The tragic myth of Orpheus and Eurydice - Brendan Pelsue

8,318,848 views ・ 2018-01-11

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Aleksandra Kosińska Korekta: Ola Królikowska
00:06
It was the perfect wedding, the guests thought.
0
6730
3220
Goście byli zgodni: to był idealny ślub.
00:09
The groom was Orpheus, the greatest of all poets and musicians.
1
9950
4480
Panem młodym był Orfeusz, największy poeta i muzyk.
00:14
The bride Eurydice, a wood nymph.
2
14430
3041
Panną młodą Eurydyka, leśna nimfa.
00:17
Anyone could tell the couple was truly and deeply in love.
3
17471
5069
Widać było, że ich miłość jest głęboka i szczera.
00:22
Suddenly, Eurydice stumbled, then fell to the ground.
4
22540
4550
Nagle Eurydyka potknęła się i upadła na ziemię.
00:27
By the time Orpheus reached her side, she was dead,
5
27090
3532
Kiedy Orfeusz do niej podbiegł, Eurydyka już nie żyła,
00:30
and the snake that had bitten her was slithering away through the grass.
6
30622
5009
a wąż, który ją ukąsił, oddalał się wśród traw.
00:35
Following Eurydice’s funeral,
7
35631
1900
Po pogrzebie Eurydyki
00:37
Orpheus was overcome with a grief the human world could not contain,
8
37531
5330
Orfeusz pogrążył się w żałobie, której nie mógł znieść.
00:42
and so he decided he would journey to the land of the dead,
9
42861
3530
Postanowił udać się do świata umarłych,
00:46
a place from which no living creature had ever returned, to rescue his beloved.
10
46391
7511
z którego nikt nie wracał żywy, i uratować ukochaną.
00:53
When Orpheus reached the gates of the underworld, he began to strum his lyre.
11
53902
4722
Kiedy Orfeusz dotarł do bram podziemi, zaczął grać na lirze.
00:58
The music was so beautiful that Cerberus, the three-headed dog who guards the dead,
12
58624
5383
Muzyka była tak piękna, że Cerber, trójgłowy pies strzegący umarłych,
01:04
lay down as Orpheus passed.
13
64007
2876
położył się i przepuścił Orfeusza.
01:06
Charon, the ferry captain who charged dead souls to cross the River Styx,
14
66883
5105
Charon, sternik, który za opłatą przewoził dusze przez rzekę Styks,
01:11
was so moved by the music that he brought Orpheus across free of charge.
15
71988
5890
był tak wzruszony muzyką, że zabrał Orfeusza za darmo.
01:17
When Orpheus entered the palace of Hades and Persephone,
16
77878
3521
Kiedy Orfeusz dotarł do pałacu Hadesa i Persefony,
01:21
the king and queen of the dead,
17
81399
1947
króla i królowej świata zmarłych,
01:23
he began to sing.
18
83346
1882
zaczął swoją pieśń.
01:25
He sang of his love for Eurydice, and said she had been taken away too soon.
19
85228
4869
Śpiewał o miłości do Eurydyki i że przedwcześnie mu ją zabrano.
01:30
The day would come when she, like all living creatures,
20
90097
3371
Pewnego dnia ona, jak i wszystkie żywe istoty,
01:33
dwelled in the land of the dead for all eternity,
21
93468
3321
na zawsze trafi do świata umarłych,
01:36
so couldn’t Hades grant her just a few more years on Earth?
22
96789
4970
więc czy Hades nie mógłby dać jej jeszcze kilku lat na Ziemi?
01:41
In the moment after Orpheus finished, all hell stood still.
23
101759
4372
Kiedy Orfeusz ucichł, piekło zamarło.
Syzyf przestał toczyć głaz.
01:46
Sisyphus no longer rolled his rock up the hill.
24
106131
2806
01:48
Tantalus did not reach for the water he would never be allowed to drink.
25
108937
4070
Tantal nie sięgał po wodę, której nigdy nie mógł się napić.
Płakały nawet Erynie, piekielne boginie zemsty.
01:53
Even the Furies, the demonic goddesses of vengeance, wept.
26
113007
5024
Hades i Persefona przychylili się do prośby Orfeusza pod jednym warunkiem.
01:58
Hades and Persephone granted Orpheus’s plea, but on one condition.
27
118031
5260
W drodze powrotnej ze świata podziemi
02:03
As he climbed back out of the underworld,
28
123291
2367
02:05
he must not turn around to see if Eurydice was following behind him.
29
125658
4641
nie wolno mu się odwrócić, żeby sprawdzić, czy Eurydyka za nim idzie.
02:10
If he did, she would return to the land of the dead forever.
30
130299
5281
W przeciwnym razie już na zawsze zostanie ona w świecie umarłych.
02:15
Orpheus began to climb.
31
135580
1871
Orfeusz ruszył na górę.
