Boghuma Kabisen Titanji: Ethical riddles in HIV research

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Adam Perenc

I'd like to share with you

Podzielę się z wami historią

the story of one of my patients called Celine.

jednej z moich pacjentek - Celine.

Celine is a housewife and lives in a rural district

Celine to gospodyni domowa, mieszkająca w wiejskiej części

of Cameroon in west Central Africa.

Kamerunu, w Centralnej Afryce.

Six years ago, at the time of her HIV diagnosis,

Sześć lat temu, gdy zdiagnozowano u niej HIV,

she was recruited to participate in the clinical trial

zwerbowano ją do udziału w badaniach klinicznych,

which was running in her health district at the time.

prowadzonych w pobliskim centrum medycznym.

When I first met Celine, a little over a year ago,

Kiedy spotkałam Celine po raz pierwszy, ponad rok temu,

she had gone for 18 months

od 18 miesięcy nie poddawano jej

without any antiretroviral therapy,

żadnej terapii antyretrowirusowej.

and she was very ill.

Była bardzo chora.

She told me that she stopped coming to the clinic

Powiedziała, że przestała przychodzić do kliniki

when the trial ended

kiedy zakończono badania,

because she had no money for the bus fare

ponieważ nie stać jej było na opłacenie autobusu,

and was too ill to walk the 35-kilometer distance.

a była zbyt słaba, by chodzić 35 kilometrów.

Now during the clinical trial,

Podczas badań klinicznych

she'd been given all her antiretroviral drugs free of charge,

poddawano ją pełnemu, darmowemu leczeniu antyretrowirusowemu,

and her transportation costs

a zwrot kosztu transportu

had been covered by the research funds.

pokrywały fundusze na badania.

All of these ended once the trial was completed,

Wszytko to skończyło się wraz z zakończeniem badań,

leaving Celine with no alternatives.

pozostawiając Celine bez wyboru.

She was unable to tell me the names of the drugs

Nie była w stanie podać mi nazw leków,

she'd received during the trial,

które otrzymywała w czasie badań,

or even what the trial had been about.

czy też co badania miały na celu.

I didn't bother to ask her what the results of the trial were

Nawet nie pytałam, jakie były wyniki.

because it seemed obvious to me that she would have no clue.

Wiadomo, że nie miała o tym pojęcia.

Yet what puzzled me most

Najbardziej zdziwiło mnie to,

was Celine had given her informed consent

że Celine wyraziła świadomą zgodę

to be a part of this trial, yet she clearly did not understand

na udział w badaniach, nie rozumiejąc konsekwencji bycia ich uczestnikiem,

the implications of being a participant

na udział w badaniach, nie rozumiejąc konsekwencji bycia ich uczestnikiem,

or what would happen to her once the trial had been completed.

czy tego, co może się jej stać po ich zakończeniu.

Now, I have shared this story with you as an example

Przytoczyłam tę historię, żeby pokazać,

of what can happen to participants in the clinical trial

co może się stać z uczestnikami kiepsko prowadzonych badań klinicznych.

when it is poorly conducted.

co może się stać z uczestnikami kiepsko prowadzonych badań klinicznych.

Maybe this particular trial yielded exciting results.

Może te badania przyniosły ciekawe wyniki,

Maybe it even got published in a high-profile scientific journal.

może nawet zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie naukowym.

Maybe it would inform clinicians around the world

Może nawet doinformowały klinicystów na całym świecie,

on how to improve on the clinical management of HIV patients.

jak polepszyć leczenie pacjentów z HIV.

But it would have done so at a price

Jednak odbyło się to kosztem setek pacjentów,

to hundreds of patients who, like Celine,

którzy jak Celine,

were left to their own devices

po zakończeniu badań

once the research had been completed.

zostali pozostawieni na pastwę losu.

I do not stand here today to suggest in any way

Moim zamiarem nie jest sugerowanie,

that conducting HIV clinical trials

że badania kliniczne nad HIV

in developing countries is bad.

w krajach rozwijających się są złem.

On the contrary, clinical trials are extremely useful tools,

Przeciwnie, to niezwykle użyteczne narzędzie,

and are much needed to address the burden

tak bardzo potrzebne, by zmniejszyć ciężar tej choroby.

of disease in developing countries.

tak bardzo potrzebne, by zmniejszyć ciężar tej choroby.

However, the inequalities that exist between

Jednak różnice w kwestii finansowania

richer countries and developing countries in terms of funding

pomiędzy bogatymi i rozwijającymi się krajami

pose a real risk for exploitation,

niosą ogromne ryzyko nadużyć,

especially in the context of externally-funded research.

w szczególności w kwestii badań finansowanych zewnętrznie.

Sadly enough, the fact remains that

Niestety, faktem jest,

a lot of the studies that are conducted in developing countries

że wiele z badań prowadzonych w krajach rozwijających się

could never be authorized in the richer countries

nigdy nie uzyskałyby wymaganej autoryzacji

which fund the research.

w krajach bogatych.

I'm sure you must be asking yourselves

Pewnie zadajecie sobie pytanie, co sprawia,

what makes developing countries,

że kraje rozwijające się,

especially those in sub-Saharan Africa,

szczególnie w regionie Afryki Subsaharyjskiej,

so attractive for these HIV clinical trials?

są tak atrakcyjne dla badań nad HIV.

Well, in order for a clinical trial to generate

Cóż, by uzyskać sensowne

valid and widely applicable results,

i powszechnie stosowalne rezultaty,

they need to be conducted with large numbers of study participants

badania muszą być przeprowadzone na dużej liczbie przypadków,

and preferably on a population

najlepiej spośród jednej populacji

with a high incidence of new HIV infections.

o dużej częstości występowania zakażeń wirusem HIV.

Sub-Saharan Africa largely fits this description,

Afryka Subsaharyjska, z 22 milionami ludzi żyjących z HIV,

with 22 million people living with HIV,

stanowiącymi około 70 procent z 30 milionów ludzi

an estimated 70 percent of the 30 million people

zakażonych na całym świecie,

who are infected worldwide.

świetnie wpisuje się w te wymagania.

Also, research within the continent

Badania na tym kontynencie

is a lot easier to conduct due to widespread poverty,

są również łatwiejsze do przeprowadzenia ze względu na powszechną biedę,

endemic diseases and inadequate health care systems.

choroby endemiczne i niedostatki systemu opieki zdrowotnej.

A clinical trial that is considered to be

Potencjalnie korzystne dla populacji badanie

potentially beneficial to the population

Potencjalnie korzystne dla populacji badanie

is more likely to be authorized,

ma większe szanse na zdobycie zezwolenia.

and in the absence of good health care systems,

W przypadku braku dobrego systemu opieki zdrowotnej,

almost any offer of medical assistance

praktycznie każda oferta pomocy medycznej

is accepted as better than nothing.

jest akceptowana na zasadzie "lepsze to niż nic".

Even more problematic reasons include

Czynniki jeszcze bardziej komplikujące sprawy to:

lower risk of litigation,

mniejsze ryzyko wszczęcia sporu sądowego,

less rigorous ethical reviews,

mniej rygorystyczne komisje bioetyczne,

and populations that are willing to participate

i spora liczba populacji chętna do udziału

in almost any study that hints at a cure.

w praktycznie każdym badaniu, które daje szansę na wyleczenie.

As funding for HIV research

Wraz ze wzrostem finansowania

increases in developing countries

badań nad HIV w krajach rozwijających się,

and ethical review in richer countries become more strict,

komisje bioetyczne w krajach bogatszych stają się bardziej restrykcyjne.

you can see why this context becomes

Oto cały kontekst atrakcyjności Afryki.

very, very attractive.

Oto cały kontekst atrakcyjności Afryki.

The high prevalence of HIV drives researchers

Wysoki wskaźnik występowania HIV zachęca naukowców

to conduct research that is sometimes scientifically acceptable

do prowadzenia badań, często naukowo akceptowalnych,

but on many levels ethically questionable.

ale pod wieloma względami etycznie wątpliwych.

How then can we ensure that, in our search for the cure,

Jak możemy zagwarantować, że w trakcie poszukiwania lekarstwa

we do not take an unfair advantage

nie wykorzystamy nieuczciwie

of those who are already most affected by the pandemic?

tych najbardziej dotkniętych pandemią.

I invite you to consider four areas I think we can focus on

Zastanówmy się nad czterema kwestiami,

in order to improve the way in which things are done.

które według mnie są kluczowe dla poprawienia tego stanu rzeczy.

The first of these is informed consent.

Pierwsza to świadoma zgoda uczestnika.

Now, in order for a clinical trial to be

Aby badanie kliniczne uznać za etycznie akceptowalne,

considered ethically acceptable,

Aby badanie kliniczne uznać za etycznie akceptowalne,

participants must be given the relevant information

uczestnicy muszą otrzymać wszystkie istotne informacje,

in a way in which they can understand,

przedstawione w sposób dla nich zrozumiały

and must freely consent to participate in the trial.

i bez przymusu wyrazić zgodę na udział w badaniu.

