How do vitamins work? - Ginnie Trinh Nguyen

Lợi ích của vitamin - Ginnie Trinh Nguyen

Translator: Phuong Trang Phan Reviewer: Linh Khánh Phan

A, C, E, D, B, K.

A, C, E, D, B, K.

No, this isn't some random, out of order alphabet.

Đây không phải những chữ cái ngẫu nhiên trong bảng chữ cái đâu.

These are vitamins, and just like letters build words,

Đây là các loại vitamin, cũng giống như các chữ cái giúp tạo thành từ,

they're the building blocks that keep the body running.

chúng là những dưỡng chất giúp cơ thể ta "chạy tốt".

Vitamins are organic compounds we need to ingest in small amounts

Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà ta cần tiêu thụ

to keep functioning.

một lượng nhỏ mỗi ngày để cơ thể "chạy" tốt.

They're the body's builders, defenders and maintenance workers,

Chúng là những thợ xây, bảo vệ, bảo trì viên của cơ thể,

helping it to build muscle and bone, make use of nutrients,

giúp cơ thể ta hình thành cơ, xương, sử dụng chất dinh dưỡng,

capture and use energy and heal wounds.

dự trữ và sử dụng năng lượng, cũng như chữa lành vết thương.

If you need convincing about vitamin value,

Nếu bạn cần dẫn chứng về giá trị của vitamin,

just consider the plight of olden day sailors,

hãy xem xét trường hợp của các thuỷ thủ ngày xưa,

who had no access to vitamin-rich fresh produce.

những người không được tiếp cận với nguồn thực phẩm giàu vitamin.

They got scurvy.

Họ thường bị bệnh hoại huyết.

But vitamin C, abundant in fruits and vegetables,

Trong khi vitamin C, có nhiều trong trái cây và rau củ,

was the simple antidote to this disease.

lại là phương pháp đơn giản nhất để chữa bệnh này .

While bacteria, fungi and plants produce their own vitamins,

Trong khi Vi khuẩn, nấm và thực vật có thể tự tạo ra vitamin,

our bodies can't, so we have to get them from other sources.

thì cơ thể chúng ta lại không thể, nên phải lấy vitamin từ các nguồn khác.

So how does the body get vitamins from out there into here?

Vậy làm thế nào cơ thể hấp thụ được vitamin từ môi trường bên ngoài?

That's dependent on the form these compounds take.

Đó còn tuỳ vào trạng thái của các hợp chất này.

Vitamins come in two types:

Vitamin có 2 loại:

lipid-soluble and water-soluble,

loại tan trong mỡ và loại tan trong nước,

and the difference between them determines how the body

chính sự khác biệt này sẽ quyết định cách mà cơ thể

transports and stores vitamins, and gets rid of the excess.

vận chuyển, dự trữ vitamin cũng như đào thải lượng thừa.

The water-solubles are vitamin C

Những vitamin tan trong nước gồm vitamin C

and B Complex vitamins that are made up of eight different types

và các hợp chất vitamin B gồm 8 loại khác nhau

that each do something unique.

có công dụng riêng biệt.

These are dissolved in the watery parts of fruits, vegetables and grains,

Những chất này tan trong phần chứa nước của các loại trái cây, rau củ và ngũ cốc,

meaning their passage through the body is relatively straightforward.

nên đường hấp thụ vào cơ thể của chúng khá đơn giản.

Once inside the system, these foods are digested

Khi đã vào cơ thể, những thức ăn này sẽ đươc tiêu hoá

and the vitamins within them are taken up directly by the bloodstream.

và các vitamin sẽ được hấp thụ trực tiếp vào máu.

Because blood plasma is water-based,

Do huyết tương vốn dĩ là môi trường nước,

water-soluble vitamins C and B have their transport cut out for them

nên vitamin C và B được vận chuyển thuận lợi

and can move around freely within the body.

và có thể di chuyển tự do trong cơ thể.

For lipid-soluble vitamins, dissolved in fat

Đối với các vitamin tan trong mỡ

and found in foods like diary, butter and oils,

có trong các thực phẩm làm từ sữa, bơ và dầu,

this trip into the blood is a little more adventurous.

thì đường vào máu phiêu lưu hơn một chút.

These vitamins make it through the stomach and the intestine,

Chúng đi vào trong dạ dày và ruột,

where an acidic substance called bile flows in from the liver,

nơi có mật - một chất có tính axit được sản xuất ở gan,

breaking up the fat and preparing it for absorption through the intestinal wall.

mật phân nhỏ mỡ và giúp hấp thụ chúng qua thành ruột.

