Should we eat bugs? - Emma Bryce

Böcek yemelimiyiz? - Emma Bryce

3,114,003 views ・ 2014-01-02

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Zeynep Duygu Tamer Gözden geçirme: Emre Kocahan
00:06
[Why don't we eat bugs?]
0
6920
1600
00:09
For centuries, people have consumed bugs,
1
9416
2708
Asırlar boyunca,
insanlar böcek yedi,
00:12
everything from beetles
2
12148
1325
örneğin kınkanatlılar
00:13
to caterpillars, locusts,
3
13497
1854
tırtıllar,
ağustosböcekleri,
00:15
grasshoppers, termites, and dragonflies.
4
15375
2929
çekirgeler,
beyaz karıncalar
ve yusukçuklar.
00:18
The practice even has a name:
5
18328
2121
Bu uygulamanın bir ismi bile var:
00:20
entomophagy.
6
20473
1015
entomofagi.
00:21
Early hunter-gatherers probably learned from animals
7
21512
2745
İlk avcı-toplayıcılar muhtemelen protein açısından
zengin böcekleri yiyen
00:24
that foraged for protein-rich insects and followed suit.
8
24281
3089
hayvanlardan ders aldılar
ve taklit ettiler.
00:28
As we evolved and bugs became part of our dietary tradition,
9
28147
3360
Bizler evrim geçirirken
ve böcekler beslenme geleneğimizin bir parçası haline gelirken
00:31
they fulfilled the role of both staple food and delicacy.
10
31531
3837
hem temel gıda,
hem de lezzet
rolünü üstlendiler.
00:35
In ancient Greece, cicadas were considered luxury snacks.
11
35392
3858
Antik Yunanistan'da
ağustosböcekleri lüks aperatif olarak sayılıyordu.
00:39
And even the Romans found beetle larvae to be scrumptious.
12
39274
3742
Ve Romalılar bile kınkanatlısı larvalarını
nefis buluyorlardı.
00:43
Why have we lost our taste for bugs?
13
43040
2085
Neden böceklere olan tadımızı kaybettik?
00:45
The reason for our rejection is historical,
14
45149
2822
Reddetmemizin nedeni tarihi,
00:47
and the story probably begins
15
47995
1546
ve hikaye muhtemelen
00:49
around 10,000 BC in the Fertile Crescent,
16
49565
3208
M.Ö. 10.000'de Fertile Crescent'ta başlıyor,
00:52
a place in the Middle East
17
52797
1451
tarımın önemli bir doğum yeri olan
00:54
that was a major birthplace of agriculture.
18
54272
2485
Orta Doğu'da bir yer.
00:56
Back then, our once-nomadic ancestors began to settle in the Crescent.
19
56781
4552
O zamanlar, bir zamanlar göçebe olan atalarımız
Crescent'a yerleşmeye başladılar.
01:01
And as they learned to farm crops and domesticate animals there,
20
61357
3289
Ve orada hasat ekip biçmeyi ve
hayvanları evcilleştirmeyi öğrenirken,
01:04
attitudes changed,
21
64670
1414
davranışlar değişti,
01:06
rippling outwards towards Europe and the rest of the Western world.
22
66108
3422
ve Avrupa ve batı dünyasının
geri kalanına dalgalandı.
01:09
As farming took off,
23
69554
1285
Çiftçilik yaygınlaşırken,
01:10
people might have spurned bugs as mere pests
24
70863
3077
insanlar böcekleri hasatlarını tahrip eden
01:13
that destroyed their crops.
25
73964
1544
haşereler olarak geri çevirmiş olabilirler.
01:15
Populations grew, and the West became urbanized,
26
75532
2835
Nüfus çoğaldı,
ve Batı kentleşmeye başladı
01:18
weakening connections with our foraging past.
27
78391
2777
ve yiyecek arayan geçmişimizle bağlantı zayıfladı.
01:21
People simply forgot their bug-rich history.
28
81192
2435
İnsanlar böcek açısından zengin tarihlerini tamamen unuttular.
Günümüzde, entomofagiye alışık olmayan insanlar için,
01:24
Today, for people not accustomed to entomophagy,
29
84015
2648
01:26
bugs are just an irritant.
30
86687
1569
böcekler sadece rahatsız edici birşey.
01:28
They sting and bite and infest our food.
31
88280
2936
Sokar ve ısırırlar
ve yiyeceklerimizi istila ederler.
01:31
We feel an "ick factor" associated with them
32
91240
2452
Böcekleri "iğrenme faktörü" ile ilişkilendiriyoruz
01:33
and are disgusted by the prospect of cooking insects.
