Should you trust your first impression? - Peter Mende-Siedlecki

Translator: YSU romano.transl.dept. Lusine Reviewer: Kristine Sargsyan

Imagine you're at a football game

Պատկերացրու, որ ներկա ես մի ֆուտբոլային խաղի

when this obnoxious guy sits next to you.

և կողքիդ մի անտանելի տղա է նստած։

He's loud,

he spills his drink on you,

Նա աղմկում է,

հյութը վրադ լցնում,

and he makes fun of your team.

և ծաղրում քո թիմին։

Days later, you're walking in the park

Օրեր անց քայլում ես զբոսայգում,

when suddenly it starts to pour rain.

երբ հանկարծ սկսում է հորդառատ անձրև տեղալ։

Who should show up at your side

Եվ ո՞վ է հայտնվում կողքիդ

to offer you an umbrella?

և անձրևանոց առաջարկում։

The same guy from the football game.

Ֆուտբոլային խաղի այն նույն տղան։

Do you change your mind about him

Արդյո՞ք կփոխես նրա մասին ունեցած կարծիքդ

based on this second encounter,

հիմնվելով այս երկրորդ հանդիպման վրա,

or do you go with your first impression

թե՞ հավատարիմ մնալով առաջին տպավորությանը

and write him off?

ուշադրություն չես դարձնի։

Research in social psychology suggests

Սոցիալ-հոգեբանական հետազոտությունը ենթադրում է,

that we're quick to form lasting impressions of others

որ մենք հակված ենք հիմնավոր կարծիք կազմել մյուսների մասին

based on their behaviors.

նրանց պահվածքից ելնելով։

We manage to do this with little effort,

Մենք հեշտությամբ կարծիք ենք կազմում

inferring stable character traits

անձի բնավորության մասին`

from a single behavior,

ելնելով միայն պահվածքից,

like a harsh word

օրինակ` կոպիտ բառից

or a clumsy step.

կամ անշնորհք արարքից։

Using our impressions as guides,

Մեր տպավորությունները որպես ուղեցույց օգտագործելով

we can accurately predict

մենք կարող ենք ճշգրտորեն կանխատեսել ,

how people are going to behave in the future.

թե ինչպես մարդիկ իրենց կպահեն հետագայում։

Armed with the knowledge

Հիշելով, որ

the guy from the football game

ֆուտբոլային խաղի այն տղան

was a jerk the first time you met him,

առաջին հանդիպման ժամանակ իրեն անտաշի պես է պահել

you might expect more of the same down the road.

հիմա էլ կարող եք նույն պահվածքն ակնկալել։

If so, you might choose to avoid him

Եթե այդպես է, ապա կփորձեք խուսափել նրանից

the next time you see him.

հաջորդ անգամ հանդիպելիս ։

That said, we can change our impressions

Այսինքն՝ տպավորությունը կարող է փոխվել

in light of new information.

մարդու մասին ստացած նոր ինֆորմացիայի արդյունքում։

Behavioral researchers have identified

Վարքագծի ուսումնասիրությամբ զբաղվող մասնագետները բացահայտել են

consistent patterns that seem to guide

այն բաղկացուցիչ մասերը, որոնք, թվում է ՝ պատասխանատու են

this process of impression updating.

ինֆորմացիան “թարմացնելու” այս գործընթացի համար։

On one hand, learning very negative,

Մյուս կողմից էլ, որևէ մեկի մասին խիստ բացասական,

highly immoral information about someone

ոչ օրինակելի վարքի վերաբերյալ ինֆորմացիան

typically has a stronger impact

սովորաբար ավելի ուժեղ ազդեցություն է ունենում,

than learning very positive, highly moral information.

քան դրական կամ խիստ օինակելի վարքի վերաբերյալ ինֆորմացիան։

So, unfortunately for our new friend

Ուստի, դժբախտաբար,

from the football game,

ֆուտբոլային խաղից մեր նոր ընկերոջ համար կարող ենք ասել, որ

his bad behavior at the game

խաղի ժամանակ նրա վատ պահվածքը

might outweigh his good behavior at the park.

