How does alcohol cause hangovers? - Judy Grisel

1,294,073 views ・ 2022-07-05

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Dinh Lieu Vu
00:07
In a 1973 study, 20 volunteers got drunk once a week for 8 consecutive weeks,
0
7545
6673
Trong một nghiên cứu năm 1973, 20 người đã say một lần mỗi tuần
trong 8 tuần liên tiếp,
00:14
each time on a different alcoholic beverage,
1
14218
2127
mỗi lần một loại đồ uống có cồn khác nhau,
00:16
and each time with precisely the same dosage—
2
16345
3170
và mỗi lần với liều lượng chính xác giống nhau—
00:19
this was science, after all.
3
19682
2419
xét cho cùng, đây cũng là khoa học.
00:22
The goal of this experiment was to find out which alcoholic drinks
4
22393
3796
Mục tiêu của thí nghiệm này là tìm ra loại đồ uống có cồn nào
00:26
cause worse hangovers.
5
26189
1877
gây ra cơn say nặng hơn.
00:28
Of course, it takes much more than one small study to answer such a question.
6
28232
4296
Dĩ nhiên, cần nhiều hơn một thí nghiệm nhỏ để giải đáp thắc mắc này.
00:32
Since then, science has learned a lot about hangovers—
7
32779
3753
Kể từ đó, khoa học đã hiểu ra nhiều điều về cơn say –
00:36
though some mysteries remain.
8
36532
2336
dù bí ẩn vẫn còn.
00:39
The molecule responsible for hangovers is ethanol,
9
39160
3045
Phân tử gây ra cơn say là ethanol,
00:42
which we colloquially refer to as alcohol.
10
42205
3169
thứ chúng ta thường gọi là cồn.
00:45
Ethanol is present in all alcoholic beverages, and generally speaking,
11
45750
3962
Ethanol hiện diện ở tất cả – các loại đồ uống có cồn,
và nói chung,
00:49
the more ethanol, the greater the potential for a hangover.
12
49712
3212
càng nhiều ethanol, nguy cơ gây ra cơn say càng trầm trọng.
00:53
The symptoms and severity can vary depending on weight, age,
13
53132
3629
Các triệu chứng và mức độ có thể biến tấu tùy vào cân nặng, tuổi tác,
00:56
genetics, and other factors.
14
56761
1960
di truyền và các yếu tố khác.
00:58
But still, hangovers generally share some common— and unpleasant— features.
15
58846
5506
Nhưng về cơ bản vẫn có các điểm chung— và khó chịu— đến từ cơn say.
01:04
So how exactly does alcohol cause a hangover?
16
64727
3337
Vậy chính xác thì ethanol gây ra cơn say ra sao?
01:08
And is there any way to reliably prevent one?
17
68064
2627
Và có cách nào đáng tin cậy để ngăn ngừa?
01:11
Alcohol slows down the communication between neural cells.
18
71192
4630
Cồn làm chậm sự giao tiếp giữa các tế bào thần kinh.
01:16
After someone has had their last drink,
19
76114
1876
Sau khi một ai đó uống xong lần cuối,
01:17
as the concentration of alcohol in the blood drops back to zero,
20
77990
3712
khi nồng độ cồn trong máu giảm về mức 0,
01:21
the brain rebounds from sedation and swings in the other direction,
21
81702
4213
não sẽ phục hồi từ trạng thái an thần và chuyển hướng khác,
01:25
entering a hyperactive state.
22
85915
2085
trạng thái tăng động.
01:28
This may lead to the tremors or rapid heartbeat associated with hangovers.
23
88251
4421
Điều này có thể dẫn đến chứng run rẩy hoặc nhịp tim nhanh dẫn đến chứng nôn nao.
01:32
It also makes sleep shorter and less restful than normal.
24
92672
3879
Nó cũng làm cho giấc ngủ ngắn và ít thư giãn hơn bình thường.
01:36
But these effects are just the beginning—
25
96968
2002
Nhưng các hiệu ứng này chỉ là khởi đầu—
01:38
alcohol impacts so many of the body’s processes,
26
98970
3128
cồn tác động đến rất nhiều quá trình của cơ thể,
01:42
throwing delicate balances off-kilter.
27
102098
2753
nhờ loại bỏ những cân bằng mong manh một cách bất thường.
01:45
And even the most familiar hangover symptoms have surprising contributors.
28
105101
4755
Và ngay cả các triệu chứng choáng váng phổ biến nhất
cũng chứa các yếu tố đầy ngạc nhiên.
01:50
For example, alcohol disrupts levels of many hormones.
29
110064
3670
Ví dụ, cồn làm gián đoạn mức độ của nhiều hormone.
01:53
One of those hormones is cortisol.
30
113943
2127
Một trong số đó là cortisol.
01:56
Normally, fluctuating cortisol levels help regulate wakefulness
31
116237
3795
Thông thường, sự biến động của cortisol giúp điều hòa sự tỉnh táo
02:00
throughout the day and night.
32
120032
1502
xuyên suốt ngày và đêm.
02:01
So the disruption in cortisol during a hangover
33
121534
2711
Vì vậy, sự gián đoạn cortisol trong lúc say
02:04
may cause people to feel groggy or disoriented.
34
124245
3253
có thể gây ra cảm giác lảo đảo hoặc mất phương hướng.
02:07
Another hormone alcohol interferes with is vasopressin,
35
127707
3837
Một hormone khác cồn gây ảnh hưởng là vasopressin,
02:11
which normally decreases the volume of urine made by the kidneys.
36
131544
3670
thứ mà thường làm giảm lượng nước tiểu sinh ra bởi thận.
02:15
By decreasing levels of vasopressin,
37
135214
2586
Bằng việc giảm mức độ vasopressin,
02:17
alcohol causes people to pee more and become dehydrated.
38
137800
3837
cồn khiến ta tiểu nhiều hơn gây mất nước trong cơ thể.
02:22
Dehydration can lead to thirst, dry mouth, weakness, lightheadedness, and headache,
39
142180
5130
Thiếu nước có thể dẫn đến khát, khô miệng, lả người, mê sảng và đau đầu,
02:27
one of the most common hangover symptoms.
40
147310
2752
một trong những triệu trứng say phổ biến nhất.
02:30
In addition to dehydration, hangover headaches can result
41
150438
3253
Ngoài việc gây mất nước, những cơn đau đầu có thể là kết quả
02:33
from alcohol’s influence on chemical signaling in the brain,
42
153691
3670
từ ảnh hưởng bởi cồn lên tín hiệu hóa học ở não bộ,
02:37
especially on neurotransmitters involved in pain signaling.
43
157361
3128
đặc biệt là các chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến tín hiệu đau.
02:40
Alcohol can also damage mitochondria,
44
160948
2419
Cồn cũng có thể gây hư hại ti thể,
02:43
which are responsible for producing the ATP that gives us energy.
45
163367
3712
thứ mà chịu trách nhiệm sản xuất hợp chất ATP
cung cấp năng lượng cho cơ thể.
02:47
This may contribute to the fatigue, weakness, and mood disturbances
46
167330
3503
Điều này có thể góp phần gây ra tình trạng mệt mỏi, suy nhược
02:50
experienced during a hangover.
47
170833
2169
và rối loạn tâm trạng khi say.
02:53
Meanwhile, alcohol stimulates the immune system,
48
173127
2961
Trong khi đó, cồn kích thích hệ miễn dịch,
02:56
leading to inflammation that can damage cells within the brain,
49
176088
3379
dẫn đến chứng viêm nhiễm có thể làm tổn thương các tế bào não,
02:59
affect mood, and impair memory.
50
179467
2586
ảnh hưởng đến tâm trạng và suy giảm trí nhớ.
03:02
And it can irritate the gastrointestinal tract
51
182511
2753
Và nó có thể kích thích đường dạ dày
03:05
and inflame the lining of the stomach and intestines.
52
185264
2962
và gây viêm dạ dày và đường ruột.
03:08
Alcohol may also slow down stomach emptying,
53
188559
2795
Cồn cũng có thể làm chậm quá trình làm rỗng ở dạ dày,
03:11
which could lead to increased production of gastric acid.
54
191354
3169
dẫn đến tăng việc sản sinh acid ở dạ dày.
03:15
This is why alcohol can cause stomach pain, nausea, and vomiting.
55
195191
3628
Đây là lý do tại sao cồn có thể gây đau dạ dày, buồn ói và nôn mửa.
03:19
Alcoholic drinks also contain other substances that are produced
56
199654
3420
Đồ uống có cồn cũng chứa các chất khác được sản xuất—
03:23
during the fermentation process that give the drink its specific flavor.
57
203074
4254
trong quá trình lên men đem lại hương vị đặc trưng riêng.
03:27
Some evidence suggests that one of these, methanol,
58
207578
2920
Một số bằng chứng chỉ ra một trong số đó, là methanol,
03:30
is particularly bad for hangovers.
59
210498
2836
là đặc biệt có hại đối với cơn say.
03:33
The body doesn’t start metabolizing methanol
60
213334
2085
Cơ thể không bắt đầu chuyển hóa methanol
03:35
until it’s done processing ethanol.
61
215419
2461
cho đến khi nó hoàn tất quá trình xử lý ethanol.
03:37
And when it does, the toxic metabolites of methanol
62
217880
3337
Và khi đến lượt, các chất chuyển hóa độc hại của methanol
03:41
may potentially worsen the hangover symptoms.
63
221217
2711
có thể khiến các triệu chứng của cơn say trầm trọng hơn.
03:44
Beverages that are closer to pure ethanol, such as gin and vodka,
64
224220
4463
Các loại đồ uống gần với ethanol nguyên chất,
như gin và vodka,
03:48
may cause fewer hangover effects.
65
228683
2294
có thể gây ít hậu quả sau say hơn.
03:51
Meanwhile, the presence of flavoring ingredients in beverages
66
231310
3295
Trong khi đó, sự có mặt của các hương liệu trong các loại đồ uống
03:54
like whiskey, brandy, and red wine,
67
234605
2378
như whiskey, brandy, và rượu vang đỏ,
03:56
may make these kinds of alcohol cause more hangover symptoms.
68
236983
3878
có thể khiến các loại đồ uống đó gây thêm nhiều triệu chứng say.
04:01
So, the choice of alcoholic beverage matters,
69
241195
3253
Vì vậy, việc lựa chọn đồ uống có cồn cũng quan trọng,
04:04
but any of them can cause hangovers, simply because they all contain alcohol.
70
244448
5422
nhưng dù là loại nào cũng có thể gây say,
đơn giản vì chúng đều chứa cồn.
04:10
So, do common hangover remedies actually work?
71
250663
3170
Vậy, các biện pháp chống say thông thường có thực sự hiệu quả?
04:14
Drinking water and electrolyte beverages can help reduce symptoms
72
254000
3336
Uống nước và các đồ uống chứa điện giải có thể giúp giảm các triệu chứng
04:17
related to dehydration.
73
257336
1669
liên quan đến thiếu nước.
04:19
And eating— especially carbs— can help replenish the glucose levels
74
259130
4296
Và ăn uống— đặc biệt là tinh bột— có thể giúp bổ sung lại mức glucose
04:23
alcohol reduces.
75
263426
1418
mà cồn làm giảm.
04:25
But ultimately, the only sure way to prevent a hangover
76
265219
3754
Suy cho cùng, cách duy nhất chắc chắn để ngăn ngừa cơn say
04:28
is to drink alcohol in moderation or not at all.
77
268973
3879
là uống cồn một cách tiết chế hoặc là nhịn.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7