Everything you need to know to read "Frankenstein" - Iseult Gillespie

Tất cả mọi thứ ta cần biết khi đọc "Frankenstein" - Iseult Gillespie

Translator: Lan Pham Reviewer: Ly Nguyễn

In 1815, the eruption of Mount Tambora plunged parts of the world into darkness

Vào năm 1815, vụ phun trào núi lửa Tambona đã đẩy nhiều phần thế giới vào bóng đêm

and marked a gloomy period that came to be known as The Year Without a Summer.

và đánh dấu một thời kì u ám được biết tới với cái tên "Một năm không có mùa hè".

So when Mary and Percy Shelley arrived at the House of Lord Byron on Lake Geneva,

Vì thế khi Mary và Percy Shelley đến ngôi nhà của Ngài Bryon trên Hồ Geneva,

their vacation was mostly spent indoors.

kì nghỉ của họ hầu như ở trong nhà.

For amusement, Byron proposed a challenge to his literary companions:

Để giải trí, Bryon đề ra một thách thức cho những đồng nghiệp:

Who could write the most chilling ghost story?

Ai có thể viết câu chuyện ma kinh dị nhất?

This sparked an idea in 18-year-old Mary.

Thách thức này làm cô gái 18 tuổi Mary nảy ra một ý tưởng.

Over the next few months, she would craft the story of Frankenstein.

Những tháng sau đó, cô ấy tạo dựng câu chuyện về Frankenstein.

Popular depictions may evoke a green and groaning figure,

Đại chúng thường miêu tả hình ảnh một nhân vật xanh lè và gầm gừ,

but that's not Mary Shelley's monster.

nhưng đó không phải con quái vật của Marry Shelley.

In fact, in the book, Frankenstein refers to the nameless monster's maker,

Thực ra, theo tiểu thuyết, Frankenstein là tên của người tạo ra con quái vật vô danh,

Dr. Victor Frankenstein.

Tiến sĩ Victor Frankenstein.

So tense is the struggle between creator and creature

Đó là một cuộc chiến khốc liệt giữa người chế tạo và con quái thú

that the two have merged in our collective imagination.

đến nỗi mà cả hai đã hơp lại trong trí tưởng tượng chung của ta.

Before you read or reread the original text,

Trước khi bạn đọc hay đọc lại nguyên bản,

there are several other things that are helpful to know about Frankenstein

có vài thứ hữu ích để biết về Frankenstein

and how it came to assume its multiple meanings.

và quá trình bị quy chụp tính đa nghĩa của nó.

The book traces Dr. Frankenstein's futile quest to impart and sustain life.

Cuốn sách theo dấu tiến sĩ Frankenstein trong hành trình viển vông

để truyền và duy trì sự sống.

He constructs his monster part by part from dead matter

Ông ta tạo dựng con quái vật bằng những mảnh xác chết

and electrifies it into conscious being.

và truyền điện vào để biến nó thành một sinh vật có ý thức.

Upon completing the experiment, however, he's horrified at the result and flees.

Tuy vậy, sau khi hoàn thành thí nghiệm, ông ta hoảng sợ trước kết quả và bỏ chạy.

But time and space aren't enough to banish the abandoned monster,

Nhưng không gian và thời gian không đủ để giam hãm con quái vật bị bỏ rơi,

and the plot turns on a chilling chase between the two.

và cốt truyện dẫn đến một cuộc rượt đuổi kịch tính giữa cả hai.

Shelley subtitled her fireside ghost story,

Shelley đặt tên cho câu chuyện ma bên lò sưởi của mình,

"The Modern Prometheus."

"Prometheus thời hiện đại."

That's in reference to the Greek myth of the Titan Prometheus

Đó là ngụ ý về titan Prometheus trong thần thoại Hy Lạp

who stole fire from the gods and gave it to humanity.

người đánh cắp lửa của các vị thần và trao cho nhân loại.

This gave humanity knowledge and power,

Từ đó nhân loại có kiến thức và sức mạnh,

but for tampering with the status quo,

nhưng do cả gan xáo trộn hiện trạng

Prometheus was chained to a rock and eaten by vultures for eternity.

Prometheus bị xích vào một tảng đá và bị kền kền ăn mãi mãi.

Prometheus enjoyed a resurgence in the literature of the Romantic Period

Prometheus đã được sống lại trong văn học thời kì lãng mạn

during the 18th century.

vào thế kỉ 18.

Mary was a prominent Romantic,

Mary là một nhà văn lãng mạn xuất chúng,

and shared the movement's appreciation for nature, emotion, and the purity of art.

và đồng quan điểm với xu hướng này

về thiên nhiên, cảm xúc và sự thuần khiết của nghệ thuật.

Two years after Mary released "Frankenstein",

Hai năm sau, Mary xuất bản "Frankenstein",

Percy reimagined the plight of Prometheus in his lyrical drama,

Percy hồi tưởng lại cuộc chạy trốn của Prometheis trong vở kịch trữ tình của ông,

"Prometheus Unbound."

