The paradox of value - Akshita Agarwal

Paradoks wartości - Akshita Agarwal

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Rysia Wand

Imagine you're on a game show, and you can choose between two prizes:

Wyobraź sobie, że bierzesz udział w grze i masz do wyboru dwie nagrody:

a diamond

diament

or a bottle of water.

albo butelkę wody.

It's an easy choice.

Łatwy wybór.

The diamonds are clearly more valuable.

Diamenty są o wiele bardziej wartościowe.

Teraz wyobraź sobie kolejny wybór,

Now imagine being given the same choice again,

only this time, you're not on a game show,

ale tym razem nie jesteś w show,

but dehydrated in the desert after wandering for days.

a na pustyni, od kilku dni bez wody.

Do you choose differently?

Czy teraz wybierzesz inaczej?

Why? Aren't diamonds still more valuable?

Dlaczego? Czyż diamenty nie są nadal cenniejsze?

This is the paradox of value,

To paradoks wartości,

famously described by pioneering economist Adam Smith.

opisany przez pioniera ekonomii, Adama Smitha.

And what it tells us is that defining value is not as simple as it seems.

Określenie wartości wcale nie jest takie proste, jak mogłoby się wydawać.

On the game show, you were thinking about each item's exchange value,

Biorąc udział w show, myślisz o wartości wymiennej każdego przedmiotu,

what you could obtain for them at a later time,

to znaczy ile pieniędzy uzyskasz za towar.

Jednak w sytuacjach kryzysowych, jak na wymienionej pustyni,

but in an emergency, like the desert scenario,

what matters far more is their use value,

o wiele bardziej liczy się wartość użytkowa,

how helpful they are in your current situation.

czyli na ile przydatny okaże się w tym przypadku dany towar.

And because we only get to choose one of the options,

Ponieważ możemy wybrać tylko jedną możliwość,

we also have to consider its opportunity cost,

musimy wziąć pod uwagę też koszt alternatywny,

a więc co tracimy, nie wybierając tego towaru.

or what we lose by giving up the other choice.

After all, it doesn't matter how much you could get from selling the diamond

W końcu jaką korzyść ma cena diamentu,

if you never make it out of the desert.

jeśli nigdy nie uda się opuścić pustyni.

Most modern economists deal with the paradox of value

Współcześni ekonomiści rozpatrują paradoks wartości,

by attempting to unify these considerations

odnosząc swoje rozważania do pojęcia użyteczności,

under the concept of utility,

czyli w jakim stopniu coś zaspokaja potrzeby człowieka.

how well something satisfies a person's wants or needs.

Utility can apply to anything from the basic need for food

Pojęcie korzyści dotyczy wszystkiego: od podstawowej potrzeby jedzenia

to the pleasure of hearing a favorite song,

po przyjemność słuchania ulubionej piosenki.

and will naturally vary for different people and circumstances.

Będzie się różnić w zależności od człowieka i okoliczności.

Gospodarka rynkowa pozwala łatwo śledzić korzyść z towaru.

A market economy provides us with an easy way to track utility.

Put simply, the utility something has to you

Krótko mówiąc, towar jest wart tyle,

is reflected by how much you'd be willing to pay for it.

ile godzisz się za niego zapłacić.

Now, imagine yourself back in the desert,

Wyobraź sobie siebie z powrotem na pustyni.

only this time, you get offered a new diamond or a fresh bottle of water

Tym razem masz do wyboru diament albo butelkę wody co pięć minut.

every five minutes.

Większość ludzi najpierw wybierze dostatecznie dużo wody, by przeżyć,

If you're like most people, you'll first choose enough water to last the trip,

and then as many diamonds as you can carry.

a potem tyle diamentów, ile da się unieść.

This is because of something called marginal utility,

Nazywa się to użytecznością krańcową.

and it means that when you choose between diamonds and water,

To znaczy, że wybierając między diamentami a wodą,

you compare utility obtained from every additional bottle of water

porównujesz użyteczność każdej dodatkowej butelki wody

to every additional diamond.

z użytecznością każdego diamentu.

And you do this each time an offer is made.

Robisz to przy każdym wyborze.

The first bottle of water is worth more to you than any amount of diamonds,

Pierwsza butelka wody jest warta więcej niż jakakolwiek ilość diamentów,

but eventually, you have all the water you need.

ale w pewnej chwili będziesz mieć dosyć wody.

Po pewnym czasie każda dodatkowa butelka stanie się problemem.

After a while, every additional bottle becomes a burden.

That's when you begin to choose diamonds over water.

To wtedy przerzucisz się na diamenty.

I nie chodzi tu tylko o takie zasoby jak woda.

And it's not just necessities like water.

When it comes to most things, the more of it you acquire,

Ze wzrostem posiadania,

the less useful or enjoyable every additional bit becomes.

każda nabytek traci wartość i korzyść.

This is the law of diminishing marginal utility.

To prawo użyteczności krańcowej.

You might gladly buy two or three helpings of your favorite food,

Z chęcią kupisz dwie lub trzy porcje ulubionej potrawy,

but the fourth would make you nauseated,

ale czwarta spowoduje obrzydzenie,

and the hundredth would spoil before you could even get to it.

a setna prędzej się zepsuje, niż po nią sięgniesz.

Or you could pay to see the same movie over and over until you got bored of it

Czy ktoś płaciłby za oglądanie ciągle tego samego filmu aż do znudzenia,

or spent all of your money.

albo aż wszystko wyda?

Either way, you'd eventually reach a point

W każdym razie kiedyś nastąpi moment,

where the marginal utility for buying another movie ticket became zero.

w którym użyteczność krańcowa kupna kolejnego biletu na film wyniesie zero.

Utility applies not just to buying things, but to all our decisions.

Pojęcie użyteczności dotyczy nie tylko zakupów, ale wszystkich naszych decyzji.

And the intuitive way to maximize it and avoid diminishing returns

Intuicyjny sposób na zwiększenie korzyści i jednoczesne zmniejszenie kosztów

is to vary the way we spend our time and resources.

to zmiana podejścia do zarządzania czasem i zasobami.

After our basic needs are met,

Po zaspokojeniu podstawowych potrzeb

we'd theoretically decide to invest in choices

teoretycznie można by zajmować się tylko tym,

only to the point they're useful or enjoyable.

co użyteczne lub przyjemne.

Of course, how effectively any of us manage to maximize utility in real life

Oczywiście to, jak każdy z nas poradzi sobie z tym zadaniem,

is another matter.

to osobna kwestia.

But it helps to remember that the ultimate source of value comes from us,

Przypomina to jednak o tym, że to my decydujemy o wartości,

potrzebach, którymi się dzielimy,

the needs we share,

the things we enjoy,

rzeczach, które nas cieszą,

i wyborach, których dokonujemy.

and the choices we make.