The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you - Anthony Hazard

11,423,113 views ・ 2014-12-22

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Selda Yener Gözden geçirme: güney örnek
00:06
Slavery, the treatment of human beings as property, deprived of personal rights,
0
6729
4875
Kölelik; insana eşya muamelesi yapmak, kişisel haklarından mahrum bırakmak
00:11
has occurred in many forms throughout the world.
1
11604
2850
bütün dünyada birçok şekilde görülmüştür.
00:14
But one institution stands out for both its global scale and its lasting legacy.
2
14454
5665
Fakat bir uygulama hem evrensel hem de kalıcı etkileri açısından öne çıkıyor.
00:20
The Atlantic slave trade,
3
20119
1899
Atlantik köle ticareti
00:22
occurring from the late 15th to the mid 19th century
4
22018
3662
15.yy sonlarından 19.yy ortalarına kadar devam ederek
00:25
and spanning three continents,
5
25680
1753
ve üç kıtaya yayılarak,
00:27
forcibly brought more than 10 million Africans to the Americas.
6
27433
4477
10 milyondan fazla Afrikalıyı zorla Amerika'ya getirdi.
00:31
The impact it would leave affected not only these slaves
7
31910
3277
Bıraktığı etki yalnız o köleleri
00:35
and their descendants,
8
35187
1325
ve nesillerini değil,
00:36
but the economies and histories of large parts of the world.
9
36512
4140
dünyanın büyük bir kısmının ekonomisini ve tarihini de etkiledi.
00:40
There had been centuries of contact between Europe and Africa
10
40652
3218
Avrupa ve Afrika arasında Akdeniz üzerinden
00:43
via the Mediterranean.
11
43870
1884
yüzlerce yıllık bir temas vardı.
00:45
But the Atlantic slave trade began in the late 1400s
12
45754
3336
Ancak Atlantik köle ticareti 1400'lerin sonlarına doğru
00:49
with Portuguese colonies in West Africa,
13
49090
2568
Batı Afrika'daki Portekizli koloniler
00:51
and Spanish settlement of the Americas shortly after.
14
51658
3524
ve çok geçmeden de Amerika'nın İspanyol yerleşimleri ile başladı.
00:55
The crops grown in the new colonies, sugar cane, tobacco, and cotton,
15
55182
4595
Yeni kolonilerde yetiştirilen ekinler, şeker kamışı, tütün ve pamuk
00:59
were labor intensive,
16
59777
1558
yoğun iş gücüydüydü
01:01
and there were not enough settlers or indentured servants
17
61335
2721
ve yeni toprakları bütünüyle ekip biçmek için
01:04
to cultivate all the new land.
18
64056
2331
yeteri kadar yerleşimci ya da ödünç işçi yoktu.
01:06
American Natives were enslaved, but many died from new diseases,
19
66387
4567
Amerikan yerlileri esir edildi fakat birçoğu yeni hastalıklar yüzünden ölürken
01:10
while others effectively resisted.
20
70954
1971
bir kısmı etkileyici bir şekilde direndi.
01:12
And so to meet the massive demand for labor,
21
72925
2920
İş gücüne olan yoğun talebi karşılamak için de
01:15
the Europeans looked to Africa.
22
75845
2591
Avrupalılar Afrika'ya bel bağladı.
01:18
African slavery had existed for centuries in various forms.
23
78436
3624
Afrika köleliği yüzyıllar boyunca farklı şekillerde varlığını sürdürdü.
01:22
Some slaves were indentured servants,
24
82060
2009
Bazı köleler sınrlı süreli ve
01:24
with a limited term and the chance to buy one's freedom.
25
84069
3377
özgürlüğünü satın alma şansı olan sözleşmeli kölelerdi.
01:27
Others were more like European serfs.
26
87446
2315
Bazıları daha çok Avrupalı derebeylik kölesi gibiydi.
01:29
In some societies, slaves could be part of a master's family,
27
89761
3489
Bazı toplumlarda köleler bir sahibin ailesinin parçası olabilirdi,
01:33
own land, and even rise to positions of power.
28
93250
3535
toprak sahibi olabilir ve hatta güçlü duruma gelebilirdi.
01:36
But when white captains came offering manufactured goods,
29
96785
2907
Ancak beyaz şefleri imal edilmiş ürünlere
01:39
weapons, and rum for slaves,
30
99692
2466
silah ve kölelere içki teklif ettiğinde,
01:42
African kings and merchants had little reason to hesitate.
31
102158
4081
Afrikalı krallar ve tüccarların tereddüt etmek için çok az nedeni vardı.
