How does the Rorschach inkblot test work? - Damion Searls

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

Take a look at this image.

Resme bir göz atın.

What might this be?

Bu ne olabilir?

A frightening monster?

Korkunç bir canavar mı?

Two friendly bears?

İki arkadaş canlısı ayı mı?

Or something else entirely?

Yoksa tamamen farklı bir şey mi?

For nearly a century,

Neredeyse bir asır boyunca bunun gibi on mürekkep lekesi

ten inkblots like these have been used

as what seems like an almost mystical personality test.

bir çeşit gizemli kişilik testi olarak kullanıldı.

Long kept confidential for psychologists and their patients,

Uzun zaman boyunca psikologlar ve hastaları arasında gizli tutulan

the mysterious images were said to draw out the workings of a person’s mind.

bu gizemli resimlerin, kişinin zihninin işleyişini ortaya çıkardığı söyleniyordu.

But what can inkblots really tell us,

Fakat mürekkep lekeleri gerçekten bize ne anlatabilir ve bu test nasıl işliyor?

and how does this test work?

Invented in the early 20th century by Swiss psychiatrist Hermann Rorschach,

20. yüzyıl başlarında İsviçreli psikiyatrist Hermann Rorschach tarafından

the Rorschach Test is actually less about the specific things we see,

bulunan Rorschach Testi, net olarak gördüğümüz şeylerden ziyade

and more about our general approach to perception.

algıya genel yaklaşımımız ile alakalıdır.

As an amateur artist

Amatör bir ressam olan Hermann,

Hermann was fascinated by how visual perception varies from person to person.

görsel algının kişiden kişiye nasıl değiştiğinden büyülenmişti.

He carried this interest to medical school,

Bu ilgisini, bütün duyularımızın son derece bağlı olduğunu öğrendiği

where he learned all our senses are deeply connected.

tıp fakültesine taşıdı.

He studied how our process of perception doesn’t just register sensory inputs,

Algı sürecimizin duyusal girdileri sadece kaydetmekle kalmayıp

but transforms them.

nasıl dönüştürdüğü üstüne çalıştı.

And when he started working at a mental hospital in eastern Switzerland,

İsviçre'nin doğusundaki bir akıl hastanesinde çalışmaya başladığında

he began designing a series of puzzling images

bu gizemli sürece yeni kavrayış kazandırmak için

to gain new insight into this enigmatic process.

bir dizi kafa karıştırıcı resimler çizmeye başladı.

Using his inkblot paintings,

Mürekkep lekeli resimlerini kullanarak

Rorschach began quizzing hundreds of healthy subjects

Rorschach yüzlerce sağlıklı insana ve psikiyatrik hastaya aynı soruyu sordu:

and psychiatric patients with the same question:

what might this be?

"Bu ne olabilir?"

However, it wasn’t what the test subjects saw that was most important to Rorschach,

Ama Rorschach'a göre önemli olan deneklerin ne gördüğünden ziyade

but rather, how they approached the task.

göreve nasıl yanaştıklarıydı.

Which parts of the image did they focus on or ignore?

Resmin hangi kısımlarına odaklandılar ya da göz ardı ettiler?

Did they see the image moving?

Resmin hareket ettiğini gördüler mi?

Did the color on some inkblots help them give better answers,

Mürekkep lekelerindeki renk daha iyi cevaplar vermelerine yardımcı mı oldu,

or distract and overwhelm them?

yoksa dikkatlerini dağıttı ve onları bunalttı mı?

He developed a system to code people’s responses,

Çok çeşitli yorumlamaları birkaç başa çıkılabilir sayılara indirgeyerek

reducing the wide range of interpretations to a few manageable numbers.

insanların cevaplarını kodlamak için bir sistem geliştirdi.

Now he had empirical measures to quantify all kinds of test takers:

Böylelikle testi yapan kişilerin her türünün niceliğini belirlemek için

deneysel önlemleri vardı: yaratıcı ve hayalperest,

the creative and imaginative,

the detail-oriented, the big-picture perceivers,

detaycı ve büyük resmi görenler

and flexible participants able to adapt their approach.

ve yaklaşımlarını adapte edebilen uysal katılımcılar.

Some people would get stuck,

Bazı insanlar birçok mürekkep lekesine

offering the same answer for multiple blots.

aynı cevabı vererek işin içinden çıkamazdı.

Others gave unusual and delightful descriptions.

Diğerleri ise sıradışı ve güzel tanımlar verirdi.

Responses were as varied as the inkblots,

Cevaplar mürekkep lekeleri kadar çeşitliydi.

which offered different kinds of perceptual problems–

Ki bu farklı türde algısal problemlere yol açarken

some easier to interpret than others.

bazılarını yorumlamak diğerlerinden daha kolaydı.

