How much of what you see is a hallucination? - Elizabeth Cox

4,723,443 views ・ 2018-06-26

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Michał Zając Korekta: Marta Konieczna
00:06
An elderly woman named Rosalie was sitting in her nursing home
0
6670
3350
Starsza kobieta o imieniu Rosalie siedziała w domu opieki
00:10
when her room suddenly burst to life with twirling fabrics.
1
10020
4271
kiedy nagle jej pokój ożył od tańczacych tkanin.
00:14
Through the elaborate drapings,
2
14291
1731
W wyszukanych draperiach
00:16
she could make out animals,
3
16022
1435
dostrzegła zwierzęta,
00:17
children,
4
17457
756
dzieci
00:18
and costumed characters.
5
18213
1822
i postacie w przebraniach.
00:20
Rosalie was alarmed, not by the intrusion,
6
20035
2674
Rosalie była zaniepokojona nie przez to najście,
00:22
but because she knew this entourage was an extremely detailed hallucination.
7
22709
5091
ale dlatego, że wiedziała, że ta świta była tylko szczegółową halucynacją.
00:27
Her cognitive function was excellent,
8
27800
2363
Jej funkcja poznawcza była w doskonałym stanie
00:30
and she had not taken any medications that might cause hallucinations.
9
30163
4479
i nie brała żadnych leków mogących wywołać halucynacje.
00:34
Strangest of all, had a real-life crowd of circus performers burst into her room,
10
34642
5020
Najdziwniejsze było to, że mając prawdziwy tłum cyrkowców w pokoju
00:39
she wouldn’t have been able to see them:
11
39662
2079
nie byłaby zdolna ich zobaczyć:
00:41
she was completely blind.
12
41741
2508
była kompletnie niewidoma.
00:44
Rosalie had developed a condition known as Charles Bonnet Syndrome,
13
44249
4190
Rosalie zapadła na tak zwany Syndrom Charlesa Bonneta,
00:48
in which patients with either impaired vision or total blindness
14
48439
3688
w którym pacjenci mający problem ze wzrokiem lub całkiem niewidomi
00:52
suddenly hallucinate whole scenes in vivid color.
15
52127
3418
nagle widzą halucynacje scen w żywych kolorach.
00:55
These hallucinations appear suddenly,
16
55545
2442
Te halucynacje pojawiają się nagle
00:57
and can last for mere minutes or recur for years.
17
57987
4120
i mogą trwać zaledwie minuty lub mogą powtarzać się latami.
01:02
We still don’t fully understand what causes them to come and go,
18
62107
3514
Nadal do końca nie rozumiemy, co wywołuje ich powstawanie oraz zanik
01:05
or why certain patients develop them when others don’t.
19
65621
3157
lub dlaczego niektórzy pacjenci zapadają na nie, a inni nie.
01:08
We do know from fMRI studies that these hallucinations
20
68778
4233
Z badań fMRI wiemy, że te halucynacje
01:13
activate the same brain areas as sight,
21
73011
2508
aktywują te same części mózgu odpowiedzialne za wzrok,
01:15
areas that are not activated by imagination.
22
75519
4504
które nie są aktywowane przez wyobraźnię.
01:20
Many other hallucinations, including smells,
23
80023
2882
Wiele innych halucynacji, włącznie z węchowymi,
01:22
sights,
24
82905
880
wzrokowymi
01:23
and sounds,
25
83785
973
oraz słuchowymi,
01:24
also involve the same brain areas as real sensory experiences.
26
84758
4670
obejmuje również te same obszary mózgu, co prawdziwe doznania zmysłowe.
01:29
Because of this, the cerebral cortex is thought to play a part in hallucinations.
27
89428
6198
Dlatego uważa się, że kora mózgowa odgrywa rolę w tworzeniu halucynacji.
01:35
This thin layer of grey matter covers the entire cerebrum,
28
95626
3907
Ta cienka warstwa istoty szarej obejmuje cały mózg
01:39
with different areas processing information from each of our senses.
29
99533
4636
i przetwarza informacje każdego z naszych zmysłów z różnych obszarów.
01:44
But even in people with completely unimpaired senses,
30
104169
2941
Jednak nawet u ludzi z całkowicie nienaruszonymi zmysłami,
01:47
the brain constructs the world we perceive from incomplete information.
31
107110
4730
mózg konstruuje postrzegany przez nas świat z niepełnych informacji.
01:51
For example, our eyes have blind spots
32
111840
2290
Na przykład nasze oczy mają ślepe plamki,
01:54
where the optic nerve blocks part of the retina.
33
114130
2961
gdzie nerw wzrokowy blokuje część siatkówki.
01:57
When the visual cortex processes light into coherent images,
34
117091
3802
Gdy kora wzrokowa przetwarza światło w spójne obrazy,
02:00
it fills in these blind spots with information from the surrounding area.
35
120893
4636
wypełnia te martwe punkty informacjami z otoczenia.
02:05
Occasionally, we might notice a glitch, but most of the time we’re none the wiser.
36
125529
4933
Czasami możemy zauważyć tę usterkę, ale przez większość czasu ignorujemy ją.
02:10
When the visual cortex is deprived of input from the eyes, even temporarily,
37
130462
5216
Gdy kora wzrokowa jest pozbawiona informacji od oczu, nawet chwilowo,
02:15
the brain still tries to create a coherent picture,
38
135678
3132
mózg wciąż próbuje stworzyć spójny obraz,
02:18
but the limits of its abilities become a lot more obvious.
39
138810
4143
ale granice jego możliwości stają się bardziej oczywiste.
02:22
The full-blown hallucinations of Charles Bonnet Syndrome are one example.
40
142953
5018
Przykładem są pełnoobjawowe halucynacje Syndromu Charlesa Bonneta.
02:27
Because Charles Bonnet Syndrome only occurs in people
41
147971
2624
Ponieważ ten syndrom pojawia się
02:30
who had normal vision and then lost their sight,
42
150595
2977
tylko u ludzi, którzy mieli normalny wzrok i potem go stracili,
02:33
not those who were born blind,
43
153572
1739
a nie u tych, którzy urodzili się niewidomi,
02:35
scientists think the brain uses remembered images
44
155311
2988
naukowcy sądzą, że mózg używa zapamiętanych obrazów,
02:38
to compensate for the lack of new visual input.
45
158299
3623
aby zrekompensować brak nowych wrażeń wizualnych.
02:41
And the same is true for other senses.
46
161922
2145
To samo tyczy się pozostałych zmysłów.
02:44
People with hearing loss often hallucinate music or voices,
47
164067
3911
Ludzie z utratą słuchu często mają halucynacje muzyki lub głosów,
02:47
sometimes as elaborate as the cacophony of an entire marching band.
48
167978
4951
czasami tak wyszukane jak kakofonia całej orkiestry marszowej.
02:52
In addition to sensory deprivation,
49
172929
2733
Oprócz deprywacji sensorycznej,
02:55
recreational and therapeutic drugs,
50
175662
2279
substancje psychoaktywne i leki terapeutyczne,
02:57
conditions like epilepsy and narcolepsy,
51
177941
2918
stany takie jak epilepsja i narkolepsja,
03:00
and psychiatric disorders like schizophrenia,
52
180859
2776
oraz zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia,
03:03
are a few of the many known causes of hallucinations,
53
183635
3361
to kilka znanych przyczyn halucynacji
03:06
and we’re still finding new ones.
54
186996
2233
i wciąż znajdujemy nowe.
03:09
Some of the most notorious hallucinations
55
189229
2390
Jedne z najbardziej znanych halucynacji
03:11
are associated with drugs like LSD and psilocybin.
56
191619
3853
są związane z narkotykami takimi jak LSD czy psylocybina.
03:15
Their hallmark effects include the sensation that dry objects are wet
57
195472
4927
Ich cechami charakterystycznymi są wrażenia, że suche obiekty są mokre,
03:20
and that surfaces are breathing.
58
200399
2669
a ich powierzchnie oddychają.
03:23
At higher doses, the visual world can appear to melt,
59
203068
3910
Przy wyższych dawkach, świat widzialny zaczyna się topić,
03:26
dissolve into swirls,
60
206978
1340
rozpuszczać w wiry
03:28
or burst into fractal-like patterns.
61
208318
3022
lub nawet rozpadać we fraktalne wzory.
03:31
Evidence suggests these drugs also act on the cerebral cortex.
62
211340
4181
Dowody sugerują, że te narkotyki działają też na korę mózgową.
03:35
But while visual impairment typically only causes visual hallucinations,
63
215521
4379
Jednak choć zaburzenia wzroku powodują zazwyczaj tylko wzrokowe halucynacje,
03:39
and hearing loss auditory ones,
64
219900
1894
a utrata słuchu - słuchowe,
03:41
substances like LSD cause perceptual disturbances across all the senses.
65
221794
6596
substancje takie jak LSD powodują zakłócenia percepcji wszystkich zmysłów.
03:48
That’s likely because they activate receptors in a broad range of brain areas,
66
228390
4725
Prawdopodobnie dlatego, że aktywują receptory wielu obszarów mózgu,
03:53
including the cortical regions for all the senses.
67
233115
3538
włącznie z obszarami kory mózgowej dla wszystkich zmysłów.
03:56
LSD and psilocybin both function like serotonin in the brain,
68
236653
4026
LSD oraz psylocybina działają jak serotonina w mózgu,
04:00
binding directly to one type of serotonin receptor in particular.
69
240679
4384
wiążąca się bezpośrednio z konkretnym typem receptorów serotoninowych.
04:05
While serotonin’s role in the brain is complex and poorly understood,
70
245063
3927
Podczas gdy rola serotoniny w mózgu jest złożona i słabo zrozumiała,
04:08
it likely plays an important part in integrating information
71
248990
3606
odgrywa prawdopodobnie ważną rolę w integracji informacji
04:12
from the eyes,
72
252596
782
od oczu,
04:13
nose,
73
253378
733
nosa,
04:14
ears,
74
254111
770
04:14
and other sensory organs.
75
254881
1862
uszu
i innych narządów zmysłów.
04:16
So one theory is that LSD and psilocybin cause hallucinations
76
256743
4279
Jedna teoria mówi, że LSD i psylocybina wywołują halucynacje
04:21
by disrupting the signaling involved in sensory integration.
77
261022
4221
poprzez zakłócenie sygnału zawartego w integracji sensorycznej.
04:25
Hallucinations associated with schizophrenia
78
265243
2700
Halucynacje utożsamiane ze schizofrenią
04:27
may share a similar mechanism with those caused by LSD and psilocybin.
79
267943
5431
mogą dzielić podobny mechanizm z tymi wywołanymi przez LDS i psylocybinę.
04:33
Patients with schizophrenia
80
273374
1657
Pacjenci ze schizofrenią
04:35
often have elevated levels of serotonin in the brain.
81
275031
2977
mają często podwyższony poziom serotoniny w mózgu.
04:38
And antipsychotic drugs relieve symptoms of schizophrenia
82
278008
4201
Natomiast leki przeciwpsychotyczne zmniejszają symptomy schizofrenii
04:42
by blocking the same serotonin receptors LSD and psilocybin bind to.
83
282209
5403
przez blokowanie tych samych receptorów serotoniny,
które wiążą się z LSD i psylocybiną,
04:47
And, in some cases,
84
287612
1505
a w niektórych przypadkach
04:49
these drugs can even relieve the hallucinations
85
289117
2567
leki te moją nawet złagodzić halucynacje
04:51
of patients with Charles Bonnet Syndrome.
86
291684
2598
pacjentów z Syndromem Charlesa Bonneta.
04:54
We’re still a long way from understanding all the different causes
87
294282
3566
Wciąż jesteśmy na długiej drodze do zrozumienia wszystkich przyczyn
04:57
and interconnected mechanisms of hallucinations.
88
297848
3386
i połączonych mechanizmów halucynacji.
05:01
But it’s clear that hallucinatory experiences
89
301234
2464
Ale to jasne, że doświadczenia halucynacji
05:03
are much more closely tied to ordinary perception than we once thought.
90
303698
4663
są znacznie bardziej związane ze zwykłą percepcją niż myśleliśmy kiedyś.
05:08
And by studying hallucinations,
91
308361
1510
Przez studiowanie halucynacji
05:09
we stand to learn a great deal
92
309871
1582
możemy nauczyć się wiele o tym,
05:11
about how our brains construct the world we see,
93
311453
2924
jak nasze mózgi tworzą świat, który widzimy,
05:14
hear,
94
314377
709
słyszymy,
05:15
smell,
95
315086
832
05:15
and touch.
96
315918
1302
czujemy
oraz dotykamy.
05:17
As we learn more,
97
317220
927
Dowiadując się więcej,
05:18
we’ll likely come to appreciate just how subjective and individual
98
318147
4101
zaczniemy prawdopodobnie doceniać, jak subiektywny i indywidualny
05:22
each person’s island universe of perception really is.
99
322248
4187
jest mały wszechświat percepcji każdego człowieka.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7