The rise and fall of the medieval Islamic Empire - Petra Sijpesteijn & Birte Kristiansen

Çeviri: Aslı Lidya Çıtak Gözden geçirme: Sara Ozturk

In the 7th century CE, one man started a chain of events

Milattan sonra 7. yüzyılda bir adam dünyayı daha iyi bir yer

that would change the world order for good.

haline getirebilmek için olaylar dizisi başlattı.

The prophet Muhammad united the people of the Arabian Peninsula

Peygamber Muhammed, insanları Arap Yarımadasında

through the formation of Islam.

İslam’ı tanıtmak amacıyla topladı.

These people included both nomadic Bedouin tribes

Bu insanların içerisinde Bedevi kabileleri ve Mekke ve Medine’de yaşayan

and the inhabitants of oasis cities like Mecca and Medina.

vaha sakinleri de bulunuyordu.

Until Muhammad’s time, the region hadn’t been considered a serious match

Muhammed’in zamanına kadar bölge, güçlü Pers ve Bizans imparatorlukları

for the powerful neighboring Persian and Byzantine empires.

için ciddi bir rakip olarak düşünülmüyordu.

But the alliance Muhammad formed was political as well as religious,

Ama Muhammed’in kurduğu ittifak dini olduğu kadar siyasiydi,

an empire with Medina as its political heart

Medine ile bir imparatorluk siyasi kalbi ile beraber

and a force to be reckoned with.

hesaba katılması gereken bir güçtü.

Muhammad was a one-of-a-kind leader.

Muhammed, türünün tek örneği olan bir liderdi.

He had been a member of the Quraysh, the tribe that controlled Mecca.

Mekke’yi kontrol eden kabile Kureyş’in bir üyesiydi.

After Muhammad’s death,

Muhammed’in vefatından sonra

those close to him deliberated who should succeed him—

ona yakın olanlar yerine kimin geçeceği ile ilgili tartıştılar.

a contentious question.

Abū Bakr, Muhammad’s father-in-law,

Ebu Bekir, Muhammed’in kayınpederi, galip geldi ve yeni halife oldu.

emerged victorious and became the new caliph, or successor.

Over the next 30 years, four caliphs, all from Muhammad's tribe,

30 yılı aşkın süreden sonra her biri Muhammed’in kabilesinden olan dört halife

conquered vast areas beyond Arabia,

Arabistan çevresindeki

Pers ve Bizans gibi

including their mighty neighbors, the Persians and the Byzantines.

büyük komşuları da dahil olmak üzere geniş alanları fethettiler.

But as the empire expanded, dissent within it grew

Ama imparatorluk genişledikçe

muhalefetler de büyüdü ve iç savaş patladı.

and a civil war erupted.

The fourth caliph, Ali, was assassinated.

Dördüncü halife olan Ali, suikaste uğradı.

Afterwards, the Umayyad Dynasty came to power.

Daha sonra Emevi Hanedanı iktidara geldi.

The Umayyads were from the same tribe as Muhammad,

Emeviler, Muhammed ile aynı kabileden

but from a different, rival clan.

ancak farklı rakip boylardandılar.

They extended the empire’s reach from present-day Spain to India

İmparatorluğun sınırlarını günümüzdeki İspanya sınırından Hindistan’a dek

and made Damascus their capital.

genişlettiler ve Şam başkent yapıldı.

But an empire this vast, full of many different peoples,

Ancak bu genişlikte birçok ırktan insan içeren bir imparatorluk,

was at risk of conflict and fracture.

çatışma ve yıkılma riski ile karşı karşıyaydı.

The Umayyads stabilized it by replacing the ruling elite in conquered territories

Emeviler, fethedilen bölgelere Müslüman seçkin yöneticiler

with Muslim officials,

görevlendirdiler ve bunun yanında

while largely allowing the day-to-day customs of local populations—

büyük popülasyonların günlük hayatlarını ve dini tercihlerini

including their religious preferences— to continue.

etkilemeden yaşamalarına izin verdiler.

Arabic was used as the administrative language,

Arapça, siyasi meseleleri görüşebilmek için

unifying political affairs across the empire,

idari dil olarak kullanılıyordu,

but people continued to speak and write local languages, too.

insanlar aynı zamanda yerel dillerinde konuşup yazabiliyorlardı.

Still, many in the empire were dissatisfied with Umayyad rule

Yine de imparatorluktaki birçok kişi Emevi yönetiminden memnun olmadı

and questioned the dynasty's legitimacy.

ve hanedanın meşrutiyetini sorguladılar.

The Abbasid family capitalized on these sentiments,

Abbasi ailesi ise bu duygular üzerine yoğunlaşarak

promoting themselves as more direct descendants of the prophet,

kendilerini peygamberin doğrudan torunları olarak tanıttılar

though their actual relation to Muhammad was more tenuous than they claimed.

ancak Muhammed ile olan akrabalıkları iddia ettiklerinden daha zayıftı.

They overthrew the Umayyad caliphate in 750 CE,

Emevi hilafetini milattan sonra 750 yılında İslam İmparatorluğu’nun

becoming the second great dynasty of the Islamic Empire.

ikinci büyük hanedanı olmak amacıyla devirdiler.

To establish themselves as the new rulers,

Kendilerini yeni hükümdarlar olarak saptadılar,

they relocated the capital once more,

başkenti bir kez daha değiştirerek

this time building a new city: Baghdad.

Bağdat adında yeni bir vilayete taşıdılar.

Under Abbasid rule, the elite enjoyed a lifestyle of luxury,

Abbasi hükümdarlığı yönetimindeki seçkinler, ürünleri ve insanları

thanks to extensive trade networks that brought both products and people

dünyanın her köşesinden Bağdat’a getiren ticaret ağları

sayesinde lüks yaşadılar.

from all over the known world to Baghdad.

Byzantine, Persian, Indian and Arab cultures and knowledge intermingled,

Bizans, Pers, Hint ve Arap kültürleri ve bilgi birikimi birbirine karıştı,

leading to artistic and scientific advancement.

kültürel ve bilimsel olarak ilerleme kaydettiler.

The caliph was wealthy and powerful beyond imagination.

Halife hayal edilebilenin ötesinde varlıklı ve zengindi.

But there was never a clear line of succession

Fakat asla sonraki halifenin kim olacağına dair

dictating who would become the next caliph.

kesin bir çizgi olmadı.

Any male relative of the former caliph was eligible,

Önceki halife ile akrabalığı bulunan herhangi bir erkek

so brothers, nephews, and uncles fought to gain power.

yani erkek kardeşler, yeğenler ve amcalar gücü kazanmak için mücadele ettiler.

Within the court, army officers, wives, concubines, and government officials

Mahkemede, subaylar, eşler, cariyeler ve hükümet yetkilileri

all demanded their share of the treasury.

hepsi hazineden paylarını istedi.

Because the caliph depended on his entourage to stay in power,

Çünkü halife gücünü koruyabilmek ve iktidarda kalabilmek amacıyla

each transition of rulership opened the doors for favoritism and corruption.

adam kayırma ve yolsuzluğun kapılarını hükümdarlığın geçişine açmıştı.

Outside the court,

Hanedanlığın dışında

many questioned the legitimacy of the caliph,

çoğu insan halifenin meşruiyeti sorguladı,

noting that the caliph’s religious duty to moral excellence

halifenin dini görevi olduğuna dikkat çekiyorlardı.

Saltanatın yozlaşmış zenginlik gösterileriyle

was at odds with the court’s decadent displays of wealth.

ahlaki mükemmellik çelişiyordu.

In 1258 CE, the Mongols approached Baghdad.

1258 yılında Moğollar Bağdat’a yaklaştı.

They encountered little resistance as they thoroughly destroyed the city.

Küçük bir direnişle karşılaştılar çünkü şehri tamamen yok ettiler.

Legend has it that they rolled the caliph in a rug

Efsaneye göre halifeyi halıya sararak yuvarladılar

and had horses trample him to death,

ve atlar onu ezerek öldürdü

and that the Tigris River ran black from the ink of the manuscripts

ve halıyı Dicle Nehri’ne attılar.

Nehrin dokuma halıdaki siyah mürekkep yüzünden

that were thrown into it.

siyah renkte aktığı söylenir.

The siege of Baghdad laid bare a longstanding reality:

Bağdat kuşatması uzun süredir devam eden bir gerçeği açığa çıkardı:

for centuries, the caliphs had ruled mostly symbolically.

Yüzyıllardır halifeler, sembolik olarak yönetimdeydiler.

Local leaders throughout the empire had grown more powerful,

İmparatorluk boyunca yerel liderler daha da güçlendi,

and they refused to pay taxes,

parayı kendi saltanatlarına harcayarak

spending the money on their own courts instead.

vergi ödemeyi reddettiler.

The time of one united Islamic Empire was over,

Birleşik İslam İmparatorluğu’nun hükmü sona erdi

but its influence through written and spoken Arabic,

ama etkisi yazılı ve sözlü Arapça aracılığıyla

Islam, and the ideas of its greatest intellectuals,

İslam ve büyük entelektüellerinin fikirleri

left a lasting mark on the world.

dünyada kalıcı bir iz bıraktı.