Why bats don't get sick - Arinjay Banerjee

Translator: Vy Dinh Reviewer: Thu Ha Tran

If this bat were a human, she'd be in deep trouble.

Nếu như con dơi này là một con người, cô ấy sẽ gặp rắc rối khá lớn.

She’s infected with several deadly viruses,

Cô sẽ bị nhiễm một số loại virus gây chết,

including ones that cause rabies, SARS, and Ebola.

bao gồm cả những loại virus gây nên bệnh dại, SARS, và Ebola.

But while her diagnosis would be lethal for other mammals,

Tuy nhiên, trong khi chẩn đoán ấy có thể gây hại cho các loài có vú khác,

this winged wonder is totally unfazed.

loài động vật có cánh này lại hoàn toàn không bị ảnh hưởng.

In fact, she may even spend the next 30 years living

Trên thực tế, cô ấy thậm chí có thể sống đến tận 30 năm tiếp theo

as if this were totally normal– because for bats, it is.

như thể điều này là hoàn toàn bình thường– đối với loài dơi.

So what’s protecting her from these dangerous infections?

Vậy điều gì đang bảo vệ cô ấy khỏi những loại bệnh nhiễm khuẩn nguy hiểm này?

To answer this question, we first need to understand

Để trả lời câu hỏi này, trước hết chúng ta nên hiểu rõ

the relationship between viruses and their hosts.

mối quan hệ giữa virus và vật chủ của chúng.

Every virus has evolved to infect specific species within a class of creatures.

Mỗi loại virus đã phát triển để lây lan mầm bệnh cho mỗi loài sinh vật cụ thể.

This is why humans are unlikely to be infected by plant viruses,

Đó là lí do tại sao con người lại không bị nhiễm virus thực vật,

and why bees don’t catch the flu.

và tại sao các loài ong không bị cảm cúm.

However, viruses do sometimes jump across closely related species

Tuy nhiên, virus cũng đôi lúc chuyển sang các loài vật có mối liên quan chặt chẽ.

And because the new host has no established immune defenses,

Và bởi vì vật chủ mới lại không thiết lập một hệ thống phòng thủ miễn dịch,

the unknown virus presents a potentially lethal challenge.

các loại virus chưa được xác định sẽ có thể đề ra một thách thức chết người.

This is actually bad news for the virus as well.

Đây quả thực cũng là một kiểu tin xấu đối với cả loài virus.

Their ideal host provides a steady stream of resources

Vật chủ lí tưởng của chúng cung cấp một dòng tài nguyên ổn định

and comes into contact with new parties to infect—

và tiếp xúc với các nhóm mới để lây nhiễm—

two criteria that are best met by living hosts.

hai tiêu chí được đáp ứng tốt nhất bởi các loài vật chủ sinh sống.

All this to say that successful viruses

Tất cả những điều này để khẳng định rằng loài virus thành công

don’t typically evolve adaptations that kill their hosts—

thường không phát triển để giết chết vật chủ của chúng—

including the viruses that have infected our flying friend.

bao gồm cả những loại virus đã lây nhiễm cho những người bạn biết bay của chúng ta.

The deadly effects of these viruses aren’t caused by the pathogens directly,

Tác hại chết người của các loại virus này không phải do mầm bệnh trực tiếp gây ra,

but rather, by their host’s uncontrolled immune response.

mà đúng hơn, là bởi vì phản ứng miễn dịch của vật chủ bị mất kiểm soát.

Infections like Ebola or certain types of flu have evolved

Những bệnh lây nhiễm như Ebola hay một số loại bệnh về cúm đã phát triển

to strain the immune system of their mammalian host

nhằm lạm dụng hệ thống miễn dịch của vật chủ từ các loài có vú

by sending it into overdrive.

bằng cách gửi nó vào ổ cứng.

The body sends hordes of white blood cells,

Khi đó, cơ thể sẽ tiết ra các tế bào bạch cầu,

antibodies and inflammatory molecules to kill the foreign invader.

kháng thể và các phân tử gây viêm nhằm tiêu diệt những tác nhân lạ xâm nhập.

But if the infection has progressed to high enough levels,

Nhưng nếu sự nhiễm khuẩn đã tiến triển đến một mức độ đủ cao,

an assault by the immune system can lead to serious tissue damage.

một cuộc tấn công từ hệ thống miễn dịch có thể dẫn đến tổn thương mô nghiêm trọng.

In particularly virulent cases, this damage can be lethal.

Trong một số trường hợp đặc biệt nguy cấp, sự tổn thương này có thể gây chết.

And even when it’s not,

Và ngay cả khi không quá nguy hiểm,

the site is left vulnerable to secondary infection.

các vị trí này vẫn dễ bị tấn công bởi sự nhiễm khuẩn lần thứ hai.

But unlike other mammals,

Nhưng không giống các loài có vú khác,

bats have been in an evolutionary arms race with these viruses for millennia,

dơi đã ở trong cuộc chạy đua về tiến hóa với các virus này trong vài thiên niên kỷ,

and they’ve adapted to limit this kind of self-damage.

và chúng đã thích nghi để hạn chế sự tự gây thiệt hại cho bản thân.