But analyzing the test-taker’s overall approach

Fakat testi yapanların genel yaklaşımını analiz etmek

yielded real insights into their psychology.

psikolojilerinin gerçek iç yüzünü anlamayı sağladı.

And as Rorschach tested more and more people,

Rorschach gittikçe daha fazla insanı test ettikçe kalıplar birikmeye başladı.

patterns began to pile up.

Healthy subjects with the same personalities

Aynı kişilikteki sağlıklı insanlar

often took remarkably similar approaches.

genellikle şaşırtıcı bir biçimde benzer yaklaşımlar gösterdiler.

Patients suffering from the same mental illnesses

Aynı akıl hastalığından muzdarip olan hastalar da

also performed similarly,

benzer şekilde yaklaşım gösterdiler.

making the test a reliable diagnostic tool.

Ki bu testi güvenilir bir teşhis aracı yaptı.

It could even diagnose some conditions

Diğer mevcut yöntemlerle saptanması zor bazı durumlara bile teşhis koyabiliyordu.

difficult to pinpoint with other available methods.

In 1921,

1921'de Rorschach insanların algısal yaklaşımının en incelikli resmi olduğunu

Rorschach published his coding system alongside the ten blots he felt

hissettiği on mürekkep lekesiyle birlikte kodlama sistemini yayımladı.

gave the most nuanced picture of people’s perceptual approach.

Over the next several decades,

Sonraki birkaç on yıl boyunca test, tüm dünya ülkelerinde bir hayli popüler oldu.

the test became wildly popular in countries around the world.

By the 1960s,

1960'lı yıllarda sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde

it had been officially administered millions of times in the U.S. alone.

milyonlarca kez resmi olarak kullandı.

Unfortunately, less than a year after publishing the test,

Ne yazık ki testi yayımladıktan bir yıl kadardan az süre içinde

Hermann Rorschach had died suddenly.

Hermann Rorschach aniden öldü.

Without its inventor to keep it on track,

Yolunda gitmesini sağlayacak mucidi olmadan

the test he had methodically gathered so much data to support

desteklemek için birçok veriyi düzenli olarak bir araya getirdiği test

began to be used in all sorts of speculative ways.

her çeşit spekülatif yolla kullanılmaya başlandı.

Researchers gave the test to Nazi war criminals,

Araştırmacılar, toplu katliamın pskikolojik kökenlerini

hoping to unlock the psychological roots of mass murder.

ortaya çıkarma umuduyla Nazi savaşı suçlularına testi uyguladılar.

Anthropologists showed the images to remote communities

Antropologlar bir tür evrensel kişilik testi olarak

as a sort of universal personality test.

resimleri uzaktaki topluluklara gösterdi.

Employers made prejudiced hiring decisions based on reductive decoding charts.

İşverenler indirgeyici kodlama tablolarına dayanan

önyargılı işe alma kararları verdi.

As the test left clinics and entered popular culture

Test, klinikleri terk ettikçe ve popüler kültüre girdikçe

its reputation among medical professionals plummeted,

tıp alanında ünü azaldı

and the blots began to fall out of clinical use.

ve mürekkep lekelerinin klinik kullanımı azalmaya başladı.

Today, the test is still controversial,

Günümüzde test hala tartışmaya açık

ve birçok insan yanlış olduğu ispatlanmış olduğunu farz ediyor.

and many people assume it has been disproven.

But a massive 2013 review of all the existing Rorschach research

Ama 2013'te mevcut tüm Rorschach araştırmasının kapsamlı bir incelemesi

showed that when administered properly the test yields valid results,

düzgünce uygulandığında testin akıl hastalıklarını teşhis etmeye

which can help diagnose mental illness

yardımcı olabilen ya da hastanın psikolojik profilini çıkaran

or round out a patient’s psychological profile.

mantıklı sonuçlar verdiğini gösterdi.

It’s hardly a stand-alone key to the human mind–

Test, insan zihni için tek başına bir anahtar sayılmaz --

no test is.

hangi test öyle ki.

But its visual approach and lack of any single right answer

Ama görsel yaklaşımı ve tek bir doğru cevabının olmaması

continue to help psychologists paint a more nuanced picture

psikologlara insanların dünyayı nasıl gördüğünün

daha incelikli bir resmini çizmesinde yardımcı olmaya devam ediyor.

of how people see the world.

Bringing us one step closer

Algılarımızın arkasındaki kalıpları anlamaya bizi bir adım yaklaştırıyor.

to understanding the patterns behind our perceptions.