You can only save one— who do you choose? - Doug MacKay

Tłumaczenie: Maciej Maroszek Korekta: Ola Królikowska

You are the captain of the Mallory 7, an interstellar cargo transport.

Wyobraź sobie, że dowodzisz kosmicznym transporterem o nazwie “Mallory 7”.

On your way to the New Lindley spaceport, you receive a distress call.

W drodze do portu New Lindley dociera do twojego statku sygnał o pomoc.

There’s been an explosion on the Telic 12

Na statku “Telic 12” doszło do eksplozji,

and its passengers are running out of oxygen.

a pasażerom kończy się tlen na pokładzie.

As you set a course to intercept, you check the Telic 12′s manifest.

Przy obieraniu kursu na “Telic 12” sprawdzasz listę jego pasażerów.

It’s currently transporting 30 middle-aged individuals

Na pokładzie przewożonych jest obecnie 30 osób w średnim wieku

from some of Earth’s poorest districts to the labor center on New Lindley,

z biednych regionów świata do ośrodka w New Lindley,

where they'll be assigned jobs on the spaceport.

gdzie mają zostać przydzielone do pracy w porcie.

But as you approach the Telic 12, you receive a second distress call.

Kiedy jednak zbliżasz się do “Telic 12”, do twojego statku dociera inny sygnał.

A luxury space cruiser called the Pareto has lost a thruster,

Luksusowy statek pasażerski “The Pareto” stracił silnik

sending them careening towards an asteroid belt.

i niekontrolowany zmierza w kierunku pasa asteroid.

Without your help, the 20 college students headed for vacation

Na pokładzie jest 20 studentów lecących na wakacje.

aboard the Pareto are all doomed.

Zginą, jeśli nikt im nie pomoże.

So with only enough time to save one ship, which one should you choose?

Nie masz czasu na ocalenie obu statków, więc jaki statek należy wybrać?

This dilemma is an example of a broader class of problems

Tego typu dylematy są zaliczane do całej klasy problemów,

where a life-saving resource— such as a donated organ or vaccine—

kiedy rozwiązania ratującego życie, narządów lub szczepionki,

is scarce.

nie starczy dla wszystkich.

There are many schools of thought on how to approach these problems,

Istnieje wiele sposobów podejścia do tego typu problemów.

and one of the most influential is utilitarianism,

Jednym z najpopularniejszych jest utylitaryzm.

an ethical view first systematically developed

To kierunek etyki początkowo rozwijany

by Jeremy Bentham and John Stuart Mill.

przez Jeremy’ego Benthama i Johna Stuarta Milla.

In this view, you should choose the action

Utylitaryzm głosi, że należy wybrać tę opcję,

which promises the greatest sum of happiness.

która przyniesie najwięcej szczęścia.

Though, how to define and measure happiness is a difficult question.

Pojawia się jednak pytanie, jak zdefiniować i zmierzyć szczęście.

For example, hedonists would suggest a happy life

Dla hedonisty szczęśliwe życie

contains the most pleasure and the least pain.

to jak najwięcej przyjemności i jak najmniej utrapień.

Others might say it’s the life where your desires are most fulfilled.

Innym szczęśliwe życie dałoby spełnienie ich marzeń.

However happiness is defined,

Jakkolwiek by się definiowało szczęście,

most would agree that saving 30 lives has the potential

większość z nas uznałaby, że uratowanie 30 osób może przynieść go więcej

to generate more happiness than saving 20.

niż uratowanie 20 osób.

But is it enough to consider how many lives would be saved?

Ale czy wystarczy wziąć pod uwagę, ile istnień by się uratowało?

Or should you also consider how many life years would be?

Może warto też rozważyć, ile skumulowanych lat życia by to było?

Assuming a life expectancy of 80, saving the lives of the students,

Jeśli założymy, że średnia długość życia wynosi 80 lat, to uratowanie studentów

with an average age of 20, saves 1,200 life years,

średnio w wieku 20 lat oznacza ocalenie 1200 lat życia,

while saving the workers, with an average age of 45, saves 1,050.

a uratowanie pracowników mających średnio po 45 lat ocali 1050 lat.