33
93716
3402
ve böcek pişirme
düşüncesi midemizi bulandırıyor.
01:37
Almost 2,000 insect species are turned into food,
34
97142
3299
Yaklaşık 2.000 böcel türü, yiyeceğe dönüştürülüyor,
01:40
forming a big part of everyday diets
35
100465
2077
dünya üzerinde iki milyar insanın
01:42
for two billion people around the world.
36
102566
2768
günlük diyetlerinin büyük bir parçasını oluşturuyor.
01:45
Countries in the tropics are the keenest consumers,
37
105358
3028
Tropiklerdeki ülkeler en hevesli tüketicilerden
01:48
because culturally, it's acceptable.
38
108410
1977
çünkü kültürel açıdan kabul edilebilir bir durum.
01:50
Species in those regions are also large, diverse,
39
110411
2907
Ayrıca o bölgelerdeki türler, büyük,
çeşitli,
ve genelde grup ya da küme olarak yaşıyorlar
01:53
and tend to congregate in groups or swarms
40
113342
2562
01:55
that make them easy to harvest.
41
115928
1942
bu da onları toplamayı kolaylaştırıyor.
Asya'nın güneydoğusundaki Kamboçya'yı ele alalım,
01:58
Take Cambodia in Southeast Asia
42
118124
1731
01:59
where huge tarantulas are gathered,
43
119879
2441
kocaman tarantulalar toplanır,
02:02
fried, and sold in the marketplace.
44
122344
2094
kızartılır,
ve pazarda satılır.
02:04
In southern Africa,
45
124462
1015
Güney Afrika'da,
02:05
the juicy mopane worm is a dietary staple,
46
125501
3141
sulu mopan solucanı temel bir besindir,
02:08
simmered in a spicy sauce
47
128666
1390
baharatlı sosta pişirilir
02:10
or eaten dried and salted.
48
130080
2474
ya da kurutulmuş ve tuzlu olarak yenir.
02:12
And in Mexico, chopped jumiles are toasted with garlic, lemon, and salt.
49
132578
4651
Ve Meksika'da, doğranmış jumiles
sarmısak, limon ve tuz ile kızartılır.
02:17
Bugs can be eaten whole to make up a meal
50
137253
2377
Böcekler yemek yapmak için bütün olarak yenebilir
02:19
or ground into flour, powder, and paste to add to food.
51
139654
3634
ya da yemeğe eklemek için un, toz ve
ezme haline getirilebilir.
02:23
But it's not all about taste.
52
143312
1841
Ama konu sadece tattan ibaret değil.
Ayrıca sağlıklıdırlar.
02:25
They're also healthy.
53
145177
1242
02:26
In fact, scientists say entomophagy could be a cost-effective solution
54
146443
4214
Hatta, bilimadamları entomofaginin
yiyecek sorunu olan gelişen ülkeler için
02:30
for developing countries that are food insecure.
55
150681
2822
düşük maliyetli bir çözüm olabileceğini söylüyorlar.
02:33
Insects can contain up to 80% protein,
56
153527
2939
Böcekler yüzde 80'e kadar vücudun
02:36
the body's vital building blocks,
57
156490
1823
hayati yapı taşı olan protein içerir,
02:38
and are also high in energy-rich fat,
58
158337
2519
ve ayrıca yüksek miktarda enerji dolu yağ,
02:40
fiber, and micronutrients like vitamins and minerals.
59
160880
3384
lif,
ve vitamin ve mineraller gibi mikrobesin içerirler.
02:44
Did you know that most edible insects contain the same amount
60
164288
2940
En yenilebilir böceklerin sığır eti ile aynı miktarda
hatta daha fazla demir mineraline
02:47
or even more mineral iron than beef,
61
167252
2971
sahip olduğunu ve bu nedenle
02:50
making them a huge, untapped resource when you consider that iron deficiency
62
170247
4423
günümüzde dünyadaki en yaygın besin sorununun
demir eksikliği olduğunu düşünürsek
02:54
is currently the most common nutritional problem in the world?
63
174694
3704
böceklerin büyük, kullanılmayan bir kaynak haline
geldiğini biliyormuydunuz?
02:58
The mealworm is another nutritious example.
64
178422
2133
Un kurdu başka bir besin örneği.
03:01
The yellow beetle larvae are native to America and easy to farm.
65
181492
3898
Sarı kınkanatlı larva Amerika'ya özgü
ve yetiştirmesi kolay.
