How does heart transplant surgery work? - Roni Shanoada

3,221,562 views ・ 2022-05-24

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Uğur Baştuğ Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:07
Your heart beats more than 100,000 times a day.
0
7754
4170
Kalbiniz günde 100.000 kereden fazla atar.
00:11
In just a minute, it pumps over five liters of blood throughout your body.
1
11924
4922
Yalnızca bir dakikada 5 litre kanı vücudunuza pompalar.
00:17
But unlike skin and bones, the heart has a limited ability to repair itself.
2
17513
5339
Fakat deri ve kemikten farklı olarak kalbin kendini yenilemesi sınırlıdır.
00:22
So if this organ is severely damaged,
3
22852
2753
Yani bu organ büyük bir hasar görürse
00:25
there’s often only one medical solution: replacing it.
4
25605
4087
sadece tek bir tıbbi çözüm vardır: yenisiyle değiştirmek.
00:30
Today, nearly 3,500 heart transplants are performed each year
5
30610
5130
Günümüzde, yılda 3.500′e yakın kalp nakli yapılıyor
00:35
in a complex and intricate procedure with no room for error.
6
35740
4671
ve bu işlem müthiş titizlik gerektiriyor, hata payı yoktur.
00:40
The process begins by testing potential recipients
7
40995
3504
İşlem, bu zorlu operasyon için yeteri kadar sağlıklı mı diye
00:44
to ensure they’re healthy enough for this demanding operation.
8
44499
3878
potansiyel alıcıların kontrollerden geçmeleriyle başlar.
00:49
Doctors are especially concerned with identifying immunocompromising illnesses
9
49087
5547
Doktorların en büyük endişesi hastanın bağışıklığını baskılayan bir durum
00:54
or any other conditions that could compromise a patient's chance of survival.
10
54634
4671
veya ameliyatın iyi geçmesini engelleyebilecek sorunları bulmaktır.
00:59
The next step is to match an eligible recipient with a heart donor.
11
59931
4462
Sonraki adım ise uygun bir kalp donörü bulmaktır.
01:04
Donors are often comatose patients with no chance of being resuscitated
12
64852
4964
Bu donörler genelde bitkisel hayatta ve normal hayata geri döndürelemeyecek
01:09
or victims of a fatal event whose hearts are still healthy.
13
69816
4504
veya kalbi sağlıklı olan komadaki hastalardan seçilir.
01:14
In both cases, these patients need to be registered as an organ donor
14
74612
4338
Her iki durumda da bu hastaların kalp donörü olarak belgelendirilmesi
01:18
or have their families give consent.
15
78950
2377
veya ailelerinin izin vermesi gerekir.
01:21
And even when a heart is available,
16
81702
2169
Bir kalp bulunsa bile
01:23
surgeons can’t just pair any donor with any recipient.
17
83871
3837
cerrahlar donörü öylece herhangi bir alıcı ile eşleştiremez.
01:27
The recipient’s immune system will view a transplanted heart
18
87959
3795
Alıcının bağışıklık sistemi,
yeni kalbi yok edilmesi gereken bir canlı olarak görecektir.
01:31
as a foreign organism that must be attacked.
19
91754
3170
01:35
So doctors need to match recipients with donors that share their blood type
20
95216
4838
Bu yüzden seçilen donörün kan grubu hastanınkiyle aynı olmalı
01:40
and have similar antigens.
21
100054
1960
ve benzer antijenler içermeliler.
01:42
If a match can be made, the surgery can begin.
22
102473
3003
Eşleşme başarılı olursa ameliyat başlayabilir.
01:45
Once the donor's heart is confirmed to be healthy,
23
105852
3211
Donörün kalbinin sağlıklı olduğu onaylandığında
01:49
the organ is immersed in an ice slush
24
109063
2586
organ buzlu bir içeceğin içine batırılır
01:51
and injected with a solution to induce cardiac arrest.
25
111649
4046
ve kalp krizi geçirmesini tetikleyen bir solüsyon enjekte edilir.
01:56
These treatments stop the heart from pumping
26
116070
2544
Bu işlem, temiz bir şekilde çıkarılabilsin diye
01:58
to ensure it can be removed cleanly.
27
118614
2336
kalbin kan pompalamayı bırakmasını sağlar.
02:01
Surgeons then place the organ in a mix of cold saline
28
121492
3712
Sonra cerrahlar organı soğuk, tuzlu bir su ve koruma solüsyonu karışımına koyarlar.
02:05
and preservation solution.
29
125204
1627
02:08
This is when the clock starts.
30
128040
2169
Bu noktada geri sayım başlar.
02:10
Disconnected from its blood supply,
31
130209
2211
Kan almayan kalp hücreleri
02:12
the heart’s cells start taking on damage from lack of oxygen.
32
132420
3837
eksik oksijen sebebiyle hasar almaya başlar.
02:16
The organ will only remain viable outside the body for a few hours,
33
136465
4422
Organ vücut dışında sadece birkaç saat hayatta kalabilir,
02:20
so it needs to reach its recipient as fast as possible.
34
140887
3336
bu yüzden en kısa zamanda alıcıya ulaşması gerekir.
02:24
Once the heart arrives, the recipient is put under general anesthesia.
35
144932
4213
Kalp hazır olduğunda hastaya genel anestezi uygulanır.
