africa.

του Καμερούν στην Κεντροδυτική Αφρική.

Six years ago, at the time of her HIV diagnosis,

Πριν έξι χρόνια, όταν διαγνώστηκε με τον ιό HIV

she was recruited to participate in the clinical trial

στρατολογήθηκε για να συμμετάσχει σε μια κλινική δοκιμή

which was running in her health district at the time.

που γινόταν εκείνο τον καιρό στην περιοχή της.

When I first met Celine, a little over a year ago,

Όταν συνάντησα την Σελίν για πρώτη φορά, σχεδόν πριν ένα χρόνο,

she had gone for 18 months

είχε περάσει 18 μήνες

without any antiretroviral therapy,

χωρίς καμία αντιρετροϊκή θεραπεία,

and she was very ill.

και ήταν πολύ άρρωστη.

She told me that she stopped coming to the clinic

Μου είπε ότι σταμάτησε να έρχεται στην κλινική

when the trial ended

όταν τελείωσε το δοκιμαστικό

because she had no money for the bus fare

επειδή δεν είχε χρήματα για το εισιτήριο του λεωφορείου

and was too ill to walk the 35-kilometer distance.

και ήταν πολύ άρρωστη για να περπατήσει τα 35 χιλιόμετρα της απόστασης.

Now during the clinical trial,

Τώρα στη διάρκεια των κλινικών δοκιμών,

she'd been given all her antiretroviral drugs free of charge,

είχε λάβει όλα τα αντιρετροϊκά φάρμακα δωρεάν

and her transportation costs

και τα έξοδα μεταφοράς

had been covered by the research funds.

είχαν καλυφθεί από τους ερευνητικούς πόρους.

All of these ended once the trial was completed,

Όλα αυτά τελείωσαν μόλις ολοκληρώθηκε η δοκιμή,

leaving Celine with no alternatives.

αφήνοντας την Σελίν χωρίς εναλλακτικές.

She was unable to tell me the names of the drugs

Δεν ήταν σε θέση να μου πει πώς λέγονταν τα φάρμακα

she'd received during the trial,

που είχε πάρει στη διάρκεια της δοκιμής,

or even what the trial had been about.

ούτε και ήξερε το αντικείμενο της έρευνας.

I didn't bother to ask her what the results of the trial were

Δεν μπήκα στον κόπο να την ρωτήσω για τ' αποτελέσματα της έρευνας

because it seemed obvious to me that she would have no clue.

επειδή ήταν προφανές ότι δεν θα είχε ιδέα.

Yet what puzzled me most

Ωστόσο αυτό που με μπέρδευε περισσότερο

was Celine had given her informed consent

ήταν ότι η Σελίν είχε δώσει την συγκατάθεσή της

to be a part of this trial, yet she clearly did not understand

να λάβει μέρος στην έρευνα, παρόλο που δεν καταλάβαινε

the implications of being a participant

τις επιπτώσεις της συμμετοχής

or what would happen to her once the trial had been completed.

ούτε και τι θα της συνέβαινε αφού ολοκληρωνόταν η δοκιμή.

Now, I have shared this story with you as an example

Τώρα, μοιράζομαι την ιστορία αυτή μαζί σας σαν παράδειγμα

of what can happen to participants in the clinical trial

για το τι μπορεί να συμβεί στους συμμετέχοντες μιας κλινικής έρευνας

when it is poorly conducted.

όταν αυτή διεξάγεται ημιτελώς.

Maybe this particular trial yielded exciting results.

Ίσως η συγκεκριμένη έρευνα απέφερε συναρπαστικά αποτελέσματα.

Maybe it even got published in a high-profile scientific journal.

Ίσως δημοσιεύτηκε σε κάποιο πολύ γνωστό επιστημονικό έντυπο.

Maybe it would inform clinicians around the world

Ίσως να πληροφόρησε τους ερευνητές σ' όλο τον κόσμο

on how to improve on the clinical management of HIV patients.

για τις μεθόδους κλινικής βελτίωσης της αντιμετώπισης των ασθενών με HIV.

But it would have done so at a price

Όμως ίσως έγινε με τίμημα

to hundreds of patients who, like Celine,

σε βάρος εκατοντάδων ασθενών που, όπως η Σελίν,

were left to their own devices

αφέθηκαν στην μοίρα τους

once the research had been completed.

αφού ολοκληρώθηκε η έρευνα.

