Everything you need to know to read "Frankenstein" - Iseult Gillespie

Translator: Sona Martirossian Reviewer: Tamara Shanoyan

In 1815, the eruption of Mount Tambora plunged parts of the world into darkness

1815 թվ. Թամբորա հրաբխի ժայթքումը խավար տարածեց աշխարհի տարբեր անկյուններում

and marked a gloomy period that came to be known as The Year Without a Summer.

և դրան հաջորդող մռայլ ժամանաշրջանը կոչվեց «Առանց ամռան տարի»:

So when Mary and Percy Shelley arrived at the House of Lord Byron on Lake Geneva,

Երբ Պերսի և Մերի Շելլիները ժամանեցին Լորդ Բայրոնի ապարանք Ժնևի լճի մոտակայքում,

their vacation was mostly spent indoors.

նրանց հանգիստը հիմնականում ներսում էր անցնում:

For amusement, Byron proposed a challenge to his literary companions:

Զվարճանալու նպատակով Բայրոնը մարտահրավեր նետեց իր գրականագետ ընկերներին.

Who could write the most chilling ghost story?

ո՞վ կկարողանար գրել ամենաահարկու պատմությունը ուրվականների մասին:

This sparked an idea in 18-year-old Mary.

18 տարեկան Մերին մի գաղափար առաջարկեց:

Over the next few months, she would craft the story of Frankenstein.

Գալիք մի քանի ամիսների ընթացքում նա կստեղծեր «Ֆրանկենշտեյնի» պատմությունը:

Popular depictions may evoke a green and groaning figure,

Տարածված նկարագրերը նրան պատկերում են որպես կանաչ և ոռնացող մի կերպար,

but that's not Mary Shelley's monster.

սակայն սա Մերի Շելլիի հրեշը չէր:

In fact, in the book, Frankenstein refers to the nameless monster's maker,

Հիրավի, գրքում Ֆրանկենշտեյնը անանուն հրեշի արարիչն էր,

Dr. Victor Frankenstein.

Բժիշկ Վիկտոր Ֆրանկենշտեյնը:

So tense is the struggle between creator and creature

Արարիչի և իր ստեղծած էակի միջև ընթացող պայքարը այնքան լարված է,

that the two have merged in our collective imagination.

որ մեր ընդհանուր երևակայության մեջ այս երկու կերպարները միավորվել են:

Before you read or reread the original text,

Բնագիրը առաջին կամ, գուցե, երկրորդ անգամ կարդալուց առաջ,

there are several other things that are helpful to know about Frankenstein

Ֆրանկենշտեյնի մասին իմանալու մի շարք այլ բաներ կան,

and how it came to assume its multiple meanings.

որոնցով պայմանավորված են նրա տարբեր մեկնաբանությունները:

Գրքում նկարագրվում են բժիշկ Ֆրանկենշտեյնի անարդյունք ուսումնասիրությունները

The book traces Dr. Frankenstein's futile quest to impart and sustain life.

կյանք ստեղծելու և այն պահպանելու համար:

He constructs his monster part by part from dead matter

Նա ստեղծում է հրեշին մաս առ մաս՝ մեռած նյութից

and electrifies it into conscious being.

և էլեկտրական հոսանքի միջոցով կենդանացնում այն:

Սակայն, գիտափորձը կատարելուց հետո, նա սար- սափում է դրա արդյունքից և փախուստի դիմում:

Upon completing the experiment, however, he's horrified at the result and flees.

But time and space aren't enough to banish the abandoned monster,

Բայց ժամանակը և տարածությունը բավական չեն հրեշին սանձելու համար,

and the plot turns on a chilling chase between the two.

և գրքի սյուժեն ներկայացնում է բժիշկի հալածումը իր ստեղծած հրեշի կողմից:

Shelley subtitled her fireside ghost story,

Շելլին ենթավերնագրել է իր սարսափազդու ուրվականների մասին պատմությունը՝

"The Modern Prometheus."

«ժամանակակից Պրոմեթևս»:

That's in reference to the Greek myth of the Titan Prometheus

Նա հղում է կատարել հունական լեգենդի հերոս Պրոմեթևս հսկային,

who stole fire from the gods and gave it to humanity.

ով գողացել էր կրակը աստվածներից և վերադարձրել մարդկանց:

This gave humanity knowledge and power,

Ապահովելով մարդկությանը գիտելիքով և ուժով՝

but for tampering with the status quo,

Պրոմեթևսը , սակայն, խախտել էր հավասարակշռությունը,

Prometheus was chained to a rock and eaten by vultures for eternity.

և նրան աստվածները շղթայել էին ժայռին, որտեղ գիշանգղերը պետք է անվերջ կտցեն նրան:

Prometheus enjoyed a resurgence in the literature of the Romantic Period

Պրոմեթևսի կերպարը տարածված էր 18-րդ դարի

during the 18th century.

ռոմանտիկ գրականության մեջ:

Mary was a prominent Romantic,

Մերին ռոմանտիզմի ականավոր ներկայացուցիչ էր,

and shared the movement's appreciation for nature, emotion, and the purity of art.

և կիսում էր գրական այս հոսանքի հակվածությունը դեպի բնությունը,

զգացմունքայնությունը, արվեստի մաքրությունը:

Two years after Mary released "Frankenstein",

Մերիի «Ֆրանկենշտեյնի» լույս տեսնելուց 2 տարի անց,

Percy reimagined the plight of Prometheus in his lyrical drama,

Պերսին նկարագրեց Պրոմեթևսի տառապանքները

"Prometheus Unbound."

