How does alcohol make you drunk? - Judy Grisel

8,703,812 views ・ 2020-04-09

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Anna Mańkowska Korekta: Marta Grochowalska
00:07
Ethanol: this molecule, made of little more than a few carbon atoms,
0
7014
5235
Etanol, cząsteczka niewiele większa niż kilka atomów węgla,
00:12
is responsible for drunkenness.
1
12249
2840
odpowiada za stan upojenia alkoholowego.
00:15
Often simply referred to as alcohol,
2
15089
2661
Często nazywana po prostu alkoholem,
00:17
ethanol is the active ingredient in alcoholic beverages.
3
17750
3370
jest składnikiem aktywnym napojów wyskokowych.
00:21
Its simplicity helps it sneak across membranes
4
21120
2720
Potrafi prześlizgnąć się przez błony
00:23
and nestle into a many different nooks,
5
23840
2320
i wejść w wiele zakamarków,
00:26
producing a wide range of effects compared to other, clunkier molecules.
6
26160
5209
wywołując szerszą gamę skutków niż większe molekuły.
00:31
So how exactly does it cause drunkenness,
7
31369
2610
W jaki więc sposób powoduje stan upojenia
00:33
and why does it have dramatically different effects on different people?
8
33979
4531
i czemu u różnych osób wygląda on inaczej?
00:38
To answer these questions,
9
38510
1548
Aby na to odpowiedzieć,
00:40
we’ll need to follow alcohol on its journey through the body.
10
40058
3847
prześledźmy podróż alkoholu po organizmie.
00:43
Alcohol lands in the stomach and is absorbed into the blood
11
43905
3388
Alkohol trafia do żołądka i jest następnie wchłaniany do krwi
00:47
through the digestive tract, especially the small intestine.
12
47293
4007
z przewodu pokarmowego, a zwłaszcza jelita cienkiego.
00:51
The contents of the stomach impact alcohol’s ability
13
51300
2520
Zawartość żołądka ma wpływ na wchłanianie alkoholu do krwi,
00:53
to get into the blood because after eating, the pyloric sphincter,
14
53820
3743
bo zwieracz odźwiernika
00:57
which separates the stomach from the small intestine, closes.
15
57563
3668
oddzielający żołądek od jelita, zamyka się po jedzeniu.
01:01
So the level of alcohol that reaches the blood after a big meal
16
61231
3212
Ilość alkoholu, który trafia do krwi po obfitym posiłku,
01:04
might only be a quarter that from the same drink on an empty stomach.
17
64443
4623
może być jedną czwartą tego, co trafiłoby na pusty żołądek.
01:09
From the blood, alcohol goes to the organs,
18
69066
2690
Alkohol z krwi trafia do organów,
01:11
especially those that get the most blood flow:
19
71756
2317
głównie tych najlepiej ukrwionych:
01:14
the liver and the brain.
20
74073
2600
wątroby i mózgu.
01:16
It hits the liver first, and enzymes in the liver
21
76673
2910
Dociera do wątroby, której enzymy
01:19
break down the alcohol molecule in two steps.
22
79583
3370
rozbijają cząsteczki alkoholu w dwóch fazach.
01:22
First, an enzyme called ADH turns alcohol into acetaldehyde, which is toxic.
23
82953
6474
Najpierw enzym ADH przekształca alkohol w toksyczny aldehyd octowy.
01:29
Then, an enzyme called ALDH converts the toxic acetaldehyde to non-toxic acetate.
24
89427
6663
Potem enzym ALDH przekształca aldehyd octowy w nietoksyczny octan.
01:36
As the blood circulates, the liver eliminates alcohol continuously—
25
96090
4120
Krew krąży, a wątroba nieprzerwanie rozkłada alkohol,
01:40
but this first pass of elimination determines how much alcohol
26
100210
3816
ale to od pierwszego etapu zależy,
ile alkoholu dotrze do mózgu i innych organów.
01:44
reaches the brain and other organs.
27
104026
3243
01:47
Brain sensitivity is responsible for the emotional, cognitive,
28
107269
3930
Od wrażliwości mózgu zależą emocjonalne, poznawcze
01:51
and behavioral effects of alcohol— otherwise known as drunkenness.
29
111199
5424
i behawioralne efekty alkoholu, zwane inaczej upojeniem.
01:56
Alcohol turns up the brain’s primary brake, the neurotransmitter GABA,
30
116623
4737
Alkohol podnosi poziom hamującego neuroprzekaźnika GABA,
02:01
and turns down its primary gas, the neurotransmitter glutamate.
31
121360
4721
obniżając poziom pobudzającego glutaminianu.
02:06
This makes neurons much less communicative,
32
126081
2550
Powoduje to słabszą komunikację neuronów,
02:08
and users feel relaxed at moderate doses, fall asleep at higher doses,
33
128631
4744
uczucie relaksu po wypiciu umiarkowanych ilości, usypianie po dużych,
02:13
and can impede the brain activity necessary for survival at toxic doses.
34
133375
5955
a po toksycznych - uszkodzenie aktywności mózgu niezbędnej do przeżycia.
02:19
Alcohol also stimulates a small group of neurons
35
139330
2770
Alkohol stymuluje też małą grupę neuronów
02:22
that extends from the midbrain to the nucleus accumbens,
36
142100
3474
rozciągających się od śródmózgowia do jądra półleżącego,
02:25
a region important for motivation.
37
145574
2590
obszaru odpowiadającego za motywację.
02:28
Like all addictive drugs,
38
148164
1690
Tak jak inne środki uzależniające
02:29
it prompts a squirt of dopamine in the nucleus accumbens
39
149854
3090
zapewnia on jądru półleżącemu zastrzyk dopaminy,
02:32
which gives users a surge of pleasure.
40
152944
3060
dając bardzo przyjemne odczucie.
Alkohol powoduje też wytwarzanie i uwalnianie endorfin,
02:36
Alcohol also causes some neurons to synthesize and release endorphins.
41
156004
4742
02:40
Endorphins help us to calm down in response to stress or danger.
42
160746
3820
które pomagają się uspokoić w razie stresu lub niebezpieczeństwa.
02:44
Elevated levels of endorphins contribute to the euphoria
43
164566
2788
Podniesiony poziom endorfin przyczynia się do kojarzonych z alkoholem
02:47
and relaxation associated with alcohol consumption.
44
167354
3750
uczuć euforii i odprężenia.
02:51
Finally,
45
171104
866
02:51
as the liver’s breakdown of alcohol outpaces the brain’s absorption,
46
171970
3806
Na koniec,
gdy wątroba zacznie szybciej rozkładać alkohol niż mózg wchłaniać,
02:55
drunkenness fades away.
47
175776
2230
stan upojenia mija.
02:58
Individual differences at any point in this journey
48
178006
2610
Różnice indywidualne w tym całym procesie sprawiają,
03:00
can cause people to act more or less drunk.
49
180616
3350
że niektórzy są bardziej pijani, a inni mniej.
03:03
For example, a man and a woman who weigh the same and drink the same amount
50
183966
3880
Mężczyzna i kobieta o tej samej wadze, po tej samej ilości alkoholu
03:07
during an identical meal will still have different blood alcohol concentrations,
51
187846
4935
i takim samym posiłku będą mieli
różne wartości alkoholu we krwi.
03:12
or BACs.
52
192781
1950
03:14
This is because women tend to have less blood—
53
194731
2925
To dlatego, że kobiety mają mniej krwi
03:17
women generally have a higher percentage of fat,
54
197656
2400
i mają z reguły więcej tkanki tłuszczowej,
03:20
which requires less blood than muscle.
55
200056
2410
która nie potrzebuje takiego ukrwienia jak mięśnie.
03:22
A smaller blood volume, carrying the same amount of alcohol,
56
202466
3350
Mniej krwi z tą samą ilością alkoholu jak u mężczyzn
03:25
means the concentration will be higher for women.
57
205816
3540
oznacza, że jego poziom we krwi kobiety będzie wyższy.
03:29
Genetic differences in the liver’s alcohol processing enzymes also influence BAC.
58
209356
5552
Wpływ mają też genetyczne różnice w działaniu enzymów wątrobowych.
03:34
And regular drinking can increase production of these enzymes,
59
214908
3030
Regularne picie może zwiększać produkcję tych enzymów,
03:37
contributing to tolerance.
60
217938
2165
zwiększając tolerancję.
03:40
On the other hand, those who drink excessively for a long time
61
220103
3590
Z drugiej strony ci, którzy piją dużo i od dawna,
03:43
may develop liver damage, which has the opposite effect.
62
223693
4559
mogą uszkodzić sobie wątrobę, co daje odwrotny efekt.
03:48
Meanwhile, genetic differences in dopamine, GABA,
63
228252
3840
Genetyczne różnice w działaniu dopaminy, GABA oraz endorfin
03:52
and endorphin transmission may contribute to risk
64
232092
2631
mogą wpływać na ryzyko popadnięcia w alkoholizm.
03:54
for developing an alcohol use disorder.
65
234723
3020
03:57
Those with naturally low endorphin or dopamine levels may self-medicate
66
237743
3510
Ci z niskimi poziomami endorfin i dopaminy
mogą chcieć "leczyć się" alkoholem.
04:01
through drinking.
67
241253
1321
04:02
Some people have a higher risk for excessive drinking
68
242574
2609
Większe ryzyko nadużywania alkoholu istnieje u osób
04:05
due to a sensitive endorphin response that increases the pleasurable effects
69
245183
3690
wrażliwszych na wzrost endorfin,
które zwiększają odczuwanie przyjemności.
04:08
of alcohol.
70
248873
1370
04:10
Others have a variation in GABA transmission
71
250243
2560
U innych sposób działania GABA sprawia,
04:12
that makes them especially sensitive to the sedative effects of alcohol,
72
252803
3790
że są szczególnie wrażliwi na usypiające działanie alkoholu,
04:16
which decreases their risk of developing disordered drinking.
73
256593
4280
co zmniejsza ryzyko jego nadużywania.
04:20
Meanwhile, the brain adapts to chronic alcohol consumption by reducing GABA,
74
260873
4702
Mózg przystosowuje się wtedy do ciągłego picia, zmniejszając poziom
GABA, dopaminy i endorfin oraz wzmacniając aktywność glutaminianu.
04:25
dopamine, and endorphin transmission, and enhancing glutamate activity.
75
265575
4848
04:30
This means regular drinkers tend to be anxious, have trouble sleeping,
76
270423
3990
Znaczy to, że osoby regularnie pijące bywają nerwowe, mają problemy ze snem
04:34
and experience less pleasure.
77
274413
3100
i doświadczają mniej przyjemności.
04:37
These structural and functional changes can lead to disordered use
78
277513
3590
Te strukturalne i funkcjonalne zmiany mogą prowadzić do stanu,
04:41
when drinking feels normal, but not drinking is uncomfortable,
79
281103
3950
w którym picie wydaje się normalne, a niepicie - uciążliwe,
04:45
establishing a vicious cycle.
80
285053
2534
tworząc błędne koło.
04:47
So both genetics and previous experience impact how a person experiences alcohol—
81
287587
5746
Genetyka i przeszłość wpływają na to, jak alkohol działa na konkretną osobę,
04:53
which means that some people are more prone
82
293333
2210
dlatego niektórzy mają większą skłonność
04:55
to certain patterns of drinking than others,
83
295543
2704
do pewnych wzorców picia niż inni,
04:58
and a history of consumption leads to neural and behavioral changes.
84
298247
4600
a nadużywanie alkoholu prowadzi do zmian w układzie nerwowym i zachowaniu.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7