The myth of Sisyphus - Alex Gendler

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

Whether it’s being chained to a burning wheel, turned into a spider,

Przykucie łańcuchami do płonącego koła,

zamiana w pająka,

or having an eagle eat one’s liver,

czy sęp wyjadający odrastającą wątrobę,

Greek mythology is filled with stories of the gods

- mitologia grecka pełna jest opowieści o bogach

inflicting gruesome horrors on mortals who angered them.

zadających okropne kary śmiertelnikom, którzy wzbudzili ich gniew.

Yet one of their most famous punishments is not remembered

Jednak pewną karę pamiętamy

nie z powodu oburzającego okrucieństwa,

for its outrageous cruelty, but for its disturbing familiarity.

lecz dlatego, że brzmi niepokojąco znajomo.

Sisyphus was the first king of Ephyra, now known as Corinth.

Syzyf był pierwszym królem Efyry, obecnie Koryntu.

Although a clever ruler who made his city prosperous, he was also a devious tyrant

Jako władca sprawił, że miasto rozkwitło, ale był też podstępnym tyranem,

who seduced his niece and killed visitors to show off his power.

który uwiódł własną siostrzenicę

i zabijał przybyszów, żeby popisać się władzą.

This violation of the sacred hospitality tradition greatly angered the gods.

Bogów mocno rozgniewało pogwałcenie świętej tradycji gościnności,

But Sisyphus may still have avoided punishment

ale Syzyf pewnie i tak uniknąłby kary,

if it hadn’t been for his reckless confidence.

gdyby nie zbytnia pewność siebie.

The trouble began when Zeus kidnapped the nymph Aegina,

Kłopoty zaczęły się, gdy Zeus uprowadził nimfę Eginę

carrying her away in the form of a massive eagle.

pod postacią olbrzymiego orła.

Aegina’s father, the river god Asopus, pursued their trail to Ephyra,

Ojciec Eginy, bóg rzeczny Asopus, podążył ich śladem do Efyry,

where he encountered Sisyphus.

gdzie spotkał Syzyfa.

In exchange for the god making a spring inside the city,

W zamian za sprowadzenie wiosny,

the king told Asopus which way Zeus had taken the girl.

król powiedział Asoposowi, dokąd Zeus udał się z dziewczyną.

When Zeus found out, he was so furious that he ordered Thanatos, or Death,

Zeus wściekł się i nakazał Tanatosowi, bogowi śmierci,

to chain Sisyphus in the underworld so he couldn’t cause any more problems.

przykuć Syzyfa do skały w zaświatach, żeby już nie sprawiał kłopotów.

But Sisyphus lived up to his crafty reputation.

Jednak Syzyf zasłużył na opinię cwaniaka.

As he was about to be imprisoned,

Spodziewając się kary,

the king asked Thanatos to show him how the chains worked

poprosił Tanatosa o demonstrację działania łańcuchów,

– and quickly bound him instead, before escaping back among the living.

uwięził go i uciekł do świata żywych.

With Thanatos trapped, no one could die, and the world was thrown into chaos.

Bez Tanatosa nikt nie umierał i na świecie zapanował chaos.

Things only returned to normal when the god of war Ares,

Wszystko wróciło do normy, kiedy bóg wojny Ares,

upset that battles were no longer fun, freed Thanatos from his chains.

zły, że bitwy przestały być frajdą, uwolnił Tanatosa z więzów.

Sisyphus knew his reckoning was at hand.

Wiedząc, że nadchodzi pora zapłaty,

But he had another trick up his sleeve.

Syzyf obmyślił kolejną sztuczkę.

Before dying, he asked his wife Merope to throw his body in the public square,

Przed śmiercią poprosił swą żonę Merope, by wyrzuciła jego ciało na plac publiczny,

from where it eventually washed up on the shores of the river Styx.

skąd miało trafić na brzeg rzeki Styks.

Now back among the dead, Sisyphus approached Persephone,

W krainie zmarłych Syzyf odszukał Persefonę,

queen of the Underworld, and complained

królową zaświatów, i poskarżył się,

that his wife had disrespected him by not giving him a proper burial.

że żona nie okazała mu szacunku, nie urządzając pogrzebu.

Persephone granted him permission to go back to the land of living

Persefona pozwoliła mu wrócić do krainy żywych

and punish Merope, on the condition that he would return when he was done.

i ukarać Merope, pod warunkiem, że po wszystkim wróci w zaświaty.

Of course, Sisyphus refused to keep his promise,

Oczywiście, Syzyf nie dotrzymał obietnicy.

now having twice escaped death by tricking the gods.

Dwa razy nabrał bogów, żeby uniknąć śmierci.

There wouldn’t be a third time,

Trzeciego razu nie było,

as the messenger Hermes dragged Sisyphus back to Hades.

bo posłaniec Hermes zawlókł Syzyfa z powrotem do Hadesu.

The king had thought he was more clever than the gods,

Król uważał się za sprytniejszego od bogów,

but Zeus would have the last laugh.

ale to Zeus śmiał się ostatni.

Sisyphus’s punishment was a straightforward task

Jako karę Syzyf dostał proste zadanie.

– rolling a massive boulder up a hill.

Toczył pod górę ogromny głaz,

But just as he approached the top, the rock would roll all the way back down,

ale pod samym szczytem kamień staczał się w dół,

forcing him to start over

zmuszając Syzyfa do powtórnej wspinaczki,

…and over, and over, for all eternity.

i tak przez całą wieczność.

Historians have suggested that the tale of Sisyphus may stem from ancient myths

Historycy sugerują, że opowieść o Syzyfie wzięła się ze starożytnych mitów

about the rising and setting sun, or other natural cycles.

o wschodzie i zachodzie słońca, i innych cyklach przyrody.

But the vivid image of someone condemned to endlessly repeat a futile task

Żywy obraz skazańca powtarzającego zbędne zadanie w nieskończoność

has resonated as an allegory about the human condition.

rezonuje jako alegoria ludzkiego losu.

In his classic essay The Myth of Sisyphus,

W słynnym eseju Mit Syzyfa

existentialist philosopher Albert Camus compared the punishment

egzystencjalista Albert Camus porównuję tę karę

to humanity’s futile search for meaning and truth

do daremnego poszukiwania sensu i prawdy

in a meaningless and indifferent universe.

w bezsensownym i obojętnym świecie.

Instead of despairing, Camus imagined Sisyphus defiantly meeting his fate

Camus widział w Syzyfie kogoś, kto zamiast rozpaczać, butnie stawia czoła losowi,

as he walks down the hill to begin rolling the rock again.

kiedy schodzi ze zbocza, by znów toczyć pod górę głaz.

And even if the daily struggles of our lives

Nawet jeśli codzienne zmagania życiowe

sometimes seem equally repetitive and absurd,

wydają się często równie monotonne i absurdalne,

we still give them significance and value by embracing them as our own.

i tak przypisujemy im znaczenie i wartość, dlatego że są nasze.