Because fat-soluble vitamins can't make use of the blood's watery nature,

Do vitamin tan trong mỡ không thể di chuyển trong môi trường nước của máu,

they need something else to move them around,

chúng cần một thứ gì đó giúp chúng di chuyển,

and that comes from proteins that attach to the vitamins and act like couriers,

đó chính là protein dính trên vitamin, đóng vai trò như "người vận chuyển",

transporting fat-solubles into the blood and around the body.

giúp đưa vitamin tan trong mỡ vào máu và đi quanh cơ thể.

So, this difference between water- or fat-soluble vitamins

Sự khác biệt này giữa 2 loại vitamin

determines how they get into the blood,

quyết định cách chúng đi vào máu,

but also how they're stored or rejected from the body.

cũng như cách chúng được dự trữ và đào thải khỏi cơ thể.

The system's ability to circulate water-soluble vitamins

Vì cơ thể có thể vận chuyển vitamin tan trong nước

in the bloodstream so easily

theo máu một cách dễ dàng

means that most of them can be passed out equally easily via the kidneys.

nên hầu hết các vitamin này sẽ được thải qua thận.

Because of that, most water-soluble vitamins

Chính vì lí do đó, đa phần vitamin tan trong nước

need to be replenished on a daily basis through the food we eat.

cần được hấp thụ mỗi ngày qua thức ăn.

But fat-soluble vitamins have staying power

Trong khi vitamin tan trong mỡ ở lại lâu hơn trong cơ thể

because they can be packed into the liver and in fat cells.

vì chúng được trữ lại trong gan và tế bào chất béo.

The body treats these parts like a pantry,

Cơ thể dùng những nơi này như nhà kho,

storing the vitamins there and rationing them out when needed,

trữ vitamin rồi đem chúng ra sử dụng khi cần,

meaning we shouldn't overload on this type of vitamin

vì thế ta không nên hấp thụ quá nhiều những vitamin này

because the body is generally well stocked.

bởi cơ thể vốn dĩ đã trữ một lượng đáng kể.

Once we figured the logistics of transport and storage,

Khi đã hiểu cách vận chuyển và dự trữ vitamin,

the vitamins are left to do the work they came here to do in the first place.

hãy để vitamin thực hiện phần nhiệm vụ định sẵn của chúng.

Some, like many of the B Complex vitamins, make up coenzymes,

Chẳng hạn như các hợp chất vitamin B giúp hình thành men hỗ trợ,

whose job it is to help enzymes release the energy from food.

giúp enzym giải phóng năng lượng từ thức ăn.

Other B vitamins then help the body to use that energy.

Các vitamin B khác giúp cơ thể sử dụng nguồn năng lượng này.

From vitamin C, you get the ability to fight infection and make collagen,

Vitamin C giúp chống nhiễm trùng và tạo collagen,

a kind of tissue that forms bones and teeth and heals wounds.

một loại mô hình thành xương, răng và chữa lành vết thương.

Vitamin A helps make white blood cells, key in the body's defense,

Vitamin A giúp tạo bạch cầu, chìa khoá của hệ miễn dịch,

helps shape bones and improves vision by keeping the cells of the eye in check.

hình thành xương, cải thiện thị lực bằng cách giúp tế bào mắt hoạt động tốt.

Vitamin D gathers calcium and phosphorus so we can make bones,

Vitamin D giúp hấp thụ canxi, phốt pho từ đó tạo ra xương,

and vitamin E works as an antioxidant,

còn vitamin E là chất chống oxi hoá,

getting rid of elements in the body that can damage cells.

loại bỏ các thành phần gây hại cho tế bào.

Finally, from Vitamin K, we score the ability to clot blood,

Cuối cùng, vitamin K giúp đông máu,

since it helps make the proteins that do this job.

bằng cách hỗ trợ protein thực hiện nhiệm vụ này.

Without this vitamin variety,

Nếu không có vitamin,

humans face deficiencies that cause a range of problems,

con người sẽ thiếu rất nhiều chất, dẫn đến các vấn đề như

like fatigue, nerve damage, heart disorders,

suy nhược, tổn thương dây thần kinh các bệnh tim mạch,

or diseases like rickets and scurvy.

hoặc các bệnh còi xương hay hoại huyết.

On the other hand, too much of any vitamin can cause toxicity in the body,

Tuy nhiên quá nhiều vitamin cũng gây độc cho cơ thể,

so there goes the myth that loading yourself with supplements is a great idea.

nên bạn đừng nghĩ nạp nhiều vitamin là tốt cho cơ thể nhé.

In reality, it's all about getting the balance right,

Trên thực tế, giữ được cân bằng,

and hitting that vitamin jackpot.

cung cấp vừa đủ lượng vitamin mới là điều cốt yếu.