03:06
They have a high vitamin content,
66
186362
1621
Yüksek miktarda vitamin,
03:08
loads of healthy minerals,
67
188007
1239
bir sürü sağlıklı mineraller içeriyorlar,
03:09
and can contain up to 50% protein,
68
189270
2707
ve yüzde 50'ye kadar protein içerebilirler,
03:12
almost as much as in an equivalent amount of beef.
69
192001
3229
neredeyse aynı miktardaki sığır eti ile aynı miktarda.
03:15
To cook, simply sauté in butter and salt
70
195254
2568
Pişirmek için, sadece tereyağ ve tuzla soteleyin
03:17
or roast and drizzle with chocolate for a crunchy snack.
71
197846
3220
ya da gevrek bir aperatif için fırınlayın
ve üzerine çikolata gezdirin.
03:21
What you have to overcome in "ick factor,"
72
201090
2000
"İğrenme faktör"ünün üstesinden gelerek,
besin ve tat olarak
03:23
you gain in nutrition and taste.
73
203114
2371
kazanıyorsunuz.
03:25
Indeed, bugs can be delicious.
74
205509
1740
Böcekler gerçekten lezzetli olabilir.
03:27
Mealworms taste like roasted nuts.
75
207273
2003
Un kurtlarının tadı kavrulmuş fındık gibi.
03:29
Locusts are similar to shrimp.
76
209300
1895
Çekirge, karidese benzer.
03:31
Crickets, some people say, have an aroma of popcorn.
77
211219
3645
Cırcırböceğinin, bazı insanlara göre,
patlamış mısır aroması var.
03:34
Farming insects for food also has less environmental impact
78
214888
3699
Yemek için böcek yetiştirmek
çevreye, çiftlik hayvan çiftliklerinden
03:38
than livestock farms do
79
218611
1754
daha az etki eder
03:40
because insects emit far less greenhouse gas
80
220389
2972
çünkü böcekler çok daha az sera gazı yarar
03:43
and use up less space, water, and food.
81
223385
2903
ve daha az alan, su ve yem tüketirler.
03:46
Socioeconomically, bug production
82
226312
2199
Sosyoekonomik açıdan, böcek üretimi
03:48
could uplift people in developing countries
83
228535
2106
gelişen ülkelerdeki insanları kalkındırabilir,
03:50
since insect farms can be small scale,
84
230665
2434
çünkü böcek çiftlikleri küçük ölçekte,
03:53
highly productive, and yet relatively inexpensive to keep.
85
233123
3926
son derece üretken
ve sürdürmesi yine de nispeten daha ucuz olabilir.
03:57
Insects can also be turned into more sustainable food for livestock
86
237073
3456
Böcekler ayrıca çiftlik hayvanları için
daha sürdürülebilir yeme dönüştürülebilir
04:00
and can be reared on organic waste,
87
240553
2182
ve çöpte çürümeye bırakılacağına,
04:02
like vegetable peelings,
88
242759
1349
sebze kabukları gibi
04:04
that might otherwise just end up rotting in landfills.
89
244132
2866
organik atıklara eklenebilir.
04:07
Feeling hungry yet?
90
247022
1618
Daha acıkmadınız mı?
04:08
Faced with a plate of fried crickets, most people today would still recoil,
91
248664
4113
Bir tabak kızartılmış cırcırböceği ile karşılaşan
çoğu insan bugün hala irkilebilir,
04:12
imagining all those legs and feelers getting stuck between their teeth.
92
252801
3973
tüm o bacakların ve duyargaların
dişleri arasına takıldığını düşündüğünde.
04:16
But think of a lobster.
93
256798
1230
Ama bir yengeci düşünün.
04:18
It's pretty much just a giant insect with legs and feelers galore
94
258052
4331
Bir zamanlar kalitesiz, iğrenç bir yemek
olarak düşünülen
04:22
that was once regarded as an inferior, repulsive food.
95
262407
3180
bacakları ve duyargaları olan
sadece dev bir böcek.
04:25
Now, lobster is a delicacy.
96
265611
1985
Şimdi, yengeç nefis bir yemek.
04:27
Can the same paradigm shift happen for bugs?
97
267620
2772
Aynı paradigma kayması böcekler için gerçekleşebilir mi?
04:30
So, give it a try!
98
270416
1215
Bir deneyin!
04:31
Pop that insect into your mouth,
99
271655
1871
O böceği ağzınıza atın,
04:33
and savor the crunch.
100
273550
1697
ve çıtırtının tadını çıkartın.

Original video on YouTube.com
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7