02:17
With each step,
32
137451
1129
Z każdym krokiem
02:18
he worried more and more about whether Eurydice was behind him.
33
138580
4470
coraz bardziej martwił się, czy Eurydyka idzie za nim.
02:23
He heard nothing— where were her footsteps?
34
143050
3496
Niczego nie słyszał. Gdzie były jej kroki?
02:26
Finally, just before he stepped out of the underworld
35
146546
3343
W końcu, kiedy miał już wyjść z podziemi
02:29
and into the bright light of day,
36
149889
2012
i ujrzeć światło dzienne,
02:31
he gave into temptation.
37
151901
2939
uległ pokusie.
02:34
Orpheus tried to return to the underworld, but was refused entry.
38
154840
4022
Orfeusz próbował wrócić do podziemi, ale odmówiono mu wstępu.
02:38
Separated from Eurydice,
39
158862
2129
Utraciwszy Eurydykę,
02:40
Orpheus swore never to love another woman again.
40
160991
3659
Orfeusz poprzysiągł nigdy nie pokochać innej kobiety.
02:44
Instead, he sat in a grove of trees and sang songs of lovers.
41
164650
4693
Przesiadywał w zagajniku i śpiewał pieśni o kochankach.
02:49
There was Ganymede, the beautiful boy who Zeus made drink-bearer to the gods.
42
169343
5049
O Ganimedesie, pięknym chłopcu, którego Zeus uczynił podczaszym bogów.
02:54
There was Myrrah, who loved her father and was punished for it,
43
174392
4321
O Myrrze, która pokochała ojca i została za to ukarana,
02:58
and Pygmalion, who sculpted his ideal woman out of ivory,
44
178713
3868
i o Pigmalionie, który z kości słoniowej wyrzeźbił wymarzoną kobietę,
03:02
then prayed to Venus until she came to life.
45
182581
4491
po czym modlił się do Wenus, aż ta tchnęła w nią życie.
03:07
And there was Venus herself,
46
187072
1660
I o samej Wenus,
03:08
whose beautiful Adonis was killed by a wild boar.
47
188732
4191
której piękny Adonis zginął zabity przez odyńca.
03:12
It was as if Orpheus’s own love and loss
48
192923
2730
Zdawało się, że miłość i żal Orfeusza
03:15
had allowed him to see into the hearts of gods and people everywhere.
49
195653
5659
pozwoliły mu wejrzeć w serca bogów i ludzi.
03:21
For some, however, poetry was not enough.
50
201312
3491
Jednak dla niektórych poezja to za mało.
03:24
A group of wild women called the Maenads
51
204803
2481
Grupa dzikich kobiet, zwanych Menadami,
03:27
could not bear the thought that a poet who sang so beautifully of love
52
207284
4588
nie mogła znieść myśli, że poeta, który tak pięknie śpiewa o miłości,
03:31
would not love them.
53
211872
2393
nigdy ich nie pokocha.
03:34
Their jealousy drove them to a frenzy and they destroyed poor Orpheus.
54
214265
4669
Zazdrosne Menady wpadły w szał i rozszarpały biednego Orfeusza.
03:38
The birds, nature’s singers, mourned Orpheus,
55
218934
3209
Ptaki, śpiewaki natury, opłakiwały Orfeusza,
03:42
as did the rivers, who made music as they babbled.
56
222143
3919
jak i rzeki, których nurt wygrywał melodie.
Światu odebrano dwie piękne dusze.
03:46
The world had lost two great souls.
57
226062
3142
03:49
Orpheus and Eurydice had loved each other so deeply that when they were separated,
58
229204
4681
Miłość Orfeusza i Eurydyki była tak silna, że gdy ich rozdzielono,
03:53
Orpheus had understood the pain and joys of lovers everywhere,
59
233885
4811
Orfeusz zrozumiał cierpienie i radość zakochanych na całym świecie.
03:58
and a new art form, the love poem, was born.
60
238696
3859
Tak narodził się nowy gatunek literacki zwany poematem miłosnym.
04:02
While the world wept, Orpheus found peace, and his other half, in the underworld.
61
242555
6150
Świat płakał, a Orfeusz w podziemiach odnalazł spokój i drugą połówkę.
04:08
There, to this day, he walks with Eurydice along the banks of the River Styx.
62
248705
5889
Po dziś dzień przechadza się tam brzegiem rzeki Styks razem z Eurydyką.
04:14
Sometimes, they stroll side by side;
63
254594
2490
Czasem spacerują ramię w ramię,
04:17
sometimes, she is in front;
64
257084
2051
czasem ona idzie przed nim,
04:19
and sometimes, he takes the lead, turning to look back at her as often as he likes.
65
259135
4950
a czasem to on prowadzi i obraca się, żeby na nią spojrzeć, gdy tylko ma ochotę.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7