How does alcohol make you drunk? - Judy Grisel

Translator: Ayan Organization Reviewer: himdad muhammed

Ethanol: this molecule, made of little more than a few carbon atoms,

‎ئیسانۆل: ئەم گەردیلەیە، لە گەردیلەی بچوکی ‎ کاربۆن درووست کراوە،

is responsible for drunkenness.

کە بەرپرسیارە لە بێ ئاگابوون .

Often simply referred to as alcohol,

کە زۆر جاریش بە سادەیی پێی دەوترێت ئەلکحول،

ethanol is the active ingredient in alcoholic beverages.

ئیسانۆڵ پێکهاتەیەکی چالاکە لە ناو خواردنەوە مەست کەرەکاندا.

Its simplicity helps it sneak across membranes

سادەییەکەی یارمەتی دەدات بە ناو توێژەکاندا تێپەڕێت

and nestle into a many different nooks,

پاشان لە بۆشاییە جیاوازەکاندا جێگیر دەبێت،

producing a wide range of effects compared to other, clunkier molecules.

کاریگەریەکی فراوان تر دروست دەکات بە بەراورد بە گەردیلەکانی تر.

So how exactly does it cause drunkenness,

بەم شێوەیە دەبێتە هۆکار بۆ سەرخۆش بوون،

and why does it have dramatically different effects on different people?

وە بۆچی بە شێوەیەکی بەرچاو کاریگەری جیاوازی دەبێت لەسەر کەسە جیاوازەکان؟

To answer these questions,

بۆ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارانە،

we’ll need to follow alcohol on its journey through the body.

پێویستە چاودێری کحول بکەین کاتێک گەشت دەکات بەناو لاشە ی مرۆڤدا.

Alcohol lands in the stomach and is absorbed into the blood

کحول لەسەر گەدە دەنیشێتە پاشان لەلایەن خوێنەوە هەڵدەمژرێت

through the digestive tract, especially the small intestine.

بەنێو کرداری هەرسدا، بە تایبەت ڕیخۆڵە بچووکەکان.

The contents of the stomach impact alcohol’s ability

پێکھاتەکانی گەدە کاریگەری لە سەر توانای کحول هەیە

to get into the blood because after eating, the pyloric sphincter,

بۆ چوونە ناو خوێنەوە لە دوای نان خواردن، ماسوولکەی هێنەر،

which separates the stomach from the small intestine, closes.

گەدە لە ڕیخۆڵە بچووکەکان جیا دەکاتەوە، دایدەخات.

So the level of alcohol that reaches the blood after a big meal

ئاستی کحول کە دەگاتە خوێن لە دوای ژەمێکی قوورس

might only be a quarter that from the same drink on an empty stomach.

تەنها یەک چارەکی ئەو کحولەیە کە دەچێتە گەدەیەکی بەتاڵەوە.

From the blood, alcohol goes to the organs,

لە خوێنەوە، کحول دەچێتە لای ئەندامەکان، بە تایبەتی

especially those that get the most blood flow:

بۆ ئەو بەشانەی ڕێژەیەکی زیاتری خوێنیان تێدایە:

the liver and the brain.

جگەر و مێشک.

It hits the liver first, and enzymes in the liver

سەرەتا بەر جگەر دەکەوێت، پاشان ئەنزیمەکانی ناو جگەر

break down the alcohol molecule in two steps.

گەردیلەکانی کحول بە دوو هەنگاو تێک دەشکێنرێن.

First, an enzyme called ADH turns alcohol into acetaldehyde, which is toxic.

یەکەمجار، ئەنزیمی ADH کحول دەگۆڕێت بۆ ئەسیتادێل، کە مادەیەکی ژەھراوییە.

Then, an enzyme called ALDH converts the toxic acetaldehyde to non-toxic acetate.

دواتر، ئەنزیمێکی تر بە ناوی ALDH ئەسیتادێلی ژەھراوی دەگۆڕێ بە خوێی بێ ژەھر.

As the blood circulates, the liver eliminates alcohol continuously—

لەکاتی سووڕی خوێندا، جگەر بەبەردەوامی خۆی خاڵی دەکاتەوە لە کحول—

but this first pass of elimination determines how much alcohol

ئەم لە ناوبردنەی کحول دیاری دەکات کە چەندێک کحول

reaches the brain and other organs.

دەگاتە مێشک و ئەندامەکانی تر.

Brain sensitivity is responsible for the emotional, cognitive,

ھەستیاری مێشک بەرپرسە لە ھەست، ھۆش،

and behavioral effects of alcohol— otherwise known as drunkenness.

و ھەروەھا ئەو کاریگەرە ڕەفتاریانەی کحول— ناسراوە بە سەرخۆشبوون.

Alcohol turns up the brain’s primary brake, the neurotransmitter GABA,

‏‎کحول دەسکی سەرەکی مێشک ھەڵدەداتەوەو، ‏‎ دەماری گوێزەرەوەی GABA،

and turns down its primary gas, the neurotransmitter glutamate.

‎گازی سەرەکی بڵاودەکاتەوە، ‎دەماری گوێزەرەوەی گلوتمەیت.

This makes neurons much less communicative,

‎ئەمەش وا دەکات هەستە دەمار ‎کەمتر زانیاری بگەیەن،

and users feel relaxed at moderate doses, fall asleep at higher doses,

بەکارهێنەر بەم دەرمانانە خاو دەبێتەوە، بە خواردنەوەی زیاتر خەوی لێ دەکەوێت،

and can impede the brain activity necessary for survival at toxic doses.

و ڕێگری لە چالاکیەکانی مێشک دەکات کە پێویستن بۆ ڕزگاربوون لە ژەھرەکە.

Alcohol also stimulates a small group of neurons

هەروەها کحول هاوشێوەی گرووپێکی دەمارەخانە

that extends from the midbrain to the nucleus accumbens,

لە ناوەندی مێشکەوە بۆ کاکڵی مێشک درێژ دەبێتەوە،

a region important for motivation.

ناوچەیەکی گرنگ بۆ وروژاندن.

Like all addictive drugs,

وەکو هەموو دەرمانە ئالودەکەرەکان،

it prompts a squirt of dopamine in the nucleus accumbens

بەهۆی ئەم کحولەوە دۆپامین دەوروژێت لەناو کاکڵی مێشکدا

which gives users a surge of pleasure.

کە خۆشیەیەک بە بەکارهێنەر دەبەخشێت.

Alcohol also causes some neurons to synthesize and release endorphins.

کهول دەبێتە هۆکار بۆ هەندێک لە دەمارەخانەکان وا دەکات ئیندرۆفین دەربدەن.

Endorphins help us to calm down in response to stress or danger.

ئیندۆرفین یارمەتیمان دەدات ئارام بین کاتێک تووشی فشار یا مەترسی دەبین.

Elevated levels of endorphins contribute to the euphoria

بەرزی ڕێژەی ئیندۆرفین دەبێتە ھۆی مەست بوون

and relaxation associated with alcohol consumption.

حەسانەوە و خاوبوونەوەش پەیوەندی بە بەکارهێنانی کهولەوە هەیە.

Finally,

as the liver’s breakdown of alcohol outpaces the brain’s absorption,

لە کۆتاییدا،

لەکاتێکدا جگەر ئەو کحولە شی دەکاتەوە کە مێشک وەری دەگرێت،

drunkenness fades away.

سەرخۆش بوون نامێنێت.

Individual differences at any point in this journey

جیاوازیی بەپێی کەسەکان لەهەر شوێنێکی ئەم گەشتەدا

can cause people to act more or less drunk.

وادەکات خەڵکی کەمتر یا زیاتر سەرخۆش دەربکەون.

For example, a man and a woman who weigh the same and drink the same amount

بۆ نموونە، ژن و پیاوێک کە هەمان کێشیان هەیە و بڕێکی یەکسان بخۆنەوە

during an identical meal will still have different blood alcohol concentrations,

تەنانەت ژەمێکی چونیەکیان هەبێت ھێشتا خەستی کهول لە خوێنیاندا جیاواز دەبێت،

or BACs.

یان BACs.

This is because women tend to have less blood—

ئەمەش لەبەر ئەوەی ئافرەتان خوێنیان کەمترە—

women generally have a higher percentage of fat,

ڕێژەی قەڵەوی بە گشتی لە ئافرەتاندا بەرزە،

which requires less blood than muscle.

ئەمەش پێویستی بە ڕێژەی خوێنی کەمترە لە ماسوولکە.

A smaller blood volume, carrying the same amount of alcohol,

قەبارەیەکی کەمتری خوێن، هەمان ڕێژەی کحول هەڵدەگرێت،

means the concentration will be higher for women.