This is especially important in developing countries,

To bardzo istotne, zwłaszcza w krajach rozwijających się,

where a lot of participants consent to research

gdzie wielu uczestników wyraża zgodę na udział w badaniach

because they believe it is the only way in which

ponieważ wierzą, że to jedyna możliwość

they can receive medical care or other benefits.

by uzyskać opiekę medyczną i inne korzyści.

Consent procedures that are used in richer countries

Procedury pozyskiwania zgody stosowane w krajach bogatszych

are often inappropriate or ineffective

często są niewłaściwe i nieskuteczne

in a lot of developing countries.

w krajach rozwijających się.

For example, it is counterintuitive to have

To sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem,

an illiterate study participant, like Celine,

prosić o pisemną zgodę niepiśmiennego uczestnika, jak Celine,

sign a lengthy consent form that they are unable to read,

prosić, żeby podpisał długi formularz, którego nie umie przeczytać,

let alone understand.

nie mówiąc już o zrozumieniu tekstu.

Local communities need to be more involved

Społeczności lokalne powinny się bardziej angażować

in establishing the criteria for recruiting participants

w wyznaczanie kryteriów rekrutowania uczestników

in clinical trials, as well as the incentives for participation.

do badań, jak również sposobów zachęcania do nich.

The information in these trials

Informacje odnośnie tych badań

needs to be given to the potential participants

powinny być dostarczane potencjalnym uczestnikom

in linguistically and culturally acceptable formats.

w językowo i kulturowo akceptowalnej formie.

The second point I would like for you to consider

Punkt drugi, który chcę przedstawić,

is the standard of care that is provided

to standard jakości opieki,

to participants within any clinical trial.

którą otacza się uczestników podczas badania.

Now, this is subject to a lot of debate and controversy.

To przedmiot wielu dyskusji i kontrowersji.

Should the control group in the clinical trial

Czy grupa objęta badaniem

be given the best current treatment which is available

powinna otrzymywać najlepszą obecnie dostępną metodę leczenia,

anywhere in the world?

gdziekolwiek na świecie się znajduje?

Or should they be given an alternative standard of care,

Czy też powinni otrzymywać

such as the best current treatment available

najlepszą metodę leczenia dostępną w kraju,

in the country in which the research is being conducted?

w którym prowadzone są badania?

Is it fair to evaluate a treatment regimen

Czy sprawiedliwym jest oceniać reżim leczenia,

which may not be affordable or accessible

który może być niedostępny i zbyt drogi

to the study participants once the research has been completed?

dla uczestników po zakończeniu badań?

Now, in a situation where the best current treatment

W sytuacji, kiedy najlepsze obecnie dostępne leki

is inexpensive and simple to deliver,

są tanie i proste w rozpowszechnianiu,

the answer is straightforward.

odpowiedź jest prosta.

However, the best current treatment available

Ale najlepsze obecnie leki

anywhere in the world is often very difficult

dostępne ogólnie na świecie

to provide in developing countries.

w krajach rozwijających się są trudno dostępne.

It is important to assess the potential risks and benefits

Ważne, żeby ocenić potencjalne ryzyko i korzyści

of the standard of care which is to be provided

normy opieki, która ma być zapewniona uczestnikom badania

to participants in any clinical trial,

normy opieki, która ma być zapewniona uczestnikom badania

and establish one which is relevant for the context of the study

i ustalić takie, które są istotne w kontekście badania

and most beneficial for the participants within the study.

i najbardziej korzystne dla jego uczestników.

That brings us to the third point I want you think about:

To prowadzi do trzeciej kwestii,

the ethical review of research.

analizy etyki badań.

An effective system for reviewing the ethical suitability

Obowiązujący system analizy etyki testów klinicznych

of clinical trials is primordial to safeguard participants

ogranicza się do ochrony uczestników

within any clinical trial.

jedynie w trakcie eksperymentu klinicznego.

Unfortunately, this is often lacking

Niestety, to nierzadko niewystarczające

or inefficient in a lot of developing countries.

lub nieskuteczne w wielu krajach rozwijających się.

Local governments need to set up effective systems

Rząd kraju musi wprowadzić skuteczne systemy rewizji

for reviewing the ethical issues around the clinical trials

etycznych zagadnień związanych z badaniami,

which are authorized in different developing countries,

które otrzymują zezwolenie w krajach rozwijających się.

and they need to do this by setting up

Najlepiej poprzez powołanie komisji etycznych

ethical review committees that are independent

niezależnych od rządów i sponsorów badań.

of the government and research sponsors.

niezależnych od rządów i sponsorów badań.

Public accountability needs to be promoted

Odpowiedzialność publiczną należy promować

through transparency and independent review

poprzez przejrzystą i niezależną analizę etyczną

by nongovernmental and international organizations

właściwych organizacji pozarządowych i międzynarodowych.

as appropriate.

właściwych organizacji pozarządowych i międzynarodowych.

