A new way to think about the transition to motherhood | Alexandra Sacks

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

‎ئایا ئەو کاتانەتان دێتەوە یاد کاتێک گۆڕانکاری لە میزاج و هۆرمۆنات ڕوودەدات؟

پێستی جەستەتان گۆڕانی بەسەر دێت،

جەستەتان زۆر بە خێرای و بە شێوەیەکی نامۆ گۆڕانکاری بەسەر دێت،

Do you remember a time when you felt hormonal and moody?

و لە ھەمان کاتدا،

خەڵکێش چاوەڕوانی ئەوەت لێدەکەن کە هەمیشە گەورانە مامەڵە بکەیت.

Your skin was breaking out,

your body was growing in strange places and very fast,

ئایا ھەرزەکاربووین، ڕاستە؟

باشە، ھەمان ئەم گۆڕانکاریانە بەسەر ژنێک دادێت کاتێک منداڵی دەبێت.

and at the same time,

people were expecting you to be grown-up in this new way.

ئەم گۆڕانکاریانە لە قۆناغی هەرزەکاری شتێکی ئاساییە،

Teenagers, right?

Well, these same changes happen to a woman when she's having a baby.

کەواتە بۆچی قۆناغی سکپریش وەک قۆناغی هەرزەکاری ئاسایی نەبێت؟

And we know that it's normal for teenagers to feel all over the place,

لە پڕۆگرامەکانی خوێندندا بابەت گەلێکی زۆر سەبارەت بە گەشە لە قۆناغی ھەرزەکاری ھەیە،

so why don't we talk about pregnancy in the same way?

بەڵام وشەیەکمان نیە وەسفی ئەو گۆڕانکاریانە بکات کە لە قۆناغی دایکایەتی ڕوودەدات.

There are entire textbooks written about the developmental arc of adolescence,

پێویستە ھەبێت.

‎من پسپۆڕی دەروونیم چاودێری ژنان لە کاتی سکپڕی و پاش منداڵبوون دەکەم،

and we don't even have a word to describe the transition to motherhood.

وەک ڕاھێنەرێکی پسپۆری دەروونی،

و لە ماوەی ئەو دە ساڵەی کارم لەم بوارەدا کردووە،

We need one.

تێبینیی شتێکم کردووە.

I'm a psychiatrist who works with pregnant and postpartum women,

ئەویش ئەوەیە:

a reproductive psychiatrist,

ژنێک بانگم دەکات،

کە تازە منداڵی بووە،

and in the decade that I've been working in this field,

و بەسەردا تووشی خەمۆکی بووە.

I've noticed a pattern.

دەڵێت: ھەست بە باشی ناکەم. دڵیشم پێی خۆش نیە.

It goes something like this:

a woman calls me up,

ئایا من توشی خەمۆکی پاش منداڵ بوون بوویم؟

she's just had a baby,

and she's concerned.

‎ بۆیە پشکنینی نیشانەکانی ئەم نەخۆشیەم دەکەم،

She says, "I'm not good at this. I'm not enjoying this.

و بۆم ڕوون دەبێتەوە ئەم دایکە ھیچ نەخۆشیەکی خەمۆکی نییە،

Do I have postpartum depression?"

و پێی دەلێم توشی خەمۆکی نەبوویت.

بەڵام بەم وەڵامە دڵنیا نابێتەوە.

So I go through the symptoms of that diagnosis,

دایکەکە سوورە لەسەر ئەوەی "کە ھەستێکی "لەم جۆرە هەیە.

and it's clear to me that she's not clinically depressed,

بۆیە دەڵێم: ئایا پێشبینی چیت کرد تا ھەستێکی لەم جۆرەت لا دروست بێت؟

and I tell her that.

But she isn't reassured.

دایکەکە دەڵێت، " پێشبینی ئەوەم دەکرد دایکایەتی ھەستێکی زۆر خۆشم پێ ببەخشێت.

"It isn't supposed to feel like this," she insists.

So I say, "OK. What did you expect it to feel like?"