02:29
The surgeon makes an incision down the length of the chest,
36
149478
3546
Cerrah göğüs genişliğinde bir kesik açar,
02:33
cutting through the breastbone to separate the rib cage
37
153024
3211
göğüs kafesini ayırmak için göğüs kemiğini keser
02:36
and expose the heart.
38
156235
1460
ve kalp ortaya çıkar.
02:37
To keep blood flowing while they remove the damaged organ,
39
157695
3295
Hasarlı organdaki kalp akışını sürdürmek için
02:40
surgeons use a cardiopulmonary bypass machine.
40
160990
3921
cerrahlar bir kardiyopulmoner baypas makinesi kullanır.
02:44
This takes over the heart's job,
41
164911
1960
Makine kalbin görevini üstlenir
02:46
generating enough force to push blood through the patient's circulatory system.
42
166871
4755
ve kanın vücuda pompalanması için gereken gücü sağlar.
02:52
After the old heart is removed,
43
172251
2252
Eski kalp alındıktan sonra,
02:54
the surgeon begins sewing the donor heart into place.
44
174503
3796
cerrah donörün kalbini yerine dikmeye başlar.
02:58
This is an incredibly precise process, where each blood vessel and artery
45
178299
4630
Bu işlemin kusursuz yapılması gerekir, her bir damar yerine düzgünce dikilmeli,
03:02
must be carefully attached to avoid leaks.
46
182929
3211
yoksa sızıntılar baş gösterebilir.
03:07
The procedure can last several hours,
47
187099
2461
İşlem saatlerce sürebilir,
03:09
potentially longer if there’s scar tissue from previous surgeries.
48
189560
4129
özellikle de önceki ameliyatlardan kalma yaralar varsa.
03:13
Once it’s finished, the bypass machine is turned off
49
193689
3170
Ameliyat bittiğinde baypas makinesi kapatılır
03:16
and blood is allowed to flow into the aorta.
50
196859
3253
ve kanın aort damarına akmasına izin verilir.
03:20
Doctors carefully monitor the new heart to ensure it’s beating on its own
51
200112
4672
Doktorlar kesiği kapatmadan önce
yeni kalp kendi kendine atıyor mu diye kontrol ederler.
03:24
before sewing the recipient back up.
52
204784
2252
03:27
Even after the procedure is complete, there's still work to be done.
53
207870
4004
Prosedür tamamlandıktan sonra bile yapılması gereken bazı şeyler var.
03:31
Surgeons are unable to directly connect the heart
54
211874
2836
Cerrahlar henüz kalbi direkt olarak
03:34
to the recipient’s nervous system,
55
214710
2169
hastanın sinir sistemine bağlayamıyor
03:36
and it can take years for the body to fully innervate the new organ.
56
216879
4630
ve kalbin sisteme tam olarak dahil olması yıllar sürebiliyor.
03:42
During this period, the transplanted organ has a higher resting heart rate
57
222802
4421
Bu süre boyunca nakledilen organın durması daha olasıdır
03:47
and risk of stroke, making exercise difficult and dangerous.
58
227223
4212
ve egzersiz yapmak da tehlikeli bir hale gelir.
03:51
And since it’s incredibly rare to find a perfect match
59
231686
3128
Mükemmel bir eşleşme bulmak
neredeyse imkansız olduğu için
03:54
between donor and recipient,
60
234814
1877
03:56
the immune system will also have some response to the new heart.
61
236691
3920
bağışıklık sistemi de yeni kalbe biraz tepki gösterecektir.
04:00
Immunosuppressive drugs can help manage the risk of rejection,
62
240611
4213
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar yeni kalbin kabul edilmesini kolaylaştırır
04:04
but they also leave patients open to contracting dangerous infections.
63
244824
4588
fakat alıcının da farklı enfeksiyonlar kapmasını da olası kılar.
04:09
It requires constant monitoring and testing to balance these two concerns.
64
249412
4838
Bu iki tehlikeyi de dengede tutmak sürekli bir kontrol gerektirir.
04:14
Despite these challenges, about 70% of heart transplant recipients survive
65
254834
5130
Tüm engellere rağmen, kalp nakli olan hastaların yaklaşık %70′i
04:19
for at least five years after the operation,
66
259964
2753
ameliyattan sonra en az 5 yılda hayatta kalıyor
04:22
and just over 20% live another 20 years.
67
262717
3378
ve %20 kadarı da bir 20 yıl daha yaşıyor.
04:26
So when this procedure is successful, it's truly lifesaving.
68
266095
4004
Bu demektir ki ameliyat başarılı geçerse gerçekten de hayat kurtarıyor.
04:30
Unfortunately, people in developing countries are often unable
69
270099
3754
Maalesef gelişmekte olan ülkelerde yaşayan hastalar
genelde bu ameliyata ulaşamıyor
04:33
to access this surgery,
70
273853
1751
04:35
and many viable hearts can’t be donated due to legal and regulatory issues.
71
275604
5464
ve çoğu uygun kalp de
hukuki ve yönetmelik sorunlarından ötürü bağışlanamıyor.
04:41
Thousands of people remain on waiting lists,
72
281527
2544
Yeni bir kalp bekleyen binlerce hasta var
04:44
and many are never able to find a suitable donor.
73
284071
3587
ve muhtemelen birçoğu uygun bir donör bulamayacak.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7