01:46
They viewed the people they sold not as fellow Africans
32
106239
4276
Sattıkları insanları Afrikalı yurttaşları olarak değil
01:50
but criminals, debtors, or prisoners of war from rival tribes.
33
110515
5366
ancak suçlu, borçlu veya rakip kabilelerin savaş tutsağı olarak gördüler.
01:55
By selling them, kings enriched their own realms,
34
115881
3171
Krallar onları satarak kendi imparatorluklarını genişletti
01:59
and strengthened them against neighboring enemies.
35
119052
2907
ve komşu düşmanlarına karşı güçlendi.
02:01
African kingdoms prospered from the slave trade,
36
121959
2814
Afrika krallıkları köle ticaretinden zenginleşti
02:04
but meeting the European's massive demand created intense competition.
37
124773
4588
fakat Avrupalıların yoğun talebini karşılamak aşırı rekabet oluşturdu.
02:09
Slavery replaced other criminal sentences,
38
129361
2610
Kölelik diğer ceza kararlarını değiştirdi
02:11
and capturing slaves became a motivation for war,
39
131971
3120
ve köleleri yakalamak sonucundansa
02:15
rather than its result.
40
135091
2072
bir savaşa teşvik oldu.
02:17
To defend themselves from slave raids,
41
137163
2156
Köle baskınlarından kendilerini korumak için,
02:19
neighboring kingdoms needed European firearms,
42
139319
2630
komşu krallıkların köle satarak alınan
02:21
which they also bought with slaves.
43
141949
2896
Avrupa'nın ateşli silahlarına ihtiyacı vardı.
02:24
The slave trade had become an arms race,
44
144845
2544
Köle ticareti kıta üzerindeki
02:27
altering societies and economies across the continent.
45
147389
3869
toplumları ve ekonomileri değiştirerek cephane yarışı haline geldi.
02:31
As for the slaves themselves, they faced unimaginable brutality.
46
151258
4076
Kölelerin tarafına gelirsek, hayal edilemez zalimlikle karşılaştılar.
02:35
After being marched to slave forts on the coast,
47
155334
2666
Kıyılardaki köle kalelerine gönderildikten sonra
02:38
shaved to prevent lice, and branded,
48
158000
3146
bitlenmeyi önlemek için tıraş edildiler ve damgalandılar,
02:41
they were loaded onto ships bound for the Americas.
49
161146
3015
Amerika'ya gitmek üzere gemilere bindirildiler.
02:44
About 20% of them would never see land again.
50
164161
3740
Yaklaşık %20'si tekrar karayı göremedi.
02:47
Most captains of the day were tight packers,
51
167901
2906
Zamanın çoğu kaptanı güvertenin altına mümkün olduğu kadar
02:50
cramming as many men as possible below deck.
52
170807
3191
çok işçi sıkıştıran "sıkı paketçi"ydi.
02:53
While the lack of sanitation caused many to die of disease,
53
173998
3567
Hijyen yokluğu birçoğunun hastalıklardan ölmesine neden olurken
02:57
and others were thrown overboard for being sick,
54
177565
2596
bazıları da hasta oldukları için gemiden denize atıldı
03:00
or as discipline,
55
180161
1591
ya da disiplin babında
03:01
the captain's ensured their profits by cutting off slave's ears
56
181752
4198
kaptanlar satın alma kanıtı olarak kölelerin kulaklarını kesip
03:05
as proof of purchase.
57
185950
2123
çıkarlarını garantiledi.
03:08
Some captives took matters into their own hands.
58
188073
3231
Bazı esirler meseleyi kendi ellerine aldı.
03:11
Many inland Africans had never seen whites before,
59
191304
3809
İç kesimlerdeki birçok Afrikalı daha önce hiç beyaz görmemişti
03:15
and thought them to be cannibals,
60
195113
1515
ve sürekli insanları götüren
03:16
constantly taking people away and returning for more.
61
196628
3854
ve daha fazlası için geri gelen yamyam olduklarını sandılar.
03:20
Afraid of being eaten, or just to avoid further suffering,
62
200482
3506
Yem olmaktan korkarak ya da daha fazla acıdan kaçınmak için
03:23
they committed suicide or starved themselves,
63
203988
3279
ölünce ruhlarının yurtlarına döndüğüne inanarak
03:27
believing that in death, their souls would return home.
64
207267
4133
intihar ettiler ya da kendilerini açlıktan öldürdüler.
03:31
Those who survived were completley dehumanized,
65
211400
2686
Hayatta kalanlar tamamıyla insanlıktan çıkarıldılar,
03:34
treated as mere cargo.