و پێشبینیم دەکرد غەریزەی دایکایەتی بە سروشتی ڕێنمایم بکات کە چی بکەم.

She says, "I thought motherhood would make feel whole and happy.

ھەروەھا پێشبینی ئەوەشم دەکرد منداڵەکەم هەمیشە لە پێشینەی کارەکانم بێت.

ئەمە پێشبینیەکی ڕاست نیە

I thought my instincts would naturally tell me what to do.

بۆ کاریگەری ئەو گۆڕنکاریانەی لە قۆناغی دایکایەتی ھەستی پێ دەکەن.

I thought I'd always want to put the baby first."

و تەنھا ئەم دایکە لەم حاڵەتەدا نییە.

This -- this is an unrealistic expectation

سەدان پەیوەندیم لە لایەن ژنانەو بۆ دێت و پرسیار گەلێکی لەو جۆرەم لێ دەکەن،

of what the transition to motherhood feels like.

و ھەموویان نیگەرانن ھەست دەکەن قۆناغێکی بە ئازاربوو،

And it wasn't just her.

چونکە نەیانتوانی ھەڵسەنگاندن بۆ حاڵەتەکە بکەن.

I was getting calls with questions like this from hundreds of women,

و منیش نەمدەزانی چۆن یارمەتیدەریان بم،

چونکە ئەگەر پێشم ڕاگەیاندبان کە نەخۆش نین

all concerned that something was wrong,

نەدەبووە پاڵنەری ئەوەی ھەست بە باشی بکەن.

because they couldn't measure up.

And I didn't know how to help them,

دەمویست بە ڕێگەیەکی نوێ ئەم گۆڕانکاریە دەروونییان بۆ ڕوونبکەمەوە کە ئەمە

because telling them that they weren't sick

ئاساییە و ھەست کردن بە نارەحەتی مانای ئەوە نیە کە تۆ نەخۆشیت.

wasn't making them feel better.

I wanted to find a way to normalize this transition,

‎بۆیە ھەوڵمدا زانیاری زیاتر لەسەر باری دەروونی لە قۆناغی دایکایەتی وەربگڕم.

to explain that discomfort is not always the same thing as disease.

بەڵام لەڕاستییدا پەرتووکی پزیشکی زۆرم دەست نەکەوت،

چونکە پزیشکەکان زیاتر دەربارەی نەخۆشییەکان دەنووسن.

So I set out to learn more about the psychology of motherhood.

بۆیە پەنام بردە بەر زانستی مڕۆڤ ناسی.

But there actually wasn't much in the medical textbooks,

و بۆ ماوەی دوو ساڵ، لێکۆڵینەم لەسەر وتارێکی بڵاو نەکراوە دا کرد

because doctors mostly write about disease.

لە کاتێکدا ئەم وتارە لەلایەن دانا ڕافێڵ لە ساڵی ١٩٧٣ دا نوسراوە،

So I turned to anthropology.

لە کۆتاییدا ڕێگەیەکی یارمەتیدەرم بۆ سنوردارکردنی ئەم گفتوگۆیە دۆزیەوە:

And it took me two years, but in an out-of-print essay

written in 1973 by Dana Raphael,

ئەویش پڕۆسەی بە دایک بوونە.

ڕێکەوت نیە کە پڕۆسەی بە دایک بوون وھەرزەکاری هاوشێوەن.

I finally found a helpful way to frame this conversation:

لە هەردوو باردا بە ھەمان گۆڕانکاری جەستەیی و ھۆرمۆنی دا تێپەر دەبن

matrescence.

It's not a coincidence that "matrescence" sounds like "adolescence."

‎وایان لێ دەکات کە چۆن لە ژێر کاریگەری هەست و سۆز بیر بکەنەوە و بڕیار بدەن

و چۆن خۆیان لەگەڵ ئەم جیھانە بگونجێنن.

Both are times when body morphing and hormone shifting

و پڕۆسەی بە دایک بوون وەک قۆناغی ھەرزەکاری بە نەخۆشی ئەژمار ناکرێت،

lead to an upheaval in how a person feels emotionally

لە کاتێکدا بۆ ئەم حاڵەتە ھیچ وشەیەک لە فەرھەنگی زانستی نییە،

and how they fit into the world.

هەروەها پزیشکەکان لە وشیارکردنەوەی خەڵک کەمتەرخەمن ،

And like adolescence, matrescence is not a disease,

لەگەڵ جەند حالەتێکی نەخوازراویتر تێکەڵ دەبێت

پێ ی دەوترێت خەمۆکی پاش منداڵ بوون.

but since it's not in the medical vocabulary,

since doctors aren't educating people about it,

‎من سەبارەت بە زانستی مڕۆڤ ناسی شتم نووسیووە

it's being confused with a more serious condition

و نەخۆشەکانم سەبارەت بە پڕۆسەی بە دایک بوون ھۆشیار کردوونەتەوە

called postpartum depression.

بە بەکارھێنانی بیرۆکەیەک پێ ی دەڵێن " ڕاکێشان و پاڵنان."

I've been building on the anthropology literature

‎‎ ئەمە بەشی ڕاکێشانە.

and have been talking about matrescence with my patients

ئێمە وەک مڕۆڤ، منداڵەکانمان ناتوانن پشت بە خۆیان ببەستن.

using a concept called the "push and pull."

جیاواز لە گیاندارەکانی تر، منداڵە ساواکانمان ناتوانن بڕۆن،

Here's the pull part.

و ناتوانن خۆیان خواردن بخۆن،

As humans, our babies are uniquely dependent.

چاودێری کردنیان ئەرکێکی قورسە.

یپەرەسەندن بە دروست کردنی ھۆرمۆنی ئۆکسیتۆسین کۆمەکی کردوین

Unlike other animals, our babies can't walk,

they can't feed themselves,

کە لە کاتی هاتنەدەرەوەی مناڵ و لە کاتی

they're very hard to take care of.

بەریەککەوتنی جەستەی دایک و کۆرپەڵە دەردەدرێت.

So evolution has helped us out with this hormone called oxytocin.

ڕێژەی ئەم ھۆرمۆنە زیاد دەکات ھەتا ئەگەر منداڵەکەش لە دایک نەبووبێت.

It's released around childbirth

ھۆرمۆنی ئۆکسۆتۆسین یارمەتی مێشکی دایکەکە دەدات پاڵ بە کۆڕپەڵەکە بنێت بۆ پێشەوە،

and also during skin-to-skin touch,

so it rises even if you didn't give birth to the baby.

لەم بارەدا جیهانی دایەکە تەنها مناڵەکەیەتی.

Oxytocin helps a human mother's brain zoom in, pulling her attention in,

‎لە ھەمان کاتدا، خەیاڵی دایكەكە بەرەو لایەکی تر دەڕوات،

so that the baby is now at the center of her world.

چونکە بیر لە ھەموو کارەکانی تری تایبەت بە خۆی وەک:

But at the same time, her mind is pushing away,

پەیوەندیایەکانی تر،

because she remembers there are all these other parts to her identity --

کارەکەی،

ھیوایەتەکانی،

لایەنی ڕۆحی و ژیانێکی پڕ لە ڕۆشەنبیری دەکاتەوە،

بێ ئەوەی بیری لە چالاکیە جەستەیەکانی خۆی وەک:

other relationships,

نوستن، نان خواردن، ڕاھێنان کردن،

her work,

hobbies,

پەیوەندی سۆزداری،

a spiritual and intellectual life,

چوونە ژووری حەمام و توالێت،

not to mention physical needs:

بەتەنها بێت، بکاتەوە.

to sleep, to eat, to exercise,

‎(پێکەنین)

‎ئەگەر بکرێت.

ئەمەش بەرەنگاربوونەوەیە دژی ھەڵچوون لە پرۆسەی بە دایک بوون.

to have sex,

to go to the bathroom,

alone --

کاتێک ژنان ھەست بە گوشاری دەروونی دەکەن پەیوەندیم پێوە دەکەم.

(Laughter)

if possible.

This is the emotional tug-of-war of matrescence.

ئەم ھۆکارەیە وا ھەستیان کردووە کە نەخۆش بووینە.

ئەگەر ئافرەتان لە گۆڕانکاریە سروشتیەکانی قۆناغی سکپری و پاش منداڵ بوون تێگەیشتبان،

This is the tension the women calling me were feeling.

It's why they thought they were sick.

ئەگەر بیانزانیبا زۆربەی خەڵک لەوە تێگەشتوون کە ئەم قۆناغە قۆناغێکی ھەستیارە،

If women understood the natural progression of matrescence,

ئەگەر بیانزانیبا لە ژێر کاریگەری بارودۆخەکان،

if they knew that most people found it hard to live inside this push and pull,

ھەستێکی لەم جۆرە ئاسیایە و پێویست ناکات شەرمی لێ بکرێت،

ئەو کاتە کەمتر ھەست بە تەنیای دەکەن،

if they knew that under these circumstances,

و کەمتر ھەست بە شەرمەزاری دەکەن،

ambivalence was normal and nothing to be ashamed of,

و ھەست دەکەم دەبێتە ھۆی کەمبوونەوەی ڕێژەی خەمۆکی پاش منداڵ بوون.

they would feel less alone,

حەز دەکەم لە داهاتوو لەم بوارە بخوێنم.

they would feel less stigmatized,

من باوەڕم بە ڕێنمایە دەروونیەکانە،

and I think it would even reduce rates of postpartum depression.

بۆیە ئەگەر ئێمە ڕێگەی تێگەیشتنی کلتورمان لە چۆنیەتی

گۆڕانکاریەکانی قۆناغی دایکایەتی بگۆڕین،

I'd love to study that one day.

نەک تەنها من، بەڵکو ئافرەتانیش خودی خۆیان،

I'm a believer in talk therapy,

یەکتری لێ ئاگادار بکەنەوە.

so if we're going to change the way our culture understands

بۆیە دایکان، گفتوگۆ سەبارەت بەم پرۆسەیە

this transition to motherhood,

women need to be talking to each other,

لەگەڵ دایکەکانی تر، لەگەڵ ھاوڕێکانتان،

not just me.

لەگەڵ ھاوپیشەکانتان، ئەگەر ھەبێت، بکەن.

So mothers, talk about your matrescence

بۆ ئەوەی بتوانن لە گۆڕانگاریەکانی ئەم حاڵەتەی خۆیان تێبگەن

with other mothers, with your friends,

بە ڕێگەی باشتر پشتگیری یەکتر بکەن.

بەڵام ئەمە نەک تەنها نابێتە ھۆی پاراستی پەیوەندیەکانتان.

and, if you have one, with your partner,

so that they can understand their own transition

کاتێک تۆ نهێنیەکی ژیانت و کەسایەتیت بە نهێنی دەیهێڵیتەوە،

and better support you.

ڕێگە بۆ منداڵەکانیشت خۆش دەکەیت تا هاوشیوەی تۆ بیربکاتەوە.

But it's not just about protecting your relationship.

When you preserve a separate part of your identity,

‎ کاتێک منداڵ لە دایک دەبێت، ئەوە دایکە،

you're also leaving room for your child to develop their own.

لە ھەموو ھەنگاوە ناجێگیرەکانی ڕێگە قورسەکان لەگەڵیەتی.

پڕۆسەی بە دایک بوون زۆر کاریگەرە،

When a baby is born, so is a mother,

لەگەڵ ئەوەشدا ئەرکێکی قورسە،

و مڕۆڤێک دروست دەکات و پێیدەگەیەنێت.

each unsteady in their own way.

‎ زۆر سوپاس.

(چەپڵە)

Matrescence is profound,

but it's also hard,

and that's what makes it human.

Thank you.

(Applause)