Their immune system has a very low inflammatory response;

Hệ thống miễn dịch của chúng có phản ứng gây viêm rất thấp;

an adaptation likely developed alongside the other trait

sự thích nghi có thể được phát triển cùng với các đặc điểm khác

that sets them apart from other mammals: self-powered flight.

khiến chúng trở nên khác biệt hơn so với những loài có vú khác.

This energy-intensive process can raise a bat’s body temperature to over 40ºC.

Quá trình tiêu tốn nhiều năng lượng này sẽ tăng nhiệt độ cơ thể của dơi đến hơn 40ºC.

Such a high metabolic rate comes at a cost;

Một tỷ lệ trao đổi chất cao như vậy sẽ phải trả giá;

flight produces waste molecules called Reactive Oxygen Species

quá trình bay tạo ra các phân tử chất thải được gọi là các gốc tự do oxy hóa

that damage and break off fragments of DNA.

sẽ làm tổn hại và phá vỡ các đoạn DNA.

In other mammals, this loose DNA

Ở các loài động vật có vú khác, DNA lỏng lẻo này

would be attacked by the immune system as a foreign invader.

sẽ bị tấn công như một tác nhân xâm nhập bởi chính các hệ thống miễn dịch.

But if bats produce these molecules as often as researchers believe,

Nhưng nếu dơi tạo ra những phân tử này thường xuyên như các nhà nghiên cứu tin,

they may have evolved a dampened immune response

chúng có thể phát triển phản ứng miễn dịch bị suy giảm

to their own damaged DNA.

đối với các DNA bị hư hỏng của chính nó.

In fact, certain genes associated with sensing broken DNA

Trên thực tế, một số gen liên quan đến việc cảm nhận các DNA bị phá vỡ

and deploying inflammatory molecules are absent from the bat genome.

và triển khai các phân tử gây viêm không hề xuất hiện trong bộ gen của dơi.

The result is a controlled low-level inflammatory response

Kết quả là một phản ứng gây viêm được kiểm soát ở một mức độ khá thấp

that allows bats to coexist with the viruses in their systems.

sẽ cho phép dơi cùng tồn tại với virus trong chính hệ thống của chúng.

Even more impressive,

Ấn tượng hơn nữa,

bats are able to host these viruses for decades

dơi còn có khả năng lưu trữ những loại virus này trong nhiều thập kỉ

without any negative health consequences.

mà không có bất kì hậu quả tiêu cực nào về sức khỏe.

According to a 2013 study, bats have evolved efficient repair genes

Theo một nghiên cứu vào năm 2013, dơi đã phát triển các gen sửa chữa hiệu quả

to counteract the frequent DNA damage they sustain.

nhằm chống lại sự tổn thương thường xuyên về DNA mà chúng chịu đựng.

These repair genes may also contribute to their long lives.

Những gen sửa chữa này còn có thể góp phần vào cuộc sống lâu dài của chúng.

Animal chromosomes end with a DNA sequence called a telomere.

Các nhiễm sắc thể ở động vật kết thúc bằng một chuỗi DNA gọi là một telomere.

These sequences shorten over time in a process

Những trình tự này rút ngắn theo thời gian trong một quá trình

that many believe contributes to cell aging.

mà nhiều người tin rằng là sự đóng góp đến việc lão hóa ở các tế bào.

But bat telomeres shorten much more slowly than their mammalian cousins—

Tuy nhiên, các telomere ở dơi rút ngắn chậm hơn khá nhiều so với các loài có vú—

granting them lifespans as long as 41 years.

ban cho chúng thời gian sinh sống đến tận 41 năm.

Of course, bats aren’t totally invincible to disease,

Tất nhiên, loài dơi không hoàn toàn bất khả chiến bại so với bệnh tật,

whether caused by bacteria, unfamiliar viruses, or even fungi.

cho dù là do vi khuẩn gây ra, các loại virus lạ, hay thậm chí là do nấm.

Bat populations have been ravaged by a fungal infection

Những quần thể dơi đã bị tàn phá do một sự nhiễm nấm

called white-nose syndrome,

được gọi là hội chứng mũi trắng,

which can fatally disrupt hibernation and deteriorate wing tissue.

điều này có thể chí tử làm gián đoạn sự ngủ đông và làm hư hỏng các mô cánh.

These conditions prevent bats from performing critical roles

Những tình trạng này ngăn cản loài dơi thực hiện các vai trò quan trọng

in their ecosystems, like helping with pollination and seed dispersal,

trong hệ sinh thái của chúng, ví dụ như giúp đỡ sự thụ phấn, phát tán hạt giống,

and consuming pests and insects.

và tiêu thụ sâu bệnh, côn trùng.

To protect these animals from harm, and ourselves from infection,

Để bảo vệ các loài động vật khỏi bị hại, và chúng ta khỏi bị nhiễm khuẩn,

humans need to stop encroaching on bat habitats and ecosystems.

con người chúng ta nên ngừng xâm phạm nơi sống và hệ sinh thái của loài dơi.

Hopefully, preserving these populations

Hy vọng rằng, việc bảo tồn những quần thể này

will allow scientists to better understand bats’ unique antiviral defense systems.

sẽ cho phép các nhà khoa học hiểu rõ hơn các hệ thống đặc biệt chống virus của dơi.

And maybe one day, this research will help our own viral immunity take flight.

Và có thể một ngày nào đó, nghiên cứu này sẽ giúp ích cho sự miễn dịch của chúng ta.