I do not stand here today to suggest in any way

Δεν βρίσκομαι εδώ σήμερα για να υπονοήσω

that conducting HIV clinical trials

ότι η διεξαγωγή κλινικών ερευνών για τον HIV

in developing countries is bad.

στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι κακή.

On the contrary, clinical trials are extremely useful tools,

Αντιθέτως, οι κλινικές δοκιμές είναι εξαιρετικά χρήσιμα εργαλεία

and are much needed to address the burden

και είναι απολύτως απαραίτητες για ν' αντιμετωπίσουμε

of disease in developing countries.

την ασθένεια στις αναπτυσσόμενες χώρες.

However, the inequalities that exist between

Ωστόσο, οι ανισότητες που υπάρχουν ανάμεσα

richer countries and developing countries in terms of funding

στις πλουσιότερες χώρες και στις αναπτυσσόμενες όσον αφορά την χρηματοδότηση

pose a real risk for exploitation,

θέτουν πραγματικό κίνδυνο εκμετάλλευσης

especially in the context of externally-funded research.

ειδικά όσον αφορά την εξωτερικά χρηματοδοτούμενη έρευνα.

Sadly enough, the fact remains that

Δυστυχώς, το γεγονός παραμένει ότι

a lot of the studies that are conducted in developing countries

πολλές από τις μελέτες που διεξάγονται στις αναπτυσσόμενες χώρες

could never be authorized in the richer countries

δεν θα επιτρέπονταν ποτέ στις πλουσιότερες χώρες

which fund the research.

που χρηματοδοτούν την έρευνα.

I'm sure you must be asking yourselves

Είμαι σίγουρη ότι πρέπει ν' αναρωτιόσαστε

what makes developing countries,

τι κάνει τις αναπτυσσόμενες χώρες,

especially those in sub-Saharan Africa,

ειδικά στην Υπο-Σαχάρεια Αφρική,

so attractive for these HIV clinical trials?

τόσο ελκυστικές γι' αυτές τις κλινικές έρευνες για τον HIV.

Well, in order for a clinical trial to generate

Λοιπόν, για ν' αποφέρει μια κλινική έρευνα

valid and widely applicable results,

έγκυρα και ευρέως εφαρμόσιμα αποτελέσματα,

they need to be conducted with large numbers of study participants

πρέπει να διεξάγεται σε μεγάλους αριθμούς συμμετεχόντων

and preferably on a population

και κατά προτίμηση σε ένα πληθυσμό

with a high incidence of new HIV infections.

με μεγάλη συχνότητα σε νέες μολύνσεις από HIV.

Sub-Saharan Africa largely fits this description,

Η Υπο-Σαχάρεια Αφρική ταιριάζει πολύ σ' αυτή την περιγραφή

with 22 million people living with HIV,

με 22 εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν με τον ιό HIV,

an estimated 70 percent of the 30 million people

περίπου το 70 τοις εκατό των 30 εκατομμυρίων ανθρώπων

who are infected worldwide.

που έχουν προσβληθεί παγκοσμίως.

Also, research within the continent

Επίσης, η έρευνα στην ήπειρο

is a lot easier to conduct due to widespread poverty,

είναι ευκολότερο να διεξαχθεί λόγω της εκτεταμένης φτώχειας,

endemic diseases and inadequate health care systems.

των ενδημικών ασθενειών και των ανεπαρκών συστημάτων υγείας.

A clinical trial that is considered to be

Μια κλινική δοκιμή που θεωρείται

potentially beneficial to the population

εν δυνάμει ευεργετική για τον πληθυσμό

is more likely to be authorized,

έχει περισσότερες πιθανότητες να πάρει άδεια

and in the absence of good health care systems,

και με την απουσία καλών συστημάτων περίθαλψης,

almost any offer of medical assistance

σχεδόν οποιαδήποτε προσφορά ιατρικής βοήθειας

is accepted as better than nothing.

είναι δεκτή σαν καλύτερη από το τίποτα.

Even more problematic reasons include

Ακόμα πιο προβληματικά αίτια περιλαμβάνουν

lower risk of litigation,

τις μικρότερες πιθανότητες δικαστικών διεκδικήσεων,

less rigorous ethical reviews,

λιγότερο σχολαστικές δεοντολογικές κριτικές

and populations that are willing to participate

και πληθυσμούς που είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν

in almost any study that hints at a cure.

σε σχεδόν οποιαδήποτε έρευνα που υπαινίσσεται θεραπεία.