կարող էր ստվեր գցել զբոսայգում ցուցաբերած իր լավ պահվածքի վրա։

Research suggests that this bias occurs

Գիտնականներն ասում են, որ կանխակալ կարծիք ձևավորվում է,

because immoral behaviors are more diagnostic,

քանի որ ոչ օրինակելի պահվածքը անմիջապես բնորոշում

or revealing,

կամ բացահայտում է

of a person's true character.

անհատի իրական բնավորությունը։

Okay, so by this logic,

Այսպիսով, ըստ այս տրամաբանության կարող ենք ասել, որ

bad is always stronger than good

վատը գերակշռող է ,

when it comes to updating.

երբ հարցը վերաբերում է ինֆորմացիայի թարմացմանը։

Well, not necessarily.

Բայց, ոչ միշտ է , որ այդպես է։

Certain types of learning don't seem to lead

Կա տվյալների որոշակի տեսակ, որը չի հանգեցնում

to this sort of negativity bias.

նմանօրինակ բացասական կանխակալ կարծիքի ձևավորմանը։

When learning about another person's abilities and competencies,

Իմանալով որևէ մեկի ընդունակությունների և հմտությունների մասին,

for instance,

օրինակի համար,

this bias flips.

ձևավորվում է կանխակալ կարծիք:

It's actually the positive information

Այս դեպքում, դրական ինֆորմացիան է

that gets weighted more heavily.

ծանրակշիռ դիրքում։

Let's go back to that football game.

Եկեք նորից անդրադառնանք ֆուտբոլային խաղին։

If a player scores a goal,

Եթե խաղացողը գոլ է խփում՝

it ultimately has a stronger impact

դա ավելի մեծ ազդեցություն է ունենում

on your impression of their skills

նրա հմտությունների վերաբերյալ ձեր ունեցած կարծիքի վրա,

than if they miss the net.

քան գնդակը բաց թողնելու դեպքում։

The two sides of the updating story

Ինֆորմացիան թարմացնելու այս երկու եղանակները

are ultimately quite consistent.

ի վերջո լրացնում են միմյանց ։

Overall, behaviors that are perceived

Ընդհանուր առմամբ, վարքագծի որոշակի կողմեր, որոնք

as being less frequent are also the ones

առավել հազվադեպ են դրսևորվում,

that people tend to weigh more heavily

նույնպես հիմնավոր ազդեցություն են ունենում

when forming and updating impressions,

կարծիք կազմելու և այն վերանայելու գործընթացի վրա՝

highly immoral actions

լինի դա ոչ օրինակելի պահվածք,

and highly competent actions.

թե բավականին պատշաճ վարքագիծ։

So, what's happening at the level of the brain

Դե, իսկ ի՞նչ է կատարվում մեր ուղեղի հետ,

when we're updating our impressions?

երբ մենք վերափոխում ենք արդեն ձևավորված կարծիքը։

Using fMRI,

Օգտագործելով ՖՄՌՊ

or functional Magnetic Resonance Imaging,

կամ ֆունկցիոնալ մագնիսական ռեզոնանսային պատկերման մեթոդը

researchers have identified

մասնագետները բացահայտել են

an extended network of brain regions

ուղեղի որոշակի շրջանների մի մեծ ցանց ,

that respond to new information

որը պատասխանում է այն նոր ինֆորմացիային,

that's inconsistent with initial impressions.

որը չի համապատասխանում նախնական տպավորությանը:

These include areas typically associated

Սա ներառում է այն հատվածները, որոնք կապված են

with social cognition,

սոցիալական ճանաչողության,

attention,

ուշադրության

and cognitive control.

և ճանաչողության վերահսկման հետ։

Moreover, when updating impressions

Ավելին, տպավորությունը թարմացնելիս

based on people's behaviors,

հիմնված մարդու վարքագծի վրա

activity in the ventrolateral prefrontal cortex

գլխուղեղի կեղևի վենտրոլատերալ կորիզի

and the superior temporal sulcus

և գլխավոր տեմպորալ ակոսի աշխատանքը

correlates with perceptions

թույլ է տալիս հասկանալ, թե

of how frequently those behaviors occur in daily life.

որքան հաճախ է այդպիսի վարքագիծ դրսևորվում կյանքի ընթացքում։

In other words, the brain seems to be tracking

Այլ կերպ ասած՝ուղեղն ասես իրականացնում է

low-level, statistical properties of behavior

վարքագծի վիճակագրական շատ պարզ գործառույթներ՝

in order to make complex decisions

բարդ որոշումներ կայացնելու համար,

regarding other people's character.

որոնք վերաբերում են այլ մարդկանց վարքագծին։

It needs to decide

Ուղեղին անհրաժեշտ է պարզել,

is this person's behavior typical

թե արդյոք տվյալ մարդու պահվածքը սովորական է,

or is it out of the ordinary?

թե՞ արտասովոր:

In the situation

Նման իրավիճակում

with the obnoxious-football-fan-turned-good-samaritan,

Բարի Սամարացու վերածված ֆուտբոլային երկրպագուի դեպքում

your brain says,

ուղեղն ասում է.

"Well, in my experience,

«Իմ փորձից ելնելով,

pretty much anyone would lend someone their umbrella,

շատ մարդիկ կառաջարկեին պատսպարվել իրենց անձևանոցի տակ,

but the way this guy acted at the football game,

բայց այն պահվածքը, որ նա ցուցաբերեց ֆուտբոլային հանդիպման ժամանակ

that was unusual."

արտասովոր էր»։

And so, you decide to go with your first impression.

Եվ , հետևաբար, որոշում ես հավատարիմ մնալ առաջին տպավորությանը։

There's a good moral in this data:

Իսկ վերը նշվածի ողջ իմաստն այն է, որ

your brain, and by extension you,

ձեր ուղեղը, հետևաբար նաև դուք

might care more about

ավելի մեծ ուշադրություն եք դարձնում

the very negative, immoral things

խիստ բացասական , ոչ օրինակելի արարքներին,

another person has done

որոնք մեկ այլ անձ է կատարել ,

compared to the very positive, moral things,

քան շատ դրական, օրինակելի երևույթներին։

but it's a direct result

Սա պատահում է այն պատճառով, որ

of the comparative rarity of those bad behaviors.

այդպիսի վատ վարքագիծ ոչ հաճախ կարելի է հանդիպել։

We're more used to people being basically good,

Մենք ավելի շատ սովոր ենք, որ մարդիկ բարի լինեն

like taking time to help a stranger in need.

և պատրաստ օգնության ձեռք մեկնելու դրա կարիքն ունեցող անծանոթին :

In this context, bad might be stronger than good,

Փաստորեն, վատը կարող է առավել ուժեղ լինել այս պարագայում, քան լավը,

but only because good is more plentiful.

բայց զուտ այն պատճառով, որ լավը գերակշռում է։

Think about the last time you judged someone

Վերհիշեք, թե երբ եք վերջին անգամ դատել մեկին

based on their behavior,

ելնելով նրա պահվածքից

especially a time when you really feel

հատկապես այն դեպքում, երբ իսկապես զգացել եք, որ

like you changed your mind about someone.

նրա մասին ձեր ունեցած կարծիքը փոխվել է։

Was the behavior that caused you

Վարքագի՞ծն է ձեզ ստիպել

to update your impression

փոխել կարծիքը,

something you'd expect anyone to do,

մի բան, որ կակնալեիք ցանկացած մեկից ,

or was it something totally out of the ordinary?

թե՞ դա բոլորովին արտասովոր բան է: