The Atlantic slave trade: What too few textbooks told you - Anthony Hazard

Translator: Bảo Hân Lại Reviewer: Vu-An Phan

Slavery, the treatment of human beings as property, deprived of personal rights,

Chế độ nô lệ coi con người là món hàng, cướp đi các quyền cá nhân,

has occurred in many forms throughout the world.

đã diễn ra dưới nhiều hình thức khắp thế giới.

But one institution stands out for both its global scale and its lasting legacy.

Nhưng có một tổ chức nổi bật vì tính quy mô toàn cầu và tồn tại lâu dài

Buôn bán nô lệ Đại Tây Dương,

The Atlantic slave trade,

occurring from the late 15th to the mid 19th century

diễn ra từ cuối thế kỷ 15 đến giữa thế kỷ 19

and spanning three continents,

và trải dài trên ba châu lục,

forcibly brought more than 10 million Africans to the Americas.

buộc hơn 10 triệu người Châu Phi di cư tới Châu Mỹ.

The impact it would leave affected not only these slaves

Tác động mà nó để lại ảnh hưởng không chỉ đối với những nô lệ này

and their descendants,

và con cháu họ,

but the economies and histories of large parts of the world.

nhưng còn cho cả nền kinh tế và lịch sử của các khu vực lớn trên thế giới.

There had been centuries of contact between Europe and Africa

Có sự liên hệ kéo dài hàng thế kỷ giữa Châu Âu và Châu Phi

via the Mediterranean.

thông qua Địa Trung Hải.

But the Atlantic slave trade began in the late 1400s

Nhưng buôn bán nô lệ Đại Tây Dương bắt đầu cuối những năm 1400

with Portuguese colonies in West Africa,

với các thuộc địa của Bồ Đào Nha ở Tây Phi,

and Spanish settlement of the Americas shortly after.

và sự đóng đô của người Tây Ban Nha ở Châu Mỹ không lâu sau đó.

The crops grown in the new colonies, sugar cane, tobacco, and cotton,

Mùa màng phát triển ở các thuộc địa mới, mía đường, thuốc lá, và cây bông,

were labor intensive,

cần rất nhiều nhân công,

and there were not enough settlers or indentured servants

và không đủ thực dân hay người hầu làm việc

to cultivate all the new land.

để canh tác các vùng đất mới.

American Natives were enslaved, but many died from new diseases,

Thổ dân Châu Mỹ đã bị nô lệ hóa, nhưng nhiều người đã chết vì các bệnh mới,

while others effectively resisted.

một số khác thì chống chọi được.

And so to meet the massive demand for labor,

Và để đáp ứng nhu cầu về lao động,

the Europeans looked to Africa.

người Châu Âu chuyển hướng sang Châu Phi.

African slavery had existed for centuries in various forms.

Nô lệ Châu Phi đã tồn tại hàng thế kỷ dưới nhiều hình thức.

Some slaves were indentured servants,

Một số nô lệ là người hầu khế ước,

with a limited term and the chance to buy one's freedom.

với một số điều khoản hạn chế và cơ hội để mua tự do cho chính mình.

Others were more like European serfs.

Một số khác là nông nô của người Châu Âu.

In some societies, slaves could be part of a master's family,

Trong một số xã hội, nô lệ có thể là một phần của gia đình nhà chủ,

own land, and even rise to positions of power.

sở hữu đất đai, thậm chí nâng cao địa vị quyền lực.

But when white captains came offering manufactured goods,

Nhưng khi các thuyền trưởng người da trắng đến mang theo hàng hóa sản xuất,

weapons, and rum for slaves,

vũ khí, và rượu rum để đổi cho các nô lệ,

African kings and merchants had little reason to hesitate.

Các vua châu Phi và thương lái không có nhiều lý do để lưỡng lự.

They viewed the people they sold not as fellow Africans

Họ coi những người họ bán không phải là anh em châu Phi của mình

but criminals, debtors, or prisoners of war from rival tribes.

mà là những tội nhân, con nợ, hoặc tù nhân chiến tranh của các bộ tộc.

By selling them, kings enriched their own realms,

Bán họ, các nhà vua làm giàu vương quốc của mình,

and strengthened them against neighboring enemies.

và củng cố sức mạnh để chống lại kẻ thù xung quanh.

African kingdoms prospered from the slave trade,

Các vương quốc châu Phi thịnh vượng nhờ vào buôn bán nô lệ,

but meeting the European's massive demand created intense competition.

nhưng việc đáp ứng nhu cầu lớn của người Châu Âu đã tạo nên một cuộc chiến gay gắt

Slavery replaced other criminal sentences,

Chế độ nô lệ thay thế các bản án khác,

and capturing slaves became a motivation for war,

và bắt nô lệ trở thành một động cơ chiến tranh,

rather than its result.

hơn là hậu quả của nó.

To defend themselves from slave raids,

Để bảo vệ mình khỏi các cuộc săn bắt nô lệ

neighboring kingdoms needed European firearms,

các vương quốc láng giềng cần vũ khí của người Châu Âu,

which they also bought with slaves.

mà nó cũng được mua bằng nô lệ.

The slave trade had become an arms race,

Buôn bán nô lệ trở thành cuộc chạy đua vũ trang,

altering societies and economies across the continent.

làm thay đổi xã hội và kinh tế khắp châu lục.

As for the slaves themselves, they faced unimaginable brutality.

Riêng đối với những nô lệ, họ phải đối mặt với sự tàn bạo ngoài tưởng tượng.

After being marched to slave forts on the coast,

Sau khi bị áp giải tới các pháo đài nô lệ trên bờ biển,

shaved to prevent lice, and branded,

cạo trọc để ngăn chấy rận, và đóng dấu,

they were loaded onto ships bound for the Americas.

họ được đẩy lên tàu tới châu Mỹ.

About 20% of them would never see land again.

Khoảng 20% sẽ không bao giờ thấy đất liền lần nữa.

Most captains of the day were tight packers,

Hầu hết các thuyền trưởng thời đó là những tên giỏi nhồi nhét,

cramming as many men as possible below deck.

nhét thật nhiều người trên khoang của mình.

While the lack of sanitation caused many to die of disease,

Thiếu thốn vệ sinh đã làm nhiều người chết vì bệnh dịch

and others were thrown overboard for being sick,

và những người khác bị ném xuống biển vì bị bệnh,

or as discipline,

hoặc bị trừng phạt,

the captain's ensured their profits by cutting off slave's ears

thuyền trưởng bảo đảm lợi nhuận bằng cách cắt tai nô lệ

as proof of purchase.

làm bằng chứng cho cuộc buôn bán.

Some captives took matters into their own hands.

Một vài tên tự tay giải quyết vấn đề.

Many inland Africans had never seen whites before,

Rất nhiều người Châu Phi nội địa chưa từng thấy người da trắng trước đây

and thought them to be cannibals,

tưởng họ là kẻ ăn thịt người

constantly taking people away and returning for more.

cứ liên tiếp bắt người và trở lại bắt tiếp.

Afraid of being eaten, or just to avoid further suffering,

Vì sợ bị ăn thịt, hoặc tránh thêm đau khổ,

they committed suicide or starved themselves,

họ tự tử hoặc tự bỏ đói,

tin rằng khi chết, linh hồn của họ sẽ được về nhà.

believing that in death, their souls would return home.

Those who survived were completley dehumanized,

Những người sống sót không được xem là con người,

treated as mere cargo.

mà là hàng hóa.

Women and children were kept above deck and abused by the crew,

Phụ nữ và trẻ em bị giữ trên bong tàu và bị đám thủy thủ lạm dụng.

while the men were made to perform dances

còn đàn ông bị bắt nhảy múa

in order to keep them exercised and curb rebellion.

để rèn luyện thể lực và đàn áp nổi dậy.

What happened to those Africans who reached the New World

Những gì xảy ra cho những nô lệ đó khi đến Tân thế giới

and how the legacy of slavery still affects their descendants today

và di sản của chế độ nô lệ ảnh hưởng như thế nào tới hậu duệ của họ ngày nay

is fairly well known.

được khá là nhiều người biết đến.

But what is not often discussed

Nhưng cái thường không được bàn

is the effect that the Atlantic slave trade had on Africa's future.

là ảnh hưởng của buôn bán nô lệ Đại Tây Dương đối với tương lai của Châu Phi.

Not only did the continent lose tens of millions of its able-bodied population,

Không chỉ mất hàng chục triệu người,

but because most of the slaves taken were men,

mà vì đa số nô lệ bị bắt là đàn ông,

the long-term demographic effect was even greater.

ảnh hưởng lâu dài về nhân khẩu còn lớn hơn nhiều.

When the slave trade was finally outlawed in the Americas and Europe,

Khi buôn bán nô lệ cuối cùng bị cấm ở châu Mỹ và Châu Âu,

the African kingdoms whose economies it had come to dominate collapsed,

các vương quốc Châu phi có nền kinh tế phụ thuộc vào nó bị sụp đổ

leaving them open to conquest and colonization.

khiến họ bị chinh phục và thuộc địa hóa.

And the increased competition and influx of European weapons

Cuộc chạy đua và sự tràn vào của vũ khí Châu Âu gia tăng.

fueled warfare and instability that continues to this day.

đồ thêm dầu vào lửa cho chiến tranh và sự bất ổn kéo dài đến ngày nay.

The Atlantic slave trade also contributed to the development of racist ideology.

Buôn bán nô lệ Đại Tây Dương góp phần cho sự phát triển của nạn phân biệt chủng tộc.

Most African slavery had no deeper reason than legal punishment

Hầu hết Nô lệ châu Phi đều có nguyên nhân sâu xa là hình phạt pháp lý.

or intertribal warfare,

hoặc chiến tranh các bộ lạc,

but the Europeans who preached a universal religion,

nhưng người châu Âu, vốn rao giảng về một tôn giáo duy nhất,

and who had long ago outlawed enslaving fellow Christians,

và đã cấm nô lệ hóa những anh em Thiên chúa giáo từ lâu,

needed justification for a practice

cần một lời bào chữa cho hành động

so obviously at odds with their ideals of equality.

rõ ràng là đầy mâu thuẫn với lý tưởng của họ về công bằng

So they claimed that Africans were biologically inferior

Vì thế họ tuyên bố rằng người châu Phi rất thấp kém về cấu tạo

and destined to be slaves,

và được sinh ra để làm nô lệ,

making great efforts to justify this theory.

họ nỗ lực để bào chữa cho lý thuyết này.

Thus, slavery in Europe and the Americas acquired a racial basis,

Do đó, chế độ nô lệ ở châu Âu và châu Mỹ đã dựa trên cơ cở phân biệt chủng tộc,

making it impossible for slaves and their future descendants

khiến cho những nô lệ và con cháu của họ

to attain equal status in society.

không thể có được vị trí công bằng trong xã hội.

In all of these ways,

Bằng tất cả những cách này,

the Atlantic slave trade was an injustice on a massive scale

buôn bán nô lệ Đại Tây Dương đã là một bất công trên diện rộng

whose impact has continued long after its abolition.

mà ảnh hưởng của nó kéo dài tới tận sau khi bị bãi bỏ.