իր «Ազատագրած Պրոմեթևս» քնարական դրամայում:

The Romantics used these mythical references

Ռոմանտիկ գրողները օգտագործում էին այս առասպելական հղումները՝

to signal the purity of the Ancient World in contrast to modernity.

ցույց տալու անտիկ աշխարհի մաքրությունը ժամանակակիցի համեմատ:

They typically regarded science with suspicion,

Նրանք հիմնականում գիտությանը մոտենում էին տարակուսանքով,

and "Frankenstein" is one of the first cautionary tales

և «Ֆրանկենշտեյնը» արհեստական բանականության մասին

about artificial intelligence.

առաջին կանխազգուշացնող ստեղծագործություններից է:

For Shelley, the terror was not supernatural,

Շելլիի համար, սարսափը գերբնական բան չէր,

but born in a lab.

այլ ստեղծված էր լաբորատորիայում:

In addition, gothic devices infuse the text.

Ավելին, ստեղծագործությունը լի է

գոթիկ գրականությանը հատուկ գեղարվեստական հնարքներով:

The gothic genre is characterized by unease,

Գոթիկ ժանրը բնորոշվում էր լարված,

eerie settings,

ահարկու տեսարաններով,

the grotesque,

չափազանցությամբ

and the fear of oblivion -

և մոռացության հանդեպ տածած վախով.

all elements that can be seen in "Frankenstein."

այս բաղադրիչները կարելի է նկատել «Ֆրանկենշտեյնում»:

But this horror had roots in personal trauma, as well.

Սակայն սարսափը նաև անձնական տառապանքից է սերում:

The text is filled with references to Shelley's own circumstances.

Ստեղծագործությունը լի է Շելլիի կյանքից հղումներով:

Born in 1797, Mary was the child of William Godwin and Mary Wollstonecraft.

Նա 1797 թվականին ծնված Մերին Ուիլիամ Գոդվինի և Մերի Վոլսթոնքրաֆթի դուստրն էր:

Both were radical intellectual figures,

Երկուսն էլ ծայրահեղական մտավորականության ներկայացուցիչներ էին,

and her mother's book, "A Vindication of the Rights of Women,"

իսկ նրա մոր աշխատանքը՝ «Կանանց իրավունքների պաշտպանությունը»

is a key feminist text.

ֆեմինիստական գրականության գլխավոր գրվածքներից է:

Tragically, she died as a result of complications from Mary's birth.

Դժբախտաբար, նա մահացավ Մերիին ծննդաբերելու ժամանակ առաջացած բարդույթների հետևանքով:

Mary was haunted by her mother's death,

Մերիին հետապնդում էր մոր ուրվականը,

and later experienced her own problems with childbirth.

և հետագայում նա նույնպես բարդույթներ ունեցավ ծննդաբերության ժամանակ:

She became pregnant following her elopement with Percy at 16,

Պերսիի հետ փախուստից հետո՝ 16 տարեկանում նա հղիացավ,

but that baby died shortly after birth.

սակայն, երեխան՝ ծնվելուց որոշ ժամանակ անց մահացավ:

Out of four more pregnancies, only one of their children survived.

4 այլ ծննդաբերություններից միայն մի երեխան մնաց կենդանի:

Some critics have linked this tragedy to the themes explored in "Frankenstein."

Որոշ գրականագետներ այս ողբերգությունը կապում են

«Ֆրանկենշտեյնում» արծարծվող թեմաների հետ:

Shelley depicts birth as both creative and destructive,

Շելլին ծնունդը դիտում է որպես արարող և կործանիչ երևույթ,

and the monster becomes a disfigured mirror of the natural cycle of life.

իսկ հրեշը դառնում է կյանքի բնական ընթացքի տձև պատկերումը:

The monster, therefore, embodies Dr. Frankenstein's corruption of nature

Հրեշը, հետևաբար, մարմնավորում է բժիշկ Ֆրանկենշտեյնի կողմից բնության աղավաղումը՝

in the quest for glory.

փառքի հասնելու համար:

This constitutes his fatal flaw, or hamartia.

Սա էլ կազմում է նրա ողբերգական կամ ճակատագրական սխալը:

His god complex is most clear in the line,

Աստվածային բարդույթը պարզորոշ երևում է հետևյալ տողերում.

"Life and death appear to me ideal bounds which I should first break through

«Կյանքը և մահը ինձ երևում են իբրև անխախտ սահմաններ,

and pour a torrent of light onto our dark world."

որոնք ես սկզբից պետք է հաղթահարեմ և լուսավորեմ մեր մթին աշխարհը»:

Although he accomplishes something awe-inspiring,

Չնայած նա կատարեց զարմանահրաշ մի բան՝

he has played with fire at his own ethical expense.

սակայն նա վտանքի տակ դրեց իր իսկ բարոյականությունը:

And that decision echoes throughout the novel,

Եվ այս որոշումը ընդգծվում է ողջ վեպում,

which is full of references to fire and imagery that contrasts light and dark.

որի մեջ նկատելի են կրակին, լույսին և ստվերին հակադրվող պատկերներ:

These moments suggest not only the spark of Prometheus's fire,

Այս պատկերները ենթադրում են ոչ միայն Պրոմեթևսի կրակը,

but the power of radical ideas to expose darker areas of life.

այլ նաև մեր կյանքի մթին անկյունները բացահայտող ծայրահեղական գաղափարների ուժը: