Which type of milk is best for you? - Jonathan J. O’Sullivan & Grace E. Cunningham

5,323,878 views ・ 2020-10-20

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Paulina Kaniewska
00:06
If you go to the store in search of milk,
0
6739
2260
Szukając w sklepie mleka,
00:08
there are a dizzying number of products to choose from.
1
8999
3410
masz do wyboru oszałamiającą liczbę opcji.
00:12
There’s dairy milk, but also plant-based products.
2
12409
3360
Jest mleko krowie, ale też produkty roślinne.
00:15
To turn a plant into something resembling milk,
3
15769
2850
Żeby uzyskać z ziaren czy orzechów napój mlekopodobny,
00:18
it must be either soaked, drained, rinsed, and milled into a thick paste,
4
18619
5084
trzeba je albo namoczyć, osuszyć, wypłukać i zmielić w gęstą pastę,
00:23
or dried, and milled into flour.
5
23703
3050
albo wysuszyć i zmielić na mąkę.
00:26
The plant paste or flour is then fortified with vitamins and minerals,
6
26753
4129
Pasta albo mąka roślinna jest następnie wzbogacana
o witaminy, mikroelementy i aromaty
00:30
flavoured, and diluted with water.
7
30882
2960
i rozcieńczana wodą.
00:33
The result is a barrage of options
8
33842
2610
W rezultacie otrzymuje się cały wachlarz napojów,
00:36
that share many of the qualities of animal milk.
9
36452
3110
które mają wiele cech wspólnych z mlekiem zwierzęcym.
00:39
So which milk is actually best for you?
10
39562
3150
Ale które mleko jest najlepsze?
00:42
Let’s dive into some of the most popular milks:
11
42712
3020
Sprawdźmy najpopularniejsze rodzaje mleka,
00:45
dairy, almond, soy, or oat?
12
45732
4189
krowie, migdałowe, sojowe i owsiane.
00:49
A 250 ml glass of cow’s milk contains 8 grams of protein,
13
49921
5592
Szklanka mleka krowiego o pojemności 250 mililitrów zawiera 8 gramów białka,
00:55
12 grams of carbohydrates, and 2 to 8 grams of fat
14
55513
4468
12 gramów węglowodanów i od 2 do 8 gramów tłuszczów
00:59
depending on if it’s skim, reduced fat, or whole.
15
59981
4000
zależnie od tego, czy jest to mleko odtłuszczone, półtłuste czy pełnotłuste.
01:03
That’s approximately 15% the daily protein an average adult needs,
16
63981
4966
To około 15% dziennego zapotrzebowania przeciętnego dorosłego na białko,
01:08
roughly 10% the carbohydrates and 2 to 15% the fat.
17
68947
5452
około 10% na węglowodany i od 2% do 15% na tłuszcze.
01:14
Most plant-based milks have less carbohydrates than dairy milk.
18
74399
4557
Większość mlek roślinnych zawiera mniej węglowodanów niż mleko krowie.
01:18
They also have less fat, but more of what’s often called “good fats.”
19
78956
5064
Mają też w składzie mniej tłuszczów ogółem, ale więcej tych “dobrych”.
Zdrowe składniki odżywcze, witamina D i wapń znajdujące się w mleku krowim
01:24
Meanwhile, the healthy nutrients vitamin D and calcium found in dairy milk
20
84020
5569
01:29
don’t occur naturally in most plant-based milks.
21
89589
4597
nie występują jednak naturalnie w większości rodzajów mleka roślinnego.
01:34
Looking more closely at our plant-based milks,
22
94186
2800
Przyjrzyjmy się bliżej mlekom roślinnym.
01:36
both almond and oat are low in protein compared to dairy.
23
96986
4461
W porównaniu z krowim mleka migdałowe i owsiane mają niską zawartość białka.
01:41
But while almond milk has the least nutrients of the four,
24
101447
3690
Spośród czterech rodzajów mleka migdałowe ma najmniej składników odżywczych,
01:45
oat milk is full of beta-glucans, a healthy type of fibre.
25
105137
5624
owsiane z kolei jest bogate w beta-glukany, zdrowy rodzaj błonnika.
01:50
It also has a lot of carbohydrates compared to other plant milks—
26
110761
4318
W porównaniu z innymi mlekami roślinnymi mleko owsiane zawiera dużo węglowodanów.
Bywa, że tyle samo, co mleko krowie.
01:55
sometimes as much as dairy milk.
27
115079
2390
01:57
Soy milk, meanwhile, has as much protein as cow’s milk
28
117469
4229
Tymczasem mleko sojowe ma tyle samo białka, co mleko krowie.
02:01
and is also a great source of potassium.
29
121698
3413
Jest też doskonałym źródłem potasu.
02:05
Soybeans contain isoflavone,
30
125111
2450
Ziarna soi zawierają izoflawony,
02:07
which people used to think might trigger hormonal imbalances
31
127561
3740
uważane kiedyś za przyczynę zaburzeń równowagi hormonalnej
02:11
by mimicking the function of estrogen.
32
131301
2180
z powodu działania podobnego do estrogenu.
02:13
But ultimately, soy milk contains very small amounts of isoflavones,
33
133481
4557
Tak naprawdę mleko sojowe zawiera bardzo małe ilości izoflawonów,
02:18
which have a much weaker effect on our bodies than estrogen.
34
138038
4064
a te mają znacznie słabszy wpływ na nasz organizm niż estrogen.
02:22
Depending on individual circumstances,
35
142102
2600
Od tego, czy cierpisz na nadwrażliwość pokarmową,
02:24
one of these milks may be the clear winner:
36
144702
2980
może zależeć, po które mleko sięgniesz.
02:27
if you’re lactose intolerant, then the plant-based milks pull ahead,
37
147682
4000
Jeśli masz nietolerancję laktozy, lepsze dla ciebie będzie mleko roślinne,
02:31
while if you’re allergic to nuts, almond milk is out.
38
151682
3550
a jeśli masz alergię na orzechy, mleko migdałowe odpada.
02:35
For people who don’t have access to a wide and varied diet,
39
155232
4201
Dla osób, które nie mają dostępu do zróżnicowanej diety,
02:39
dairy milk can be the most efficient way to get these nutrients.
40
159433
4000
mleko krowie może być najłatwiej dostępnym źródłem
niezbędnych składników odżywczych.
02:43
But all else being equal, any one of these four milks
41
163433
3560
Ale pomijając inne względy, każde z czterech rodzajów mleka
02:46
is nutritious enough to be part of a balanced diet.
42
166993
3390
jest wystarczająco pożywne, żeby stanowić element zbilansowanej diety.
02:50
That’s why for many people, the milk that’s best for you
43
170383
3010
Dlatego zdaniem niektórych mlekiem najlepszym dla ludzi
02:53
is actually the milk that’s best for the planet.
44
173393
2990
jest to najlepsze dla naszej planety.
02:56
So which uses the fewest resources and produces the least pollution?
45
176383
5486
Produkcja którego zużywa najmniej zasobów i wytwarza najmniej zanieczyszczeń?
03:01
It takes almost 4 square kilometers to produce just one glass of cow’s milk,
46
181869
5459
Potrzeba prawie 4 kilometrów kwadratowych,
żeby uzyskać jedną szklankę mleka krowiego.
03:07
land use that drives deforestation and habitat destruction.
47
187328
4213
Jego produkcja prowadzi do wylesiania i niszczenia siedlisk.
03:11
Most of that is land the cows live on, and some is used to grow their feed.
48
191541
5461
Większość tych obszarów to ziemia pod hodowlę krów,
a część pod uprawę paszy.
Wiele krów je soję i owies.
03:17
Many cows eat soy beans and oats.
49
197002
2910
03:19
It takes much less land to grow the oats or soybeans for milk
50
199912
3840
Uprawa tych roślin na mleko wymaga znacznie mniej ziemi
03:23
than it does to feed a dairy cow—
51
203752
2540
niż wykarmienie krowy mlecznej.
03:26
only about a quarter square kilometer per glass.
52
206292
3180
To około ćwierć kilometra kwadratowego na szklankę mleka zbożowego.
03:29
Almond milk has similar land use.
53
209472
2470
Mleko migdałowe jest podobnie ziemiochłonne.
03:31
But where that land is also matters—
54
211942
3180
Ale znaczenie ma też, gdzie znajdują się uprawy.
03:35
soybean farms are a major driver of deforestation,
55
215122
4000
Plantacje soi są głównym motorem wylesiania,
03:39
while oat and almond farms aren’t.
56
219122
3360
a uprawy owsa i migdałów nie.
03:42
Making milk uses water every step of the way,
57
222482
3570
Produkcja mleka na każdym etapie wymaga zużycia wody,
03:46
but it’s the farming stage where big differences emerge.
58
226052
4100
ale to na etapie hodowli pojawiają się duże różnice.
03:50
Dairy milk uses the most water— about 120 liters per glass,
59
230152
5695
Do produkcji mleka krowiego potrzeba najwięcej wody,
około 120 litrów na szklankę,
03:55
mostly to water cows and grow their food.
60
235847
3020
głównie do pojenia krów i uprawy pasz.
03:58
Almonds take second place, at more than 70 liters of water per glass.
61
238867
5078
Drugie pod względem zużycia wody są migdały
z ponad 70 litrami wody na szklankę mleka.
04:03
Most of that water is used to grow almond trees,
62
243945
3290
Większość tej wody jest wykorzystywana do uprawy migdałowców,
04:07
which take years of watering before they start producing almonds.
63
247235
3860
które trzeba podlewać latami, zanim zaczną dawać owoce.
04:11
The trees must be watered consistently, or they die,
64
251095
3190
Drzewa te muszą być stale podlewane, bo w przeciwnym razie umierają,
04:14
while many other crops can be left fallow and still produce later.
65
254285
4166
podczas gdy ziemię pod inne uprawy można pozostawić odłogiem i wykorzystać później.
04:18
All told, soy and oats require less water to grow:
66
258451
4298
Soja i owies wymagają mniej wody do wzrostu.
04:22
only about 5 to 10 liters per glass of milk.
67
262749
3710
Tylko około 5-10 litrów na szklankę mleka.
04:26
Milk production generates some greenhouse gas emissions—
68
266459
3630
Produkcja mleka powoduje emisję gazów cieplarnianych.
04:30
about 0.1 to 0.2 kilograms per glass for the plant-based milks.
69
270089
5660
Od około 100 do 200 gramów na szklankę w przypadku mleka roślinnego.
04:35
But for dairy milk, the cows themselves also produce emissions
70
275749
4678
Co do mleka krowiego trzeba pamiętać, że same krowy emitują duże ilości metanu,
04:40
by burping and farting out large quantities of the gas methane.
71
280427
4509
bekając i puszczając gazy.
04:44
Overall, each glass of dairy milk
72
284936
2400
Ogółem wyprodukowanie jednej szklanki mleka krowiego
04:47
contributes over half a kilogram of greenhouse gas emissions.
73
287336
4598
oznacza wyemitowanie do atmosfery ponad pół kilograma gazów cieplarnianych.
04:51
So while depending on your dietary needs,
74
291934
2800
Chociaż jeśli chodzi o zaspokojenie potrzeb żywieniowych,
04:54
any one of these milks may be a good fit, in terms of the health of our planet
75
294734
4543
każdy rodzaj mleka może być dobrym wyborem,
to jeśli chodzi o zdrowie naszej planety,
04:59
there’s a strong case for choosing plant-based milks,
76
299277
3190
wiele przemawia za mlekiem roślinnym,
05:02
particularly oat or soy milk.
77
302467
2330
szczególnie owsianym albo sojowym.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7