Which type of milk is best for you? - Jonathan J. O’Sullivan & Grace E. Cunningham

5,323,878 views ・ 2020-10-20

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Eren Gokce
00:06
If you go to the store in search of milk,
0
6739
2260
Mağazaya süt almak için giderseniz,
00:08
there are a dizzying number of products to choose from.
1
8999
3410
aralarından seçim yapabileceğiniz baş döndürücü sayıda ürün var.
00:12
There’s dairy milk, but also plant-based products.
2
12409
3360
Günlük süt var, ayrıca bitki bazlı ürünler de var.
00:15
To turn a plant into something resembling milk,
3
15769
2850
Bir bitkiyi sütü andıracak bir şeye dönüştürmek için,
00:18
it must be either soaked, drained, rinsed, and milled into a thick paste,
4
18619
5084
ya ıslatılmalı, süzülmeli, durulanmalı ve kalın bir macun hâlinde öğütülmeli
00:23
or dried, and milled into flour.
5
23703
3050
ya da kurutulmalı ve un hâlinde öğütülmeli.
00:26
The plant paste or flour is then fortified with vitamins and minerals,
6
26753
4129
Bitki macunu veya un daha sonra vitamin ve minerallerle kuvvetlendirilir,
00:30
flavoured, and diluted with water.
7
30882
2960
tatlandırılır ve suyla seyreltilir.
00:33
The result is a barrage of options
8
33842
2610
Sonuç, hayvan sütünün
00:36
that share many of the qualities of animal milk.
9
36452
3110
birçok niteliğini paylaşan bir seçenek barajı.
00:39
So which milk is actually best for you?
10
39562
3150
Peki hangi süt aslında sizin için en iyisi?
00:42
Let’s dive into some of the most popular milks:
11
42712
3020
En popüler sütlerden bazılarını inceleyelim:
00:45
dairy, almond, soy, or oat?
12
45732
4189
Günlük, badem, soya veya yulaf?
00:49
A 250 ml glass of cow’s milk contains 8 grams of protein,
13
49921
5592
250 ml'lik bir bardak inek sütü, yağsız,
00:55
12 grams of carbohydrates, and 2 to 8 grams of fat
14
55513
4468
az yağlı veya tam yağlı olmasına bağlı olarak
00:59
depending on if it’s skim, reduced fat, or whole.
15
59981
4000
8 gram protein, 12 gram karbonhidrat ve 2-8 gram yağ içerir.
01:03
That’s approximately 15% the daily protein an average adult needs,
16
63981
4966
Bu, ortalama bir yetişkinin ihtiyaç duyduğu günlük proteinin yaklaşık %15'i,
01:08
roughly 10% the carbohydrates and 2 to 15% the fat.
17
68947
5452
kabaca karbonhidratların %10'u ve yağın %2-15'i kadar.
01:14
Most plant-based milks have less carbohydrates than dairy milk.
18
74399
4557
Bitki bazlı sütlerin çoğu, günlük sütten daha az karbonhidrat içerir.
01:18
They also have less fat, but more of what’s often called “good fats.”
19
78956
5064
Daha az yağa sahipler, "iyi yağlar" olarak adlandırılanlardan daha fazla var.
01:24
Meanwhile, the healthy nutrients vitamin D and calcium found in dairy milk
20
84020
5569
Bu arada, günlük sütte bulunan sağlıklı besinler D vitamini ve kalsiyum,
01:29
don’t occur naturally in most plant-based milks.
21
89589
4597
bitki bazlı sütlerin çoğunda doğal olarak bulunmaz.
01:34
Looking more closely at our plant-based milks,
22
94186
2800
Bitki bazlı sütlerimize daha yakından bakıldığında,
01:36
both almond and oat are low in protein compared to dairy.
23
96986
4461
hem badem hem de yulaf, günlük süte kıyasla protein bakımından düşük.
01:41
But while almond milk has the least nutrients of the four,
24
101447
3690
Ancak badem sütü, dördünden en az besin maddesine sahipken,
01:45
oat milk is full of beta-glucans, a healthy type of fibre.
25
105137
5624
yulaf sütü sağlıklı bir lif türü olan beta-glukanlarla dolu.
01:50
It also has a lot of carbohydrates compared to other plant milks—
26
110761
4318
Aynı zamanda diğer bitki sütlerine kıyasla çok fazla karbonhidrat içerir -
01:55
sometimes as much as dairy milk.
27
115079
2390
bazen günlük süt kadar.
01:57
Soy milk, meanwhile, has as much protein as cow’s milk
28
117469
4229
Soya sütü ise inek sütü kadar protein içerir
02:01
and is also a great source of potassium.
29
121698
3413
ve aynı zamanda harika bir potasyum kaynağı.
02:05
Soybeans contain isoflavone,
30
125111
2450
Soya fasulyesi, insanların östrojen işlevini
02:07
which people used to think might trigger hormonal imbalances
31
127561
3740
taklit ederek hormonal dengesizlikleri tetikleyebileceği düşünülen
02:11
by mimicking the function of estrogen.
32
131301
2180
izoflavon içerir.
02:13
But ultimately, soy milk contains very small amounts of isoflavones,
33
133481
4557
Ama nihayetinde soya sütü, vücudumuz üzerinde östrojenden çok daha
02:18
which have a much weaker effect on our bodies than estrogen.
34
138038
4064
zayıf bir etkiye sahip olan çok az miktarda izoflavon içerir.
02:22
Depending on individual circumstances,
35
142102
2600
Bireysel koşullara bağlı olarak,
02:24
one of these milks may be the clear winner:
36
144702
2980
bu sütlerden biri açık ara kazanan olabilir:
02:27
if you’re lactose intolerant, then the plant-based milks pull ahead,
37
147682
4000
Laktoza duyarlılığınız varsa, bitki bazlı sütler öne çıkarken,
02:31
while if you’re allergic to nuts, almond milk is out.
38
151682
3550
kuru yemişlere alerjiniz varsa badem sütü listeden çıkar.
02:35
For people who don’t have access to a wide and varied diet,
39
155232
4201
Geniş ve çeşitli bir beslenmeye erişimi olmayan kişiler için,
02:39
dairy milk can be the most efficient way to get these nutrients.
40
159433
4000
günlük süt bu besinleri almanın en etkili yolu olabilir.
02:43
But all else being equal, any one of these four milks
41
163433
3560
Diğer her şey eşit olsa da, bu dört sütten herhangi biri
02:46
is nutritious enough to be part of a balanced diet.
42
166993
3390
dengeli bir beslenmenin parçası olacak kadar besleyici.
02:50
That’s why for many people, the milk that’s best for you
43
170383
3010
Bu nedenle birçok insan için, sizin için en iyi olan süt,
02:53
is actually the milk that’s best for the planet.
44
173393
2990
aslında gezegen için en iyi olan süt.
02:56
So which uses the fewest resources and produces the least pollution?
45
176383
5486
Öyleyse hangisi en az kaynağı kullanır ve en az kirliliği üretir?
03:01
It takes almost 4 square kilometers to produce just one glass of cow’s milk,
46
181869
5459
Tek bir bardak inek sütü üretmek 4 kilometre kare arazi kullanımıyla üretilir
03:07
land use that drives deforestation and habitat destruction.
47
187328
4213
ve bu ormansızlaşmaya ve habitat tahribatına neden olur.
03:11
Most of that is land the cows live on, and some is used to grow their feed.
48
191541
5461
Bunun çoğu ineklerin yaşadığı toprak, bazıları da yemlerini yetiştirmek için.
03:17
Many cows eat soy beans and oats.
49
197002
2910
Pek çok inek soya fasulyesi ve yulaf yer.
03:19
It takes much less land to grow the oats or soybeans for milk
50
199912
3840
Süt olarak yulaf veya soya fasulyesi yetiştirmek, bir süt ineğini
03:23
than it does to feed a dairy cow—
51
203752
2540
beslemeye kıyasla çok daha az arazi gerektirir -
03:26
only about a quarter square kilometer per glass.
52
206292
3180
bardak başına yalnızca yaklaşık çeyrek kilometre kare.
03:29
Almond milk has similar land use.
53
209472
2470
Badem sütü de benzer arazi kullanımına sahip.
03:31
But where that land is also matters—
54
211942
3180
Ancak bu toprağın da önemli olduğu yerlerde -
03:35
soybean farms are a major driver of deforestation,
55
215122
4000
soya fasulyesi çiftlikleri ormansızlaşma başlıca itici gücü iken
03:39
while oat and almond farms aren’t.
56
219122
3360
yulaf ve badem çiftlikleri değil.
03:42
Making milk uses water every step of the way,
57
222482
3570
Süt yaparken, her adımda su kullanılır,
03:46
but it’s the farming stage where big differences emerge.
58
226052
4100
ancak büyük farklılıkların ortaya çıktığı tarım aşaması.
03:50
Dairy milk uses the most water— about 120 liters per glass,
59
230152
5695
Günlük süt en çok suyu kullanır - bardak başına yaklaşık 120 litre,
03:55
mostly to water cows and grow their food.
60
235847
3020
çoğunlukla inekleri sulamak ve yiyeceklerini yetiştirmek için.
03:58
Almonds take second place, at more than 70 liters of water per glass.
61
238867
5078
Badem, bardak başına 70 litreden fazla su ile ikinci sırada yer alır.
04:03
Most of that water is used to grow almond trees,
62
243945
3290
Bu suyun çoğu badem ağaçlarını yetiştirmek için kullanılır ve
04:07
which take years of watering before they start producing almonds.
63
247235
3860
badem üretmeye başlamadan önce yıllarca sulama yapılması gerekir.
04:11
The trees must be watered consistently, or they die,
64
251095
3190
Diğer birçok ürün nadasa bırakılabilirken ve daha sonra
04:14
while many other crops can be left fallow and still produce later.
65
254285
4166
üretilmeye devam edilebilirken, bademler sürekli olarak sulanmalı yoksa ölürler.
04:18
All told, soy and oats require less water to grow:
66
258451
4298
Sonuç olarak, soya ve yulaf büyümek için daha az suya ihtiyaç duyar-
04:22
only about 5 to 10 liters per glass of milk.
67
262749
3710
bardak başına yalnızca yaklaşık 5-10 litre.
04:26
Milk production generates some greenhouse gas emissions—
68
266459
3630
Süt üretimi bir miktar sera gazı emisyonu oluşturur -
04:30
about 0.1 to 0.2 kilograms per glass for the plant-based milks.
69
270089
5660
bitki bazlı sütler için bardak başına yaklaşık 0,1-0,2 kilogram.
04:35
But for dairy milk, the cows themselves also produce emissions
70
275749
4678
Ancak günlük süt için ineklerin kendileri de
04:40
by burping and farting out large quantities of the gas methane.
71
280427
4509
büyük miktarlarda metan gazı çıkararak emisyon üretirler.
04:44
Overall, each glass of dairy milk
72
284936
2400
Genel olarak, her bir bardak süt,
04:47
contributes over half a kilogram of greenhouse gas emissions.
73
287336
4598
yarım kilogramın üzerinde sera gazı emisyonuna katkıda bulunur.
04:51
So while depending on your dietary needs,
74
291934
2800
Dolayısıyla, beslenme ihtiyaçlarınıza bağlı olarak,
04:54
any one of these milks may be a good fit, in terms of the health of our planet
75
294734
4543
bu sütlerden herhangi biri uygun olabilir, gezegenimizin sağlığı açısından,
04:59
there’s a strong case for choosing plant-based milks,
76
299277
3190
özellikle yulaf veya soya sütü gibi bitki bazlı sütleri
05:02
particularly oat or soy milk.
77
302467
2330
seçmek için güçlü bir durum var.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7