Everything you need to know to read "Frankenstein" - Iseult Gillespie

Çeviri: Betül Tanrıkulu Gözden geçirme: Yunus ASIK

In 1815, the eruption of Mount Tambora plunged parts of the world into darkness

1815'te Tambora Yanardağı'nın patlaması bazı yerleri karanlığa mahkûm etti

and marked a gloomy period that came to be known as The Year Without a Summer.

ve "Yazsız Yıl" olarak bilinen kasvetli dönemin başlangıcı oldu.

Bu nedenle Mary ve Percy Shelly, Lord Byron'ın Ceneve Gölü'ndeki evine

So when Mary and Percy Shelley arrived at the House of Lord Byron on Lake Geneva,

their vacation was mostly spent indoors.

gittiklerinde

zamanlarının çoğunu evde geçirdiler.

For amusement, Byron proposed a challenge to his literary companions:

Byron, eğlenmek için arkadaşlarına bir yarışma önerisinde bulundu:

Who could write the most chilling ghost story?

Kim en korkutucu hayalet hikâyesini yazabilirdi?

This sparked an idea in 18-year-old Mary.

Bu, 18 yaşındaki Mary'ye ilham verdi.

Over the next few months, she would craft the story of Frankenstein.

İlerleyen birkaç ay içinde Frankenstein'ın hikâyesini yazdı.

Popular depictions may evoke a green and groaning figure,

Frankenstein genelde yeşil ve hırıldayan bir figür olarak betimlense de

but that's not Mary Shelley's monster.

Mary Shelly'nin canavarı böyle değil.

In fact, in the book, Frankenstein refers to the nameless monster's maker,

Aslında, kitaptaki canavar isimsizdir. Frankenstein adı canavarın yaratıcısı olan

Dr. Victor Frankenstein.

Dr. Victor Frankenstein'a aittir.

So tense is the struggle between creator and creature

Yaratıcı ve canavar arasındaki çekişme o kadar gergindir ki

that the two have merged in our collective imagination.

kolektif bilinçaltımızda ikisi birbirine girmiştir.

Before you read or reread the original text,

Orijinal metni okumadan önce

there are several other things that are helpful to know about Frankenstein

Frankenstein ve sahip olduğu pek çok anlam ile ilgili

and how it came to assume its multiple meanings.

bilmenizin yararlı olabileceği pek çok şey vardır.

The book traces Dr. Frankenstein's futile quest to impart and sustain life.

Kitap, Dr. Frankenstein'ın yaşamı kontrol etme konusundaki

sonuçsuz çabalarını anlatıyor.

He constructs his monster part by part from dead matter

Dr. Frankenstein ceset parçalarını birleştirerek canavarı yaratır

and electrifies it into conscious being.

ve ona elektrik vererek bilinçli bir varlığa dönüştürür.

Upon completing the experiment, however, he's horrified at the result and flees.

Fakat ortaya çıkan şeyden korkar ve kaçar.

But time and space aren't enough to banish the abandoned monster,

Zaman ve mekân canavarı uzaklaştırmak için yeterli değildir,

and the plot turns on a chilling chase between the two.

bu yüzden yaratan ve canavar arasında korkutucu bir kovalamaca başlar.

Shelley subtitled her fireside ghost story,

Shelly, romanın alt başlığına

"The Modern Prometheus."

"Modern Prometheus" adını vererek,

That's in reference to the Greek myth of the Titan Prometheus

Yunan mitolojisindeki Titan Prometheus'a bir atıfta bulunmuştur.

who stole fire from the gods and gave it to humanity.

Prometheus, Tanrılardan ateşi çalarak insanlara vermiştir.

This gave humanity knowledge and power,

Böylece insanlar bilgi ve güce sahip oldular.

but for tampering with the status quo,

Ama Prometheus, Tanrıların ateşini çaldığı için

Prometheus was chained to a rock and eaten by vultures for eternity.

bir taşa zincirlendi ve sonsuza kadar akbabalar tarafından yendi.

Prometheus enjoyed a resurgence in the literature of the Romantic Period

Prometheus'un hikâyesi, 18. yüzyılda Romantik Dönem edebiyatında

during the 18th century.

yeniden ortaya çıktı.

Mary was a prominent Romantic,

Mary, Romantizm akımının

and shared the movement's appreciation for nature, emotion, and the purity of art.

doğa, duygular ve sanatın sadeliğine dair görüşlerini paylaşan

önemli bir yazardı.

Two years after Mary released "Frankenstein",

Mary, Frankenstein'ı yayınladıktan iki yıl sonra

Percy reimagined the plight of Prometheus in his lyrical drama,

Percy, "Bağları Çözülen Prometheus" adlı lirik dramasında hikâyeyi

"Prometheus Unbound."

yeniden yorumladı.