The final point I would like for you to consider tonight

Ostatnia rzecz, na jaką chciałabym zwrócić dzisiaj uwagę,

is what happens to participants in the clinical trial

to sytuacja uczestników badań

once the research has been completed.

po ich zakończeniu.

I think it is absolutely wrong for research to begin

Moim zdaniem nie powinno się zaczynać badań

in the first place without a clear plan

bez jasno określonego planu na to,

for what would happen to the participants

co stanie się z uczestnikami po zakończeniu eksperymentu.

once the trial has ended.

co stanie się z uczestnikami po zakończeniu eksperymentu.

Now, researchers need to make every effort to ensure that

Naukowcy muszą dołożyć wszelkich starań,

an intervention that has been shown to be beneficial

żeby terapia, która okazała się podczas badań korzystna,

during a clinical trial

żeby terapia, która okazała się podczas badań korzystna,

is accessible to the participants of the trial

była dla uczestników badania

once the trial has been completed.

dostępna również po jego zakończeniu.

In addition, they should be able to consider the possibility

Ponadto powinno się rozważyć możliwość

of introducing and maintaining effective treatments

wprowadzenia i utrzymywania skutecznych metod leczenia

in the wider community once the trial ends.

po zakończeniu badań w szerszym kręgu społeczności.

If, for any reason, they feel that this might not be possible,

Jeśli, z jakiegokolwiek powodu, czują, że to nie będzie możliwe,

then I think they should have to ethically justify

to myślę, że powinni etycznie uzasadnić,

why the clinical trial should be conducted in the first place.

dlaczego należy w ogóle rozpoczynać badania.

Now, fortunately for Celine,

Na szczęście dla Celine,

our meeting did not end in my office.

nasza znajomość nie zakończyła się na tym spotkaniu.

I was able to get her enrolled into a free HIV treatment program

Udało mi się zapisać wpisać ją do darmowego programu leczenia HIV,

closer to her home,

blisko jej domu

and with a support group to help her cope.

i do grupy wsparcia, żeby jej pomóc przez to przejść.

Her story has a positive ending,

Jej historia zakończyła się szczęśliwie,

but there are thousands of others in similar situations

ale są tysiące ludzi w podobnej sytuacji,

who are much less fortunate.

którzy mają mniej szczęścia.

Although she may not know this,

Ona zapewne tego nie wie,

my encounter with Celine has completely changed the way

ale spotkanie Celine całkowicie zmieniło sposób,

in which I view HIV clinical trials in developing countries,

w jaki postrzegam badania nad HIV w krajach rozwijających się.

and made me even more determined to be part of the movement

I zdeterminowało mnie jeszcze bardziej, żeby dołączyć do ruchu

to change the way in which things are done.

na rzecz zmiany obecnego stanu rzeczy.

I believe that every single person

Wierzę, że każda obecna tu osoba

listening to me tonight can be part of that change.

może stać się częścią tej zmiany.

If you are a researcher, I hold you

Jeśli ktoś z was jest naukowcem, wzywam was

to a higher standard of moral conscience,

do podniesienia standardów moralnej świadomości

to remain ethical in your research,

w waszych badaniach,

and not compromise human welfare in your search for answers.

żeby w poszukiwaniu odpowiedzi nie naruszyć dobra człowieka.

If you work for a funding agency or pharmaceutical company,

Jeśli pracujecie dla agencji finansującej lub firmy farmaceutycznej,

I challenge you to hold your employers

wzywam was do wpłynięcia na pracodawców,

to fund research that is ethically sound.

żeby finansowali badania etycznie poprawne.

If you come from a developing country like myself,

Jeśli, jak ja, pochodzicie z kraju rozwijającego się,

I urge you to hold your government

zachęcam was, żebyście nakłonili rząd

to a more thorough review of the clinical trials

do bardziej szczegółowej analizy badań klinicznych

which are authorized in your country.

przed zezwoleniem na nie w waszym kraju.

Yes, there is a need for us to find a cure for HIV,

Tak, musimy znaleźć lekarstwo na HIV,

to find an effective vaccine for malaria,

skuteczną szczepionkę na malarię,

to find a diagnostic tool that works for T.B.,

skuteczne narzędzie diagnostyczne w gruźlicy.

but I believe that we owe it to those who willingly

Uważam jednak, że winni jesteśmy tym, którzy z chęcią i bezinteresownie

and selflessly consent to participate in these clinical trials

zgodzili się na udział w badaniach klinicznych,

to do this in a humane way.

żeby przeprowadzić je w ludzki sposób.

Thank you.

Dziękuję.