"Giải thoát Prometheus."

The Romantics used these mythical references

Các nhà văn phái lãng mạn dùng các yếu tố thần thoại

to signal the purity of the Ancient World in contrast to modernity.

để ám chỉ sự đối lập trong sự trong sạch của thế giới cổ đại với thời bấy giờ.

They typically regarded science with suspicion,

Họ thường nhìn khoa học với con mắt ngờ vực,

and "Frankenstein" is one of the first cautionary tales

Và "Frankenstein" là một trong những câu chuyện đầu tiên cảnh báo

about artificial intelligence.

về trí thông minh nhân tạo.

For Shelley, the terror was not supernatural,

Đối với Shelley, sự kinh dị không phải là thế lục siêu nhiên,

but born in a lab.

mà được sinh ra trong phòng thí nghiệm.

In addition, gothic devices infuse the text.

Thêm vào đó, phong cách gothic được pha vào câu chuyện.

The gothic genre is characterized by unease,

Thể loại gothic được đặc trưng bởi sự khó chịu,

eerie settings,

khung cảnh kì quái,

the grotesque,

sự kinh tởm,

and the fear of oblivion -

và nỗi sợ bị lãng quên -

all elements that can be seen in "Frankenstein."

những yếu tố có thể thấy trong "Frankenstein".

But this horror had roots in personal trauma, as well.

Nhưng sự kinh dị này cũng bắt nguồn từ chấn thương tâm lí cá nhân.

The text is filled with references to Shelley's own circumstances.

Câu chuyện đầy những liên hệ với hoàn cảnh của Shelley.

Born in 1797, Mary was the child of William Godwin and Mary Wollstonecraft.

Sinh năm 1797, Mary là con của William Godwin và Mary Wollstonecraft.

Both were radical intellectual figures,

Cả hai đều là những trí thức cấp tiến,

and her mother's book, "A Vindication of the Rights of Women,"

và cuốn sách của mẹ cô "Sự xác minh quyền của phụ nữ",

is a key feminist text.

là một văn bản then chốt về bình đẳng giới.

Tragically, she died as a result of complications from Mary's birth.

Bi kịch thay, mẹ Mary chết vì chứng khó sinh sau khi đẻ cô.

Mary was haunted by her mother's death,

Mary bị ám ảnh bởi cái chết của mẹ,

and later experienced her own problems with childbirth.

và sau này cũng gặp khó khăn trong việc sinh nở.

She became pregnant following her elopement with Percy at 16,

Cô có thai sau khi bỏ trốn cùng Percy ở tuổi 16,

but that baby died shortly after birth.

nhưng đứa bé chết yểu sau sinh.

Out of four more pregnancies, only one of their children survived.

Bốn lần mang thai sau đó, chỉ có một đứa bé sống sót.

Some critics have linked this tragedy to the themes explored in "Frankenstein."

Một số nhà phê bình đã liên hệ bi kịch này với những chủ đề trong "Frankenstein."

Shelley depicts birth as both creative and destructive,

Shelley miêu tả sự sinh nở là cả sáng tạo và huỷ diệt,

and the monster becomes a disfigured mirror of the natural cycle of life.

và con quái vật trở thành tấm gương ô uế của chu trình tự nhiên của sự sống.

The monster, therefore, embodies Dr. Frankenstein's corruption of nature

Vì thế, con quái vật tượng trưng cho sự bóp méo tự nhiên của tiến sĩ Frankenstein

in the quest for glory.

trong con đường tìm vinh quang.

This constitutes his fatal flaw, or hamartia.

Điều này cho thấy lỗi chí mạng của ông ta, hay còn gọi là harmatia.

His god complex is most clear in the line,

Sự cuồng tín của ông ta thể hiện rõ nhất trong câu,

"Life and death appear to me ideal bounds which I should first break through

"Sự sống và cái chết đối với tôi là ranh giới tưởng tượng

mà tôi phải phá bỏ đầu tiên

and pour a torrent of light onto our dark world."

và đổ tràn ánh sáng trên thế giới tối tăm này".

Although he accomplishes something awe-inspiring,

Mặc dù đạt được một thứ đáng nể phục,

he has played with fire at his own ethical expense.

ông ta đã chơi với lửa, bằng cái giá phải trả là luân lí của ông ta.

And that decision echoes throughout the novel,

Và quyết định đó âm vang xuyên suốt cuốn tiểu thuyết,

which is full of references to fire and imagery that contrasts light and dark.

bằng đầy rẫy những liên hệ với lửa và phép tương phản giữa sáng và tối.

These moments suggest not only the spark of Prometheus's fire,

Những khoảnh khắc này gợi nên không chỉ tia sáng của ngọn lửa Prometheus,

but the power of radical ideas to expose darker areas of life.

mà còn sức mạnh của lí trí để phơi bày những mặt đen tối của xã hội.