How does alcohol cause hangovers? - Judy Grisel

1,012,277 views ・ 2022-07-05

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Jargalmaa Amarsanaa Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa
00:07
In a 1973 study, 20 volunteers got drunk once a week for 8 consecutive weeks,
0
7545
6673
1973 онд 20 сайн дурын оролцогч 8 7 хоногийн турш 7 хоногт нэг удаа
00:14
each time on a different alcoholic beverage,
1
14218
2127
7 хоног бүр өөр архи
00:16
and each time with precisely the same dosage—
2
16345
3170
ижил тунгаар сонгон хэрэглэж
00:19
this was science, after all.
3
19682
2419
туршилтад оролцжээ.
00:22
The goal of this experiment was to find out which alcoholic drinks
4
22393
3796
Туршилтын зорилго нь аль архины төрлийн бүтээгдэхүүн
00:26
cause worse hangovers.
5
26189
1877
хамгийн их шартуулдгийг мэдэх байлаа.
00:28
Of course, it takes much more than one small study to answer such a question.
6
28232
4296
Мэдээж ганц жижиг судалгаа хийгээд л энэ асуултад хариулах боломжгүй.
00:32
Since then, science has learned a lot about hangovers—
7
32779
3753
Үүнээс хойш шинжлэх ухаанд шарталтын талаар олон зүйлийг мэдэж авсан ч
00:36
though some mysteries remain.
8
36532
2336
зарим зүйлс нь нууцлагдмал хэвээр.
00:39
The molecule responsible for hangovers is ethanol,
9
39160
3045
Шарталтыг үүсгэдэг молекулыг этанол гэдэг ба
00:42
which we colloquially refer to as alcohol.
10
42205
3169
нийтлэг байдлаар бид архи гэж нэрлэдэг.
00:45
Ethanol is present in all alcoholic beverages, and generally speaking,
11
45750
3962
Этанол нь бүх төрлийн архи согтууруулах ундаанд агуулагддаг ба
00:49
the more ethanol, the greater the potential for a hangover.
12
49712
3212
этанол их байх тусам шарталт их байдаг.
00:53
The symptoms and severity can vary depending on weight, age,
13
53132
3629
Шинж тэмдэг болон цар хүрээ нь нас, жин, ген ба бусад хүчин зүйлсээс
00:56
genetics, and other factors.
14
56761
1960
хамааралтай байдаг.
00:58
But still, hangovers generally share some common— and unpleasant— features.
15
58846
5506
Гэсэн ч шарталт ерөнхийдөө таагүй мэдрэмжийг өгдөг.
01:04
So how exactly does alcohol cause a hangover?
16
64727
3337
Архи яг яаж шарталт үүсгэдэг вэ?
01:08
And is there any way to reliably prevent one?
17
68064
2627
Үүнээс сэргийлэх ямар нэг арга зам бий юу?
01:11
Alcohol slows down the communication between neural cells.
18
71192
4630
Архи мэдрэлийн эсүүдийн хоорондын харилцааг удаашруулдаг.
01:16
After someone has had their last drink,
19
76114
1876
Сүүлийн нэг хундагыг уусны дараа
01:17
as the concentration of alcohol in the blood drops back to zero,
20
77990
3712
цусан дахь архины нягтаршил буцаад тэг болж буурч,
01:21
the brain rebounds from sedation and swings in the other direction,
21
81702
4213
тархи тайван байдлаас эсрэг зүг рүү буюу хэт идэвхтэй
01:25
entering a hyperactive state.
22
85915
2085
болж эхэлдэг.
01:28
This may lead to the tremors or rapid heartbeat associated with hangovers.
23
88251
4421
Энэ нь шартсан үед бие салгалах, зүрхний цохилт хурдсахад нөлөөлдөг.
01:32
It also makes sleep shorter and less restful than normal.
24
92672
3879
Нойр ч мөн энгийн үеэс богино болж, чанар муутай болдог.
01:36
But these effects are just the beginning—
25
96968
2002
Зөвхөн зах зухаас нь хэлэхэд л ийм байна.
01:38
alcohol impacts so many of the body’s processes,
26
98970
3128
Архи хүний биеийн маш олон үйл явцад нөлөөлдөг бөгөөд
01:42
throwing delicate balances off-kilter.
27
102098
2753
биеийн тэнцвэрт байдлыг алдагдуулдаг.
01:45
And even the most familiar hangover symptoms have surprising contributors.
28
105101
4755
Шарталтын хамгийн түгээмэл тохиолддог шинж тэмдгийн нөлөөлөл нь хүртэл гайхмаар.
01:50
For example, alcohol disrupts levels of many hormones.
29
110064
3670
Жишээ нь, архи олон төрлийн дааврын тэнцвэрт байдлыг алдагдуулдаг.
01:53
One of those hormones is cortisol.
30
113943
2127
Тэдний нэг нь кортизол юм.
01:56
Normally, fluctuating cortisol levels help regulate wakefulness
31
116237
3795
Энгийн үед хэлбэлзэж байдаг кортизолын түвшин хүний биеийн сэргэг байдлыг
02:00
throughout the day and night.
32
120032
1502
тогтмол хянахад тусалдаг.
02:01
So the disruption in cortisol during a hangover
33
121534
2711
Шарталтын үед кортизолд өөрчлөлт орсноор
02:04
may cause people to feel groggy or disoriented.
34
124245
3253
баримжаа алдах, найгах мэдрэмжийг төрүүлдэг.
02:07
Another hormone alcohol interferes with is vasopressin,
35
127707
3837
Архи нөлөөлдөг өөр нэг даавар бол вазопрессин бөгөөд
02:11
which normally decreases the volume of urine made by the kidneys.
36
131544
3670
энэ даавар бөөрний ялгаруулдаг шээсний хэмжээг бууруулдаг.
02:15
By decreasing levels of vasopressin,
37
135214
2586
Вазопрессиний хэмжээ буурснаар
02:17
alcohol causes people to pee more and become dehydrated.
38
137800
3837
архи уусан хүмүүс байн байн шээж, шингэний дутагдалд орсон байдаг.
02:22
Dehydration can lead to thirst, dry mouth, weakness, lightheadedness, and headache,
39
142180
5130
Шингэний дутагдал нь цангах, ам хуурайшиж сульдах, толгой эргэх, өвдөх зэрэг
02:27
one of the most common hangover symptoms.
40
147310
2752
шарталтын хамгийн нийтлэг шинжүүдийг үүсгэдэг.
02:30
In addition to dehydration, hangover headaches can result
41
150438
3253
Шингэний дутагдлаас гадна шарталтын үеийн толгой өвдөлт нь
02:33
from alcohol’s influence on chemical signaling in the brain,
42
153691
3670
тархины химийн дохиоллыг идэвхжүүлж,
02:37
especially on neurotransmitters involved in pain signaling.
43
157361
3128
өвдөлтийг дохио дамжуулагчийг идэвхжүүлэхэд нөлөөлдөг.
02:40
Alcohol can also damage mitochondria,
44
160948
2419
Архи мөн хүний биеийн эрч хүчний эх үүсвэр
02:43
which are responsible for producing the ATP that gives us energy.
45
163367
3712
аденозин трифосфатыг үүсгэдэг митохондрийг гэмтээх чадвартай.
02:47
This may contribute to the fatigue, weakness, and mood disturbances
46
167330
3503
Энэ нь шарталтын үед сульдах, ядрах болон
02:50
experienced during a hangover.
47
170833
2169
ааш араншин өөрчлөгдөх зэргээр илэрч байдаг.
02:53
Meanwhile, alcohol stimulates the immune system,
48
173127
2961
Мөн архи нь дархлааны системд нөлөөлж, тархины эсүүдийг
02:56
leading to inflammation that can damage cells within the brain,
49
176088
3379
гэмтээж болохуйц үрэвслийг өдөөж, ой санамж, зан авирт
02:59
affect mood, and impair memory.
50
179467
2586
сөргөөр нөлөөлөх боломжтой.