66
214086
1919
önemsiz yük gibi muamele gördüler.
03:36
Women and children were kept above deck and abused by the crew,
67
216005
3951
Erkeklere formda kalmaları ve isyan çıkmaması için dans ettirilirken,
03:39
while the men were made to perform dances
68
219956
2518
kadınlar ve çocuklar üst kısımda tutuldu
03:42
in order to keep them exercised and curb rebellion.
69
222474
4486
ve mürettebat tarafından hırpalandılar.
03:46
What happened to those Africans who reached the New World
70
226960
2775
Yeni Dünya'ya ulaşan Afrikalılara ne olduğu
03:49
and how the legacy of slavery still affects their descendants today
71
229735
3442
ve kölelik uygulaması şu an nesillerini nasıl etkilediği
03:53
is fairly well known.
72
233177
1762
açıkça biliniyor.
03:54
But what is not often discussed
73
234939
1494
Fakat pek sık tartışılmayan şey
03:56
is the effect that the Atlantic slave trade had on Africa's future.
74
236433
5021
Atlantik köle ticaretinin Afrika'nın geleceği üzerindeki etkisi.
04:01
Not only did the continent lose tens of millions of its able-bodied population,
75
241454
4038
Kıta sadece on milyonlarca sağlıklı nüfusunu kaybetmedi
04:05
but because most of the slaves taken were men,
76
245492
3044
aynı zamanda kölelerin çoğu erkek olduğu için,
04:08
the long-term demographic effect was even greater.
77
248536
3352
uzun vadeli nüfus istatistiklerine göre etkisi çok daha büyük.
04:11
When the slave trade was finally outlawed in the Americas and Europe,
78
251888
3839
Köle ticareti en sonunda Amerika ve Avrupa'da yasaklandığında
04:15
the African kingdoms whose economies it had come to dominate collapsed,
79
255727
4619
ekonomileri onun egemenliğine bağlı olan Afrika krallıkları
04:20
leaving them open to conquest and colonization.
80
260346
3370
ele geçirme ve kolonileştirmeye açık bırakarak yıkıldı.
04:23
And the increased competition and influx of European weapons
81
263716
3549
Yükselen rekabet ve Avrupa'dan silah sızması
04:27
fueled warfare and instability that continues to this day.
82
267265
4438
bugüne kadar devam eden savaş ve istikrarsızlık halini körükledi.
04:31
The Atlantic slave trade also contributed to the development of racist ideology.
83
271703
4690
Atlantik köle ticareti aynı zamanda ırkçı ideolojiye de katkıda bulundu.
04:36
Most African slavery had no deeper reason than legal punishment
84
276393
3846
Birçok Afrikalı köleliğin, yasal cezadan ya da kabileler arası savaştan
04:40
or intertribal warfare,
85
280239
1758
daha derin bir nedeni yoktu
04:41
but the Europeans who preached a universal religion,
86
281997
2884
fakat evrensel bir din vaazı çeken ve
04:44
and who had long ago outlawed enslaving fellow Christians,
87
284881
3656
Hristiyanlıkta köleleştirmeyi uzun zaman önce yasaklayan Avrupalıların
04:48
needed justification for a practice
88
288537
2387
eşitlik idealleriyle bu kadar açıkça bağdaşmayan
04:50
so obviously at odds with their ideals of equality.
89
290924
4207
bir uygulamayı gerekçelendirmeye ihtiyacı vardı.
04:55
So they claimed that Africans were biologically inferior
90
295131
3518
Böylece Afrikalıların biyolojik açıdan "aşağı" olduklarını
04:58
and destined to be slaves,
91
298649
1939
ve köle olarak gönderildiklerini ileri sürerek
05:00
making great efforts to justify this theory.
92
300588
2600
bu teoriyi meşrulaştırmak için büyük çaba sarfettiler.
05:03
Thus, slavery in Europe and the Americas acquired a racial basis,
93
303188
4155
Böylece Avrupa'da ve Amerika'da kölelik köleler ve gelecek nesilleri için
05:07
making it impossible for slaves and their future descendants
94
307343
3154
toplumda eşit statüye ulaşmayı imkanszılaştırarak
05:10
to attain equal status in society.
95
310497
3131
ırkçı bir temel edindi.
05:13
In all of these ways,
96
313628
1146
Her bakımdan
05:14
the Atlantic slave trade was an injustice on a massive scale
97
314774
3800
Atlantik köle ticareti etkisi kaldırılmasından sonra da
05:18
whose impact has continued long after its abolition.
98
318574
3422
uzun süre devam eden büyük ölçüde bir adaletsizlikti.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7