مانای وایە خەستیەکەی لە ئافرەتاندا زیاترە.

Genetic differences in the liver’s alcohol processing enzymes also influence BAC.

جیاوازییە بۆماوەییەکان لەناو جگەردا و پڕۆسەی ئەنزیمەکان و کاریگەری BAC.

And regular drinking can increase production of these enzymes,

و خواردنەوەیەکی ئاسایی بەرهەمهێنانی ئەم ئەنزیمانە زیاد دەکات،

contributing to tolerance.

و ئارامی دەبەخشێت.

On the other hand, those who drink excessively for a long time

لە لایەکی ترەوە، ئەو کەسانەی بۆ ماوەیەکی درێژ لەڕادەبەدەر کهول دەخۆنەوە

may develop liver damage, which has the opposite effect.

جگەریان زیانی پێ دەگات، کە ئەمەش کاریگەریەکی خراپی دەبێت.

Meanwhile, genetic differences in dopamine, GABA,

لە هەمان کاتدا، جیاوازیە بۆماوەییەکان لە دۆپامیندا، GABA،

and endorphin transmission may contribute to risk

هەروەها بڵاوبونەوەی ئیندۆرفین لەوانەیە مەترسی دروست بکات

for developing an alcohol use disorder.

لەسەر بەکارھێنانی کحول بە ناڕێکی.

Those with naturally low endorphin or dopamine levels may self-medicate

ئەوانەی بە سروشتی ئیندۆرفینیان کەمە یان دۆپامینیان جڵەو کردوە بە دەرمان

through drinking.

لە خواردنەوەدا.

Some people have a higher risk for excessive drinking

هەندێک مەترسی گەورەیان توش دەبێت بەهۆی خواردنەوەی زۆر

due to a sensitive endorphin response that increases the pleasurable effects

بەھۆی ئێندۆرفینی ھەستیارەوە زیاتر وەڵامی کاریگەری خۆشنودەکەی

of alcohol.

کحول دەداتەوە.

Others have a variation in GABA transmission

ئەوانی تر جیاوازییان هەیە لە گواستنەوەی ‏ GABA دا

that makes them especially sensitive to the sedative effects of alcohol,

وایان لێ دەکات بە تایبەتی هەستیار بن بە کاریگەریە سڕکەرەکانی کهول،

which decreases their risk of developing disordered drinking.

مەترسی نەخۆش کەوتنیان بەهۆی خواردنەوەی ناڕێکەوە کەم دەکاتەوە.

Meanwhile, the brain adapts to chronic alcohol consumption by reducing GABA,

لە ھەمان کات، مێشک ڕادێت بە وەرگرتنی کھول بە بەردەوامی بە کەمکردنەوە GABA،

dopamine, and endorphin transmission, and enhancing glutamate activity.

بڵاوبوونەوەی دۆپامین، و ئیندرۆفین، چالاکی گلوماتیک باشتردەکات.

This means regular drinkers tend to be anxious, have trouble sleeping,

ئەمە واتا ئەو کەسانەی ڕێژەیەکی گونجاو دەخۆنەوە، ھیلاک دەبن، کێشەی خەویان دەبێت،

and experience less pleasure.

و چێژی کەمتر وەر دەگرن.

These structural and functional changes can lead to disordered use

گۆڕانکاری لەم پێکهاتە و هاوکێشانە دەبێتە ھۆی خواردنەوە بە ناڕێکی

when drinking feels normal, but not drinking is uncomfortable,

کاتێک خواردنەوە ئاسایی دەبێت، نەخواردنەوەی نا ئاسودەت دەکات،

establishing a vicious cycle.

و ئەمەش سوڕێکی بەتاڵە.

So both genetics and previous experience impact how a person experiences alcohol—

بۆماوەو ئەزمونەکەی پێشوو کاریگەری دەکاتە سەر ئەوەی چۆن کەسێک ئەزمونی کھول دەکات

which means that some people are more prone

واتا ھەندێک کەس لاوازترن لە بەرامبەر کھولدا

to certain patterns of drinking than others,

لە چاو کەسانی تردا،

and a history of consumption leads to neural and behavioral changes.

و مێژووی خواردنەوەی بەکاربەر کاردەکاتە سەر ھەڵسوکەوت و توڕەیی.