How much of what you see is a hallucination? - Elizabeth Cox

4,723,443 views ・ 2018-06-26

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Zeynep Oz Gözden geçirme: Dilara Ün
00:06
An elderly woman named Rosalie was sitting in her nursing home
0
6670
3350
Rosalie isimli yaşlı bir kadın, huzur evinde otururken
00:10
when her room suddenly burst to life with twirling fabrics.
1
10020
4271
odası bir anda fırıl fırıl dönen kumaşlar ile doldu.
00:14
Through the elaborate drapings,
2
14291
1731
Desenli kumaşların arasından
00:16
she could make out animals,
3
16022
1435
hayvanlar,
00:17
children,
4
17457
756
çocuklar
00:18
and costumed characters.
5
18213
1822
ve kostümlü karakterleri seçebiliyordu.
00:20
Rosalie was alarmed, not by the intrusion,
6
20035
2674
Rosalie , gördüğü şeylerin çok detaylı bir
00:22
but because she knew this entourage was an extremely detailed hallucination.
7
22709
5091
halüsinasyon olduğunu bildiği için endişelenmişti.
00:27
Her cognitive function was excellent,
8
27800
2363
İdrak yeteneği gayet iyiydi,
00:30
and she had not taken any medications that might cause hallucinations.
9
30163
4479
ve halüsinasyona yol açabilecek bir ilaç almamıştı.
00:34
Strangest of all, had a real-life crowd of circus performers burst into her room,
10
34642
5020
En garibi ise, kanlı canlı sirk çalışanları odasına dalsa bile
00:39
she wouldn’t have been able to see them:
11
39662
2079
onları göremeyecek olmasıydı.
00:41
she was completely blind.
12
41741
2508
Çünkü tamamen kör birisi.
00:44
Rosalie had developed a condition known as Charles Bonnet Syndrome,
13
44249
4190
Rosalie'nin,bir sorunu var. Charles Bonnet Sendromu:
00:48
in which patients with either impaired vision or total blindness
14
48439
3688
Tamamen kör ya da zayıf görüş kabiliyeti olan kişilerin
00:52
suddenly hallucinate whole scenes in vivid color.
15
52127
3418
birdenbire canlı renklerle dolu halüsinasyonlar görmesi.
00:55
These hallucinations appear suddenly,
16
55545
2442
Bu halüsinasyonlar birden belirip,
00:57
and can last for mere minutes or recur for years.
17
57987
4120
dakikalarca sürebiliyor ve aralıklarla yıllar boyu devam edebiliyorlar.
Halüsinasyonun oluşup kaybolmasının sebebi
01:02
We still don’t fully understand what causes them to come and go,
18
62107
3514
01:05
or why certain patients develop them when others don’t.
19
65621
3157
ya da neden bazı kişilerde olurken bazılarında olmadığı bilinmiyor.
01:08
We do know from fMRI studies that these hallucinations
20
68778
4233
Ama fMRI araştırmalarından biliyoruz ki halüsinasyonlar, beynimizde
01:13
activate the same brain areas as sight,
21
73011
2508
hayal kurduğumuzda çalışan yerleri değil
01:15
areas that are not activated by imagination.
22
75519
4504
görmek için kullanılan yerleri harekete geçiriyor.
01:20
Many other hallucinations, including smells,
23
80023
2882
Görme ve duyma gibi
01:22
sights,
24
82905
880
diğer halüsinasyon
01:23
and sounds,
25
83785
973
türleri de
01:24
also involve the same brain areas as real sensory experiences.
26
84758
4670
beyinde aynı bölgeyi, sanki gerçekmişçesine, çalıştırıyor.
01:29
Because of this, the cerebral cortex is thought to play a part in hallucinations.
27
89428
6198
Bu yüzden serebral korteksin halüsinasyon oluşumunda etkisi olduğu düşünülüyor.
01:35
This thin layer of grey matter covers the entire cerebrum,
28
95626
3907
Bu ince gri madde, farklı bölgeler ve farklı duyulardan gelen
01:39
with different areas processing information from each of our senses.
29
99533
4636
bilgileri işlerken bütün serebroyu çevreliyor.
01:44
But even in people with completely unimpaired senses,
30
104169
2941
Duyuları hiç zarar görmemiş kişilerde bile
01:47
the brain constructs the world we perceive from incomplete information.
31
107110
4730
beyin, algıladığımız dünyayı yarım bilgilerden kuruyor.
01:51
For example, our eyes have blind spots
32
111840
2290
Örneğin; gözümüz optik sinirlerin retinanın bir kısmı tarafından
01:54
where the optic nerve blocks part of the retina.
33
114130
2961
bloke edildiği yerlerde kör noktalara sahip.
01:57
When the visual cortex processes light into coherent images,
34
117091
3802
Görsel korteks: ışığı, görsellere çevirirken
02:00
it fills in these blind spots with information from the surrounding area.
35
120893
4636
kör noktaları, çevredeki diğer bilgilerle dolduruyor.
02:05
Occasionally, we might notice a glitch, but most of the time we’re none the wiser.
36
125529
4933
Nadiren, küçük bir aksaklık olur ama genellikle bunun farkında olmayız.
02:10
When the visual cortex is deprived of input from the eyes, even temporarily,
37
130462
5216
Geçici süreliğine bile olsa görsel korteks gözün verilerinden yoksun kaldığında
02:15
the brain still tries to create a coherent picture,
38
135678
3132
beynimiz uyumlu resimler oluşturmaya çalışır.
02:18
but the limits of its abilities become a lot more obvious.
39
138810
4143
Bu özelliğin sınırları daha belirginleşti.
02:22
The full-blown hallucinations of Charles Bonnet Syndrome are one example.
40
142953
5018
Bu etkili Charles Bonnet Sendromu halüsinasyonları sadece bir örnek.
02:27
Because Charles Bonnet Syndrome only occurs in people
41
147971
2624
Charles Bonnet Sendromu sadece önceden görebilen
02:30
who had normal vision and then lost their sight,
42
150595
2977
ve sonra görüşünü kaybeden insanlarda görülüyor.
02:33
not those who were born blind,
43
153572
1739
Doğuştan kör olanlarda görülmediği için;
02:35
scientists think the brain uses remembered images
44
155311
2988
bilim insanları, beynin hatırlanan görselleri, yeni görsel veri eksikliğini
02:38
to compensate for the lack of new visual input.
45
158299
3623
karşılaması için kullandığını düşünüyor.
02:41
And the same is true for other senses.
46
161922
2145
Aynısı diğer duyularımız için de geçerli.
02:44
People with hearing loss often hallucinate music or voices,
47
164067
3911
İşitme kaybı olanlar genellikle müzik ve seslerle,
02:47
sometimes as elaborate as the cacophony of an entire marching band.
48
167978
4951
bazen de ahenksiz, kocaman müzik guruplarıyla ilgili halüsinasyon görür.
02:52
In addition to sensory deprivation,
49
172929
2733
Duyu eksikliği haricinde:
02:55
recreational and therapeutic drugs,
50
175662
2279
eğlence için alınan uyuşturucular ve tedavisel ilaçlar,
02:57
conditions like epilepsy and narcolepsy,
51
177941
2918
epilepsi ve narkolepsi gibi durumlar
03:00
and psychiatric disorders like schizophrenia,
52
180859
2776
ve şizofreni gibi psikolojik rahatsızlıklar
03:03
are a few of the many known causes of hallucinations,
53
183635
3361
halüsinasyonun bilinen birkaç sebebi
03:06
and we’re still finding new ones.
54
186996
2233
ve hergün daha başkalarını buluyoruz.
03:09
Some of the most notorious hallucinations
55
189229
2390
Belli başlı halüsinasyonların bazıları
03:11
are associated with drugs like LSD and psilocybin.
56
191619
3853
LSD ve psilosibin gibi maddelerle özdeşleştiriliyor.
03:15
Their hallmark effects include the sensation that dry objects are wet
57
195472
4927
En belirgin etkileri, kuru nesnelerin ıslak sanılması
03:20
and that surfaces are breathing.
58
200399
2669
ve yüzeylerin nefes aldığı hissi.
03:23
At higher doses, the visual world can appear to melt,
59
203068
3910
Yüksek dozda, sanki dünya eriyormuş, girdaplara karışıyormuş
03:26
dissolve into swirls,
60
206978
1340
ya da fraktalımsı
03:28
or burst into fractal-like patterns.
61
208318
3022
desenlerle doluyormuş gibi olabilir.
03:31
Evidence suggests these drugs also act on the cerebral cortex.
62
211340
4181
Bulgular gösteriyor ki bu maddeler aynı zamanda serebral korteksi de etkiliyor.
03:35
But while visual impairment typically only causes visual hallucinations,
63
215521
4379
Her ne kadar görmede bozulma,görsel halüsinasyonlara,
03:39
and hearing loss auditory ones,
64
219900
1894
işitmede kayıp işitsel olanlara yol açsa da
03:41
substances like LSD cause perceptual disturbances across all the senses.
65
221794
6596
LSD gibi maddeler bütün duyular arasında algısal bozukluğa yol açıyor.
03:48
That’s likely because they activate receptors in a broad range of brain areas,
66
228390
4725
Sebebi büyük ihtimalle, beyinde korteksteki duyu bölgeleri de dahil
03:53
including the cortical regions for all the senses.
67
233115
3538
geniş bir alandaki algılayıcıları aktive etmeleri.
03:56
LSD and psilocybin both function like serotonin in the brain,
68
236653
4026
LSD ve psilosibin tıpkı beynimizdeki serotonin gibi,
04:00
binding directly to one type of serotonin receptor in particular.
69
240679
4384
özellikle bir çeşit serotonin alıcısına direkt bağlanarak çalışıyor.
04:05
While serotonin’s role in the brain is complex and poorly understood,
70
245063
3927
Serotoninin beyindeki görevi henüz tam anlaşılmamış olsa da
04:08
it likely plays an important part in integrating information
71
248990
3606
gözlerden, burundan,
kulaklardan
04:12
from the eyes,
72
252596
782
ve diğer duyulardan gelen
04:13
nose,
73
253378
733
bilgi bütünlemesinde
04:14
ears,
74
254111
770
04:14
and other sensory organs.
75
254881
1862
görev aldığı tahmin ediliyor.
04:16
So one theory is that LSD and psilocybin cause hallucinations
76
256743
4279
Bir teori, LSD ve psilosibinin algılayıcılara giden sinyali bozarak
04:21
by disrupting the signaling involved in sensory integration.
77
261022
4221
halüsinasyona yol açtığı yönünde.
04:25
Hallucinations associated with schizophrenia
78
265243
2700
Şizofreni sonucu oluşan halüsinasyonlar da
04:27
may share a similar mechanism with those caused by LSD and psilocybin.
79
267943
5431
LSD ve psilosibinin etkilerine benzer bir mekanizma ile ortaya çıkıyor.
04:33
Patients with schizophrenia
80
273374
1657
Şizofreni hastalarının beyninde
04:35
often have elevated levels of serotonin in the brain.
81
275031
2977
genelde yüksek seviyede serotonin bulunur.
04:38
And antipsychotic drugs relieve symptoms of schizophrenia
82
278008
4201
Antipsikotik ilaçlar, LSD ve psilosibinin bağlandığı alıcıları
bloke ederek şizofreni belirtilerini azaltıyor.
04:42
by blocking the same serotonin receptors LSD and psilocybin bind to.
83
282209
5403
04:47
And, in some cases,
84
287612
1505
Bazen de bu ilaçlar,
04:49
these drugs can even relieve the hallucinations
85
289117
2567
Charles Bonnet Sendromu olan hastaların
04:51
of patients with Charles Bonnet Syndrome.
86
291684
2598
halüsinasonlarını da azaltabiliyor.
04:54
We’re still a long way from understanding all the different causes
87
294282
3566
Hala halüsinasyonların bütün sebeplerini
04:57
and interconnected mechanisms of hallucinations.
88
297848
3386
ve birleşik mekanizmalarını anlayabilmiş değiliz.
05:01
But it’s clear that hallucinatory experiences
89
301234
2464
Artık biliyoruz ki, halüsinasyonla alakalı deneyimler
05:03
are much more closely tied to ordinary perception than we once thought.
90
303698
4663
önceden düşündüğümüzün aksine sıradan algıyla daha yakın ilişkili.
05:08
And by studying hallucinations,
91
308361
1510
Halüsinasyonları öğrenmeye devam ederek
05:09
we stand to learn a great deal
92
309871
1582
beynimizin; gördüğümüz,
05:11
about how our brains construct the world we see,
93
311453
2924
duyduğumuz, kokladığımız,
dokunduğumuz
05:14
hear,
94
314377
709
dünyayı nasıl algıladığı
05:15
smell,
95
315086
832
05:15
and touch.
96
315918
1302
hakkında çok şey öğreneceğiz.
05:17
As we learn more,
97
317220
927
Öğrenmeye devam ettikçe,
05:18
we’ll likely come to appreciate just how subjective and individual
98
318147
4101
her bireyin kendi algıladığı evreninin öznelliği ve bireyselliğinin
05:22
each person’s island universe of perception really is.
99
322248
4187
daha fazla farkında olacağız.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7