As funding for HIV research

Καθώς η χρηματοδότηση της έρευνας για τον ιό HIV

increases in developing countries

αυξάνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες

and ethical review in richer countries become more strict,

και η δεοντολογία στις πλουσιότερες χώρες γίνεται αυστηρότερη,

you can see why this context becomes

βλέπετε γιατί αυτό το πλαίσιο γίνεται

very, very attractive.

πάρα πολύ ελκυστικό.

The high prevalence of HIV drives researchers

Η επικράτηση του HIV οδηγεί τους ερευνητές

to conduct research that is sometimes scientifically acceptable

να διεξάγουν έρευνες που μερικές φορές είναι επιστημονικά αποδεκτές

but on many levels ethically questionable.

αλλά σε πολλά επίπεδα είναι δεοντολογικά αμφίβολες.

How then can we ensure that, in our search for the cure,

Τότε, πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι στην έρευνά μας για την θεραπεία,

we do not take an unfair advantage

δεν εκμεταλλευόμαστε άδικα

of those who are already most affected by the pandemic?

αυτούς που ήδη είναι πιο πολύ επηρεασμένοι από την πανδημία;

I invite you to consider four areas I think we can focus on

Σας προσκαλώ να σκεφτείτε τέσσερις τομείς στους οποίους νομίζω ότι μπορούμε να επικεντρωθούμε

in order to improve the way in which things are done.

για να βελτιώσουμε τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα.

The first of these is informed consent.

Ο πρώτος είναι η επί γνώσει συναίνεση.

Now, in order for a clinical trial to be

Τώρα, για να είναι αποδεκτή μια

considered ethically acceptable,

κλινική μελέτη,

participants must be given the relevant information

οι συμμετέχοντες πρέπει να έχουν τις σχετικές πληροφορίες

in a way in which they can understand,

με κατανοητό τρόπο

and must freely consent to participate in the trial.

και πρέπει να δίνουν ελεύθερα την συγκατάθεσή τους για την δοκιμή.

This is especially important in developing countries,

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις αναπτυσσόμενες χώρες,

where a lot of participants consent to research

όπου πολλοί συμμετέχοντες παίρνουν μέρος στην έρευνα

because they believe it is the only way in which

επειδή πιστεύουν ότι είναι ο μόνος τρόπος

they can receive medical care or other benefits.

για να έχουν ιατρική φροντίδα ή άλλα οφέλη.

Consent procedures that are used in richer countries

Οι διαδικασίες συγκατάθεσης που χρησιμοποιούνται στις πλουσιότερες χώρες

are often inappropriate or ineffective

συχνά είναι ακατάλληλες και αναποτελεσματικές

in a lot of developing countries.

σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.

For example, it is counterintuitive to have

Για παράδειγμα, είναι άχρηστο να έχεις

an illiterate study participant, like Celine,

ένα αγράμματο άτομο σαν την Σελίν

sign a lengthy consent form that they are unable to read,

να υπογράφει ένα μακροσκελές έντυπο συγκατάθεσης που δεν μπορεί να διαβάσει,

let alone understand.

πόσο μάλλον να καταλάβει.

Local communities need to be more involved

Οι τοπικές κοινωνίες χρειάζεται να εμπλακούν περισσότερο

in establishing the criteria for recruiting participants

στην δημιουργία κριτηρίων για την στρατολόγηση εθελοντών

in clinical trials, as well as the incentives for participation.

στις κλινικές μελέτες, καθώς και για τα κίνητρα συμμετοχής.

The information in these trials

Οι πληροφορίες σ' αυτές τις μελέτες

needs to be given to the potential participants

πρέπει να δίνονται στους συμμετέχοντες

in linguistically and culturally acceptable formats.

με τρόπο γλωσσικά και πολιτιστικά αποδεκτό,

The second point I would like for you to consider

Το δεύτερο σημείο που θα ήθελα να σκεφτείτε

is the standard of care that is provided

είναι το επίπεδο φροντίδας που παρέχεται

to participants within any clinical trial.

στους εθελοντές στην διάρκεια της κλινικής μελέτης.

Now, this is subject to a lot of debate and controversy.

Αυτό, τώρα, χωράει πολλή συζήτηση.

Should the control group in the clinical trial

Θα πρέπει η ομάδα εθελοντών στην κλινική έρευνα

be given the best current treatment which is available

να έχει την καλύτερη δυνατή περίθαλψη

anywhere in the world?

στον κόσμο;

Or should they be given an alternative standard of care,

Ή θα πρέπει να τους δίνεται μια εναλλακτική βασική φροντίδα

such as the best current treatment available

όπως η καλύτερη τρέχουσα περίθαλψη

in the country in which the research is being conducted?

στην χώρα όπου διεξάγεται η έρευνα;

Is it fair to evaluate a treatment regimen

Είναι δίκαιο να γίνεται εκτίμηση σε μια θεραπευτική αγωγή

which may not be affordable or accessible

που δεν θα μπορούσαν αλλιώς να πληρώσουν ή να βρουν

to the study participants once the research has been completed?

οι εθελοντές μετά το τέλος της έρευνας;

Now, in a situation where the best current treatment

Τώρα, σε μια περίπτωση όπου η καλύτερη τρέχουσα αγωγή

is inexpensive and simple to deliver,

είναι προσιτή και απλή,

the answer is straightforward.

η απάντηση είναι ξεκάθαρη.

However, the best current treatment available

Ωστόσο, η καλύτερη δυνατή αγωγή που θα βρει κανείς

anywhere in the world is often very difficult

οπουδήποτε στον κόσμο συχνά είναι πολύ δύσκολο να

to provide in developing countries.

δοθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες.

It is important to assess the potential risks and benefits

Είναι σημαντικό να εκτιμηθούν οι πιθανοί κίνδυνοι και τα οφέλη

of the standard of care which is to be provided

της βασικής φροντίδας που πρόκειται να παρασχεθεί

to participants in any clinical trial,

στους εθελοντές της κλινικής έρευνας

and establish one which is relevant for the context of the study

και να δημιουργηθεί μια φροντίδα που είναι σχετική με το περιεχόμενο της έρευνας

and most beneficial for the participants within the study.

και πιο ωφέλιμη για τους συμμετέχοντες σ' αυτήν.

That brings us to the third point I want you think about:

Αυτό μας φέρνει στο τρίτο σημείο που θέλω να σκεφτείτε:

the ethical review of research.

την δεοντολογία στην έρευνα.

An effective system for reviewing the ethical suitability

Ένα αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης της δεοντολογικής καταλληλότητας

of clinical trials is primordial to safeguard participants

των κλινικών δοκιμών είναι πρωταρχικής σημασίας για να προστατευτούν οι εθελοντές

within any clinical trial.

σε οποιαδήποτε έρευνα.

Unfortunately, this is often lacking

Δυστυχώς, συχνά υπάρχει ανεπάρκεια

or inefficient in a lot of developing countries.

ή πλήρης έλλειψη αυτού σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.

Local governments need to set up effective systems

Οι τοπικές κυβερνήσεις πρέπει να δημιουργήσουν αποτελεσματικά συστήματα

for reviewing the ethical issues around the clinical trials

για αντιμετώπιση των θεμάτων δεοντολογίας γύρω από τις κλινικές έρευνες

which are authorized in different developing countries,

που εξουσιοδοτούνται σε διάφορες αναπτυσσόμενες χώρες

and they need to do this by setting up

και πρέπει να το κάνουν δημιουργώντας

ethical review committees that are independent

επιτροπές δεοντολογίας που είναι ανεξάρτητες αρχές

of the government and research sponsors.

και άσχετες με τους χρηματοδότες της έρευνας.

Public accountability needs to be promoted

Πρέπει να προωθηθεί η ιδέα της ευθύνης απέναντι στην κοινή γνώμη

through transparency and independent review

μέσω της διαφάνειας και της ανεξάρτητης κριτικής

by nongovernmental and international organizations

από μη κυβερνητικές διεθνείς οργανώσεις

as appropriate.

όπου ενδείκνυται.

The final point I would like for you to consider tonight

Το τελευταίο σημείο που θα ήθελα να σκεφτείτε απόψε

is what happens to participants in the clinical trial

είναι τι συμβαίνει με τους εθελοντές της έρευνας

once the research has been completed.

από την στιγμή που αυτή ολοκληρώνεται.

I think it is absolutely wrong for research to begin

Νομίζω ότι είναι εντελώς λανθασμένο να ξεκινά μια έρευνα

in the first place without a clear plan

χωρίς ξεκάθαρο σχέδιο

for what would happen to the participants

σχετικά με την τύχη των συμμετεχόντων

once the trial has ended.

όταν η έρευνα τελειώσει.

Now, researchers need to make every effort to ensure that

Τώρα, οι ερευνητές πρέπει να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να διασφαλίσουν

an intervention that has been shown to be beneficial

ότι μια παρέμβαση που φαίνεται ευεργετική

during a clinical trial

στην διάρκεια της κλινικής μελέτης

is accessible to the participants of the trial

να είναι προσβάσιμη στους εθελοντές

once the trial has been completed.