The Romantics used these mythical references

Romantikler bu mitolojik göndermelerle

to signal the purity of the Ancient World in contrast to modernity.

Antik Dünya'nın, modern çağlara kıyasla ne kadar saf olduğunu vurguladılar

They typically regarded science with suspicion,

ve genellikle bilime şüpheyle yaklaştılar.

and "Frankenstein" is one of the first cautionary tales

Frankenstein, insanları yapay zekâya karşı uyaran

about artificial intelligence.

ilk hikâyelerden biridir.

For Shelley, the terror was not supernatural,

Romandaki korku ögesi doğaüstü güçler değil;

but born in a lab.

bir laboratuvarda yapılan canavardı.

In addition, gothic devices infuse the text.

Ayrıca, romanda gotik ögeler de bulunmaktaydı.

The gothic genre is characterized by unease,

Gotik Edebiyatın karakteristik özellikleri tedirginlik,

eerie settings,

ürkütücü bir mekân,

the grotesque,

grotesk

and the fear of oblivion -

ve unutulma korkusudur.

all elements that can be seen in "Frankenstein."

Bunların hepsi Frankenstein'da görülebilir.

But this horror had roots in personal trauma, as well.

Kitaptaki korku ögesini etkileyen bir diğer şey,

The text is filled with references to Shelley's own circumstances.

Mary'nin hayatındaki travmalardır.

Born in 1797, Mary was the child of William Godwin and Mary Wollstonecraft.

1797'de doğan Mary, William Godwin ve Mary Wollstonecraft'ın kızıydı.

Both were radical intellectual figures,

İkisi de önemli radikal düşünürlerdi.

and her mother's book, "A Vindication of the Rights of Women,"

Annesinin kitabı olan "Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi"

is a key feminist text.

feminizmde önemli bir yere sahiptir.

Tragically, she died as a result of complications from Mary's birth.

Annesi, Mary'nin doğumu sırasında yaşanan sorunlar nedeniyle öldü.

Mary was haunted by her mother's death,

Mary, annesinin ölümünden çok etkilendi

and later experienced her own problems with childbirth.

ve kendisi de hamileliklerinde sorunlar yaşadı.

She became pregnant following her elopement with Percy at 16,

16 yaşında Percy ile kaçtıktan sonra hamile kaldı.

but that baby died shortly after birth.

Fakat bebek doğduktan kısa süre sonra öldü.

Out of four more pregnancies, only one of their children survived.

4 kere daha hamile kalan Mary'nin yalnızca bir çocuğu sağ kaldı.

Some critics have linked this tragedy to the themes explored in "Frankenstein."

Bazı eleştirmenler bu trajedinin Frankenstein'daki temaları

etkilediğini ileri sürüyor.

Shelley depicts birth as both creative and destructive,

Shelly, doğumu hem yaratıcı hem de yıkıcı olarak betimliyor

and the monster becomes a disfigured mirror of the natural cycle of life.

ve canavarı yaşamın doğal döngüsünün biçimsiz bir aynası olarak gösteriyor.

The monster, therefore, embodies Dr. Frankenstein's corruption of nature

Canavar, zafer arayışı içindeki Dr. Frankenstein'ın doğayı bozmasının

in the quest for glory.

somut hâlidir.

This constitutes his fatal flaw, or hamartia.

Bu onun ölümcül hatasıdır.

His god complex is most clear in the line,

Tanrı kompleksinin en belirgin olduğu yer

"Life and death appear to me ideal bounds which I should first break through

"Yaşam ve ölüm bana her şeyden önce, aşmam gereken

hayali bir sınır gibi görünüyordu.

and pour a torrent of light onto our dark world."

Sonra da karanlık dünyamıza bir ışık seli yağdıracaktım." cümlesidir.

Although he accomplishes something awe-inspiring,

Büyüleyici bir şey yapmış olmasına rağmen

he has played with fire at his own ethical expense.

kendi ahlaki görüşüyle ateşle oynadı.

And that decision echoes throughout the novel,

Ve bu kararının etkileri tüm kitapta görülebilir.

which is full of references to fire and imagery that contrasts light and dark.

Kitap aydınlık ve karanlığın arasındaki farka ve ateşe birçok atıfta bulunuyor.

These moments suggest not only the spark of Prometheus's fire,

Bu yalnızca Prometheus'un ateşinin kıvılcımını değil,

but the power of radical ideas to expose darker areas of life.

aynı zamanda hayatın karanlık yönünü ortaya çıkaran fikirlerin gücünü de

sembolize ediyor.