All things being equal, a longer life should promise

W dużym uproszczeniu im dłuższe czyjeś życie,

a greater sum of happiness than a shorter one.

tym większa powinna być ilość szczęścia.

So perhaps saving the smaller ship actually has the potential

Może uratowanie mniejszego statku

to generate the most happiness.

dałoby w przyszłości więcej szczęścia?

If all these calculations feel a bit cold,

Jeśli nie jesteś za chłodną kalkulacją,

you may want to consider a different approach.

istnieje też inne podejście do sprawy.

The philosopher Derek Parfit argues we should give priority to the worse off,

Filozof Derek Parfit uważa, że priorytetem są osoby, które mają w życiu ciężej,

since benefits to those groups matter more

ponieważ to samo dobro zostanie bardziej docenione

than equivalent benefits to the well-off.

przez biedniejszych niż bogatszych.

In this view, it’s more urgent to help those whose basic needs aren’t met

Trzeba pomóc tym, których podstawowe potrzeby nie są zaspokajane,

even if they’re harder to help than those who are flourishing.

nawet jeśli byłoby to trudniejsze niż u osób w lepszej sytuacji życiowej.

But often, determining which group is truly worse off can get complicated fast.

Często jednak trudno ustalić, kto jest w gorszej sytuacji życiowej.

In our case, Earth is still beset by drastic inequalities

W naszym przykładzie ludzkość nadal boryka się z drastycznymi

in wealth and opportunity.

nierównościami społecznymi.

And those able to afford a vacation on New Lindley

Ci, których było stać na wakacje w porcie New Lindley

and transport on a luxury cruiser

oraz podróż luksusowym statkiem,

are no doubt among the most well-off people on the planet.

z pewnością należą do najbardziej zamożnych osób na naszej planecie.

The workers, by contrast, are among the most disadvantaged,

A robotnicy są jedną z najmniej uprzywilejowanych grup społecznych.

traveling away from home for months at a time to perform service work.

Musieli zostawić rodziny i wyjechać za pracą na długie miesiące.

With fewer resources and opportunities,

Mając mniej majątku i możliwości,

it’s likely they’ve experienced more hardship in their lives

robotnicy prawdopodobnie mieli dotychczas ciężej w życiu

than the vacationers,

niż urlopowicze.

so maybe they’re more deserving of rescue?

Może im bardziej należy się ratunek?

On the other hand, the students have experienced less life overall—

Z drugiej strony studenci przeżyli w swoim życiu mniej niż robotnicy.

so perhaps they’re worse off?

Może ich sytuacja jest gorsza?

Or maybe none of these variables should influence our decision.

A może żadna z tych zmiennych nie powinna wpływać na twój wybór.

The philosopher John Taurek famously argued that in these types of cases,

Filozof John Taurek był zdania, że w tego typu problemach

the numbers don’t count.

liczby nic nie znaczą.

Each person is deserving of equal concern and respect,

Każdej ze stron należy się równa troska i równy szacunek.

so the best way to decide which passengers to save is to flip a coin.

O tym, których pasażerów należy uratować, powinien zdecydować rzut monetą.

While this might seem arbitrary at first, this approach treats all parties equally,

O ile może się z początku wydawać, że wybór będzie przypadkowy,

giving each individual an equal chance of being rescued.

o tyle pewne jest, że obie strony mają równe szanse na ratunek.

Could any passenger argue that they're being treated unfairly by a coin flip?

Czy któryś z pasażerów mógłby uważać, że rzut monetą jest niesprawiedliwy?

It’s tough to say.

Trudno powiedzieć.

But how they— and you— feel about the result may be another dilemma altogether.

Ale to, jak oni i wy czulibyście się z wynikiem, to już zupełnie inna historia.