και όταν η δοκιμή τελειώσει.

In addition, they should be able to consider the possibility

Επιπλέον, θα πρέπει να είναι σε θέση να σκεφτούν την πιθανότητα

of introducing and maintaining effective treatments

εισαγωγής και διατήρησης αποτελεσματικών αγωγών

in the wider community once the trial ends.

στην ευρύτερη κοινωνία μετά το τέλος της έρευνας.

If, for any reason, they feel that this might not be possible,

Αν για κάποιο λόγο πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι δυνατόν,

then I think they should have to ethically justify

τότε νομίζω ότι πρέπει να δικαιολογήσουν δεοντολογικά

why the clinical trial should be conducted in the first place.

γιατί πρέπει να γίνει η έρευνα.

Now, fortunately for Celine,

Τώρα, ευτυχώς για την Σελίν,

our meeting did not end in my office.

η συνάντησή μας δεν τελείωσε στο γραφείο μου.

I was able to get her enrolled into a free HIV treatment program

Κατάφερα να την βάλω σε πρόγραμμα με δωρεάν αγωγή για HIV

closer to her home,

πιο κοντά στο σπίτι της

and with a support group to help her cope.

και με μια υποστηρικτική ομάδα για να την βοηθήσει να τα βγάλει πέρα.

Her story has a positive ending,

Η ιστορία της έχει θετικό τέλος,

but there are thousands of others in similar situations

αλλά υπάρχουν χιλιάδες άλλες περιπτώσεις

who are much less fortunate.

που είναι λιγότερο ευτυχείς.

Although she may not know this,

Αν και μπορεί να μην το γνωρίζει,

my encounter with Celine has completely changed the way

η συνάντησή μου με την Σελίν έχει αλλάξει εντελώς τον τρόπο

in which I view HIV clinical trials in developing countries,

που βλέπω τις κλινικές δοκιμές για HIV στις αναπτυσσόμενες χώρες,

and made me even more determined to be part of the movement

και μ' έχει κάνει πιο αποφασισμένη να γίνω μέρος του κινήματος

to change the way in which things are done.

για ν' αλλάξει ο τρόπος που γίνονται τα πράγματα.

I believe that every single person

Πιστεύω ότι καθένας

listening to me tonight can be part of that change.

που με ακούει απόψε μπορεί να συμμετάσχει για την αλλαγή.

If you are a researcher, I hold you

Αν είστε ερευνητές, θεωρώ ότι

to a higher standard of moral conscience,

έχετε μεγαλύτερη ηθική ευθύνη

to remain ethical in your research,

ώστε να διατηρήσετε την δεοντολογία στην έρευνά σας

and not compromise human welfare in your search for answers.

και να μην διακυβεύετε την ανθρώπινη ευημερία ψάχνοντας απαντήσεις.

If you work for a funding agency or pharmaceutical company,

Αν δουλεύετε για κάποιον χρηματοδότη ή φαρμακευτική εταιρεία,

I challenge you to hold your employers

σας προκαλώ να αναγκάσετε τους εργοδότες σας

to fund research that is ethically sound.

να χρηματοδοτούν έρευνες που είναι δεοντολογικά υγιείς.

If you come from a developing country like myself,

Αν προέρχεστε από κάποια αναπτυσσόμενη χώρα όπως εγώ,

I urge you to hold your government

σας εκλιπαρώ να πιέσετε την κυβέρνησή σας

to a more thorough review of the clinical trials

για λεπτομερέστερη κριτική των κλινικών δοκιμών

which are authorized in your country.

που παίρνουν άδεια στην χώρα σας.

Yes, there is a need for us to find a cure for HIV,

Ναι, πρέπει να βρούμε θεραπεία για τον HIV,

to find an effective vaccine for malaria,

να βρούμε αποτελεσματικό εμβόλιο για την ελονοσία,

to find a diagnostic tool that works for T.B.,

να βρούμε διαγνωστικό εργαλείο που δουλεύει για την φυματίωση,

but I believe that we owe it to those who willingly

αλλά πιστεύω ότι το χρωστάμε σε αυτούς που πρόθυμα

and selflessly consent to participate in these clinical trials

και αλτρουιστικά συμφωνούν να συμμετέχουν σε αυτές τις κλινικές δοκιμές

to do this in a humane way.

να το κάνουμε με ανθρώπινο τρόπο.

Thank you.

Ευχαριστώ.