03:02
And it can irritate the gastrointestinal tract
51
182511
2753
Мөн түүнчлэн ходоод гэдсийг хямрааж, бүдүүн гэдэс,
03:05
and inflame the lining of the stomach and intestines.
52
185264
2962
шулуун гэдсийг үрэвсүүлж байдаг.
03:08
Alcohol may also slow down stomach emptying,
53
188559
2795
Архи гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг удаашруулж,
03:11
which could lead to increased production of gastric acid.
54
191354
3169
энэ нь хийн хүчлийг нэмэгдүүлэхэд нөлөөлдөг.
03:15
This is why alcohol can cause stomach pain, nausea, and vomiting.
55
195191
3628
Иймд архи уухад гэдэс өвдөх, дотор муухайрах, бөөлжих шинж тэмдэг илэрдэг.
03:19
Alcoholic drinks also contain other substances that are produced
56
199654
3420
Архины төрлийн ундаанд исэлтийн явцад үүсдэг бодис агуулагддаг ба
03:23
during the fermentation process that give the drink its specific flavor.
57
203074
4254
эдгээр нь өвөрмөц амттай болоход нь нөлөөлдөг.
03:27
Some evidence suggests that one of these, methanol,
58
207578
2920
Зарим судалгаагаар эдгээрийн нэг болох метанол нь
03:30
is particularly bad for hangovers.
59
210498
2836
шарталтад онцгой муугаар нөлөөлдөг нь тогтоогдсон.
03:33
The body doesn’t start metabolizing methanol
60
213334
2085
Хүний бие этанолыг боловсруулж дуустлаа
03:35
until it’s done processing ethanol.
61
215419
2461
метанолыг боловсруулж эхэлдэггүй байна.
03:37
And when it does, the toxic metabolites of methanol
62
217880
3337
Боловсруулж эхэлмэгц метанолын хортой метаболитууд
03:41
may potentially worsen the hangover symptoms.
63
221217
2711
шарталтын шинж тэмдгийг улам хүчтэй болгох нөлөөтэй.
03:44
Beverages that are closer to pure ethanol, such as gin and vodka,
64
224220
4463
Цэвэр этанолтой дүйцэхүйц ундаа болох жин архи, цагаан архи нь
03:48
may cause fewer hangover effects.
65
228683
2294
арай бага шартуулдаг.
03:51
Meanwhile, the presence of flavoring ingredients in beverages
66
231310
3295
Харин амт оруулах нэмэлт бүтээгдэхүүн орсон уух зүйлс болох
03:54
like whiskey, brandy, and red wine,
67
234605
2378
виски, брэнди, улаан дарс зэрэг нь
03:56
may make these kinds of alcohol cause more hangover symptoms.
68
236983
3878
илүү шартуулах нь нийтлэг байдаг.
04:01
So, the choice of alcoholic beverage matters,
69
241195
3253
Тиймээс архины сонголт чухал боловч
04:04
but any of them can cause hangovers, simply because they all contain alcohol.
70
244448
5422
бүгд л спирт агуулж байгаа учраас шарталт их бага хэмжээгээр үүсгэнэ.
04:10
So, do common hangover remedies actually work?
71
250663
3170
Шарталт тайлах нийтлэг аргууд үр дүнтэй байдаг уу?
04:14
Drinking water and electrolyte beverages can help reduce symptoms
72
254000
3336
Ус болон электролиттой зүйл уух нь шингэний дутагдлын шинж тэмдгийг
04:17
related to dehydration.
73
257336
1669
багасгахад тусалдаг.
04:19
And eating— especially carbs— can help replenish the glucose levels
74
259130
4296
Хоол, ялангуяа нүүрс ус идэх нь архинаас болж буурсан глюкозын хэмжээг
04:23
alcohol reduces.
75
263426
1418
нэмэгдүүлэхэд тустай.
04:25
But ultimately, the only sure way to prevent a hangover
76
265219
3754
Гэхдээ хамгийн найдвартай арга бол
04:28
is to drink alcohol in moderation or not at all.
77
268973
3879
архийг тохируулж хэрэглэх эсвэл огт уухгүй байх л юм.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7