How does the Rorschach inkblot test work? - Damion Searls

Translator: Ayan Organization Reviewer: Wafa Edris

Take a look at this image.

سەیرێکی ئەو وێنەیە بکە.

What might this be?

دەبێت ئەوە چی بێت؟

A frightening monster?

دێوێکی تۆقێنەر؟

Two friendly bears?

دوو ورچی هاوڕێیانەن؟

Or something else entirely?

یان بە تەواوی شتێکی دیکەیە؟

For nearly a century,

بۆ نزیکەی سەدەیەک،

ten inkblots like these have been used

دە پەڵەی مەرەکەب وەکو ئەمانە بەکارهێنراون وەکو

as what seems like an almost mystical personality test.

ئەوەی وا دێتە بەرچاو کە بە نزیکەیی تاقیکردنەوەیەکی کەسایەتی پڕ لە ڕاز بێت.

Long kept confidential for psychologists and their patients,

بۆ ماوەیەکی درێژ بە نهێنی هێڵرابۆوە بۆ دەرون ناسەکان و نەخۆشەکانیان،

the mysterious images were said to draw out the workings of a person’s mind.

بەو وێنە پڕ نهێنیانە دەوترا کە نادیارییەکانی ئەقڵی کەسێک دەخەنە ڕوو.

But what can inkblots really tell us,

بەڵام ئەو پەڵە مەرەکەبیانە لەڕاستیدا چیمان پێدەڵێن،

and how does this test work?

و ئەم تاقیکردنەوەیە چۆن چۆنیە؟

Invented in the early 20th century by Swiss psychiatrist Hermann Rorschach,

لە سەرەتای سەدەی بیستەم لەلایەن پزیشکی دەروونی سویسری هێرمان ڕۆرشاک داهێنراوە،

the Rorschach Test is actually less about the specific things we see,

تاقیکردنەوەکە لە ڕاستیدا کەمتر دەربارەی ئەو شتە تایبەتانەیە کە دەیانبینین،

and more about our general approach to perception.

و زیاتر دەربارەی ڕێبازی گشتی درک پێ کردنی ئێمەیە.

As an amateur artist

وەکو هونەرمەندێکی ناپیشەیی

Hermann was fascinated by how visual perception varies from person to person.

هێرمان سەرسام بوو بەوەی چۆن پێ زانینی بینایی هەمەجەشنە لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر.

He carried this interest to medical school,

ئەم ئارەزوویەی خۆی بۆ قوتابخانەی پزیشکی هەڵگرت،

where he learned all our senses are deeply connected.

کە فێری ئەوە بوو هەموو هەستەکانمان بە قووڵی بەیەکترەوە بەستراونەتەوە.

He studied how our process of perception doesn’t just register sensory inputs,

لە پرۆسەی ئەوەی چۆن پێزانین تەنها تۆمارکردنی زانیارییە هەستیەکان نییە،

but transforms them.

بەڵکو دەیانگۆریت.

And when he started working at a mental hospital in eastern Switzerland,

و کاتێک ئەو لە نەخۆشخانەیەکی نەخۆشی دەروونی لە ڕۆژهەڵاتی سویسرا کاری دەکرد،

he began designing a series of puzzling images

دەستیکرد بە نەخشەدانان بۆ زنجیرەیەک لە وێنەی مەتەڵاوی

to gain new insight into this enigmatic process.

بۆ بەدەست هێنانی تێگەیشتنی نوێتر لەمەڕ ئەو پڕۆسە مەبەست دارانە.

Using his inkblot paintings,

بە بەکارهێنانی ئەو تابلۆ پەڵە مەرەکەبانە،

Rorschach began quizzing hundreds of healthy subjects

ڕۆرشاک دەستی کرد بە تاقیکردنەوەی لەسەر سەدان کەسی تەندروست

and psychiatric patients with the same question:

و نەخۆشە دروونییەکان لەگەڵ هەمان پرسیار:

what might this be?

دەبێت ئەوە چی بێت؟

However, it wasn’t what the test subjects saw that was most important to Rorschach,

بەهەرحاڵ، ئەوە کەلوپەلی تاقیکردنەوە نەبوو کە بەلای ڕۆرشاکەوە گرینگ بوو،

but rather, how they approached the task.

بەڵکو، ئەوە گرنگ بوو بەلایەوە کە چۆن لە ئەرکەکە دەڕوانن.

Which parts of the image did they focus on or ignore?

ئەوان سەرنجیان خستە سەر کام بەشی وێەنەکە یان کامەیان فەرامۆش کرد؟

Did they see the image moving?

ئایە وێنەکەیان بینی کە بجوڵیت؟

Did the color on some inkblots help them give better answers,

ڕەنگی سەر پەڵە مەرەکەبییەکان یارمەتیان دەدات کە وەڵامێکی باشتر بدەنەوە،

or distract and overwhelm them?

یاخود بێزاریان دەکات و هەستێکی بەهێزیان لە لا درووست دەکات؟

He developed a system to code people’s responses,

ئەو سیستەمێکی پەرەپێدا تاوەکو وەڵامی کەسەکان بکات بە هێما،

reducing the wide range of interpretations to a few manageable numbers.

کە لێکدانەوە بەرفراوانەکانی کەم کردەوە بۆ ژمارەیەکی کەمی وەڵامی ڕێکخراو.

Now he had empirical measures to quantify all kinds of test takers:

ئێستا ئەو کۆمەڵیک پێوانەی تاقیکاری بۆ هەموو جۆرەکانی تاقیکەرەوەکان هەیە

the creative and imaginative,

داهێنەرانە و خەیاڵمەند،

the detail-oriented, the big-picture perceivers,

وردەکار، ئەوانەی وێنە مەزنەکە دەبینن،

and flexible participants able to adapt their approach.

و ئەو بەژداربووە گونجاوانەی دەیانتوانی تێڕوانینی خۆیان جێبەجێ بکەن.

Some people would get stuck,

هەندێک کەس گیر دەخۆن،

offering the same answer for multiple blots.

هەمان وەڵام دەدەنەوە بۆ کۆمەڵێک پەڵەی مەرەکەبیی.

Others gave unusual and delightful descriptions.

ئەوانی تر هەندێک وەسفی سەیر و دڵگیریان هەیە.

Responses were as varied as the inkblots,

وەڵامەکان هەمەچەشن بوون بە ئەندازەی پەڵە مەرەکەبییەکان،

which offered different kinds of perceptual problems–

کە کۆمەڵێک کێشەی تێگەیشتنی دروست دەکرد،

some easier to interpret than others.

هەندێکیان ئاسانتر بوون بۆ لێکدانەوە وەک لە ئەوانی تر.

But analyzing the test-taker’s overall approach

بەڵام شلۆڤەکردنی دیدگای گشتی تێڕوانینی بەژداربووان

yielded real insights into their psychology.

تێگەیشتنی زیاتری دەربارەی سایکۆلۆژیان پێشکەش کرد.

And as Rorschach tested more and more people,

و لەگەڵ ئەوەی ڕۆرشاک خەڵکی زیاتری تاقیکردەوە،

patterns began to pile up.

کۆمەڵێک کڵێشە سەریان هەڵدا.

Healthy subjects with the same personalities

ئەو بەژداربووانەی هەمان جۆر کەسایەتیان هەبوو

often took remarkably similar approaches.

بە ڕێژەیەکی ئێجگار زۆر هاوشێوە تێڕوانینیان هەبوو.

Patients suffering from the same mental illnesses

نەخۆشەکان بەهۆی هەمان نەخۆشی دەروونی ئازار دەچێژن

also performed similarly,

بەهەمان شێوە تاقیکردنەوەکەیان دەکرد،

making the test a reliable diagnostic tool.

وای کرد باشتر پشتی پێ ببەسترێت وەکو کەرەستەیەکی پشکنین.

It could even diagnose some conditions

تەنانەت دەتوانرێت هەندێک نەخۆشی پێ دەست نیشان بکرێت

difficult to pinpoint with other available methods.

کە قورسە لەلایەن ڕێگاکانی ترەوە دیاری بکرێن.

In 1921,

لە ساڵی ١٩٢١،

Rorschach published his coding system alongside the ten blots he felt

ڕۆرشاک ڕژێمی هێماکاریەکەی لە پاڵ دە پەڵەی مەرەکەبی بڵاوکردەوە کە لای وابوو

gave the most nuanced picture of people’s perceptual approach.

تێگەیشتنێکی قووڵ دەربارەی تێڕوانینی دەروونی مرۆڤەکان پێشکەش دەکات.

Over the next several decades,

دوای چەن دەیەیەکی داهاتوو،

the test became wildly popular in countries around the world.

تاقیکردنەوەکە بە شێوەیەکی بەرفراوان لە زۆرێک لە وڵاتەکانی جیهان بڵاوبۆوە.

By the 1960s,

لە ساڵانی ١٩٦٠ ەکان،

it had been officially administered millions of times in the U.S. alone.

بە فەرمی ملیۆنان جار بە تەنها لە ویلایەتە یەکگرتووەکان بەکارهێنراوە.

Unfortunately, less than a year after publishing the test,

بەداخەوە، کەمتر لە ساڵێک دوای بڵاوکردنەوەی تاقیکردنەوەکە،

Hermann Rorschach had died suddenly.

هێرمان ڕۆرشاک لە ناکاو کۆچی دوایی کرد.

Without its inventor to keep it on track,

بە بێ هەبوونی داهێنەرێک تا پەرەی پێبدات،

the test he had methodically gathered so much data to support

ئەو پشکنینەکەی بە پەیڕەویانە کۆ کردبووەوە بە داتایەکی زۆرەوە بۆ پشتگیری

began to be used in all sorts of speculative ways.

کردن لێی کەچی بە زۆر شێوازی ناڕێکانەی دیکەی بەکار هێنرا.

Researchers gave the test to Nazi war criminals,

توێژەران لەسەر تاوانبارانی جەنگی نازییەکان بەکاریانهێنا،

hoping to unlock the psychological roots of mass murder.

بە هیوای ئەوەی ڕیشە سایکۆلۆژییەکانی کوشتنی بە کۆمەڵی پی بدۆزنەوە.

Anthropologists showed the images to remote communities

مرۆڤ ناسەکان وێنەکانیان نیشانی کۆمەڵگا دوورەدەستەکان داوە

as a sort of universal personality test.

وەکو جۆرە تاقیکارییەکی کەسایەتی گەردوونی.

Employers made prejudiced hiring decisions based on reductive decoding charts.

کارمەندان پێشداوەریانە بەکاریانهێناوە بۆ بڕیاری دامەزراندن بە پێی خشتە هێماکارییە لێکەمبووەکان

As the test left clinics and entered popular culture

لەگەڵ ئەوەی پشکنینەکە کلینکەکانی جێهێشت و هاتە ناو کولتووری باو

its reputation among medical professionals plummeted,

ئابڕوویی لەنێوان پیشەوەرە پزیشکییەکان هاتە خوارێ،

and the blots began to fall out of clinical use.

و پەڵەکان بەرە بەرە لە بەکارهێنانی نۆرینگەکان پاشەکشەی کرد.

Today, the test is still controversial,

ئەمڕۆ، پشکنینەکە تا ئێستا جێگای مشتومڕە،

and many people assume it has been disproven.

و زۆرێک لە خەڵکی وا دادەنێن دژەکەی سەلماوە.

But a massive 2013 review of all the existing Rorschach research

بەڵام پێداچوونەوەیەکی زەبەلاحی ساڵی ٢٠١٣ بۆ هەموو توێژینەوەکان لەسەر ڕۆرشاک

showed that when administered properly the test yields valid results,

نیشانیدا ئەگەر بە ڕێکی پشکنینەکە ئەنجامبدرێت ئەوا ئەنجامی ڕاست دەدات بەدەستەوە،

which can help diagnose mental illness

یارمەتی دەستنیشانکردنی نەخۆشی دەروونی دەدات

or round out a patient’s psychological profile.

یان پڕۆفایلی دەروونی نەخۆشێک دەردەخات.

It’s hardly a stand-alone key to the human mind–

ئەمە بە تەواوی کلیلێک نییە بۆ مێشکی مرۆڤ

no test is.

هیچ پشکنینێک نییە وا بێت.

But its visual approach and lack of any single right answer

بەڵام ڕێبازە دیارەکە و نەبوونی هیچ وەڵامێکی ڕاست

continue to help psychologists paint a more nuanced picture

بەردەوامە لە یارمەتیدانی دەروون ناسەکان بۆ کێشانی وێنەیەکی زێدە ڕوونتری

of how people see the world.

ئەوەی کە چۆن خەڵک جیهان دەبینن.

Bringing us one step closer

هەنگاوێک زیاتر نزیکمان دەکاتەوە

to understanding the patterns behind our perceptions.

بۆ تێگەیشتنی نەخشەکانی پشت هەست پێکردنمان.