Fredy Peccerelli: A forensic anthropologist who brings closure for the “disappeared"

Μετάφραση: Chryssa Takahashi Επιμέλεια: Niki Boehm

Guatemala is recovering from a 36-year armed conflict.

Η Γουατεμάλα ανακάμπτει από ένοπλη συγκρούση 36 ετών.

A conflict that was fought during the Cold War.

Μια σύγκρουση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

It was really just a small leftist insurgency

Στην πραγματικότητα ήταν μόνο μια μικρή αριστερή ανταρσία

and a devastating response by the state.

και μια καταστροφική αντίδραση από την πολιτεία.

What we have as a result is 200,000 civilian victims,

Ως αποτέλεσμα έχουμε 200.000 πολίτες θύματα,

160,000 of those killed in the communities:

εκ των οποίων, οι 160.000 σκοτώθηκαν στις κοινότητες:

small children, men, women, the elderly even.

μικρά παιδιά, άντρες, γυναίκες, ακόμη και οι ηλικιωμένοι.

And then we have about 40,000 others, the missing,

Και μετά έχουμε περίπου άλλους 40.000, τους αγνοούμενους,

the ones we're still looking for today.

αυτούς που αναζητούμε ακόμη και σήμερα.

We call them the Desaparecidos.

Τους λέμε «Desaparecidos», οι Αγνοούμενοι.

Now, 83 percent of the victims are Mayan victims,

Τώρα, το 83 τοις εκατό των θυμάτων είναι Μάγια,

victims that are the descendants

θύματα που είναι οι απόγονοι

of the original inhabitants of Central America.

των αρχικών κατοίκων της κεντρικής Αμερικής.

And only about 17 percent are of European descent.

Μόνο περίπου το 17 τοις εκατό έχουν ευρωπαϊκή καταγωγή.

But the most important thing here is that

Αλλά το πιο σημαντικό πράγμα εδώ είναι ότι

the very people who are supposed to defend us, the police, the military,

αυτοί που πρέπει να μας υπερασπίζονται, η αστυνομία, ο στρατός,

are the ones that committed most of the crimes.

είναι αυτοί που διέπραξαν τα περισσότερα εγκλήματα.

Now the families, they want information.

Οι οικογένειες θέλουν πληροφορίες.

They want to know what happened.

Θέλουν να ξέρουν τι συνέβη.

They want the bodies of their loved ones.

Θέλουν τα πτώματα των αγαπημένων τους.

But most of all, what they want is they want you,

Αλλά πάνω απ' όλα, αυτό που θέλουν είναι

they want everyone to know that their loved ones did nothing wrong.

εσείς, όλοι να μάθετε ότι οι αγαπημένοι τους δεν έκαναν κάτι λάθος.

Now, my case was that my father received death threats in 1980.

Στην περίπτωσή μου, ο πατέρας μου έλαβε θανατικές απειλές το 1980,

And we left.

Και φύγαμε.

We left Guatemala and we came here.

Αφήσαμε τη Γουατεμάλα και ήρθαμε εδώ.

So I grew up in New York,

Μεγάλωσα στη Νέα Υόρκη,

I grew up in Brooklyn as a matter of fact, and I went to New Utrecht High School

πιο συγκεκριμένα, μεγάλωσα στο Μπρούκλιν, και πήγα στο Λύκειο του Νιού Άτρεχτ

and I graduated from Brooklyn College.

και αποφοίτησα από το Κολέγιο του Μπρούκλιν.

The only thing was that

Το μόνο θέμα ήταν

I really didn't know what was happening in Guatemala.

ότι δεν ήξερα τι πραγματικά γινόταν στη Γουατεμάλα.

I didn't care for it; it was too painful.

Δεν με ένοιαζε. Παραήταν οδυνηρό.

But it wasn't till 1995 that I decided to do something about it.

Αλλά το 1995 αποφάσισα να κάνω κάτι γι' αυτό.

So I went back.

Έτσι επέστρεψα.

I went back to Guatemala, to look for the bodies,

Πήγα πίσω στη Γουατεμάλα να αναζητήσω τα πτώματα,

to understand what happened and to look for part of myself as well.

να καταλάβω τι έγινε και να αναζητήσω και ένα κομμάτι του εαυτού μου.

The way we work is that we give people information.

Ο τρόπος που δουλεύουμε είναι να δίνουμε πληροφορίες στον κόσμο.

We talk to the family members and we let them choose.

Μιλάμε στις οικογένειες και τους αφήνουμε να επιλέξουν.

We let them decide to tell us the stories,

Τους αφήνουμε να αποφασίσουν να μας πουν τις ιστορίες,

to tell us what they saw,

να μας πουν τι είδαν,

to tell us about their loved ones.

να μας πουν για τους αγαπημένους τους.

And even more important,

Ακόμη πιο σημαντικό,

we let them choose to give us a piece of themselves.

τους αφήνουμε να αποφασίσουν να μας δώσουν ένα κομμάτι των εαυτών τους.

A piece, an essence, of who they are.

Ένα κομμάτι, την ουσία του ποιοι είναι.

And that DNA is what we're going to compare

Και αυτό το DNA είναι που θα συγκρίνουμε

to the DNA that comes from the skeletons.

με το DNA που προέρχεται από τους σκελετούς.

While we're doing that, though, we're looking for the bodies.

Όμως, ενώ το κάνουμε αυτό, αναζητούμε τα πτώματα.

And these are skeletons by now,

Τώρα πια είναι σκελετοί,

most of these crimes happened 32 years ago.

τα περισσότερα από αυτά τα εγκλήματα έγιναν πριν από 32 χρόνια.

When we find the grave,

Όταν βρούμε τον τάφο,

we take out the dirt and eventually clean the body, document it, and exhume it.

βγάζουμε το χώμα, καθαρίζουμε το πτώμα, το καταγράφουμε και κάνουμε εκταφή.

We literally bring the skeleton out of the ground.

Βγάζουμε κυριολεκτικά τον σκελετό από το έδαφος.

Once we have those bodies, though, we take them back to the city, to our lab,

Μόλις έχουμε αυτά τα πτώματα, τα πάμε πίσω στην πόλη, στο εργαστήριό μας,

και προσπαθούμε να καταλάβουμε κυρίως δύο πράγματα:

and we begin a process of trying to understand mainly two things:

One is how people died.

Το ένα είναι πώς πέθαναν.

So here you see a gunshot wound to the back of the head

Εδώ βλέπετε ένα τραύμα από πυροβολισμό στο πίσω μέρος του κεφαλιού

or a machete wound, for example.

ή ένα τραύμα από μαχαίρα, για παράδειγμα.

The other thing we want to understand is who they are.

Το άλλο πράγμα που θέλουμε να καταλάβουμε είναι το ποιοι είναι.

Whether it's a baby,

Αν είναι ένα μωρό,

or an adult.

ή ένας ενήλικας.

Whether it's a woman or a man.

Αν είναι γυναίκα ή άντρας.

But when we're done with that analysis

Αλλά όταν τελειώσουμε με αυτή την ανάλυση

what we'll do is we'll take a small fragment of the bone

θα πάρουμε ένα μικρό κομμάτι από το οστό,

and we'll extract DNA from it.

και θα βγάλουμε από αυτό το DNA.

We'll take that DNA

Θα πάρουμε αυτό το DNA

and then we'll compare it with the DNA of the families, of course.

και θα το συγκρίνουμε με το DNA των οικογενειών, φυσικά.

The best way to explain this to you is by showing you two cases.

Ο καλύτερος τρόπος για να σας το εξηγήσω είναι δείχνοντάς σας δύο περιπτώσεις.

The first is the case of the military diary.

Η πρώτη είναι η περίπτωση του στρατιωτικού ημερολογίου.

Now this is a document that was smuggled out of somewhere in 1999.

Αυτό είναι ένα έγγραφο που βγήκε από κάπου λαθραία το 1999.

And what you see there is the state following individuals,

Αυτό που βλέπετε εδώ είναι το κράτος που παρακολουθεί άτομα,

people that, like you, wanted to change their country,

άνθρωπους, που σαν κι εσάς, ήθελαν να αλλάξουν τη χώρα τους,

and they jotted everything down.

και κατέγραφαν τα πάντα.

And one of the things that they wrote down is when they executed them.

Ένα από τα πράγματα που έγραφαν είναι πότε τους εκτελούσαν.

Inside that yellow rectangle, you see a code,

Μέσα σε αυτό το κίτρινο παραλληλόγραμμο, βλέπετε έναν κώδικα,

it's a secret code: 300.

είναι ένας μυστικός κώδικας: 300.

Και μετά βλέπετε μια ημερομηνία.

And then you see a date.

The 300 means "executed" and the date means when they were executed.

Το 300 σημαίνει «εκτελέστηκε» και η ημερομηνία σημαίνει πότε εκτελέστηκαν.

Now that's going to come into play in a second.

Αυτό θα έχει σημασία σε λίγο.

What we did is we conducted an exhumation in 2003,

Κάναμε μια εκταφή το 2003,

where we exhumed 220 bodies from 53 graves in a military base.

όπου βγάλαμε 220 πτώματα από 53 τάφους σε μια στρατιωτική βάση.

Grave 9, though, matched the family of Sergio Saul Linares.

Όμως ο τάφος 9 ταίριαζε με την οικογένεια του Σέρχιο Σάουλ Λινάρες.

Now Sergio was a professor at the university.

Ο Σέρχιο ήταν καθηγητής στο πανεπιστήμιο.

He graduted from Iowa State University

Αποφοίτησε από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αϊόβα

and went back to Guatemala to change his country.

και πήγε πίσω στη Γουατεμάλα για να αλλάξει τη χώρα του.

And he was captured on February 23, 1984.

Τον έπιασαν στις 23 Φεβρουαρίου 1984.

And if you can see there, he was executed on March 29, 1984,

Μπορείτε να δείτε εδώ ότι εκτελέστηκε στις 29 Μαρτίου 1984,

which was incredible.

που ήταν απίστευτο.

We had the body, we had the family's information and their DNA,

Είχαμε το πτώμα, είχαμε τις πληροφορίες της οικογένειας και το DNA τους,

and now we have documents that told us exactly what happened.

και τώρα έχουμε έγγραφα που μας λένε τι ακριβώς συνέβη.

But most important is about two weeks later,

Αλλά το πιο σημαντικό, μετά από περίπου δύο εβδομάδες,

we go another hit, another match

είχαμε ακόμη μια ταυτοποίηση

from the same grave to Amancio Villatoro.

από τον ίδιο τάφο για τον Αμάνσιο Βιγιατόρο.

The DNA of that body also matched the DNA of that family.

Το DNA του πτώματος επίσης ταίριαζε με το DNA της οικογένειας.

And then we noticed that he was also in the diary.

Μετά παρατηρήσαμε ότι ήταν και στο ημερολόγιο.

But it was amazing to see that he was also executed on March 29, 1984.

Αλλά το εκπληκτικό ήταν ότι και αυτός εκτελέστηκε στις 29 Μαρτίου 1984.

So that led us to think, hmm, how many bodies were in the grave?

Οπότε αυτό μας έκανε να σκεφτούμε, χμμ, πόσα πτώματα ήταν στον τάφο;

Six.

Έξι.

So then we said, how many people were executed on March 29, 1984?

Μετά είπαμε. πόσα άτομα εκτελέστηκαν στις 29 Μαρτίου 1984;

That's right, six as well.

Σωστά, επίσης έξι.

So we have Juan de Dios, Hugo, Moises and Zoilo.

Άρα έχουμε τον Χουάν ντε Ντιός, τον Ούγκο, τον Μοϊσές και τον Ζόιλο.

All of them executed on the same date, all captured at different locations

Όλοι εκτελέστηκαν την ίδια ημερομηνία, όλοι συνελήφθησαν σε διαφορετικά μέρη

and at different moments.

και σε διαφορετικές στιγμές.

All put in that grave.

Όλοι σε αυτόν τον τάφο.

The only thing we needed now was the DNA of those four families

Τώρα χρειαζόμασταν μόνο το DNA αυτών των τεσσάρων οικογενειών.

So we went and we looked for them and we found them.

Πήγαμε, τους αναζητήσαμε και τους βρήκαμε.

And we identified those six bodies and gave them back to the families.

Αναγνωρίσαμε αυτά τα έξι πτώματα και τους επιστρέψαμε στις οικογένειες.

The other case I want to tell you about

Η άλλη περίπτωση που θέλω να σας πω

is that of a military base called CREOMPAZ.

είναι αυτή μιας στρατιωτικής βάσης που λέγεται CREOMPAZ.

It actually means, "to believe in peace," but the acronym really means

Στην πραγματικότητα σημαίνει «πιστεύω στην ειρήνη» αλλά το ακρωνύμιο σημαίνει

Regional Command Center for Peacekeeping Operations.

Τοπικό Κέντρο Εντολών για Ειρηνευτικές Αποστολές.

And this is where the Guatemalan military trains peacekeepers from other countries,

Ο στρατός της Γουατεμάλας εκπαιδεύει εκεί τις ειρηνευτικές δυνάμεις άλλων χωρών,

the ones that serve with the U.N.

αυτές που υπηρετούν με τον ΟΗΕ

and go to countries like Haiti and the Congo.

και πηγαίνουν σε χώρες όπως η Αϊτή και το Κονγκό.

Well, we have testimony that said that within this military base,

Έχουμε μαρτυρία που έλεγε ότι μέσα σε αυτή τη στρατιωτική βάση,

there were bodies, there were graves.

υπήρχαν πτώματα, υπήρχαν τάφοι.

So we went in there with a search warrant and about two hours after we went in,

Έτσι πήγαμε εκεί με ένταλμα έρευνας και μετά από περίπου δύο ώρες αφού πήγαμε,

we found the first of 84 graves, a total of 533 bodies.

βρήκαμε τον πρώτο από 84 τάφους, συνολικά 533 πτώματα.

Now, if you think about that,

Αν το σκεφτείτε αυτό,

peacekeepers being trained on top of bodies.

οι ειρηνευτικές δυνάμεις εκπαιδεύονταν πάνω σε πτώματα.

It's very ironic.

Είναι πολύ ειρωνικό.

But the bodies -- face down, most of them, hands tied behind their backs,

Αλλά τα πτώματα - τα περισσότερα μπρούμυτα με τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα,

blindfolded, all types of trauma --

τα μάτια δεμένα, διάφοροι τραυματισμοί -

these were people who were defenseless who were being executed.

αυτοί ήταν ανυπεράσπιστοι άνθρωποι που τους εκτελούσαν.

People that 533 families are looking for.

533 οικογένειες τους αναζητούσαν.

So we're going to focus on Grave 15.

Θα εστιάσουμε στον τάφο 15.

Grave 15, what we noticed, was a grave full of women and children,

Ο τάφος 15, όπως παρατηρήσαμε, ήταν γεμάτος με γυναίκες και παιδιά,

63 of them.

συνολικά 63.

And that immediately made us think,

Αυτό μας έκανε να σκεφτούμε αμέσως,

my goodness, where is there a case like this?

Θεέ μου, πού υπάρχει τέτοια περίπτωση;

When I got to Guatemala in 1995,

Όταν πήγα στη Γουατεμάλα το 1995,

I heard of a case of a massacre that happened on May 14, 1982,

άκουσα για ένα μακελειό που συνέβη στις 14 Μάϊου 1982,

where the army came in, killed the men,

όπου ήρθε ο στρατός, σκότωσε τους άντρες,

and took the women and children in helicopters to an unknown location.

και πήρε τις γυναίκες και τα παιδιά με ελικόπτερα σε άγνωστη τοποθεσία.

Well, guess what?

The clothing from this grave matched the clothing from the region

Μαντέψτε.

Τα ρούχα από τον τάφο αυτόν ταίριαζαν με τα ρούχα της περιοχής

where these people were taken from,

απ' όπου πήραν αυτούς τους ανθρώπους,

where these women and children were taken from.

απ' όπου πήραν αυτές τις γυναίκες και τα παιδιά.

So we conducted some DNA analysis, and guess what?

Κάναμε ανάλυση DNA και μαντέψτε.

We identified Martina Rojas and Manuel Chen.

Αναγνωρίσαμε τη Μαρτίνα Ρόχας και τον Μανουέλ Τσεν.

Both of them disappeared in that case, and now we could prove it.

Και οι δύο εξαφανίστηκαν τότε και τώρα μπορούμε να το αποδείξουμε.

We have physical evidence that proves that this happened

Έχουμε απτά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτό συνέβη

και ότι πήγαν αυτούς τους ανθρώπους σε αυτή τη βάση.

and that those people were taken to this base.

Now, Manuel Chen was three years old.

Ο Μανουέλ Τσεν ήταν τριών ετών.

His mother went to the river to wash clothes, and she left him with a neighbor.

Η μητέρα του πήγε στο ποτάμι να πλύνει ρούχα και τον άφησε με έναν γείτονα.

That's when the army came

Τότε ήρθε ο στρατός

and that's when he was taken away in a helicopter and never seen again

και τότε τον πήραν με το ελικόπτερο και δεν τον ξαναείδαν ποτέ

until we found him in Grave 15.

μέχρι που τον βρήκαμε στον τάφο 15.

So now with science, with archaeology, with anthropology, with genetics,

Με την επιστήμη, την αρχαιολογία, την ανθρωπολογία, τη γενετική,

what we're doing is, we're giving a voice to the voiceless.

αυτό που κάνουμε είναι να δώσουμε φωνή σε αυτούς που δεν έχουν.

But we're doing more than that.

Αλλά κάνουμε περισσότερα από αυτό.

We're actually providing evidence for trials,

Δίνουμε στοιχεία για δίκες,

like the genocide trial that happened last year in Guatemala

όπως τη δίκη για τη γενοκτονία που έγινε πέρσι στη Γουατεμάλα,

where General Ríos Montt was found guilty of genocide and sentenced to 80 years.

όπου ο Στρατηγός Ρίος Μοντ κρίθηκε ένοχος για γενοκτονία με ποινή 80 ετών.

So I came here to tell you today that this is happening everywhere --

Έτσι ήρθα σήμερα εδώ για να σας πω ότι αυτό συμβαίνει παντού --

it's happening in Mexico right in front of us today --

συμβαίνει στο Μεξικό, μπροστά μας σήμερα --

and we can't let it go on anymore.

και πρέπει να το σταματήσουμε.

We have to now come together and decide

Τώρα πρέπει να μαζευτούμε και να αποφασίσουμε

that we're not going to have any more missing.

ότι δεν θα έχουμε άλλους αγνοούμενους.

So no more missing, guys.

Όχι άλλοι αγνοούμενοι.

Okay? No more missing.

Εντάξει; Όχι άλλοι αγνοούμενοι.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)