Should you trust your first impression? - Peter Mende-Siedlecki

Czy należy ufać pierwszemu wrażeniu? - Peter Mende-Siedlecki

Tłumaczenie: Kacper Kula Korekta: Rysia Wand

Imagine you're at a football game

Wyobraź sobie, że na meczu piłki nożnej

when this obnoxious guy sits next to you.

siedzi obok ciebie okropny facet.

He's loud,

he spills his drink on you,

Jest głośny,

oblewa cię napojem

and he makes fun of your team.

i nabija się z twojej drużyny.

Days later, you're walking in the park

Kilka dni później spacerujesz po parku,

when suddenly it starts to pour rain.

kiedy nagle zaczyna się ulewa.

Who should show up at your side

Kto pojawia się obok ciebie

to offer you an umbrella?

i pożycza ci parasol?

The same guy from the football game.

Właśnie ten facet z meczu.

Do you change your mind about him

Czy zmienisz opinię o nim

based on this second encounter,

na podstawie tego drugiego spotkania,

or do you go with your first impression

czy w oparciu o pierwsze wrażenie

and write him off?

przekreślasz go?

Research in social psychology suggests

Badania psychologów społecznych sugerują,

that we're quick to form lasting impressions of others

że szybko formułujemy opinię o innych

based on their behaviors.

w oparciu o ich zachowanie.

We manage to do this with little effort,

Robimy to prawie bez wysiłku,

inferring stable character traits

dedukując stałe cechy charakteru

from a single behavior,

na podstawie pojedynczego zachowania,

like a harsh word

takiego jak ostre słowo

or a clumsy step.

czy niezgrabny krok.

Using our impressions as guides,

Opierając się na wrażeniach,

we can accurately predict

możemy trafnie przewidzieć,

how people are going to behave in the future.

jak ktoś zachowa się w przyszłości.

Armed with the knowledge

Wiedząc, że facet z meczu

the guy from the football game

zachowywał się jak kretyn

was a jerk the first time you met him,

przy pierwszym spotkaniu,

you might expect more of the same down the road.

oczekujecie, że się to powtórzy.

If so, you might choose to avoid him

Można go wtedy unikać

the next time you see him.

przy następnym spotkaniu.

That said, we can change our impressions

Jednak opinia może się zmienić

in light of new information.

w świetle nowych informacji.

Behavioral researchers have identified

Behawioryści ustalili wzorce,

consistent patterns that seem to guide

które zdają się kierować

this process of impression updating.

tym procesem aktualizacji wrażeń.

On one hand, learning very negative,

Z jednej strony bardzo negatywne informacje

highly immoral information about someone

o czyimś niemoralnym zachowaniu

typically has a stronger impact

zazwyczaj wywierają silniejszy wpływ

than learning very positive, highly moral information.

niż informacje pozytywne i moralne.

So, unfortunately for our new friend

Na nieszczęście znajomego z meczu,

from the football game,

Na nieszczęście znajomego z meczu,

his bad behavior at the game

jego złe zachowanie na meczu

might outweigh his good behavior at the park.

może przyćmić dobre zachowanie z parku.

Research suggests that this bias occurs

Według badań ta tendencyjność ma miejsce,

because immoral behaviors are more diagnostic,

bo niemoralne uczynki lepiej przewidują

or revealing,

lub odkrywają

of a person's true character.

prawdziwy charakter człowieka.

Okay, so by this logic,

Według takiego rozumowania

bad is always stronger than good

zło jest zawsze silniejsze od dobra,

when it comes to updating.

jeśli chodzi o aktualizację.

Well, not necessarily.

Otóż niekoniecznie.

Certain types of learning don't seem to lead

Pewien rodzaj wiedzy nie prowadzi

to this sort of negativity bias.

do faworyzowania negatywnych informacji.

When learning about another person's abilities and competencies,

Gdy poznajemy czyjeś umiejętności

for instance,

i kompetencje,

this bias flips.

tendencyjność staje na głowie.

It's actually the positive information

To do pozytywnych informacji

that gets weighted more heavily.

przywiązujemy większą wagę.

Let's go back to that football game.

Wróćmy do naszego meczu.

If a player scores a goal,

Strzelenie gola

it ultimately has a stronger impact

ma większy wpływ

on your impression of their skills

na postrzeganie zdolności zawodnika,

than if they miss the net.

niż gdyby spudłował.

The two sides of the updating story

Te dwie strony procesu aktualizacji

are ultimately quite consistent.

są całkiem logiczne.

Overall, behaviors that are perceived

Zachowania, które uchodzą

as being less frequent are also the ones

za rzadsze, są również tymi,

that people tend to weigh more heavily

do których przywiązujemy większą wagę

when forming and updating impressions,

przy formowaniu i aktualizacji opinii.

highly immoral actions

Bardzo niemoralne sytuacje

and highly competent actions.

i bardzo fachowe sytuacje.

So, what's happening at the level of the brain

Co dzieje się w mózgu,

when we're updating our impressions?

gdy aktualizujemy opinie o innych?

Using fMRI,

Używając fMRI,

or functional Magnetic Resonance Imaging,

czyli funkcjonalnego magnetycznego rezonansu jądrowego,

researchers have identified

naukowcy odkryli

an extended network of brain regions

rozbudowaną sieć obszarów mózgu,

that respond to new information

które uaktywniają wobec nowych informacji

that's inconsistent with initial impressions.

o zachowaniu niezgodnym z oczekiwaniami.

These include areas typically associated

Aktywne obszary zwykle odpowiadają

with social cognition,

za umiejętności społeczne,

attention,

uwagę

and cognitive control.

i kontrolę poznawczą.

Moreover, when updating impressions

Ponadto, kiedy aktualizujemy wrażenia

based on people's behaviors,

oparte na czyimś zachowaniu,

activity in the ventrolateral prefrontal cortex

aktywność w przednio-bocznej korze przedczołowej

and the superior temporal sulcus

i bruździe skroniowo górnej

correlates with perceptions

koreluje z percepcją

of how frequently those behaviors occur in daily life.

częstotliwości danego zachowania.

In other words, the brain seems to be tracking

Mózg analizuje niskopoziomowo

low-level, statistical properties of behavior

statystyki różnych czynników zachowania,

in order to make complex decisions

by podjąć skomplikowane decyzje

regarding other people's character.

na temat charakteru innych osób.

It needs to decide

Mózg musi zadecydować,

is this person's behavior typical

czy ktoś zachowuje się normalnie,

or is it out of the ordinary?

czy jego zachowanie jest wyjątkowe.

In the situation

W sytuacji z nieznośnym kibicem, który został dobrym samarytaninem,

with the obnoxious-football-fan-turned-good-samaritan,

W sytuacji z nieznośnym kibicem, który został dobrym samarytaninem,

your brain says,

mózg powiedziałby:

"Well, in my experience,

"Z mojego doświadczenia wynika,

pretty much anyone would lend someone their umbrella,

że każdy pożyczyłby komuś parasol,

but the way this guy acted at the football game,

ale nikt nie zachowałby się tak,

that was unusual."

jak on na meczu".

And so, you decide to go with your first impression.

Postanawiasz zostać przy pierwszym wrażeniu.

There's a good moral in this data:

Z tych danych wynika dobry morał:

your brain, and by extension you,

mózg, a więc i ty,

might care more about

może przejmować się bardziej

the very negative, immoral things

czyimiś negatywnymi, niemoralnymi czynami,

another person has done

czyimiś negatywnymi, niemoralnymi czynami,

compared to the very positive, moral things,

w porównaniu z rzeczami pozytywnymi i moralnymi,

but it's a direct result

ale jest to wynik

of the comparative rarity of those bad behaviors.

porównania częstotliwości złych zachowań.

We're more used to people being basically good,

Jesteśmy bardziej przyzwyczajeni do ludzi dobrych,

like taking time to help a stranger in need.

którzy poświęcą czas na pomoc obcemu w potrzebie.

In this context, bad might be stronger than good,

W tym kontekście zło może być silniejsze niż dobro,

but only because good is more plentiful.

ale tylko dlatego, że dobro jest powszechniejsze.

Think about the last time you judged someone

Pomyśl o ostatniej opinii,

based on their behavior,

wyrobionej na podstawie czyjegoś zachowania,

especially a time when you really feel

szczególnie jeśli czułeś,

like you changed your mind about someone.

że zmieniłeś zdanie na czyjś temat.

Was the behavior that caused you

Czy zachowanie, na podstawie którego

to update your impression

zmieniłeś zdanie,

something you'd expect anyone to do,

było czymś ogólnie oczekiwanym,

or was it something totally out of the ordinary?

czy zupełnie niezwykłym?