How does alcohol make you drunk? - Judy Grisel

8,700,383 views ・ 2020-04-09

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Doğancan Çapık Gözden geçirme: Nihal Aksakal
00:07
Ethanol: this molecule, made of little more than a few carbon atoms,
0
7014
5235
Etanol: Birkaç karbon atomunun biraz daha fazlasından oluşan
00:12
is responsible for drunkenness.
1
12249
2840
bu molekül sarhoşluktan sorumludur.
00:15
Often simply referred to as alcohol,
2
15089
2661
Genellikle basitçe alkol olarak adlandırılan etanol,
00:17
ethanol is the active ingredient in alcoholic beverages.
3
17750
3370
alkollü içeceklerin aktif bileşenidir.
00:21
Its simplicity helps it sneak across membranes
4
21120
2720
Sadeliği, membranların arasına gizlice girmesine
00:23
and nestle into a many different nooks,
5
23840
2320
çok farklı köşelere yerleşmesine yardımcı olarak,
00:26
producing a wide range of effects compared to other, clunkier molecules.
6
26160
5209
daha ağır moleküllere kıyasla çok sayıda etkiler yaratır.
00:31
So how exactly does it cause drunkenness,
7
31369
2610
Öyleyse sarhoşluğa tam olarak nasıl yol açıyor
00:33
and why does it have dramatically different effects on different people?
8
33979
4531
ve neden farklı insanlar üzerinde çarpıcı biçimde farklı etkileri var?
00:38
To answer these questions,
9
38510
1548
Bu soruları yanıtlamak için
00:40
we’ll need to follow alcohol on its journey through the body.
10
40058
3847
vücuttaki yolculuğunda alkolü takip etmemiz gerekecek.
00:43
Alcohol lands in the stomach and is absorbed into the blood
11
43905
3388
Alkol mideye iner ve ve sindirim sistemiyle,
00:47
through the digestive tract, especially the small intestine.
12
47293
4007
özellikle ince bağırsak yoluyla kanda emilir.
00:51
The contents of the stomach impact alcohol’s ability
13
51300
2520
Mide içeriği alkolün kana girme kabiliyetini etkiler,
00:53
to get into the blood because after eating, the pyloric sphincter,
14
53820
3743
çünkü yemekten sonra mideyi ince bağırsaktan ayıran
00:57
which separates the stomach from the small intestine, closes.
15
57563
3668
pilor çevresindeki kas halkası kapanır.
01:01
So the level of alcohol that reaches the blood after a big meal
16
61231
3212
Bu nedenle, büyük bir yemekten sonra kana ulaşan alkol seviyesi,
01:04
might only be a quarter that from the same drink on an empty stomach.
17
64443
4623
aç karnına içilen alkolün sadece dörtte biri olabilir.
01:09
From the blood, alcohol goes to the organs,
18
69066
2690
Kanla birlikte alkol organlara ulaşır,
01:11
especially those that get the most blood flow:
19
71756
2317
özellikle en fazla kan akışının olduğu yerlere:
01:14
the liver and the brain.
20
74073
2600
karaciğer ve beyin.
01:16
It hits the liver first, and enzymes in the liver
21
76673
2910
Başlangıçta karaciğere varır
01:19
break down the alcohol molecule in two steps.
22
79583
3370
ve karaciğerde enzimler alkol molekülünü iki aşamada parçalar.
01:22
First, an enzyme called ADH turns alcohol into acetaldehyde, which is toxic.
23
82953
6474
İlk olarak, ADH adı verilen enzim ile alkol toksik olan asetaldehite dönüşür.
01:29
Then, an enzyme called ALDH converts the toxic acetaldehyde to non-toxic acetate.
24
89427
6663
Sonra ALDH adı verilen enzim, asetaldehidi toksik olmayan asetata dönüştürür.
01:36
As the blood circulates, the liver eliminates alcohol continuously—
25
96090
4120
Kan dolaştıkça karaciğer alkolü düzenli olarak ortadan kaldırır -
01:40
but this first pass of elimination determines how much alcohol
26
100210
3816
ancak bu eliminasyonun ilk geçişi ne kadar alkolün beyin ve diğer organlara
01:44
reaches the brain and other organs.
27
104026
3243
karar vermesini etkiler.
01:47
Brain sensitivity is responsible for the emotional, cognitive,
28
107269
3930
Beyin hassasiyeti alkolün duygusal, bilişsel
01:51
and behavioral effects of alcohol— otherwise known as drunkenness.
29
111199
5424
ve davranışsal etkilerinden sorumludur - sarhoşluk olarak da bilinir.
01:56
Alcohol turns up the brain’s primary brake, the neurotransmitter GABA,
30
116623
4737
Alkol beynin birincil freni olan Gama aminobütirik asit'i
02:01
and turns down its primary gas, the neurotransmitter glutamate.
31
121360
4721
ve birincil gazı olan glutamatı tersine çevirir.
02:06
This makes neurons much less communicative,
32
126081
2550
Bu durum nöronlarda iletişim kaybı yaratır
02:08
and users feel relaxed at moderate doses, fall asleep at higher doses,
33
128631
4744
ve insanlar orta dozlarda rahat hisseder, daha yüksek dozlarda ise uykuya dalar,
02:13
and can impede the brain activity necessary for survival at toxic doses.
34
133375
5955
toksik dozlarda ise hayatta kalmak için gerekli beyin aktivitesini engelleyebilir.
02:19
Alcohol also stimulates a small group of neurons
35
139330
2770
Alkol ayrıca, orta beyinden
02:22
that extends from the midbrain to the nucleus accumbens,
36
142100
3474
motivasyon için önemli bir bölge olan nükleus akkümbense uzanan
02:25
a region important for motivation.
37
145574
2590
küçük bir nöron grubunu da uyarır.
02:28
Like all addictive drugs,
38
148164
1690
Tüm bağımlılık yapıcı ilaçlar gibi,
02:29
it prompts a squirt of dopamine in the nucleus accumbens
39
149854
3090
nükleus akkümbenste dopamin patlamasına neden olur,
02:32
which gives users a surge of pleasure.
40
152944
3060
bu da kullananlara olduça keyif verir.
02:36
Alcohol also causes some neurons to synthesize and release endorphins.
41
156004
4742
Alkol ayrıca bazı nöronların endorfin sentezlemesine ve bırakmasına sebep olur.
02:40
Endorphins help us to calm down in response to stress or danger.
42
160746
3820
Endorfinler stres veya tehlikeye yanıt olarak sakinleşmemize yardımcı olur.
02:44
Elevated levels of endorphins contribute to the euphoria
43
164566
2788
Yüksek endorfin seviyeleri alkol tüketimiyle ilişkili
02:47
and relaxation associated with alcohol consumption.
44
167354
3750
öfori ve gevşemeye katkıda bulunur.
02:51
Finally,
45
171104
866
02:51
as the liver’s breakdown of alcohol outpaces the brain’s absorption,
46
171970
3806
Son olarak,
karaciğerin alkolü parçalanması beynin emilimini aştığında
02:55
drunkenness fades away.
47
175776
2230
sarhoşluk yok olur.
02:58
Individual differences at any point in this journey
48
178006
2610
Bireysel farklılıklar bu yolculuk sürecinde
03:00
can cause people to act more or less drunk.
49
180616
3350
insanların az veya çok sarhoş olmalarına neden olabilir.
03:03
For example, a man and a woman who weigh the same and drink the same amount
50
183966
3880
Örneğin, aynı kiloya sahip ve aynı miktarda içen bir kadın ve bir erkek,
03:07
during an identical meal will still have different blood alcohol concentrations,
51
187846
4935
özdeş bir öğünde kanlarında farklı alkol konsantrasyonlarına sahip olacaktır,
03:12
or BACs.
52
192781
1950
bir diğer deyişle BAC.
03:14
This is because women tend to have less blood—
53
194731
2925
Çünkü kadınlar daha az kana sahip olma eğilimindedir-
03:17
women generally have a higher percentage of fat,
54
197656
2400
kadınlar genellikle yüksek yağ oranına sahiptir,
03:20
which requires less blood than muscle.
55
200056
2410
ve yağ, kastan daha az kan gerektirir.
03:22
A smaller blood volume, carrying the same amount of alcohol,
56
202466
3350
Aynı miktarda alkol taşıyan daha küçük bir kan boyutu,
03:25
means the concentration will be higher for women.
57
205816
3540
konsantrasyonun kadınlar için daha yüksek olacağı anlamına gelir.
03:29
Genetic differences in the liver’s alcohol processing enzymes also influence BAC.
58
209356
5552
Karaciğer alkol işleme enzimlerindeki genetik farklılıklar da BAC'yi etkiler.
03:34
And regular drinking can increase production of these enzymes,
59
214908
3030
Düzenli içki içmek bu enzimlerin üretimini artırabilir,
03:37
contributing to tolerance.
60
217938
2165
alkol toleransına katkıda bulunabilir.
03:40
On the other hand, those who drink excessively for a long time
61
220103
3590
Öte yandan, uzun süre aşırı derecede içenlerde,
03:43
may develop liver damage, which has the opposite effect.
62
223693
4559
ters etkiye neden olan karaciğer hasarı geliştirebilir.
03:48
Meanwhile, genetic differences in dopamine, GABA,
63
228252
3840
Bu arada, dopamin, GABA ve endorfin iletimindeki genetik farklılıklar
03:52
and endorphin transmission may contribute to risk
64
232092
2631
alkol kullanım bozukluğu oluşturma
03:54
for developing an alcohol use disorder.
65
234723
3020
riskinin artmasına sebep olabilir.
03:57
Those with naturally low endorphin or dopamine levels may self-medicate
66
237743
3510
Doğuştan düşük endorfin veya dopamine sahip olanlar, içki yoluyla
04:01
through drinking.
67
241253
1321
kendilerine ilaç verebilir.
04:02
Some people have a higher risk for excessive drinking
68
242574
2609
Bazı insanların aşırı içme riski daha yüksektir
04:05
due to a sensitive endorphin response that increases the pleasurable effects
69
245183
3690
çünkü alkolün hoş etkilerini artıran hassas bir endorfin hassasiyetine
04:08
of alcohol.
70
248873
1370
sahiptirler.
04:10
Others have a variation in GABA transmission
71
250243
2560
Diğerlerinin GABA iletiminde farklılıklar vardır,
04:12
that makes them especially sensitive to the sedative effects of alcohol,
72
252803
3790
bu durum onları alkolün yatıştırıcı etkilerine karşı hassas hale getirir,
04:16
which decreases their risk of developing disordered drinking.
73
256593
4280
bu da alkol kullanım bozukluğu riskini azaltır.
04:20
Meanwhile, the brain adapts to chronic alcohol consumption by reducing GABA,
74
260873
4702
Bu arada, beyin GABA, dopamin ve endorfin iletimini azaltarak
04:25
dopamine, and endorphin transmission, and enhancing glutamate activity.
75
265575
4848
ve glutamat aktivitesini artırarak kronik alkol tüketimine uyum sağlar.
04:30
This means regular drinkers tend to be anxious, have trouble sleeping,
76
270423
3990
Bu durum, düzenli içenlerin endişeli olmaları, uyku güçlüğü çekmeleri
04:34
and experience less pleasure.
77
274413
3100
ve daha az keyif alma eğiliminde oldukları anlamına gelir.
04:37
These structural and functional changes can lead to disordered use
78
277513
3590
Bu yapısal ve fonksiyonel değişiklikler, içme normal hissettirdiğinde
04:41
when drinking feels normal, but not drinking is uncomfortable,
79
281103
3950
alkol kullanım bozukluğuna yol açar ancak içmek rahatsızlık vermez
04:45
establishing a vicious cycle.
80
285053
2534
bu da bir kısır bir döngü oluşturur.
04:47
So both genetics and previous experience impact how a person experiences alcohol—
81
287587
5746
Dolayısıyla hem genetik hem de geçmiş tecrübeler, alkol deneyimini etkiler -
04:53
which means that some people are more prone
82
293333
2210
bu, bazı insanların belirli içme şekillerine
04:55
to certain patterns of drinking than others,
83
295543
2704
diğerlerinden daha eğilimli olduğu anlamına gelir.
04:58
and a history of consumption leads to neural and behavioral changes.
84
298247
4600
ve alkol tüketim geçmişi sinirsel ve davranışsal değişikliklere yol açar.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7